Φαινόμενα: οι «Καταραμένοι των Αθηνών»

Δύο εικόνες μας, 

Όσο κι αν το έξαλλο γιουρομπιχλιμπιδομάνι θολώνει το βλέμμα, η σκληρή εικόνα ενός πολιτισμού που δημιουργεί ανθρώπινα «σκουπίδια» παραμένει αναλλοίωτη.

Ήρθαν γιατί τους έλεγαν ότι στην Ευρώπη ο άνθρωπος έχει αξία. Βρίσκονται τσουβαλιασμένοι πίσω από την πλατεία όπου ονειρεύονταν, τα πλήθη των γιουροβιζιονόπληκτων Ελληναράδων, να πανηγυρίσουν αν πάρει τη γιουροπρωτιά ο Σάκης. 

Πίσω από την Ομόνοια, χωμένοι στα στενά, σε υπόγεια, εκεί όπου δεν φτάνει η λάμψη καμιάς «κούπας» για να περισώσει τα προσχήματα του πολιτισμού, στον οποίο αναζήτησαν, «παρίες» του κόσμου, την ελπίδα.

Είναι η «άλλη εικόνα» του τόπου, είναι οι «Καταραμένοι των Αθηνών», όπως είχε τίτλο το μικρό ντοκιμαντέρ που πρόβαλε χθες το πρωί για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες η εκπομπή «Κοινωνία ώρα Μega», οι άνθρωποι χωρίς πατρίδα, μετανάστες στο πουθενά των πέριξ της Ομονοίας περιοχών.

Μερικούς μήνες πριν είχε επιχειρήσει χειρουργική τομή στην ανθρώπινη τραγωδία που εξελίσσεται χωρίς τέλος, χωρίς έλεος στην ίδια περιοχή, η «Έρευνα» του Παύλου Τσίμα και την επόμενη Τρίτη έχουν αφιέρωμα οι «Πρωταγωνιστές».

Μια υπόθεση που πληγώνει τους ευαίσθητους, ντροπιάζει τους πολιτισμένους, αλλά φαίνεται ότι αφήνει παγερά αδιάφορους τους αρμοδίους, όσους θα ΄πρεπε να βρουν λύση για τις ορδές των δυστυχισμένων που φεύγουν από πατρίδες χωρίς παρόν και μέλλον, για να το αναζητήσουν στην Ευρώπη των μύθων τους και να βρεθούν στο απόλυτο πουθενά της σκληρής της πραγματικότητας.

Ίσως δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερη στιγμή η εκπομπή των Καμπουράκη-Οικονομέα για να προβάλει σε επανάληψη το ντοκιμαντέρ των Μαρίλης Μαργωμένου, Μάριου Κωνσταντινίδη και Δανιήλ Οικονομέα, καθώς η Σακήτιδα που έχει καταλάβει το τηλεοπτικό έθνος και το εθνοπατριωτικό μένος που αναδύεται από τα μεσημεριανάδικα πάνελα και ξεσπά σε κάθε αντίπαλο του «δικού μας», έχει θολώσει την εικόνα της πραγματικότητάς μας. Και όλο αυτό υπό την ενορχήστρωση της κρατικής ΕΡΤ.

Το πρόβλημα δεν είναι φυσικά ούτε ο Σάκης ούτε το γλέντι της Γιουροβίζιον ούτε το να θέλουμε να κερδίσουμε σε έναν πανευρωπαϊκό διαγωνισμό, του οποίου η διοργάνωση στη χώρα μας μπορεί να δώσει ώθηση στην αγορά, αλλά το γεγονός ότι όλα αυτά τα πολύ ανθρώπινα μετατράπηκαν σε αφορμή για ένα πέρα από κάθε λογική ξέσπασμα, βλακώδους, δήθεν πλακατζήδικου εθνικισμού, που όμοιό του ούτε στα ποδοσφαιρικά ήθη δεν έχουμε διαπιστώσει.

Η φαντασίωση μιας εθνικής νίκης έγινε ο ιστός που γύρω του πλέκονται επί μέρες, με το καμουφλάζ της γιουροβιζιονικής διασκέδασης, νοοτροπίες εθνικής υπεροχής από εκείνες που προκαλούν «πολεμικούς» αυτοματισμούς σε κοινωνίες με μεταναστευτικό πρόβλημα, οι οποίες βρίσκονται σε κρίση, με αβέβαιο μέλλον και ταπεινωτική καθημερινότητα. Νοοτροπίες που δημιουργούν παρωπίδες και σαρώνουν με την ψευδαίσθηση της ισχύος, που μπορεί να προσφέρει σε έναν «πολιτισμό» μια στιγμή διαγωνιστικού θριάμβου, κάθε αίσθηση της πραγματικότητάς του.

Και ένα κομμάτι της δικής μας πραγματικότητας, αυτής που δεν μας αρέσει, είναι τα τσακισμένα πρόσωπα των τσουβαλιασμένων λαθρομεταναστών σε κτίρια-ερείπια, παγιδευμένων στο τίποτε, που τους έχει καταδικάσει η αδυναμία μιας Πολιτείας να διαχειριστεί το πρόβλημα, εγκαταλελειμμένων στην απάνθρωπη κερδοσκοπία μιας σκοτεινής, άθλιας, αγοράς φτηνού ανθρώπινου κρέατος, σαν ανθρώπινα «σκουπίδια», στο έλεος μιας πολιτικής, που τους αντιμετωπίζει ως τέτοια, χωρίς να ΄χει λύση, ούτε να την αναζητά. Αντιθέτως, επιλέγει να ντοπάρει τις ψευδαισθήσεις «περιουσιότητας» και «ισχύος» εκείνων που έχουν τη σφραγίδα του πολίτη σε χαρτιά και ταυτότητες, για να καλύψει την αδυναμία να ανταποκριθεί στις υποσχέσεις για καλύτερη ποιότητα ζωής στον τόπο.

Οι τοίχοι έχουν τη δική τους ιστορία

Είδαμε πρόσωπα κουρασμένα, με φόντο άθλια ερείπια κάπου πίσω από την Πλατεία Ομονοίας, να κοιτούν τον φακό και να θυμούνται την ελπίδα που τους ώθησε στη φυγή: «Μας είπαν ότι στην Ευρώπη είναι καλά, έχει αξία ο άνθρωπος», θα πει ένας νεαρός, που όταν τηλεφωνεί στον πατέρα του, πίσω στην πατρίδα, του λέει παραμύθια ότι ζει καλά, γιατί αν ήξερε την αλήθεια θα τον σκότωνε. Και δεν είναι ο μόνος. Λένε ψέματα στους δικούς τους, γιατί ντρέπονται για την κατάντια.

«Αξιοπρέπεια» γράφει ένας τοίχος σε μια ξένη γλώσσα. Για να τη βλέπουν τουλάχιστον γραμμένη και να μην την ξεχνούν.

Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη «όπου έχει αξία ο άνθρωπος» διασκεδάζει με το γιουρομπιχλιμπίδι και δίνει τη μάχη των μεγάλων προσδοκιών σε μια κολοσσιαία σκηνή, όπου τα μεγέθη και το όργιο της τεχνολογίας κατατροπώνουν τα ανθρώπινα.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Παρασκευή 15 Μαΐου 2009
της Πόπης Διαμαντάκου diaman@dolnet.gr