Νηπιαγωγείο στο σπίτι ή παίξε με τα παιδιά δουλεύοντας στο σπίτι

Αρχικά θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο τίτλος του θέματος δεν υπονοεί την υποβάθμιση της αξίας του πραγματικού νηπιαγωγείου- σχολείου η ίσως την αντικατάστασή του από ένα "νηπιαγωγείο στο σπίτι". 

Το νηπιαγωγείο έχει σκοπό να κοινωνικοποιήσει το παιδί , να το εντάξει στην ομαδική ζωή, να το βοηθήσει να αυτονομηθεί και να χειραφετηθεί ,να το κάνει ανεξάρτητο και αυτάρκες. Και ο σκοπός αυτός μόνο μέσα από την ομαδική ζωή επιτυγχάνεται. 

Το νηπιαγωγείο όμως, έξω από την αγωγή προσφέρει στο παιδί και κάποιες πρώτες γνώσεις: μέσα από το παιχνίδι, τις ομαδικές δραστηριότητες, τις χειροτεχνικές κατασκευές και με όλα, όσα το πρόγραμμά του εμπεριέχει, παρέχει μια σειρά από ψυχοκινητικά ερεθίσματα που ενεργοποιούν τις νοητικές λειτουργίες του παιδιού, το εθίζουν στην μαθησιακή διαδικασία, εξασκούν τις δεξιότητές του, το προετοιμάζουν για τον μελλοντικό του ρόλο, του μαθητή και του πολίτη. 

Αυτή ακριβώς την πλευρά του νηπιαγωγείου εννοούμε λέγοντας "νηπιαγωγείο στο σπίτι": Την παροχή στο παιδί ερεθισμάτων και ευκαιριών για έκφραση και δημιουργία από τον γονιό ,τις ώρες που είναι μαζί του στο σπίτι. 'Ετσι και αλλιώς ο γονιός αλλά και ο παππούς και η γιαγιά είναι οι φυσικοί παιδαγωγοί του παιδιού και συνειδητά ή όχι οι πρώτοι του δάσκαλοι. Και η πιο άσχετη μητέρα δίνει από ένστικτο στο παιδί της ένα σωρό γνώσεις και μάλιστα κατά τον πλέον φυσικό και αβίαστο τρόπο.

Σήμερα ,όμως, στην εποχή της εξειδίκευσης, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των διαστημικών εξερευνήσεων αρκεί η ενστικτώδικη διδασκαλία όταν με λίγη βοήθεια ο γονιός - ο πρώτος ο καλύτερος, ο σταθερότερος και ο πλέον αγαπητός παιδαγωγός του παιδιού μπορεί να του δώσει πολλά περισσότερα; Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι η μάθηση είναι αποτελεσματικότερη, σταθερότερη και ευκολότερη όταν συνοδεύεται από ευχάριστο συναίσθημα κατανοούμε πόσο σπουδαίο είναι να διδάσκεται το παιδί από τον γονιό, που είναι το πιο κοντινό και αγαπημένο του πλάσμα και που με την παρουσία του γεμίζει την καρδιά του παιδιού χαρά, ηρεμία και ευτυχία. 

Με αυτά τα δεδομένα θα πρέπει ο γονιός να δώσει πολλά πράγματα στο παιδί του τις ώρες που βρίσκονται μαζί στο σπίτι.Πως όμως να ασχοληθεί με το παιδί του ο γονιός που κατάκοπος γυρίζει από τη δουλειά έξω από το σπίτι για να αντιμετωπίσει τις δουλειές μέσα στο σπίτι; 

Αυτό ακριβώς είναι και το θέμα που θα προσπαθήσω να σας αναπτύξω: Πως δηλ. μπορούμε να ασχοληθούμε και να παίξουμε με τα παιδιά μας όταν βρισκόμαστε κοντά τους είτε την ώρα που ασχολούμαστε με τις δουλειές του σπιτιού, είτε την ώρα της χαλάρωσης και της ανάπαυσης. 

Έστω λοιπόν ότι ο γονιός γυρίζοντας από τη δουλειά θέλει να διαβάσει την εφημερίδα του ή το περιοδικό του αλλά το παιδί που έχει στερηθεί την παρουσία του επιμένει να τον ενοχλεί και να προσπαθεί να τον αποσπάσει από την ανάγνωσή της.Τι πρέπει να κάνει ο γονιός μετά από ένα γλυκό, γλυκό φιλί και ένα ζεστό -ζεστό αγκάλιασμα; Μα να του δώσει τη χθεσινή εφημερίδα για να διαβάσει εκείνο κι επειδή δεν μπορεί να διαβάσει ακόμη γράμματα ,του ζητά να διαβάσει τις φωτογραφίες. Να τις δει καλά και στη συνέχεια να του περιγράψει τι είδε. Έτσι για λίγη ώρα το παιδί μένει απασχολημένο κι όταν ο γονιός τελειώσει το άρθρο που τον ενδιέφερε, αφήνει το παιδί να περιγράψει όσα είδε σε μια η περισσότερες εικόνες (άσκηση παρατηρητικότητας - καλλιέργεια γλωσσικής έκφρασης - δημιουργία προσωπικής αντίληψης και κρίσης). 

Ας προχωρήσουμε όμως στην κουζίνα. Την ώρα που το φαγητό ετοιμάζεται και το παιδί χώνεται στα πόδια μας μπορούμε να του προτείνουμε μια σειρά από ενδιαφέροντα παιχνίδια που θα το κρατήσουν κοντά μας, ήσυχο και ευχαριστημένο. Το πρώτο παιχνίδι είναι το «κάνε ό,τι κάνω» μίμηση δηλ. των κινήσεων και των ενεργειών της μητέρας με φανταστικά υλικά σκεύη και εργαλεία: χτυπώ την μπριζόλα; χτύπα την και εσύ , ζυμώνω-ζύμωσε, χτυπώ τα αυγά- κάνε το ίδιο (εισαγωγή στην αφηρημένη σκέψη - αισθητοποίηση της σταδιακής εργασίας και της μεταβολής των υλικών- συντονισμός κινήσεων). 

Ένα άλλο παιχνίδι που παίζεται άνετα στην κουζίνα είναι τα «ξεμπερδέματα» δηλ. το να ξεχωρίσει το παιδί ανακατεμένα όσπρια, ζυμαρικά η φρούτα και να τα βάλει στη θέση τους( ομαδοποίηση - ταξινόμηση- έννοια συνόλων). 

Και στο μπάνιο όμως το παιδί μπορεί να παίξει μαζί με τον γονιό του. Αν πλένουμε ρούχα στο χέρι, μπορεί σε μια μικρή λεκάνη να πλύνει τα ρούχα της κούκλας μελετώντας την χημική σύνθεση των υλικών, τις ιδιότητες των σωμάτων και την φυσική τους κατάσταση(υγρό- στερεό, εξάτμιση κλπ).

Ακόμα και όταν ταξιδεύουμε μπορούμε να παίξουμε με το παιδί, χωρίς κανένα υλικό η αντικείμενο, μόνο με το λόγο και την εικόνα. Το παιδί που είναι περιορισμένο σε ένα χώρο τόσο μικρό όσο εκείνος του αυτοκινήτου για τόση ώρα όση ένα μακρύ ταξίδι σίγουρα θα βαρεθεί, θα πλήξει και θα αρχίσει να ανησυχεί και να γκρινιάζει. Ευκαιρία λοιπόν για λεκτικά παιχνίδια, για παιχνίδια αναγνώρισης, ταύτισης, παρατηρητικότητας, μνήμης. 

-Κοίταξε αυτό το σήμα της τροχαίας.όποτε το ξαναδείς, να μου το δείξεις(αναγνώριση-παρατηρητικότητα- μνήμη). 

-Φορούσε γυαλιά ο κύριος που περίμενε στη στάση; (παρατηρητικότητα). 

-Μίκρυνέ μου ό,τι σου δείχνω από το παράθυρο: πρόβατο- προβατάκι, δέντρο- δεντράκι, βάρκα- βαρκούλα κλπ (Υποκοριστικά- γλωσσική καλλιέργεια). 

Αυτές οι προτάσεις είναι λίγα μόνο δείγματα για τις άπειρες δυνατότητες που έχει ο γονιός στην επινόηση παιχνιδιών που θα δώσουν χαρά στο παιδί, θα το απασχολήσουν δημιουργικά και θα του καλλιεργήσουν τις νοητικές λειτουργίες και τις σωματικές δεξιότητες.

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΑΥΡΑΚΗ: Συγγραφέας -παιδαγωγός Συνεργάτης του «πρώτου βήματος»