Τα μικρά καθημερινά ψέματα που λένε οι γονείς στα παιδιά: Πόσο αθώα μπορεί να είναι;

Τα «αθώα» ψέματα που λέμε οι γονείς στα παιδιά μας για να τα πείσουμε συχνά να κάνουν το σωστό είναι δυστυχώς ένας από τους πιο σίγουρος τρόπους για να κλονιστεί η εμπιστοσύνη τους προς εμάς και αυτό δεν είναι και η μόνη αρνητική συνέπεια που μπορούν να έχουν, καθώς παράλληλα μπορούμε να τους κλονίσουμε και την ασφάλεια και τη σταθερότητα που πηγάζει από τους γονείς.

Όταν ένα παιδί ανακαλύψει το ψέμα εμείς μπορεί να σκεφτούμε ότι δεν έγινε και τίποτα γιατί «παιδί είναι» ή «σιγά, ένα μικρό ψεματάκι ήταν». Για τα παιδιά δυστυχώς δεν είναι καθόλου έτσι. Ό,τι λένε η μαμά και ο μπαμπάς ή όποιος τα φροντίζει έχει για αυτά πολλή μεγαλύτερη σπουδαιότητα από αυτήν που μπορούμε να φανταστούμε.

Ένα παιδί μπορεί να αναρωτηθεί:

«Αν η μαμά και ο μπαμπάς λένε ψέματα γιατί να πιστεύω ό,τι κι αν μου λένε;»

«Αφού μου είπε ψέματα σε αυτό το ζήτημα, μήπως μου λέει ψέματα συνέχεια;»

«Και τι να πιστεύω από αυτά που μου λένε;»

Μάλλον έχουμε άθελά μας προκαλέσει ένα τεράστιο μπέρδεμα και έχουμε διαταράξει τη σχέση μας με το παιδί μας, η οποία όμως είναι αυτή που καθορίζει στο μεγαλύτερο βαθμό τον τρόπο με το οποίο το παιδί μεγαλώνει και τον τρόπο με τον οποίο το παιδί διαμορφώνει τις σχέσεις του με τους άλλους.

Με τα ‘αθώα’ φαινομενικά ψέματά μας τα πείθουμε ότι δεν έχουν λόγο να πιστεύουν αυτά που τους λέμε

αφού από τη μία τα παροτρύνουμε να μην λένε ψέματα και από την άλλη λέμε και εμείς!!!

Άρα.... τα ωθούμε και σε κάτι ακόμα. Στο ψέμα!..

«Αφού λένε ψέματα ο μπαμπάς και η μαμά, το ψέμα είναι κάτι που επιτρέπεται αν θέλουμε να πείσουμε κάποιον να κάνει κάτι ή να κερδίσουμε κάτι! Άρα θα πω κι εγώ ψέματα!» Θα σκεφτεί πολύ σωστά ένα παιδί!

Και μετά, βέβαια, οι γονείς μαλώνουμε τα παιδιά όταν λένε τα ίδια ψέματα ...

Δυστυχώς το να μην πέσουμε στην παγίδα των ψεμάτων δεν είναι κάτι τόσο απλό και χρειάζεται πολλή προσοχή από την πλευρά των γονιών.

Συχνά, στην προσπάθειά μας να πείσουμε τα παιδιά να κάνουν κάτι καλό για αυτά, να κάνουν το σωστό, απηυδισμένοι από τα πολλά «κάνε αυτό, κάνε εκείνο, μην κάνεις αυτό, μην κάνεις εκείνο» και από την πίεση της καθημερινότητας. καταφεύγουμε στην εύκολη λύση της τρομοκρατίας! 

Μπορεί, για παράδειγμα να πούμε:

«Αν δεν πλένεις τα δόντια σου θα φυτρώσει σπανάκι» 

«αν δεν αφήσεις τηνπιπίλα, θά ΄ρθει να σε πάρει ο Μπαμπούλας» «αν συνεχίσεις να ανοίγεις το ψυγείο θα εκραγεί»

Όλα αυτά είναι ευκολότερα από το να εξηγήσουμε τι πραγματικά θα συμβεί αν το παιδί μας κάνει ή δεν κάνει όλα αυτά που του λέμε. Επειδή όμως όλοι οι γονείς τρέχουμε καθημερινά να προλάβουμε τις υποχρεώσεις μας καταφεύγουμε στις εύκολες λύσεις, χωρίς να συνειδητοποιούμε τους κινδύνους που κρύβονται από πίσω.

Ο σκοπός όμως δεν αγιάζει τα μέσα....

Το παιδί σύντομα θα ανακαλύψει ότι σπανάκι στα δόντια δεν φυτρώνει άρα...

1) «Ποιος ο λόγος να πλένω τα δόντια μου αφού δεν έγινε τίποτα;»

2)«Η μαμά είπε ψέματα άρα θα λέω κι εγώ».

3) «Δεν ξαναπιστεύω τη μαμά σε τίποτα από όσα λέει. Μάλλον δεν ξέρει και πολλά!!!!!»

4) «Μπορεί ούτε κι ο μπαμπάς να ξέρει. Δεν θα ακούω ούτε αυτόν»

Ή «Χμ. Θα ακούω μόνο το μπαμπά».

Ή ακόμα χειρότερα....

5) «Θα αρχίσω να ρωτάω άλλους. Τη γιαγιά, τη θεία Στέλλα, τον κύριο Γιάννη, -και ακόμα χειρότερα- τον καλό κύριο που πουλάει το ψωμί...»..........

Άρα, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι

να εξηγούμε τα πάντα στο παιδί σε απλά λόγια, ανάλογα με την ηλικία του.

Σε ένα μικρό παιδί που δεν θέλει με τίποτα να πλύνει τα δόντια του μπορούμε να εξηγήσουμε ότι «όλοι οι άνθρωποι πλένουν τα δόντια τους κάθε βράδυ, και η μαμά και ο μπαμπάς και ο παππούς και... και... και... και ο Βασιλάκης και η Αγγελικούλα..... γιατί έτσι τα βοηθάμε να είναι καθαρά γιατί εάν δεν τα πλύνουμε θα μαζευτεί πάνω τους βρομιά και μετά θα γίνουνε κίτρινα και αργότερα ίσως μαύρα και δεν θέλουμε να έχουμε μαύρα δοντάκια;;;

Καλύτερα δεν είναι τα άσπρα όμορφα δοντάκια σαν του....;;;

Καλό είναι επίσης να αποφύγουμε την ιστορία με τον ‘κακό’ οδοντίατρο

που θα έρθει με τη βελόνα και τον τροχό και θα κάνει όλα αυτά τα φριχτά πράγματα στο δόντι μας γιατί έτσι θα αναρωτιόμαστε μετά γιατί το παιδί φοβάται τους γιατρούς...

Και την ίδια τακτική είναι καλό να ακολουθούμε παντού.

Πάντα υπάρχει ένας απλός τρόπος για να εξηγήσουμε σε παιδιά κάθε ηλικίας τα πάντα.

Αυτά βέβαια που πρέπει να μάθουν και αυτά που κρίνουμε εμείς κατάλληλα.

Καλό είναι να μην τους λέμε τρομακτικές λεπτομέρειες για τα πράγματα και ούτε να τα μπλέκουμε στα συναισθηματικά μας προβλήματα αν είμαστε, για παράδειγμα, στενοχωρημένοι. Αυτό είναι κάτι τελείως διαφορετικό.

Όλο αυτό είναι σίγουρα δύσκολο και χρονοβόρο αλλά έχει τα καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.

Το να εξηγούμε στα παιδιά με απλά και όχι καταστροφικά λόγια

τα αποτελέσματα των πράξεών τους και να τα οδηγούμε στις σωστές επιλογές έχει τόσα οφέλη που δύσκολα μπορούμε να τα αντιληφθούμε, ξεκινώντας από το ότι τους μαθαίνουμε αυτοέλεγχο

και καθώς και ότι όλες οι πράξεις έχουν θετικές ή αρνητικές συνέπειες και ότι εμείς πάνω από όλα είμαστε υπεύθυνοι για αυτές!

Είναι φοβερό για ένα μικρό παιδί να συνειδητοποιεί ότι μπορεί να έχει τον έλεγχο των πράξεών του και να επηρεάζει τη ζωή του προς την κατεύθυνση που θέλει.

Είναι επίσης απίστευτα σημαντικό να έχει με τους γονείς του μία σχέση ειλικρίνειας και εμπιστοσύνης γιατί αυτό θα το ωφελεί για όλη του τη ζωή. 

Αρετή Κυπραίου, Ψυχολόγος M.Sc.,

Συντονίστρια Σχολών Γονέων

(άρθρο στην τοπική εφημερίδα "Περισκόπηση")