Τα ΑμεΑ μιλούν για τη ζωή στην Αθήνα πίσω απ’ τα χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια

Οι γιορτές έφτασαν και, ενώ όσοι Αθηναίοι έχουν την οικονομική δυνατότητα, ξεχύνονται στους δρόμους για τις αγορές τους, κάποιες ευπαθείς ομάδες, όπως τα Άτομα με Αναπηρία, καταβάλλουν διπλάσιες προσπάθειες για να ξεπεράσουν την κρίση. Πρωταγωνιστές και φορείς υποστήριξης των ΑμεΑ μιλούν στο tvxs για τα πάγια προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

«Αυτονομία σημαίνει βγαίνω μόνος μου από το σπίτι μου, έχω όλη την υποδομή που χρειάζομαι, ώστε να πάρω το λεωφορείο μου, να μπω στο λεωφορείο μόνος μου, να κατέβω από το λεωφορείο μόνος μου, να πάω να κάνω τις δουλειές μου, όπως τις κάνει ο οποιοσδήποτε απλός πολίτης. Αυτό σημαίνει ισότητα, αυτό σημαίνει κανονική ένταξη, αυτό σημαίνει αυτονομία».

της Φανής Παρλή

Ένα λαμπρό παράδειγμα αισιοδοξίας και διάθεσης για ζωή δίνει ο Γιώργος Χρηστάκης, υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ο οποίος προσβλήθηκε μικρός από πολιομυελίτιδα και έμαθε να βλέπει και να βιώνει τη ζωή, καθισμένος σε αναπηρικό καροτσάκι. Αυτό όμως δεν τον πτόησε. Αντίθετα, του έδωσε τη δύναμη να κυνηγήσει τα όνειρά του για γνώση και δημιουργική ενασχόληση. Τον οδήγησε να ασχοληθεί με τον ειδικό αθλητισμό, κάνοντας μπάσκετ και κολύμβηση, ενώ τον καταξίωσε ως χορευτή και χορογράφο, χαρίζοντας του τη δεύτερη θέση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα λάτιν χορών που έγινε το 2001 στην Ολλανδία. Τέλος, από το 2004 συγκροτεί τη δική του μεικτή ομάδα χορού "Δαγίπολη", η οποία κατάφερε να κερδίσει μία επάξια θέση ανάμεσα στις υπόλοιπες ομάδες (των αρτιμελών) στα περσινά φεστιβάλ χορού.

Ο κος Χρηστάκης δεν θεωρεί ότι ό,τι κατάφερε μέχρι τώρα ήταν αποτέλεσμα τύχης. Δούλεψε σκληρά και δεν το έβαλε κάτω. «Σίγουρα όλοι πρέπει να εξαντλούμε τις προσπάθειές μας για να φτάνουμε όσο πιο μακριά μπορούμε. Και στις σπουδές μας και σε όλες μας τις δραστηριότητες», σημειώνει. Αλλά όλα χρειάζονται και τον σωστό χειρισμό. Δε ζητάει την ελεημοσύνη των συμπολιτών του, αλλά διεκδικεί με αργά και σταθερά βήματα μία ισότιμη θέση ανάμεσα στους υπόλοιπους. 

«Αξιολογούμαστε και όλος ο κόσμος, υποψιασμένος ή ανυποψίαστος, έρχεται και βλέπει μια παράσταση. Δεν έρχεται να δει την παράσταση των ανθρώπων με αναπηρία». Αυτό ήταν και το κλειδί της επιτυχίας της ομάδας του.

Από την άλλη πλευρά, όμως, ο κος Χρηστάκης κατανοεί ότι δεν είναι εύκολο για όλα τα άτομα με αναπηρία να συμπορευτούν σε μία πόλη, όπως η Αθήνα, η οποία κατά τον ίδιο, είναι 

«ίσως η πιο αφιλόξενη πόλη
για ανθρώπους με αναπηρίες στην Ευρώπη».

Και δεν αναφέρεται μόνο στις δράσεις προσβασιμότητας σε χώρους κοινής χρήσης (όπως τα λεωφορεία ή τα Πανεπιστήμια), αλλά στην ίδια την έννοια της «αυτονομίας», η οποία ακυρώνεται από τη στιγμή που ένα άτομο χρειάζεται τη μόνιμη βοήθεια ενός συνοδού για να μπορέσει να δραστηριοποιηθεί.

Η Πολιτεία δεν έχει δείξει μέχρι στιγμής το πιο φιλικό της πρόσωπο στα ΑΜΕΑ. Όχι μόνο απαγορεύει την πρόσβαση στα Πανεπιστήμια για ορισμένες κατηγορίες αναπήρων, αλλά δεν προσφέρει ούτε το χρηματικό ποσό που είναι υποχρεωμένη να καταβάλλει για τα ΑΜΕΑ και το οποίο αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό 20%. 

«Έχουμε μία απορρόφηση 6%, ενώ οι άλλες χώρες της Ευρώπης έχουν 25-30% απορρόφηση από το κονδύλιο των ΕΣΠΑ», τονίζει ο Αναστάσιος Λαγόπουλος, Πρόεδρος της ΠΟΣΓΚΑΜΕΑ. Τα χρήματα για την αποπληρωμή του προσωπικού των κατασκηνώσεων (περίπου 1.500 άτομα) για τα ΑΜΕΑ δόθηκαν αυτόν τον μήνα, «ως δώρο Χριστουγέννων», ενώ οι κατασκηνώσεις έχουν τελειώσει από τον Αύγουστο. Και όμως, γύρω στα 3.000 παιδιά που διαμένουν στα ειδικά ιδρύματα περιμένουν όλο τον χρόνο για να περάσουν αυτές τις 15 ημέρες κοντά στη θάλασσα και τώρα αδυνατούν να τους εξασφαλίσουν ακόμα και αυτό το δικαίωμα.

Όσον αφορά στην πρόσβαση στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, η Πολιτεία θέτει ακόμη και εκεί τους φραγμούς της, θέτοντας όρια στην πρόσβαση σε ορισμένα πανεπιστημιακά τμήματα, όπως το τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και το τμήμα Ναυπηγικής του ΤΕΙ Πειραιά, τα οποία αποκλείουν την πρόσβαση σε όλες τις παθήσεις. 

«Είναι όνειδος για τη χώρα να προωθεί τη λογική του αποκλεισμού και της διακριτικής μεταχείρισης μέσα από μια διαδικασία που συνιστά αναφαίρετο, θεμελιώδες και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα όλων των Ελληνόπουλων με αναπηρία», δηλώνει ο Ιωάννης Βαρδακαστάνης, Πρόεδρος της Ε.Σ.Α.μεΑ, κατηγορώντας τις κατάφωρες «πρακτικές σκοταδισμού και άκρατου ρατσισμού».

Ο επίμονος αγώνας του αναπηρικού κινήματος και ιδιαίτερα του Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών, του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών και της Εθνικής Ομοσπονδίας Τυφλών, οι οποίοι πραγματοποίησαν κινητοποιήσεις στο Υπουργείο Οικονομικών, διεκδικώντας τη λήψη μέτρων οικονομικής στήριξης των ατόμων με αναπηρία, οδήγησε στις 30 Νοεμβρίου 2010 στη ψήφιση ενός σχεδίου νόμου για την επαναχορήγηση του επιδόματος Πάσχα, αδείας και Χριστουγέννων από το εξωιδρυματικό επίδομα και το επίδομα απολύτου αναπηρίας, η οποία είχε άδικα περικοπεί. Όμως αυτό είναι ένα σχέδιο νόμου, δεν έχει ακόμη ψηφιστεί.

Φέτος, στην Παγκόσμια Ημέρα για Άτομα με Αναπηρία στις 3 Δεκεμβρίου, περίπου 5.000 άτομα παρέλασαν μέχρι το μέγαρο Μαξίμου. Αυτός ήταν ένας τρόπος για να διεκδικήσει το 10% του ελληνικού πληθυσμού τα δικαιώματά του. Όμως δεν αρκεί μόνο μία ημέρα, μία μικρή περίοδος μέσα στο χρόνο, για να δώσουμε σημασία και την αλληλεγγύη μας σ'αυτά τα άτομα. Ο κος Χρηστάκης είναι αντίθετος σ'αυτό το κλίμα υπερπροστατευτικότητας που επικρατεί, ενώ είναι αποφασισμένος να μην ξαναδώσει καμία παράσταση με τη χορευτική του ομάδα εκείνη την ημέρα. 

«Αν οι άνθρωποι θέλουν να στηρίζουν τις δικές μας πρωτοβουλίες και τις παρουσίες μας στα πεδία των δραστηριοτήτων, θα πρέπει να το κάνουν όλο το χρόνο και όχι μόνο τα Χριστούγεννα που ενδεχομένως θα θέλανε να χαϊδέψουν λιγάκι τα αισθήματα ελέους που έχει ο καθένας μας, μία ανάγκη δηλαδή δική τους», υποστηρίζει. Γι’ αυτόν η μέρα αυτή «είναι μια υποκρισία».

Για τα άτομα με αναπηρία οι αντικειμενικές τους ανάγκες πολλαπλασιάζονται, ειδικά σε μια περίοδο κρίσης, όπως αυτή που διανύουμε. «Έχουμε συνδέσει την αναπηρία σαν μία πανάκριβη συνθήκη ζωής, σαν μία πανάκριβη εμπειρία, και πρέπει κάποια στιγμή να αποκατασταθεί η αλήθεια» επισημαίνει ο Νίκος Βουλγαρόπουλος, συντάκτης του περιοδικού «Αναπηρία τώρα» και του portal www.disabled.gr. Ο ίδιος αναρωτιέται πώς μπορεί να υπάρχει αισιοδοξία, όταν όλη η χώρα πάσχει από «εθνική κατάθλιψη», ενώ το μόνο μήνυμα που θέλει να στείλει για τα φετινά Χριστούγεννα είναι μήνυμα υποστήριξης και συμπαράστασης. «Κρατάτε γερά!», διακηρύττει.

Ο κος Βαρδακαστάνης, στέλνει παράκληση στο νέο δήμαρχο Αθηναίων να φροντίσει για την εύρυθμη λειτουργία του Πολυκέντρου Κολοκυνθούς, ενώ ο κος Λαγόπουλος σημειώνει ότι στο ίδρυμα του Αγίου Δημητρίου «λείπουν 27 άτομα προσωπικό». Στη χώρα μας ο τομέας της Πρόνοιας είναι από τους πλέον υποχηματοδοτούμενους.

Αντίθετα, σε οποιαδήποτε χώρα ή πόλη της Ευρώπης και αν ταξιδέψουν, ξεχνάνε τις δυσκολίες που έχουν «γιατί τα πάντα ρέουν με τόσο εύκολο τρόπο, ώστε δεν χρειάζεται ποτέ να ζητήσουμε κάποια ιδιαίτερη βοήθεια από κάποιον για να διεκπεραιώσουμε κάτι», προσθέτει ο κος Χρηστάκης. Αυτοί οι άνθρωποι δεν ζητάνε ούτε τη λύπηση, ούτε τη συμπόνια μας. Έχουν αποδείξει άλλωστε στη μέχρι τώρα πορεία τους ότι μπορούν να καταφέρουν πολλά. Το μόνο που αποζητάνε είναι μια ισότιμη θέση στην κοινωνία και μία αίσθηση «αυτονομίας». Τι σημαίνει αυτό; Ο κος Χρηστάκης μας δίνει την απάντηση. 

«Αυτονομία σημαίνει βγαίνω μόνος μου από το σπίτι μου, έχω όλη την υποδομή που χρειάζομαι, ώστε να πάρω το λεωφορείο μου, να μπω στο λεωφορείο μόνος μου, να κατέβω από το λεωφορείο μόνος μου, να πάω να κάνω τις δουλειές μου, όπως τις κάνει ο οποιοσδήποτε απλός πολίτης. Αυτό σημαίνει ισότητα, αυτό σημαίνει κανονική ένταξη, αυτό σημαίνει αυτονομία».