Δελφινάκια στο νερό

Παιδί και θάλασσα: ένας συνδυασμός απολαυστικός για τους μικρούς κολυμβητές και ολίγον τρομακτικός για μας τους μεγαλύτερους, που πασχίζουμε να προλάβουμε λογιών-λογιών αναποδιές και κινδύνους.

Ο μικρός μου ο γιος, ίσως επειδή γεννήθηκε καλοκαίρι, ίσως επειδή τους πρώτους μήνες της ζωής του έζησε δίπλα στη θάλασσα, είναι ο πιο εξοικειωμένος και ατρόμητος από τα τρία μου παιδιά. Ορμάει στα κύματα ακάθεκτος και δεν τον σταματάει τίποτα. Κυλιέται κάτω, πίνει θαλασσινό νερό και, εν ολίγοις, χρειάζεται να είναι κάποιος από πάνω του κάθε δευτερόλεπτο. 
Η κόρη μου, 3½ χρόνων σήμερα, ετοιμάζεται για την πρώτη της επίσκεψη στο κολυμβητήριο. Ο μεγάλος έχει εδώ και χρόνια γίνει κολυμβητής και βουτηχτής…
Καταλαβαίνετε ότι ώρες-ώρες στη θάλασσα μας πιάνει πανικός. Δεν ξέρουμε ποιον να επιτηρούμε πρώτα. Κοιτάς τη κόρη, ο μικρός φεύγει σφαίρα για τα κύματα. Επιτηρείς τον μικρό, ο μεγάλος πάει σε κάτι πανύψηλα βράχια και συναγωνίζεται στις βουτιές με τους φίλους του. Υπάρχουν στιγμές που κυριολεκτικά... χάνεις την μπάλα.
Υπάρχει τρόπος άραγε να μην ανησυχείς; Απαντώ ευθαρσώς «όχι»! Ωστόσο μπορείς να προλάβεις πολλές αναποδιές και κινδύνους. Μπορείς, προσφέροντας στα παιδιά μεγαλύτερη ασφάλεια, να τα κάνεις να απολαύσουν περισσότερο τη θάλασσα και το παιχνίδι στην παραλία, αλλά κι εσύ ως γονιός να απολαύσεις μαζί τους τις καλοκαιρινές διακοπές χωρίς δυσάρεστα. Πώς θα γίνει αυτό;
Για άλλη μια φορά χρειάστηκε να απευθυνθώ στους ειδικούς…

Κολυμβητές από κούνια
Ο πρώτος άνθρωπος που απευθύνθηκα είναι ο παιδίατρος Νίκος Βαράκης. Καθώς ασκεί την παιδιατρική σε ένα παραθαλάσσιο μέρος, το Ρέθυμνο, έχει έρθει σε επαφή με όλα τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα της θάλασσας. Έτσι ο λόγος του νομίζω πως μετράει λίγο παραπάνω.
Στο νερό το μωρό μας μπορεί να μπει από... ημερών! Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι μωράκια μόλις μερικών ημερών...
, εάν τα βυθίσουμε σε νερό, αντανακλαστικά φράζουν το στοματάκι τους προβάλλοντας τη γλώσσα τους, σταματούν να αναπνέουν και, κουνώντας χέρια-πόδια σαν σκυλάκια, αναδύονται προς την επιφάνεια. Τα αντανακλαστικά των πρώτων ημερών, με τη σωστή εκπαίδευση, στους πρώτους μήνες ζωής εξελίσσονται σε κινήσεις κολύμβησης.
Το κλειδί όμως βρίσκεται στην κατάλληλη εκπαίδευση. Ποιος έχει τη δυνατότητα και κυρίως τη γνώση να αρχίσει την καθημερινή εκπαίδευση του μωρού μας από τις πρώτες μέρες ζωής; Η πιο συνηθισμένη ηλικία που τα παιδιά μαθαίνουν κολύμπι είναι γύρω στα 3½ με 4. Αυτό πρέπει να γίνεται υπό την εξειδικευμένη επίβλεψη γυμναστών, που οφείλουν να έχουν την αντίστοιχη εκπαίδευση. Υπάρχουν κολυμβητήρια που δέχονται και μικρότερα νήπια, όπου οι γονείς μπαίνουν μαζί με τα παιδιά στην πισίνα και ο εκπαιδευτής επιβλέπει-κατευθύνει. Σημαντικότερο στα πολύ μικρά παιδιά είναι η εξοικείωση με το νερό και κατά δεύτερο λόγο το σωστό κολύμπι.

Η πρόληψη των ατυχημάτων
Στη θάλασσα τα ατυχήματα και οι πνιγμοί είναι συχνοί γιατί, όπως στα περισσότερα ζητήματα στην Ελλάδα, δεν τηρούμε βασικούς κανόνες ασφαλείας. Αφενός λίγα παιδιά έχουν μάθει κολύμπι από εκπαιδευτή, αφετέρου η αισιοδοξία του ανίδεου βασιλεύει στην παραλία. Έτσι ακούς (και ακόμα χειρότερα βλέπεις γονείς) να επιχειρηματολογούν:
«Έλα μωρέ, τι θα πάθει για μισό λεπτό», «Έξω-έξω, στα ρηχά που πατάμε, θα το έχω το μωρό», «Τι να πάθει σε μισό μέτρο νερό».
• Τα παιδιά, ειδικά τα νήπια, όποτε μπαίνουν ή παίζουν κοντά στη θάλασσα, πρέπει να φοράνε σωσίβιο κατάλληλο για την ηλικία και το μέγεθός τους.
• Για κάθε παιδί πρέπει να υπάρχουν δύο ενήλικες για εποπτεία (ένας ενήλικας, ακόμα και στα ρηχά, μπορεί να χάσει τις αισθήσεις του και το παιδί κινδυνεύει).

Η κατάλληλη ηλικία για την πρώτη βουτιά στη θάλασσα
Ο δικός μου παιδίατρος μας προέτρεψε να μη βάζουμε τα παιδιά στη θάλασσα πριν συμπληρώσουν το πρώτο έτος της ζωής τους. Οι κίνδυνοι για την υγεία τους είναι σημαντικότεροι από ό,τι θα κερδίσουν…
Για το ίδιο θέμα ο κύριος Βαράκης σημειώνει: «Έχω σαν αρχή να κάνω πράγματα για τα παιδιά και όχι απλά με τα παιδιά. Δεν βλέπω τι έχει να κερδίσει ένα βρέφος λίγων μηνών από το να μπει στην κρύα, ίσως βρόμικη και σίγουρα επικίνδυνη για την ηλικία του, θάλασσα. Κάποιος θα μπορούσε να επιχειρηματολογήσει υπέρ των πολλαπλών ερεθισμάτων που δέχεται ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος από όλα τα σημεία του σώματος που έρχονται σε επαφή με το νερό. Πρόκειται για μια πραγματικά ευεργετική δράση του μπάνιου, την οποία όμως το μωρό μπορεί να τη χαρεί και σε μια μικρή πλαστική πισίνα με νερό…»

Η εξοικείωση με το νερό
Εάν το παιδί φοβάται τη θάλασσα, η καλύτερη συνταγή είναι η εξής:
• Μην του δείχνετε ότι θέλετε διακαώς να κολυμπήσει. Κάντε τον… αδιάφορο!
• Παίξτε μαζί του σε μεγάλη απόσταση από την άκρη της θάλασσας. Να έχετε οπωσδήποτε κουβαδάκια και θαλασσινό νερό και να το βρέχετε.
• Από μέρα σε μέρα –και όχι από λεπτό σε λεπτό– πλησιάστε μέτρο-μέτρο τη θάλασσα.
• Όταν θα φτάσετε κοντά της, ακουμπήστε πρώτα τα μέλη (πόδια-χέρια) στο νερό και μετά παίξτε στα ρηχά (αφιερώστε λίγες ημέρες σε αυτήν την θέση)
• Όταν δείτε ότι το παιδί δεν φοβάται πια, πάρτε το από το χέρι και περπατήστε σε ρηχά νερά.
• Μετά μπορείτε να το πάρετε αγκαλιά και να προχωρήσετε σιγά-σιγά.
• Αν το παιδί δεν θέλει να μπει μέσα, υποχωρήστε ένα βήμα (ή όσα βήματα χρειαστούν).
• Εάν εξακολουθήσει να μη θέλει, τότε χρειάζεται περισσότερο χρόνο.
Θυμηθείτε
• Στα μεγαλύτερα του ενός έτους παιδιά αρέσει περισσότερο να παίζουν με την άμμο στην ακροθαλασσιά και λιγότερο να κολυμπούν. Επιτρέψτε τους αυτήν την ελευθερία.
• Μη βιάζεστε να κολυμπήσουν τα παιδιά σας. Θα το κάνουν όταν είναι έτοιμα και μετά θα τα κυνηγάτε να βγουν από το νερό για να φύγετε!
• Απολαύστε το μπάνιο σας δίνοντας την υπευθυνότητα της επιτήρησης του παιδιού σας στον σύντροφό σας ή σε κάποιον άλλον ενήλικο, διότι η θάλασσα είναι χώρος ψυχαγωγίας και για εσάς.

Ο… εχθρός ήλιος!
Η καλύτερη προστασία για τον ήλιο είναι το ντύσιμο, ενώ τα παιδιά παίρνουν όλα τα καλά του ήλιου ακόμα και όταν είναι στη σκιά. Τα γυαλιά ηλίου είναι επίσης απαραίτητα, ειδικά σε παραλίες με άμμο όπου η αντανάκλαση του ήλιου γίνεται πολύ έντονη. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να φοράνε τα γυαλιά τους χωρίς να παίζουν με αυτά.
Τα γυαλιά πρέπει να έχουν καλούς φακούς και να μην είναι φθηνά! Τα φθηνά γυαλιά «σκουραίνουν» το φως και έτσι το παιδί δεν ενοχλείται, η κόρη του ματιού διαστέλλεται-ανοίγει και μπαίνει στο μάτι περισσότερη ακτινοβολία. Όταν ο φακός δεν είναι καλός, η «κακή» ακτινοβολία τον διαπερνά και τελικά κάνουμε χειρότερη ζημιά.

10 συμβουλές για απολαυστικά μπάνια χωρίς κινδύνους
Ο προπονητής κολύμβησης Θεόδωρος Βασιλάτος ασχολείται με το baby swimming και γνωρίζει όσα λίγοι για τη σχέση του παιδιού με τη θάλασσα. Οι συμβουλές του είναι πολύ σημαντικές και τις αντιγράφω με πολλή προσοχή:
1. Φαγητό και κολύμβηση είναι ο πιο επικίνδυνος συνδυασμός
Δεν μπορούμε να έχουμε φάει ούτε εμείς που συνοδεύουμε τα παιδιά στο νερό και να κολυμπούμε, διότι κινδυνεύουμε να πνιγούμε με δύο τρόπους. Είτε α) με αναρρόφηση τροφής από το γαστρικό σωλήνα και εισρόφηση των εμεσμάτων – φραγή αεροφόρου οδού, είτε β) από ανακοπή καρδιάς.
Πρέπει αρχικά να προγραμματίσουμε τα γεύματα του παιδιού ή των παιδιών, ούτως ώστε αυτά να είναι νηστικά αλλά όχι πεινασμένα. Θεωρούμε δεδομένο ότι δεν εκθέτουμε τα παιδιά στον ήλιο τις ακατάλληλες ώρες, οπότε κανονίζουμε να έχουμε αφήσει τουλάχιστον 4 ώρες από την ώρα που τελειώνει το γεύμα και 2 ώρες από το κολατσιό. Εάν το παιδί μας είναι πολύ μωρό και πίνει γάλα κάθε 3 ώρες, υπολογίζουμε να μπει στη θάλασσα στις 2,5 ώρες και –επειδή δεν χρειάζεται να μείνει περισσότερο από μισή ώρα– βγαίνοντας να ξαναφάει. Σε παιδιά που έχουν ιδιαίτερες διατροφικές συνήθειες και πρέπει να φάνε κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στη θάλασσα, φροντίζουμε: α) ή αυτό που θα τους δοθεί να είναι ελαφρύ και σε υγρή μορφή (πορτοκαλάδα ή χυμός φρούτων χωρίς τις φυτικές ίνες) ή β) να μην ξαναμπεί στο νερό ή γ) αν δεν μπορούμε να το περιορίσουμε, τότε φεύγουμε από την παραλία.
2. Οι γνώσεις πρώτων βοηθειών μπορεί να αποβούν πραγματικά πολύτιμες
Οφείλουμε ως γονείς αλλά και ως πολίτες να έχουμε γνώσεις πρώτων βοηθειών ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε με απλό τρόπο αλλά αποτελεσματικά κάποιο πιθανό ατύχημα. Μαθήματα δωρεάν γίνονται στον Ερυθρό Σταυρό.
3. Πάρτε παντού μαζί σας ένα φορητό φαρμακείο
Καλό είναι να έχουμε μαζί μας ένα φορητό φαρμακείο με τα απαραίτητα φάρμακα που μπορούν να μας γλιτώσουν από την ταλαιπωρία μιας πληγής ή ενός τσιμπήματος εντόμου κ.λπ. Φροντίζουμε τα φάρμακα να φυλάσσονται σε δροσερό σημείο και να μην έχουν λήξει. Μπορούμε να απευθυνθούμε στον φαρμακοποιό μας για να μας εφοδιάσει με τα απαραίτητα.
4. Μην πάτε σε παραλίες με βαθιά νερά
Επιλέγουμε παραλίες με αβαθή νερά και αμμώδη βυθό ώστε να μπορούμε εύκολα και να κρατάμε τα παιδιά και να περπατάμε με άνεση. Στα παιδιά άλλωστε αρέσει η άμμος. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι δυνατό, τότε εκτός από το κατάλληλο βοηθητικό μέσο που φοράμε στο παιδί (βλέπε παρακάτω) φοράμε κι εμείς πέδιλα ή και γιλέκο. Αν δεν είμαστε 100% σίγουροι για τις ικανότητές μας, δεν πηγαίνουμε με μικρά παιδιά σε παραλίες με απότομα νερά.
5. Προσοχή στον αέρα
Πάντα επιλέγουμε μια υπήνεμη παραλία ώστε να μπορούμε να κολυμπήσουμε χωρίς να κουραστούμε από τα κύματα. Επίσης, εάν έχει πάρα πολύ αέρα, προσέχουμε ακόμη και στην υπήνεμη παραλία, διότι μπορεί ο αέρας να μας παρασύρει προς τα ανοικτά και να μην μπορούμε να βγούμε έξω.
6. Προτιμήστε τις οργανωμένες παραλίες
Σήμερα οι ερημικές παραλίες βρίσκονται το λιγότερο 2 ώρες ποδαρόδρομο από τον κοντινότερο επαρχιακό δρόμο. Σίγουρα δεν θα επιλέξουμε μια τέτοια παραλία διότι, αν συμβεί κάτι, δεν θα μπορέσουμε να έχουμε την άμεση βοήθεια κάποιου. Επιλέγουμε λοιπόν οργανωμένες παραλίες με ιατρείο και ναυαγοσώστη ή να μην είμαστε μακρύτερα από 20 λεπτά από το πλησιέστερο ιατρικό κέντρο. Εάν βρισκόμαστε σε σκάφος, να είμαστε κοντά στην ακτή και σε επικοινωνία με το λιμεναρχείο.
7. Κολύμβηση κατά μήκος
Πάντα κολυμπούμε κατά μήκος και ποτέ δεν απομακρυνόμαστε από την παραλία. Εκτός του κινδύνου να μην μπορούμε να γυρίσουμε πίσω, κινδυνεύουμε και από ταχύπλοα ή άλλα σκάφη.
8. Επιλέξτε το σωστό βοηθητικό μέσο
Το σωστό βοηθητικό μέσο είναι απαραίτητο για τη θάλασσα. Και σωστό βοηθητικό μέσο είναι αυτό που προσφέρει τη μεγαλύτερη αυτονομία στο παιδί. Προσοχή όσοι συμμετέχουν σε μαθήματα βρεφικής κολύμβησης ή που τα παιδιά τους κολυμπούν. Στη θάλασσα σημαντικότερη είναι η ασφάλεια και έπεται η εκπαίδευση. Γι’ αυτό λοιπόν μπορεί το παιδί στην πισίνα να μη φοράει μπρατσάκια, αλλά στην θάλασσα δεν πρέπει να του τα βγάζουμε ούτε στιγμή.
9. Ελέγξτε τον εξωτερικό χώρο
Ελέγξτε ώστε ο χώρος που θα καθίσετε και θα κινούνται τα παιδιά να είναι καθαρός από γυαλιά, καρφιά, κονσέρβες και φυσικά αποτσίγαρα, που οι συμπατριώτες μας (ακόμη και γονείς) πετάνε στην παραλία θεωρώντας την κάτι σαν μεγάλο… τασάκι!
10. Ακόμη…
• Καλό είναι να έχετε μαζί σας κινητό τηλέφωνο με φορτισμένη μπαταρία.
• Να ενημερώνετε τους δικούς μας για το πού θα πάτε.
• Να έχετε μαζί σας υγρά για την αποφυγή αφυδάτωσης (δίνουμε κάθε μισή ώρα).

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΣΤΟΦΟΡΟΥ
ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΒΑΡΑΚΗ, ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΥ ΣΤΟ ΡΕΘΥΜΝΟ (WWW.PAIDIATRE.GR)
ΚΑΙ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΒΑΣΙΛΑΤΟΥ, ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ, ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΒΡΕΦΙΚΗΣ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗΣ ΣΤΑ ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΡΙΑ ΑΛΙΜΟΥ ΚΑΙ ΗΛΙΟΥΠΟΛΕΩΣ
πηγή