Όταν το παιδί κλείνεται στον εαυτό του... βοηθήστε το ν' αρχίσει να μιλάει

Βίκυ Νάκου
Θα έχετε διαπιστώσει ότι τα παιδιά μας, όταν βρίσκονται στην τρυφερή ηλικία των έξι χρόνων, αρχίζουν να κλείνονται περισσότερο στον εαυτό τους. Ζητούν όλο και λιγότερο την συμβουλή των τρομερών γονιών τους, αποφεύγουν να μιλήσουν για θέματα που έχουν συμβεί στο σχολείο τους και κρατούν μυστικά.

Τι πιθανόν να σκέφτεται τότε ένα παιδί;
- Ίσως ότι μπορεί να λύσει το θέμα μόνο του.
- Ίσως ότι κανείς δεν μπορεί να το βοηθήσει αποτελεσματικά.
- Ίσως ότι μπορεί κάποιος να το κοροϊδέψει.

Τι μπορούμε να κάνουμε όταν διαπιστώσουμε μια άρνηση επικοινωνίας;
Κάθε μέρα που γυρίζουν τα παιδιά μας από το σχολείο, πρέπει να ρωτάμε: «τι νέα, πώς ήταν η μέρα σου;». Πολλές φορές είναι πιο εύκολο να ξεκινήσει η κουβέντα περιγράφοντας εμείς οι γονείς τη δική μας μέρα, ή ζητώντας μια συμβουλή σε ένα υποθετικό μας πρόβλημα από τα ίδια μας τα παιδιά, προκειμένου να δείξουμε ότι όλοι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινότητά τους.
Όπως και να έχει, το παιδί μας πρέπει να καταλάβει ότι η συζήτηση είναι σημαντική, γιατί βοηθά:
1. να νιώσει καλύτερα. Τα μυστικά είναι βαριά κι ασήκωτα όταν μένουν μέσα μας.
2. να δει πιο ξεκάθαρα την κατάσταση κι έτσι να μπορεί να την αντιμετωπίσει ψύχραιμα.
Μια φίλη σκέφτηκε να παίζει θέατρο μαζί με τα παιδιά της, προκειμένου να τα μάθει να αντιδρούν σε διάφορά θέματα, λέγοντας τους διάφορες αστείες ατάκες, ώστε να εξασκηθούν και να απαντούν αμέσως σε τυχόν ενοχλήσεις τρίτων.
Εγώ έχω προτείνει στα κορίτσια μου να κρατούν ένα ημερολόγιο. Το ημερολόγιο τους βοηθά να βγάλουν πράγματα από μέσα τους, όταν περνούν δύσκολα. Στο ημερολόγιο μπορούν να γράψουν ό,τι θέλουν, να ζωγραφίσουν τον εαυτό τους, ή κάποιο άλλο πρόσωπο, άσχημο, κατσούφη, ή όπως νιώθουν εκείνη τη στιγμή!
Η παρότρυνση «να λες ή να γράφεις ό,τι σου έρχεται στο νου» δίνει διέξοδο σε συναισθήματα που τα παιδιά μας δεν μπορούν να χειριστούν εύκολα.

Η ιστορία της κόρης μου
Η κόρη μου άρχισε να μισεί το σχολικό (...και ποιος δεν το μισούσε άλλωστε στα σχολικά του χρόνια). Ένα μεγαλύτερο αγόρι της έπαιρνε την τσάντα της για να την αδειάσει, άλλοτε της μιλούσε υποτιμητικά ή της πετούσε διάφορα μικροαντικείμενα που θα μπορούσαν να την τραυματίσουν.
Όταν η κόρη μου αποφάσισε να μου τα πει, αρχικά την συμβούλεψα: «μη δίνεις σημασία». Ωστόσο γινόταν όλο και πιο δύσκολο να μην δίνει σημασία, ώσπου αποφασίσαμε ότι έπρεπε να μιλήσει στην συνοδό ή στην δασκάλα της. Η συνοδός ζήτησε από το αγοράκι απλά να πάψει να την ενοχλεί. Το επόμενο κιόλας μεσημέρι τα πράγματα είχαν χειροτερέψει. Τότε αποφασίσαμε να πάμε στον διευθυντή για να καλέσει τους γονείς αυτού του παιδιού. Με έξυπνο τρόπο ο διευθυντής αποφάσισε να φέρει αντιμέτωπα τα δυο παιδιά και να ζητήσει ο μικρός συγνώμη. Οφείλω να ομολογήσω ότι αυτό έφερε ένα αποτέλεσμα, γιατί έκανε το μικρό ενοχλητικό αγοράκι να νιώσει ντροπή και -το σημαντικότερο- κατάλαβε ότι η κόρη μου είχε φωνή να μιλήσει για ό,τι της συνέβαινε. Έτσι δεν θα την πείραζε ποτέ πια.

Η συμβουλή μου
Τα παιδιά μας πρέπει να αποφασίζουν πώς θέλουν να αντιμετωπίσουν μια δυσάρεστη κατάσταση. Ίσως αρχικά να θέλουν να την αντιμετωπίσουν μόνα τους. Ίσως θελήσουν να ζητήσουν τη βοήθεια από τους γονείς τους ή τους δασκάλους τους, χωρίς να μάθει κανείς πως μίλησαν. Το ζητούμενο είναι να καταλάβουν πως δεν πρέπει να κάτσουν με σταυρωμένα χέρια να υπομένουν μια ενοχλητική κατάσταση.
Η στάση «δεν θέλω να μιλάω γι' αυτό το θέμα» είναι στάση ενός ανθρώπου που φοβάται, ενός ανθρώπου που θέλει να κρύβεται. Γι' αυτό απαλλάξτε τα παιδιά από αυτή! Βοηθήστε τα να αρχίσουν να μιλούν!