Για να αποδεσµευτείς, πρέπει πρώτα να καταλάβεις ότι είσαι δέσµιος!

Το «Σπήλαιο» του Πλάτωνα

    Μιλάµε συχνά για την ελευθερία, έχουµε αντιληφθεί την µέγιστη αξία της, δυστυχώς όµως παραµένουµε στις θεωρίες, όπως ένας θεατής καθηλωµένος στην πολυθρόνα του θεάτρου… 

Όταν πρωτοδιάβασα την «Αλληγορία του Σπηλαίου» του Πλάτωνα (ένα από τα πιο συγκλονιστικά κείµενα όλων των εποχών!), είπα µέσα µου: «Είναι αδύνατον να έχουν σπηλιές στην Ελλάδα, διότι οι άνθρωποι είναι φωτισµένοι εκεί!»
    Τώρα αρχίζω και προβληµατίζοµαι το πόσο βαθιά ζούµε στη σπηλιά µας! 
Για όσους δεν γνωρίζουν την αλληγορία  αυτή, παραθέτω εν συντοµία τις απατηλές παραστάσεις: 
    Διηγείται πως σε ένα σπήλαιο, κάτω από τη γη, βρίσκονται άνθρωποι αλυσοδεμένοι µε τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να δουν µόνο τον απέναντί τους τοίχο. 

Δεν μπορούν να κοιτάξουν ούτε πίσω, ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Πίσω τους ωστόσο είναι αναµµένη µια φωτιά. 

Έτσι, οτιδήποτε εκδηλώνεται πίσω από την πλάτη τους αναπαριστάνεται ως σκιά στον απέναντι τους τοίχο.

    Επειδή οι άνθρωποι αυτοί σε ολόκληρη τη ζωή τους τα µόνα πράγµατα που έχουν δει είναι οι σκιές των πραγµάτων, έχουν την εντύπωση ότι οι σκιές που βλέπουν πάνω στον τοίχο είναι τα ίδια τα πράγµατα. 
    Εάν όµως κάποιος από τους αλυσσοδεµένους ανθρώπους του σπηλαίου κατορθώσει να ελευθερωθεί, να βγει από τη σπηλιά και να ανέβει πάνω στη γη και, κάτω από το φως του ήλιου πλέον, δει τα πράγµατα, θα καταλάβει την πλάνη στην οποία ζούσε όσο ήταν µέσα στη σπηλιά. 
    Θα αντιληφθεί τότε ότι οι σύντροφοι του, που εξακολουθούν να βρίσκονται αλυσοδεµένοι στο σπήλαιο, ακόµη ζουν βυθισµένοι µέσα στις ψευδαισθήσεις. Κατά τον Πλάτωνα, ο απελεύθερος δεσµώτης είναι ο φιλόσοφος, ο οποίος βλέπει τα ίδια τα όντα, τις ιδέες, και όχι τα είδωλά τους.
    Οι αλυσοδεµένοι σύντροφοί του είναι οι κοινοί άνθρωποι που, έχοντας εθισθεί στις απατηλές παραστάσεις των αισθητών πραγµάτων, ζουν, χωρίς να το ξέρουν, µέσα στο ψέµα. 
Για τον Πλάτωνα, πάντα υπάρχει η δυνατότητα απεµπλοκής των αλυσοδεµένων ανθρώπων από τις πλάνες τους. 
Για να το πετύχουν αυτό, χρειάζεται να αποδεσµευτούν από τις αλυσσίδες τους. Αυτές συµβολίζουν τις αισθήσεις τους, που τους υποχρεώνουν να παρατηρούν µόνο τα απατηλά είδωλα των ιδεών των αληθινών όντων. Αντί για τις αισθήσεις τους όµως θα πρέπει να εµπιστευτούν το νου τους.

Και σκεφτόµουν τη σηµερινή κατάσταση… 
Ζούµε παρακολουθώντας “τις σκιές” που µας προβάλουν µέσω των ΜΜΕ (µε όλα τα µέσα…) οι εξουσιάζοντες το λαό, που µάλλον µας θέλουν αλυσοδεμένους! Και δεν εννοώ µόνο τους πολιτικούς, αλλά και τους θρησκευτικούς ηγέτες και τους “διανοούµενους” αυτής της εποχής. 
Η αλληγορία του σπηλαίου είναι ακριβώς η προσπάθεια τεκµηρίωσης του σηµερινού συστήµατος!!!… 
Πιο επίκαιρο από ποτέ!… 
Είµαστε αλυσοδεµένοι µε τον φόβο που µας καλλιεργούν, εξακολουθούµε να βλέπουµε τα µη πραγµατικά σχήµατα των σκιών χωρίς όρους και έννοιες.

Εξάλλου, ο υπαρκτός κόσµος για µας περιορίζεται τις περισσότερες φορές στους φυλακισµένους συντρόφους, που προσπαθούν να ερµηνεύσουν τις σκιές ως το µέγιστο αγαθό!

Ζωή χωρίς ελευθερία είναι σαν το σώµα χωρίς νου!… Σηµασία δεν έχει η ποσότητα (πόσα χρόνια θα ζήσεις), αλλά η ποιότητα της ζωής σου. Κατά τον Πλάτωνα, το ζητούµενο είναι η εναρµόνιση των τριών “τµηµάτων” της ψυχής: το λογιστικό (αφορά τις λογικές λειτουργίες του ανθρώπου), το θυµοειδές (δηλαδή το χώρο της ηθικής, των συναισθηµάτων, των ιδεολογιών, του θάρρους, της αρετής, της ελπίδας, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης κτλ.) και το επιθυµητικό. Μαζί µε την ενδυνάµωση της πίστης…

Βασικός κανόνας: για να αποδεσµευθείς πρέπει πρώτα να καταλάβεις ότι είσαι δέσµιος! Η µοναδική αλήθεια είναι η Αγάπη, και όχι η γνώση! Κοίτα γύρω σου και δες τι σε ενώνει µε τους άλλους, βάλτε µαζί κοινούς στόχους και µάθε να αγαπάς τον εαυτό σου όπως είναι. 
Ίσως ερωτευθείς κάποια στιγµή και τότε θα βρεις την δύναµη να απελευθερωθείς! Θυµηθείτε τι κάνατε ή τι κάνετε όταν είστε ερωτευµένοι… Πώς βρήκατε τη δύναµη, την ηθική, το θάρρος και τις αρετές να δείξετε τον καλύτερο σας εαυτό. 

Παραπονιόµαστε για την κοινωνία µας λες δεν είµαστε µέλη αυτής…

Άρα, όταν συνειδοποιήσεις ότι είσαι ενεργό µέλος και ζεις στην ίδια σπηλιά µε τους άλλους, αγάπα και οι άλλοι θα σε ακολουθήσουν! 
Σε ένα κόσµο που δεν καλλιεργεί την αγάπη δώσε εσύ το παράδειγμα. Έτσι θα µάθουν και οι άλλοι… Η Αγάπη είναι η δύναμή σου, η ελευθερία είναι οι ρίζες σου και το θάρρος το αληθινό φως για όλους µας! (δεν είµαι ούτε φιλόσοφος, ούτε απελευθερωτής δεσµώτης, απλώς προσπαθώ να είµαι άνθρωπος µε την απόλυτη έννοια: “άνω-θρώσκω” – κοιτάω προς τα πάνω!

π. Σιλουανός Βισάν
enallaktikidrasi