Τα Συμπτώματα του Θυμού/Μαθήματα ζωής για μας και τα παιδιά μας

Το “Περί Οργής” του Φιλόδημου αναφέρεται στο συναίσθημα του φόβου, του μένους, και της οργής.

Τα συμπτώματα του πάθους του θυμού είναι κοινά σε όλους. Έτσι δεν υπάρχει σύνεση και διάκριση ούτε σε νέους ούτε σε γέρους, όσον αφορά την σωματική έκφραση του θυμού τους.

Και αποκτούν μία διέγερση στο σώμα τους , από φούντωμα και πρήξιμο. Επίσης έχουν θυμωμένα ξεφυσήματα και σφοδρή επιθυμία για εκδίκηση.

Και έχουν αγωνία για εκδίκηση, αν φυσικά μπορέσουν να εκδικηθούν. Αυτή την εκδίκηση μας τα φανερώνουν οι φωνές των θυμωμένων, που άλλοτε εύχονται να ζωστούν με τα έντερα εκείνου που τους λύπησε και άλλοτε να τους τα φάνε ωμά τα σωθικά.

Το σώμα, καθώς είναι διεγερμένο, τους μεταδίδει ασταθείς κινήσεις.

Επιπλέον τους βλέπεις φουσκωμένους. Παρατηρείς μία διόγκωση των πλευρών τους, λόγω των πνευμόνων τους, από τις κραυγές και το λαχάνιασμα. Αυτό το λαχάνιασμα, που είναι χειρότερο από το λαχάνιασμα αυτών που έχουν τρέξει χίλια στάδια.

Ακόμα και ο σφυγμός της καρδιάς τους είναι πολύ παραπάνω από τους κανονικούς ανθρώπους. Με αποτέλεσμα να τους προκαλούνται τρέμουλο και άστατες κινήσεις των μελών του σώματος τους. Επιπλέον φέρνει ο θυμός και παραλύσεις τέτοιες, που συμβαίνουν και στους επιληπτικούς.

Έτσι ακριβώς συμβαίνει, και συνεχώς τα συμπτώματα αυτά τους ακολουθούν σε ολόκληρη την ζωή τους.

Και τον περισσότερο καιρό θλίβονται και εκτρέφουν την δυστυχία.

Και σε πολλούς απ’ αυτούς τους θυμωμένους αυτό το πάθος και όσα έπονται από το πάθος αυτό τους δημιουργείται ρήξεις πνευμόνων, πόνους στα πλευρά και πολλές άλλες παθήσεις που επιφέρουν τον θάνατο.

Και αυτό ο καθένας μπορεί να το ακούσει και να το μάθει στην γειτονιά του. Καί οι γιατροί μπορούν να το διαπιστώσουν. Καί οι κοντινοί τους που τους παρατηρούν.

Επιπλέον οδηγούνται και στην μελαγχολία. Πράγματι, πολλές φορές έχουν οι οργίλοι μαύρες καρδιές. Αλλά θα ήταν εύκολο να σταματήσουν όλα αυτά, αν είχαν μία μετρημένη ταραχή.

Ακόμα δεν είναι λίγες οι φορές που, και άρρωστοι να είναι, αναπηδούν από το κρεββάτι τους και γυμνοί να βγαίνουν έξω ώστε καταδιώξουν κάποιους. Και επιπλέον δημιουργούν συμπλοκές.

Και όλα αυτά εξ αιτίας του συνδυασμού των σοβαρών συμπτωμάτων της οργής.

Αφού λοιπόν ησυχάζουν κλινήρεις, εξαιτίας της μόλυνσης και της μπερδεμένης ψυχής τους από την οργή, είναι πέρα για πέρα φανερό ότι αυτοί οι ίδιοι οδήγησαν το σώμα τους σ’ αυτές τις επικίνδυνες αρρώστιες.

Γι’ αυτό παροτρύνουν οι θεραπευτές και τους ίδιους μα και τους οικείους τους να προφυλάγονται από τους ψυχικούς ερεθισμούς.

Επίσης οι γιατροί, παροτρύνουν τους παρευρισκομένους να μην κάνουν απολύτως τίποτε απ’ αυτά που μπορούν να προκαλέσουν ψυχική αναστάτωση και σωματική διέγερση.

Ακόμα δεν πρέπει να ακούν βρισιές εναντίον τους από άλλα πρόσωπα και ξένους. Βρισιές οι οποίες φέρνουν πάμπολλες συμφορές. Διότι, όταν νιώσουν εχθρότητα οι άνθρωποι αυτοί, τότε μηχανεύονται το παν.

Και όπως οι πλούσιοι και οι ολιγάρχες επιβάλουν επιτόπου τιμωρία, όταν συναντήσουν τον εχθρό τους και αυτός τους μιλήσει απρόσεκτα. Και η οποία τιμωρία φτάνει έως τον γεμάτο πόνους θάνατο. Έτσι και αυτοί που μίλησαν απρόσεκτα στους οργισμένους αποκομίζουν “τις βαρύτατες τιμωρίες των κούφιων και πετούμενων λόγων τους”, όπως λέει ο Πλάτωνας.

Γιατί δεν γίνεται να ξαναπάρουν πίσω την βρισιά που ξεστόμισαν σε κάποιον οργισμένο, χωρίς να έχουν επιπτώσεις.

Και θα ήταν καλύτερο γι’ αυτούς να δάγκωναν την γλώσσα τους , ώστε να μην φθάνουν στο σημείο να εκστομίζουν άτοπα λόγια.

Τέλος οι οργίλοι- οι θυμωμένοι καταφεύγουν σε λιθοβολισμούς εναντίον των ανθρώπων που τους έβρισαν. Και μάλιστα, πολλές φορές, πιάνονται στα χέρια ακόμα και με πάρα πολύ δυνατότερους από αυτούς. Γιατί ο θυμός δεν κάνει διακρίσεις.

Αυτό φαίνεται και από την αφήγηση του Μητρόδωρου για τον αδελφό του τον Τιμοκράτη. Που ο Τιμοκράτης πλακώθηκε στο ξύλο με τον μεγαλύτερο και δυνατότερο από τους αδελφούς τους, τον Μεντορίδη.

Έτσι εισπράττουν αυτοί οι υβριστές την τιμωρία της προπέτειας και της απερισκεψίας.

Φυσικά όμως επιβάλλονται νομικές τιμωρίες σε αυτούς που προβαίνουν σε τέτοιες χειροδικίες.

Όταν όμως τιμωρούνται δικαστικά για εξύβριση ή για τραυματισμό οι οργίλοι-θυμωμένοι, ελάχιστα βλάπτουν αυτόν που χτυπούν, αλλά περισσότερο ζημιώνουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους.

Και γι’ αυτόν τον λόγο πάλι θυμώνουν, συνεχίζουν να συμπλέκονται και να χειροτερεύουν ακόμα περισσότερο τον ερεθισμό τους.

Πως λοιπόν θα μπορούσαμε να τους χαρακτηρίσουμε αυτούς τους οργίλους-θυμωμένους, που αντί να απομακρύνονται από τα διάφορα εμπόδια, τουναντίον τυφλωμένοι από την οργή, τα πλησιάζουν και πέφτουν κάποιες φορές πάνω σε δοκάρια, σε τοίχους, σε χαντάκια κ.τ.λ.;

Και όπως συνηθίζουν, φτάνουν ακόμα και στις χειρότερες καταστάσεις. Για παράδειγμα, στο βγάλσιμο των ματιών ή στο κόψιμο της μύτης ή ακόμα και στον φόνο των εχθρών τους.

Αυτοί λοιπόν οι κατηγορούμενοι οργίλοι-θυμωμένοι καί από τους νόμους τιμωρούνται, καί από τους άλλους, που δικαίως οργίζονται εναντίον τους. Και τους επιβάλλουν ανάλογες τιμωρίες. Έτσι, πολλές φορές, στέλνονται σε εξορία από τις πατρίδες τους.

[…] και ο σοφός έχει αισθήματα. Έτσι θα εχθρεύεται, από ό,τι μας λέει ο Φιλόδημος, σε ακραίο βαθμό αυτόν που του έκανε κακό και θα τον μισεί. Επειδή θα τον έχει βλάψει σε μεγάλο βαθμό. Όμως δεν θα ταραχθεί. Διότι θα θεωρήσει την οργή ως στιγμιαία. Και φυσικά δεν θα επιδιώξει εκδίκηση. Διότι η εκδίκηση κατά τον σοφό είναι γνώρισμα κατώτερου ανθρώπου. Και επιπλέον, ότι η εκδίκηση στρέφεται ενάντια στον εκδικητή. (Μπάμπης Πατζόγλου, από τον πρόλογο της έκδοσης)

Το “Περί Οργής” του Φιλόδημου αναφέρεται στο συναίσθημα του φόβου, του μένους, και της οργής. 

Η απόδοση κι ερμηνεία είναι των Θανάση Χαλιώτη και Μπάμπη Πατζόγλου και η επιστημονική και σύγχρονη ανάλυση αυτών των συναισθημάτων βασιζόμενη στο αρχαίο κείμενο από τον Αριστοτέλη Κερασοβίτη.

antikleidi

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι