«Οκτώβρης 1940», του Γιάννη Ρίτσου

28η Οκτωβρίου 1940, ένα πρωινό σαν τόσα άλλα… Κι όμως αυτό το πρωινό αποτελεί την αρχή ενός έπους, του έπους 1940-1944. Μία ημέρα, που γράφτηκε στην ιστορία για το ηρωικό «ΟΧΙ» της Ελλάδας στον Μουσολίνι. Η ιταλική κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο με το οποίο και απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία της Ελλάδος. Η απάντηση της κυβέρνησης Μεταξά στο τελεσίγραφο ήταν αρνητική. Λίγο μετά τη ραδιοφωνική μετάδοση για την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου το κέντρο της Αθήνας πλημμυρίζει από πλήθη κόσμου που διαδηλώνουν με κάθε τρόπο την πίστη τους για νίκη.

Να πως αποδίδει  ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος την ατμόσφαιρα αυτών των ημερών στο ποίημα.Λίγες μόνο μέρες μετά τη φασιστική εισβολή ο μεγάλος ποιητής, Γιάννης Ρίτσος, περιέγραφε την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα. Ήταν σαν να ‘γραφε όλος ο λαός…

 

ΟΚΤΩΒΡΗΣ 1940

Ανοίγουν τα παράθυρα

κι όσοι μένουν χαιρετούν αυτούς που φεύγουνκαι φεύγουν όλοι.

Γέμισαν οι πόλεις με τύμπανα και σημαίες.

Ορθή η αυγή σημαιοστολίζει τα όνειρα μας.

Κι η Ελλάδα λάμπει μεσ’ στα φώτα των ονείρων μας.

Ο ήλιος πλυμένος

με το καθαρό πρόσωπο στραμμένο στον άνθρωπο

χαιρετάει τους δρόμους που κρατούν στη μάχη.

Αυτοκίνητα περνούν γεμάτα πλήθος.

Αποχαιρετιούνται στις πόρτες και γελάνε

κι ύστερα ακούγονται τ’ άρβυλα στην άσφαλτο

το μεγάλο τραγούδι των αντρίκειων βημάτων

που μακραίνει και σβήνει στο μάκρος του δρόμου

ως το βραδινό σταθμό με τα χαμηλωμένα φώτα.

Εκεί τρένα περιμένουν

σφυρίζουν λίγο έξω απ’ την πόλη

ακούγονται αποχαιρετιστήριοι πυροβολισμοί

κι ύστερα όλα σωπαίνουν και περιμένουν.

Διαβάζουμε τα τελευταία παραρτήματα:

Νικούμε. Νικούμε.

Πάντα νικάει το δίκιο.

Μια μέρα θα νικήσει ο άνθρωπος.

Μια μέρα η λευτεριά θα νικήσει τον πόλεμο.

Αδέρφια μου. Αδέρφια μου,

μια μέρα θα νικήσουμε για πάντα.

Μ΄ αυτούς του υπέροχους στίχους ο μεγάλος ποιητής μας , μας μεταφέρει στον Οκτώβρη του  40… Στην εποχή του μεγάλου και ιστορικού ΟΧΙ που είπαμε μ΄ ένα στόμα, μια ψυχή στον εχθρό…

Διαβάζοντας το ποίημα εντυπωσιαζόμαστε από το κλίμα που επικρατούσε στην Ελλάδα την ημέρα που κηρύχτηκε  ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος. Οι Έλληνες όχι μόνο δεν φοβήθηκαν και δεν ένιωσαν πανικό αλλά βγήκαν στους δρόμους κρατώντας σημαίες και πήγαιναν να καταταγούν στο στρατό. Αποχαιρετούσαν με χαμόγελα αυτούς που έμεναν πίσω δείχνοντας θάρρος ,υψηλό φρόνημα και πίστη στο δίκαιο αγώνα τους. Η ατμόσφαιρα θύμιζε περισσότερο γιορτή παρά πόλεμο και αυτό  είναι σίγουρα κάτι πρωτόγνωρο και προκαλεί το θαυμασμό μας.

«Μια μέρα η  λευτεριά θα νικήσει τον πόλεμο»: Όταν όλοι οι άνθρωποι σ’όλο τον κόσμο θα ζουν ελεύθεροι, τότε θα σταματήσουν οι πόλεμοι και οι λαοί θα προοδεύσουν και θα δημιουργούν νέους πολιτισμούς, είναι το μήνυμα που περνάει ο ποιητής με το στίχο αυτό.

Και η λευτεριά εδώ ως λέξη μπορεί να αντικατασταθεί από την ειρήνη, την αγάπη, τη συνεργασία, το δίκιο, την ανθρωπιά, τη δημοκρατία, την ελπίδα, την ομόνοια.

«Πάντα νικάει το δίκιο… »

Γράφει η Δωροθέα Πέρπερα

perpera.online
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι