«... ἐν βρόχῳ τὸν τράχηλον ἔχων νομοθετεῖ...»: ... νομοθετεί βάζοντας το λαιμό του στη θηλιά...

«... και να μην νομοθετούν για να ικανοποιήσουν ούτε όσους επιθυμούν να κάνουν κακό ούτε όσους επιθυμούν να ξεφύγουν 
για το κακό που έκαναν...»

.

 Δημοσθένη «Κατά Τιμοκράτους»

Demosthenes

Ο Τιμοκράτης [μέγας διαπλεκόμενος της εποχής] (353 π.Χ) επιχειρεί να εισάγει νόμο, σύμφωνα με τον οποίο οι χρεώστες του κράτους [μεγαλο-οφειλέτες] μπορούν να παραμείνουν ελεύθεροι ως την ένατη πρυτανεία του χρόνου, με την προϋπόθεση να παράσχουν εγγυήσεις για τις οφειλές τους. Σημειώνεται ότι ο νόμος ευνοούσε, ανάμεσα σε άλλους, τους φίλους [λαμόγια της εποχής] του Τιμοκράτη, Γλαυκέτη, Μελάνωπο και Ανδροτίωνα, που είχαν ιδιοποιηθεί τη λεία από ένα εχθρικό πλοίο [αστεία πράγματα δηλαδή, σε σύγκριση με τα λαμόγια του σήμερα], γεγονός που τους καθιστούσε οφειλέτες προς το δημόσιο.   

Αναθηματική πλάκα από
τους Επιζεφύριους Λοκρούς

Αρχαίο Κείμενο

[139] Βούλομαι δ’ ὑμῖν, ὦ ἄνδρες δικασταί, ἐν Λοκροῖς ὡς
νομοθετοῦσι διηγήσασθαι· οὐδὲν γὰρ χείρους ἔσεσθε παρά-
δειγμά τι ἀκηκοότες, ἄλλως τε καὶ ᾧ πόλις εὐνομουμένη
χρῆται. ἐκεῖ γὰρ οὕτως οἴονται δεῖν τοῖς πάλαι κειμένοις
χρῆσθαι νόμοις καὶ τὰ πάτρια περιστέλλειν καὶ μὴ πρὸς
τὰς βουλήσεις μηδὲ πρὸς τὰς διαδύσεις τῶν ἀδικημάτων
νομοθετεῖσθαι, ὥστ’ ἄν τις βούληται νόμον καινὸν τιθέναι,
ἐν βρόχῳ τὸν τράχηλον ἔχων νομοθετεῖ, καὶ ἐὰν μὲν δόξῃ
καλὸς καὶ χρήσιμος εἶναι ὁ νόμος, ζῇ ὁ τιθεὶς καὶ ἀπέρχεται,
εἰ δὲ μή, τέθνηκεν ἐπισπασθέντος τοῦ βρόχου. [140] καὶ γάρ τοι
καινοὺς μὲν οὐ τολμῶσι τίθεσθαι, τοῖς δὲ πάλαι κειμένοις
ἀκριβῶς χρῶνται. καὶ ἐν πολλοῖς δὲ πάνυ ἔτεσιν, ὦ ἄνδρες
δικασταί, εἷς λέγεται παρ’ αὐτοῖς νόμος καινὸς τεθῆναι.

Ζάλευκος ο Πυθαγόρειος, ήταν νομοθέτης
που φέρεται να έζησε τον 7ο π.Χ. αιώνα
στους Επιζεφύριους Λοκρούς στην Κάτω Ιταλία.

Μετάφραση

Θέλω, κύριοι δικαστές, να σας εκθέσω με λεπτομέρειες με ποιον τρόπο νομοθετούν στους Λοκρούς· δεν θα γίνετε χειρότεροι, βέβαια, αν έχετε ακούσει κάποιο παράδειγμα, το οποίο μάλιστα χρησιμοποιεί και μια πόλη που κυβερνάται με καλούς νόμους. Γιατί εκεί έχουν τέτοια πεποίθηση ότι πρέπει να εφαρμόζουν τους νόμους που ισχύουν από παλιά και να περιφρουρούν την προγονική κληρονομιά και να μην νομοθετούν για να ικανοποιήσουν ούτε όσους επιθυμούν να κάνουν κακό ούτε όσους επιθυμούν να ξεφύγουν για το κακό που έκαναν, ώστε, αν κανείς θέλει να θεσπίσει έναν καινούργιο νόμο, νομοθετεί βάζοντας τον λαιμό του στη θηλιά, και αν φανεί ότι ο νόμος είναι καλός και χρήσιμος, ο νομοθέτης συνεχίζει να ζει και μπορεί να φύγει, ενώ στην αντίθετη περίπτωση, η θηλιά σφίγγει και αυτός πεθαίνει. Και ενώ, βέβαια, δεν τολμούν να θεσπίσουν καινούριους, όμως εφαρμόζουν  με ακρίβεια όσους ισχύουν από παλιά. Και εδώ και πάρα πολλά χρόνια, κύριοι δικαστές, αναφέρεται ότι έχει θεσπιστεί μόνο ένας καινούριος νόμος σε αυτούς.