Τι να κάνετε όταν το παιδί παραπονιέται πως δεν βλέπει καλά

Απολύτως αναγκαίος είναι ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος 
σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Του Αναστάσιου Ιωάννη Κανελλόπουλου 
καθηγητή Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης

Children's Vision Problems Q&A

Απολύτως αναγκαίος είναι ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Το πιο σημαντικό πρόβλημα που μπορεί να παρουσιάσουν παιδιά της προσχολικής και αρχικής σχολικής ηλικίας είναι η αμβλυωπία ή το κοινώς λεγόμενο «τεμπέλικο μάτι», σημειώνει ο καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, Αναστάσιος Ιωάννης Κανελλόπουλος.
Αμβλυωπία είναι η μειωμένη οξύτητα στο ένα μάτι. Οι λόγοι που την προκαλούν είναι πολλοί: Οποιοσδήποτε μηχανισμός αναγκάζει ένα παιδί να μη βλέπει καλά από το ένα μάτι, όσο βλέπει από το άλλο, επιδεινώνουν την όραση.
Η αμβλυωπία που δεν έχει αντιμετωπιστεί μέχρι την ηλικία 6 έως 9 ετών μένει σαν μόνιμη «αναπηρία» στο παιδί.  
Μελέτες που έχουν γίνει σε άλλες χώρες, έχουν δείξει ότι το 8% του γενικού πληθυσμού έχει κάποιου βαθμού αμβλυωπία. Με αυτά τα δεδομένα -τονίζει ο καθηγητής- η προληπτική εξέταση είναι αναγκαία. Πρόκειται για μια ανώδυνη διαδικασία, η οποία πρέπει να γίνεται κάθε ένα έως δύο χρόνια σε παιδιά ηλικίας 2 έως 5 ετών. Η δεύτερη σημαντική ενότητα προληπτικών ελέγχων σε παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας είναι ο στραβισμός και η τρίτη αφορά τη στερεοσκοπική όραση του παιδιού. 

Σύμφωνα με τον κ. Κανελλόπουλο, οι πιο συχνές ερωτήσεις που απευθύνουν οι γονείς στον οφθαλμίατρο είναι οι εξής:
Ο πατέρας ή η μητέρα του παιδιού έχει πολύ υψηλή μυωπία. Μπορεί να την αποφύγει το παιδί;
Η μυωπία δεν είναι απόλυτα κληρονομήσιμη. Σε οικογένειες με ιστορικό μυωπίας είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα να υπάρχουν παιδιά με μυωπία, αλλά αυτό δεν είναι απόλυτο. Απ΄ όσα γνωρίζουμε, δεν υπάρχει τρόπος σε νεανική ηλικία να αποφύγει κάποιος τη μυωπία ή την υπερμετρωπία. Είναι κάτι που γενετικά καθορίζεται στο νεογνό από τον χρόνο της εγκυμοσύνης και μάλιστα με διάφορες μεθόδους διάγνωσης. Ο οφθαλμίατρος μπορεί να ξέρει περίπου πόσο... 
μυωπία ή πόσο υπερμετρωπία θα έχει ένα παιδάκι από την εξέταση αυτή σε ηλικία μόλις έξι μηνών. Δεν θα πρέπει, λοιπόν, να φοβούνται οι γονείς που έχουν υψηλές μυωπίες ή υπερμετρωπίες αν κάνουν κάτι λάθος και δεν κάνουν κάτι σωστό ώστε τα παιδιά τους να αποφύγουν αυτό το πρόβλημα.
Θα αναπτύξει περισσότερη μυωπία το παιδί εάν διαβάζει πολύ ή παρακολουθεί πολλή τηλεόραση;
Σύμφωνα με την αμερικανική ακαδημία οφθαλμολογίας και την αμερικανική ακαδημία παιδιατρικής, οι δραστηριότητες που απαιτούν την αίσθηση της όρασης δεν μεταβάλλουν τη διαθλαστική κατάσταση του παιδιού. Δεν μπορεί, δηλαδή, ένα παιδί να δημιουργήσει μυωπία διαβάζοντας πολύ. Μάλλον το αντίστροφο συμβαίνει. Ένα παιδί που διαβάζει πολύ ή βλέπει πολλή τηλεόραση ζητάει πολλά από το οπτικό του σύστημα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βρίσκονται πιο νωρίς οι οπτικές αυτές, διαθλαστικές ανωμαλίες και να διορθώνονται, ώστε το παιδί να μπορεί να λειτουργήσει με λιγότερο κόπο στο διάβασμα ή στην τηλεόραση.
Πώς προστατεύονται τα μάτια του παιδιού στο παιγνίδι και στα σπορ στην προσχολική και σχολική ηλικία;
Πολλά παιχνίδια μπορούν να βάλουν σε κίνδυνο την όραση των παιδιών. Είναι αυτονόητο ότι παιγνίδια, όπως τα αεροβόλα, είναι άκρως επικίνδυνα και προκαλούν μόνιμες και ανατριχιαστικές βλάβες σε μάτια. Τα παιδιά, λοιπόν, πρέπει να μένουν μακριά από «παιχνίδια ενηλίκων», όπως τόξα και βέλη ή πιστολάκια που εκτοξεύουν βεντούζες.
Το παιδί έχει στραβισμό στο ένα ή και στα δύο μάτια. Θα περάσει αυτό με τον καιρό;
Αμέσως όταν γίνει αντιληπτή οποιασδήποτε βαρύτητας στραβισμός, απαιτείται οφθαλμολογικός έλεγχος. Ο σχηματισμός στραβισμού είναι ένα καμπανάκι κινδύνου για την υγεία των ματιών, τόσο όσον αφορά την αμβλυωπία, δηλαδή την για κάποιο λόγο μείωση της όρασης από το ένα μάτι όσο και σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις τον σχηματισμό κάποιου κακοήθους όγκου στο ένα από τα δύο μάτια.
  Ένα από τα δύο βλέφαρα του παιδιού φαίνεται να είναι πιο «τεμπέλικο», καθώς στέκεται πιο χαμηλά από το άλλο. Είναι κάτι που θα ξεπεραστεί;
Συνήθως, η «πτώση» του βλεφάρου στο ένα μάτι, η οποία δεν καλύπτει την κόρη του ματιού, αποκαθίσταται με τον πάροδο της ηλικίας ή βελτιώνεται σημαντικά. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ωστόσο, στις οποίες η πτώση καλύπτει και την κόρη, δεν επιτρέπει στο παιδί να βλέπει. Αυτό μπορεί να προκαλέσει έμμεσα σημαντική βλάβη στο οπτικό σύστημα, στερώντας οπτικά ερεθίσματα και οδηγώντας σε ένα πάρα πολύ δύσκολο επεισόδιο αμβλυωπίας.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η μυωπία;
Στην εποχή μας, η διόρθωση της μυωπίας, της υπερμετρωπίας και του αστιγματισμού με λέιζερ έχει τεράστια επιτυχία. Η επέμβαση αυτή, όμως, γίνεται μετά την ηλικία των 18 ετών και εφόσον κριθεί από τον οφθαλμίατρο ότι το πρόβλημα της όρασης είναι σε σταθερό επίπεδο. Συνεπώς, δεν υπάρχει κάποια μέθοδος σήμερα που να διορθώνει τη μυωπία, την υπερμετρωπία ή τον αστιγματισμό σε παιδιά προσχολικής ή σχολικής ηλικίας.
ethnos