Οι ανάγκες της ψυχής μας

Σύμφωνα με την πυραμίδα αναγκών του Maslow, οι πιο σημαντικές ανθρώπινες ανάγκες είναι η τροφή, το νερό, η στέγη και ο ύπνος.

Αναμφίβολα οι συγκεκριμένες ανάγκες πρέπει να καλύπτονται και είναι απαραίτητες, προκειμένου ένας άνθρωπος να είναι σε θέση να επιβιώσει και να διατηρήσει τη σωματική του υγεία.

Στη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία κυριαρχεί η άποψη πως για να είναι κάποιος χαρούμενος, πρέπει να έχει πολλά χρήματα και να αποκτήσει πληθώρα υλικών αγαθών (π.χ. αυτοκίνητο, άνετο σπίτι, επώνυμα ρούχα, πολυτελή ταξίδια, προϊόντα τελευταίας τεχνολογίας κ.ά.). Και αυτός ο τρόπος σκέψης διαιωνίζεται και μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά.

Πολλοί γονείς πιστεύουν πως εάν εξασφαλίσουν στα παιδιά τους τα πάντα, σε επίπεδο υλικών αγαθών, θα τα κάνουν ευτυχισμένα· 

και για αυτό το σκοπό εργάζονται σκληρά καθημερινά και απουσιάζουν πολλές ώρες από το σπίτι, με αποτέλεσμα να μην έχουν τη δυνατότητα να αφιερώσουν ποιοτικό χρόνο για να παίξουν, να συζητήσουν και να μοιραστούν ανέμελες και όμορφες στιγμές με τα μέλη της οικογένειάς τους.

Πέρα από τις βασικές βιοτικές μας ανάγκες, υπάρχουν και οι ψυχικές – συναισθηματικές μας ανάγκες, που είναι εξίσου σημαντικές.

Για να νιώσει κάποιος εσωτερική πληρότητα και ισορροπία, έχει ανάγκη από αγάπη, αγκαλιές, αποδοχή, στοργή, φίλους, αναγνώριση, επιβράβευση, ενθάρρυνση, τρυφερότητα, κίνητρα, σεβασμό, κατανόηση, συντροφιά, χάδια, θαλπωρή, εμπιστοσύνη, ειλικρίνεια, αυθεντικές διαπροσωπικές σχέσεις, συμπαράσταση, υποστήριξη στις δύσκολες συγκυρίες, ηρεμία και χαλάρωση.

Και όλα τα παραπάνω δεν αγοράζονται με χρήματα, αλλά παρέχονται δωρεάν. Από μόνα τους αποτελούν ένα θησαυρό ανεκτίμητης αξίας, που αν κάποιος τον ανακαλύψει και τον έχει στο σπίτι του, είναι πραγματικά πολύ τυχερός και αγγίζει καθημερινά την πολυπόθητη «ευτυχία».

Τα συναισθηματικά κενά, οι ελλείψεις των αποθεμάτων στις «αποθήκες» της ψυχής μας, προκαλούν μια σειρά από επώδυνα συναισθήματα, όπως θλίψη, απογοήτευση, ματαίωση, ανασφάλεια, φόβο, θυμό, ενοχές, αναστάτωση και εσωτερικές συγκρούσεις και κλονίζουν τη χαρά, την ελπίδα, την υπομονή, τον θετικό τρόπο σκέψης και την πίστη στον εαυτό μας και στις δυνατότητές μας.

• Πρέπει καθημερινά να δίνουμε την κατάλληλη τροφή στα «κύτταρα» της ψυχής μας, για να λειτουργούν με ομαλό και ισορροπημένο τρόπο και ο εσωτερικός μας κόσμος να είναι ολοκληρωμένος. 

Και η βασική «βιταμίνη» που χρειάζεται ο ψυχικός μας «οργανισμός», για να είναι υγιής, είναι η αγάπη. Μπορεί να τη λάβει κάποιος όσο συχνά θέλει, σε άπειρες ποσότητες, χωρίς καμία απολύτως παρενέργεια.

Εάν αμελούμε τη φροντίδα των ψυχικών μας αναγκών, κάποια στιγμή αναπόφευκτα, θα διαταραχθεί και η σωματική μας υγεία. Άλλωστε, μην ξεχνάμε πως ψυχή και σώμα είναι άρρηκτα συνδεμένα, σαν μια μεγάλη αλυσίδα, όπου αν ο ένας της κρίκος σπάσει, παρασύρει σύντομα και τους υπόλοιπους και στο τέλος καταστρέφεται ολοκληρωτικά.

• Για να κατορθώσει να αντιληφθεί κάποιος πόσο σημαίνοντα ρόλο διαδραματίζουν στη ζωή του, οι ψυχικές του ανάγκες, πρέπει να αποκτήσει τον απαιτούμενο βαθμό αυτογνωσίας και να πιστέψει πραγματικά στον εαυτό του.

Ένα άτομο με αρνητική αυτό εικόνα, συνήθως θεωρεί πως δεν του αξίζει ή είναι πολυτέλεια να προσπαθεί να καλύψει τις συναισθηματικές – ψυχικές του ανάγκες, με αποτέλεσμα να τις προσπερνά αδιάφορα, να τις παραγκωνίζει, να τις παραμελεί σε μόνιμη βάση. 

Το άτομο με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά συχνά διακατέχεται από μια γενικευμένη αίσθηση του ανικανοποίητου και δεν είναι σε θέση να αντλήσει ουσιαστικά χαρά από τη ζωή του.

Αντίθετα, ένα άτομο με υγιή αυτοεκτίμηση και αυτογνωσία, έχει μάθει να αναγνωρίζει τις πραγματικές του ανάγκες και επιθυμίες, να εκφράζει τα συναισθήματα που βιώνει με ισορροπημένο τρόπο, να θέτει σταθερά όρια στον εαυτό του και στους γύρω του, να έχει ρεαλιστικές προσδοκίες, να κάνει όνειρα και σχέδια, να προσπαθεί να κατακτήσει τους στόχους του, να διεκδικεί αυτά που πρέπει, να υπερασπίζεται τον εαυτό του όταν νιώθει πως αδικείται και να σκέφτεται με θετικό τρόπο.

Εάν κάποιο άτομο νιώθει πως είναι ακάλυπτες οι συναισθηματικές – ψυχικές του ανάγκες, έχει μπλοκάρει και αντιμετωπίζει εσωτερικά αδιέξοδα, που δε γνωρίζει πώς να τα διαχειριστεί αποτελεσματικά, καλό θα είναι να τολμήσει να ζητήσει βοήθεια, στήριξη και συμβουλευτική καθοδήγηση από τον κατάλληλο ειδικό ψυχικής υγείας. Δεν είναι ντροπή, ούτε ένδειξη αδυναμίας.

Μαρίνα Κόντζηλα*
Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Εκπαιδεύτρια Ομάδων Γονέων

schooltime
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι