Όταν το παιδί γίνεται ο «Γονιός των Γονιών»

«Οι γονείς μου μου δείχνουν απίστευτη εμπιστοσύνη… δεν υπάρχει περίπτωση να μην συζητήσουν μαζί μου ό,τι τους απασχολεί και το κορυφαίο είναι πως κάνουν τελικά αυτό που θα τους πω… από την μία μου δίνει δύναμη να νιώθω, ότι έχω επιρροή πάνω τους, αλλά από την άλλη είναι κουραστικό, αγχωτικό και στην τελική θέλω να ασχοληθώ εξολοκλήρου με εμένα και με τα δικά μου προβλήματα… Τα συναισθήματα μου είναι μπερδεμένα… γιατί έχω την ανάγκη να ασχοληθώ μόνο με εμένα και ταυτόχρονα αισθάνομαι ότι με αυτό τον τρόπο τους εγκαταλείπω και μου βγαίνει ενοχή; Τι να κάνω;»

Έχετε ποτέ μπει να αναλάβετε την “κηδεμονία” των γονιών σας; Είναι ένας ρόλος παγίδα, που κρύβει αμέτρητα, ανάμεικτα και αντικρουόμενα συναισθήματα. 

Ένας ρόλος που πολλοί από εμάς είχαμε και εξακολουθούμε να αναλαμβάνουμε στις πατρικές μας οικογένειες. Για καλύτερη διατύπωση… “μας είχαν αναθέσει” αυτό τον ρόλο… 

Αυτό συμβαίνει συνήθως σε οικογενειακά συστήματα, όπου οι γονείς χαρακτηρίζονται από μία δυστοκία στο να αναλάβουν τις προσωπικές τους ευθύνες, η μεταξύ τους σχέση δεν είναι εμπλουτισμένη με εμπιστοσύνη, κοντινότητα, επικοινωνία και μοίρασμα και ως επί το πλείστον και εκείνοι είχαν “κουβαλήσει” τους δικούς τους γονείς…

Είναι οξύμωρο να βλέπεις τον γιο ή την κόρη να μπαίνει να χωρίζει τους γονείς κατά την διάρκεια των τσακωμών και να προσπαθεί να φέρει ισορροπία στην “προβληματική τους σχέση”… να διαχειρίζεται τα οικονομικά του σπιτιού… να παίρνει αποφάσεις για εκείνους… να υπερασπίζεται τις λάθος επιλογές τους και να τους υποστηρίζει συνεχώς ψυχολογικά… να τους φροντίζει σαν να είναι “μωρά” και να έχει διαρκώς την έγνοια τους…. 

Αυτός ο νέος ή η νέα υπάρχει περίπτωση να αυτονομηθεί εύκολα συναισθηματικά και να ακολουθήσει ανενόχλητα και αβίαστα το δικό του/της προχώρημα; 

Είναι εύκολο για έναν άνθρωπο, που έχει μπλοκάρει συναισθηματικά στην πατρική του οικογένεια, να δημιουργήσει την δική του αμερόληπτα, ξεκάθαρα και χωρίς να σκοντάψει;

Η απάντηση, βέβαια, είναι “όχι”. Σε κάθε προσπάθεια για αυτονόμηση θα υπάρχει πάντα μεγάλο πισωγύρισμα. Τα βήματα είναι τα εξής: 

Κάνω την πρώτη κίνηση, για να προχωρήσω μπροστά… νιώθω ενοχή για αυτό… αισθάνομαι ότι εγκαταλείπω τους γονείς μου, αυτούς δηλαδή που με έχουν μεγάλη ανάγκη και που “θυσιάστηκαν” για να με μεγαλώσουν… και για αυτό τον λόγο με κάποιον τρόπο μπλοκάρω την αυτονόμηση μου και βρίσκω 1.000 δικαιολογίες για να το αναιρέσω… δεν έχω λεφτά αρκετά για να μείνω μόνος, οι γονείς μου με χρειάζονται αυτή την περίοδο, κάτσε να κάνω μία σχέση και θα το τολμήσω…. Και αν τελικά κάνω την δική μου οικογένεια… βρίσκομαι ο μισός σε αυτή… και ο μισός στην πατρική… διχοτομούμαι! 

Και για ποιο λόγο επιλέγω να δημιουργήσω κάτι δικό μου, από τη στιγμή που δεν είμαι έτοιμος να αποχωρήσω με σεβασμό, αγάπη, εκτίμηση από την πατρική μου οικογένεια; 

Οι γονείς, επίσης, βρίσκουν επιδέξιους χειρισμούς για να με πείσουν, ότι δεν είμαι έτοιμος, για να τους “εγκαταλείψω” και εγώ το αποδέχομαι, γιατί όλο αυτό γίνεται με μεγάλη φροντίδα και νοιάξιμο…

Για ποιο λόγο λοιπόν υιοθετούμε αυτόν τον ρόλο, αφού μας προκαλεί μεγάλη συναισθηματική σύγχυση; Αγαπάμε τους γονείς μας, δεν θέλουμε να τους παραβλέψουμε… αλλά αγαπάμε και εμάς τους ίδιους και δεν θέλουμε να παραβλέψουμε τις πραγματικές μας ανάγκες… 

Τι να κάνουμε λοιπόν;
Αρχικά να κατανοήσουμε, ότι τους γονείς μας τους αγαπάμε και αυτό δεν διαπραγματεύεται με κανέναν και με τίποτα. 

Είναι μόνο καλό να εκτιμάμε τις προσπάθειες τους και τους αγώνες τους να μας μεγαλώσουν και αξίζουν απίστευτο σεβασμό για αυτό το κατόρθωμα. 

Όλα αυτά, όμως, δεν ανταλλάσσονται… και πόσο μάλιστα με την διακοπή της προσωπικής μας αυτονόμησης. Είμαστε ικανοί να φροντίζουμε, να αγαπάμε, να νοιαζόμαστε τους γονείς μας και από “μακριά”, εννοώντας χωρίς να είναι αυτοσκοπός μας και δείχνοντας παραπάνω εμπιστοσύνη στην δυνατότητα τους να μάθουν να αναλαμβάνουν την ευθύνη του εαυτού τους και της κοινής ζωής τους ως ζευγάρι. 

Η λέξη “υποχρέωση” δεν έχει θέση στη σχέση γονέα – παιδιού… η προσφορά είναι απόρροια αγάπης και δέσμευσης, που δεν γίνεται εγκλωβισμός… 

Μην ξεχνάμε, όμως, ότι ο ρόλος του να είσαι “Γονιός των γονιών” έχει και δευτερογενή οφέλη, όπως το να αποκτούμε την αποδοχή, την σημαντικότητα και την επιβεβαίωση από εκείνους… 

Αξίζει να γίνεται με αυτόν τον τρόπο;

Σε αυτό το άρθρο αναφερθήκαμε γενικά στα δυναμικά, που αναπτύσσονται σε οικογενειακά συστήματα, όπου κάποιο “παιδί” (ενήλικο-ανήλικο) “κουβαλάει τους γονείς του”. 

Η κάθε οικογένεια, όμως, έχει την δική της ιδιομορφία και τα βιώματα ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Η θεραπευτική συνέχεια, επομένως, αναλογεί να πραγματοποιηθεί στον άξονα αυτών των ιδιαιτεροτήτων…

Μαρία Αθανασιάδου, Ψυχολόγος 

schooltime

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι