Οι νέοι και η κρίση

Γράφει η Ανθούλα Κωστάκη - Ψαράκη, φιλόλογος

Οι νέοι σήμερα -αυτονόητα- είναι απογοητευμένοι και θυμωμένοι. Για τον τόπο μας. Για την προηγούμενη γενιά που δε σεβάστηκε ούτε τον εαυτό της ούτε τα παιδιά της. Για το μέλλον τους. Νιώθουν πως τους έκοψαν τα φτερά, λίγο πριν αρχίσουν το προσωπικό τους ταξίδι στη ζωή… Η αδικία, η αδιαφορία, το ατομικιστικό πνεύμα, η 'αφασία' που βιώνουμε όλοι, τους πνίγει.

Κάποιοι στηρίζονται από την οικογένεια. Κάποιοι παθαίνουν κατάθλιψη. Κάποιοι σκέπτονται την αυτοκτονία. Ορισμένοι επιτίθενται σε άλλες κοινωνικές ομάδες, που πάσχουν συνήθως και οι ίδιες. Άλλοι σιωπούν και προσπαθούν να πετύχουν τα όνειρά τους με πάμπολλες δυσκολίες εντός της χώρας ή εκτός.
Κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος προβληματίζεται και αναρωτιέται πώς μπορεί να αντιμετωπίσει τις παρούσες συνθήκες ένας νέος. Να ορθοποδήσει, να σηκώσει ανάστημα και να υπερβεί ότι τον θλίβει και τον απειλεί. Να μείνει υγιής, να μην πελαγώσει,να μη χρειάζεται δεκανίκια για να επιβιώσει -ναρκωτικές ουσίες, αλκοόλ- να μην προβεί σε ακραίες μορφές συμπεριφοράς που βλάπτουν τον εαυτό του και το συνάνθρωπό του.
Για να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος, θεωρώ πως θα βοηθούσε πρώτιστα να αλλάξει η αντίληψη του λαού μας για τη ζωή και για τον εαυτό μας.
Αν κάποιοι για συμφεροντολογικούς λόγους καταργούν τη διάκριση μεταξύ του καλού και του κακού, δε μπορούν να καταργήσουν τη διάκριση μεταξύ της ζωής και του θανάτου. Και, ευτυχώς, στη ζωή υπάρχουν υπαρξιακοί κανόνες όπως είναι οι φυσικοί νόμοι. Επιλέγεις το καλό -ό,τι προάγει τη ζωή- και γεμίζεις εσωτερικά, διευρύνεσαι, αυτοπραγματώνεσαι, ολοκληρώνεσαι ως πρόσωπο. Επιλέγεις το κακό -ότι προάγει το θάνατο- και διαλύεσαι… ακόμα κι αν δεν τιμωρηθείς ποτέ, χάνεις τη φωτεινή πλευρά της ύπαρξής σου, χάνεις το συνάνθρωπό σου, στην καλύτερη περίπτωση είσαι βολεμένος στη φυλακή του εαυτού σου.
Με το παραπάνω σκεπτικό επαναπροσδιορίζεται κανείς: Τι είναι η ζωή και ποιό το νόημά της; Ποιος είμαι εγώ, ποιος είναι ο άλλος;
Αν η ζωή είναι ευμάρεια, κατανάλωση, βόλεμα, ωραιοφάνεια, τότε είναι εμφανής η αιτία των συμφορών μας. Μείναμε στην επιφάνεια.
Αν η ζωή είναι πρόκληση να βιώσω το θαύμα της δημιουργίας, το κάλλος του κόσμου (κόσμος = κόσμημα) και του ανθρώπου (όταν άνθρωπος ή), την κοινωνία των σχέσεων τη χαρά της δημιουργικότητας σε όλους τους τομείς, στην οικογένεια, στο επάγγελμα, στην τέχνη, στη σχέση με το περιβάλλον, τότε τα πράγματα διαφέρουν. Τότε το οικονομικό θέμα που έχει θεοποιηθεί σήμερα, είναι μία μόνο παράμετρος. Ο άνθρωπος δε χρειάζεται πολλά, για να είναι ευτυχισμένος.
Ο Φώτης Κόντογλου γράφει: Το καλύβι μας είναι φτωχό στα μάτια του κόσμου, και μολαταύτα στ’αληθινά είναι χρυσοπλοκώτατος πύργος κι ηλιοστάλακτος θρόνος, γιατί μέσα του σκήνωσε η πίστη κι η ευλάβεια. Κι εμείς που καθόμαστε μέσα, είμαστε οι... 
πιο φτωχοί από τους φτωχούς, πλην μας πλουτίζει με τα πλούτη του Εκείνος που είπε 'πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, οι δε εκζητούντες τον Κύριον ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού' (Καρδία συντετριμμένη).
Και παρακάτω: εκείνοι που μαζεύουνε πλούτη κι αδιαφόρετα πράγματα, που δε μπορούνε να τ' αποχωριστούνε σαν σιμώσει ο θάνατος, επειδής οι δύστυχοι είναι φτωχοί από μέσα τους κι αδειανοί και τρεμάμενοι, θέλουνε να ζεσταθούνε και ρίχνουν πάνω τους όλα αυτά τα πράγματα, σαν το θερμασμένο που ρίχνει πάνω του παπλώματα και ρούχα, δίχως να ζεσταθεί… (Καρδία συντετριμμένη).
Ο νέος, λοιπόν, σήμερα καλείται αρχικά να δει την ουσία της ζωής, το βάθος κι όχι την επιφάνεια. Είναι ελεύθερος να κάνει τις επιλογές του. Η ελευθερία είναι προνόμιο μα και ευθύνη.
Θα φέρει κι εκείνος στους ώμους του -όπως και η προηγούμενη γενιά- τις συνέπειες των επιλογών του.
Μπορεί ο νέος να αντιληφθεί πως ο ίδιος δεν είναι μια μονάδα στη μάζα, στο χάος. Να αντιληφθεί την αξία του προσώπου του, το χρέος του συνάμα να αναλάβει τη ζωή τη δική του και του τόπου μας στα χέρια του. Να αντιδράσει και να αντισταθεί. Να μη γίνει μια βιδούλα στη μηχανή της παγκοσμιοποίησης, της πολτοποίησης της ύπαρξής του. Να προασπιστεί το δικό του πρόσωπο μα και των άλλων. Να κερδίσει τη ζωή του. Να μη δεκτεί να χρησιμοποιείται. Να κατανοήσει με πόσα μέσα χρόνια τώρα προσπαθούν οι 'επιτήδειοι' να υποτάξουν τη ζωτικότητά του ναρκωτικές ουσίες, ελεύθερο σεξ -καμία ίσως εποχή δεν ήταν τόσο αντιερωτική όσο η δική μας- ανεξέλεγκτη νυχτερινή ζωή, όλα στόχευαν να απονευρώσουν τις δυνατότητές του, τη νεανική του ορμή, την οποία φοβούνται όσοι θέλουν να ποδηγετούν τους λαούς.
Καλείται ο νέος να αναγνωρίσει την ιερότητα της ζωής και του προσώπου του. Την ιερότητα της ζωής του συνανθρώπου του. Να δει τον εαυτό του σε σχέση με το περιβάλλον και το συνάνθρωπο. Αυτό δηλώνει εξάλλου η λέξη προσπαθώ (προς + όψη). Δεν μπορεί μόνος του κανείς να είναι ευτυχισμένος.
'Εύχου στον ξένο κήπο, ν’ ανθεί ο δικός σου', έλεγε μια αγράμματη μα πολύ μορφωμένη γιαγιά.
'Μονάχα όσα έδωσες για πάντα είναι δικά σου' (Σταμάτης Σπανουδάκης).
'Βρίσκεις τον εαυτό σου, όταν τον προσφέρεις στους άλλους' (Αναστάσιος Γιαννουλάτος, αρχιεπ. Αλβανίας).
Και έχουν πολλά να αλλάξουν οι νέοι, για να ανθίσουν και να καρποφορήσουν αυτοί και ο τόπος μας: Το πελατειακό κράτος του ρουσφετιού και της μίζας. Την αναξιοκρατία, που δεν επιθυμεί τους αρίστους στα πόστα ευθύνης αλλά τις μετριότητες, για να τις χειραγωγεί εύκολα. Τον ατομικισμό, τον ωχαδελφισμό, την αδιαφορία. Κυρίως της πάσης φύσεως αδικίες.
Πρέπει η δημοκρατία -το ωραιότερο πολίτευμα- να είναι αυστηρή. Όσοι αδικούν, να τιμωρούνται και όσοι ευεργετούν τον τόπο, να επιβραβεύονται. Να ξαναστηθεί κράτος δικαίου. Να λειτουργήσουν επιτέλους οι θεσμοί με διαφάνεια.
Πέραν από ιδεολογίες, κόμματα, διαχωρισμούς, να αγαπήσουμε τον τόπο μας. Δεν είναι εθνικισμός αλλά το αυτονόητο, να φροντίζω για το καλό της χώρας μου, όπως δεν είναι εγωκεντρισμός να προστατεύω το σπίτι μου αυτό δε σημαίνει πως δεν αγαπώ τα σπίτια των άλλων. Εξάλλου ελληνισμός σημαίνει άνοιγμα, αγκάλιασμα όλης της ανθρωπότητας. Ο αυθεντικός ελληνισμός είναι οικουμενικός.
Οι μεγαλύτεροι σήμερα οφείλουμε έντιμα να ομολογήσουμε πως 'κάναμε λάθος'. Λάθος η αντίληψή μας για τη ζωή. Λάθος οι τιμίες όπου έγιναν… Κι έπειτα μαζί με τους νέους να αλλάξουμε στάση και τρόπο ζωής.
Η ιστορία της χώρας μας έχει πολλά να μας διδάξει: Ποιοι μείναν στο πέρασμα του χρόνου ονομαστοί; Αυτοί που προτίμησαν το φως, την ελευθερία, τη θυσία, τη δικαιοσύνη. Οι άλλοι χάθηκαν, έσβησαν μεσ' στο σκοτάδι που επέλεξαν.
Χιλιάδες επαναστάσεις στον τόπο μας και πολλά ολοκαυτώματα -Ζάλογγος, Κούγκι, Αρκάδι κ.λπ.- συγκλόνισαν την ανθρωπότητα. Πώς μπόρεσε ο Ελληνας να πεθαίνει χορεύοντας και να πορεύεται στον πόλεμο τραγουδώντας; Στα μνημεία μας βλέπει κανείς εκατοντάδες παιδιά 13 - 20 ετών που εκτελέστηκαν για την πατρίδα.
Όταν κουβαλάς μια τέτοια παράδοση, όταν οι ρίζες σου είναι τόσο γερές, δεν επιτρέπεται ούτε υπαρξιακά ούτε ηθικά να παραλύεις, να καταθλίβεσαι, να αυτοκτονείς.
Οι νέοι οφείλουν να αντιδράσουν. Να στηθούν όρθιοι. Να αποτινάξουν τα δεσμά που τους αλυσοδένουν. Να ζήσουν τίμια και εργατικά.
Να ξανακτίσουν αυτή τη χώρα με γερά θεμέλια. Με αληθινές αξίες. Να δουλέψουν, να σπείρουν τη δικαιοσύνη, την ελευθερία, την αυθεντικότητα, το σεβασμό σε κάθε άνθρωπο. Να μην ανέχονται να αδικείται όχι μόνο η χώρα μας αλλά καμιά χώρα στην οικουμένη… Διαβάτες είμαστε όλοι σ' αυτόν τον κόσμο… Το μέγα δώρο της ζωής είναι δοσμένο σε όλους. Και -υπαρξιακός κανόνας, άγραφος - καταξιώνεσαι, όταν ανοίγεις δρόμους στους άλλους, βρίσκεις τον εαυτό σου, όταν κοινωνείς με τους άλλους, ολοκληρώνεσαι όταν ενώνεσαι με όλους και με όλα…
Στις δύσκολες συγκυρίες του έθνους μας, η αγάπη στην πατρίδα, η πίστη στο Θεό, το όραμα της δικαιοσύνης υπήρξαν κινητήριες και ενοποιητικές δυνάμεις του λαού μας.
Νέοι και μεγαλύτεροι ας ανακαλύψουμε την ταυτότητά μας ως Ελληνες. Για να γεννηθεί αληθινή ελπίδα. Μην αυταπατώμεθα, σωτηρία του τόπου δε μπορεί να υπάρξει από τις ξένες χώρες.

Πηγή:  Περιοδικό "Μαρτυρία", Ιερά Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου - Χανιά

Αναρτήθηκε από Ρεβέκα Θεοδωροπούλου