Ο Άγιος Βασίλειος των Ελλήνων

Πόσοι θυμούνται αυτές τις μέρες ότι, εκτός από τον Santa Claus με το κόκκινο σκουφί, τις ερμίνες και τους ταράνδους, υπάρχει και ο Έλληνας Άι Βασίλης; 

Ασκητικός, λόγιος αλλά και γεωργός, που δεν κουβαλάει δώρα, αλλά περιμένει να τον φιλέψουν οι νοικοκυραίοι, δίνοντάς τους για αντάλλαγμα την «αλφαβήτα» (την ελληνική παιδεία), που —όπως διηγούνται τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα— κάνει το ξερό ραβδί του να ανθίσει.

Ίσως δεν είναι τυχαίος ο παραλληλισμός με την ιερή ελιά του Παρθενώνα, που ξαναβλάστησε μετά τους περσικούς πολέμους.
Βλέπετε μπορεί οι —εκάστοτε— Μήδοι να διαβαίνουν, όμως τα σύμβολα μιας νέας αρχής, μιας νέας ελπίδας εξακολουθούν να παρηγορούν μέσα από τα ελληνικά κάλαντα και το ραβδί του Έλληνα Άι Βασίλη!...
Βαθύτατα μορφωμένος και ένας από τους πρώτους «οικολόγους» αφού αγαπούσε ιδιαίτερα τη φύση. Στάθηκε στο πλευρό των φτωχών και των δούλων ενώ αγωνίστηκε για την ελάφρυνση της φορολογίας του λαού.
Στην πραγματικότητα, ο Μέγας Βασίλειος υπήρξε αυστηρός ασκητής, πολύ ψηλός και πολύ αδύνατος, είχε χλωμό σκούρο δέρμα και κοντά μαλλιά και μακριά μαύρα γενιά, σκούρα μάτια και ερευνητική ματιά. Ήταν φιλάσθενος, είχε προβλήματα υγείας και υπέφερε από το ανυπόφορο κρύο και το βαρύ χειμώνα της Καππαδοκίας. Ήταν πολύ δυναμικός, εμπνευστής της οργανωμένης φιλανθρωπίας (Βασιλειάδα) και δεινός θεολόγος.

Την ημέρα του αγίου Βασιλείου (πρωτοχρονιά)

έχουμε την προσμονή ενός ταπεινού

και καλού Έλληνα αγίου με τα μαύρα γένια

και το σκούρο φτωχό ράσο, που έρχεται

από την Καισάρεια της Καππαδοκίας (Μικρά Ασία)

να ευλογήσει τα σπιτικά μας και να πάρει

το δικό του κομμάτι από τη βασιλόπιτα

Αυτός είναι ο άγιος Βασίλειος,

ο φιλάνθρωπος επίσκοπος

του 4ου αιώνα μ.Χ., ο άνθρωπος

των γραμμάτων ο ταπεινός

και θαυματουργός

Για τις χώρες της Δύσης αυτός που φέρνει τα δώρα στους φτωχούς και τα παιδιά είναι ο Άγιος Νικόλαος ή Santa Clause, τον οποίο στην Ελλάδα γιορτάζουμε στις 6 Δεκεμβρίου και τον θεωρούμε προστάτη των Ναυτικών. Στην Ιστορία του Αγίου Νικολάου, ως προστάτη των φτωχών και των παιδιών, οι λαοί του βορρά ανάμειξαν και στοιχεία από αρχαιότερους μύθους, όπως τα ξωτικά, το άστρο του βορρά, το έλκηθρο, κλπ. Έτσι δημιουργήθηκε ο μύθος του Σάντα Κλάους, ενός ευτραφούς τύπου με στρογγυλά γυαλιά λευκά γένια, κόκκινη στολή και μαγικές ικανότητες, ο οποίος κατοικεί στο Βόρειο Πόλο και περιστοιχίζεται από νεράιδες του χιονιού και ξωτικά.

Ο Άγιος Νικόλαος εικονογραφείται στην ορθόδοξη παράδοση, ως γέροντας, ασπρογένης επίσκοπος και επειδή την πρώτη του Γενάρη γιορτάζει ο Άγιος Βασίλειος και συνηθίζουμε να προσφέρουμε δώρα την Πρωτοχρονιά, συνδυάστηκε το όνομα του εορτάζοντος Αγίου Βασιλείου με τη μορφή του άλλου Αγίου, του Αγίου Νικολάου, ο οποίος θεωρείται στη Δύση ως ο καλός παππούς Άγιος, που μοιράζει τα δώρα.
Όσον αφορά για το χρώμα της στολής του Αγίου Βασιλείου, μάλλον θα πρέπει να μην ανατρέξουμε τόσο πίσω αλλά να στραφούμε στο έτος 1931, όταν η εταιρία αναψυκτικών Coca Cola ανέθεσε σε ένα γραφίστα να ντύσει τον Santa Claus στα κόκκινα ώστε να ταιριάζει με το αναψυκτικό της. Η διαφήμιση είχε τόση επιτυχία ώστε σήμερα ο Άι Βασίλης στα κόκκινα να θεωρείται αναπόσπαστο μέρος των εορτών και της λατρείας.