"Οι πιο όμορφοι άνθρωποι είναι αυτοί που πληγώθηκαν πολύ,
αλλά δεν έγιναν σαν αυτούς που τους πλήγωσαν."
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Thursday, 11 December 2025
Wednesday, 10 December 2025
Η Ασπίδα του Αχιλλέα
Αποτελεί ένα αντιπολεμικό μήνυμα μέσα από την απεικόνιση της ζωής σε όλες τις εκφάνσεις της, όπου ο πόλεμος είναι μόνο ένα μικρό επεισόδιο.
«Έφτασε η Θέτιδα στο χάλκινο πύργο του Hφαίστου, που υψώνεται ξεχωριστός πάνω στις αιθέριες κορφές του Ολύμπου. O ίδιος ο θεϊκός τεχνίτης τον έφτιαξε, κι έλαμπε ο πύργος σαν άστρο. Τέτοια ομορφιά.
H Xάρη, η γυναίκα του Hφαίστου, καλοδέχτηκε τη Θέτιδα και της πρόσφερε επίσημο κάθισμα για ν’ αναπαυτεί. Έπειτα έκραξε τον άντρα της. Εκείνος παράτησε τα σύνεργα της δουλειάς, πλύθηκε κι έτρεξε κουτσαίνοντας. Έπιασε το χέρι της θεάς με σεβασμό και της μίλησε:
― Πολύ συχνά δε σε βλέπουμε, μα είσαι πάντα αγαπητή. Kαι δεν ξεχνώ πως σε σένα και στην καλή αδελφή σου την Ευρυνόμη χρωστώ τη ζωή μου, τότε που γκρεμίστηκα στα νερά του Ωκεανού κι εσείς με μαζέψατε με τόση καλοσύνη.
Και της θύμισε εκείνη την παλιά ιστορία.
― Ναι, ναι, είπε η Θέτιδα, το ξέρω πως μ’ αγαπάς και γι’ αυτό πήρα το θάρρος κι ήρθα να σου ζητήσω μια χάρη. Είναι για το μοναχογιό μου, που περνάει ώρες πικρές στ’ ακρογιάλι της Τροίας. Γιατί του σκοτώσανε τον ακριβότερο φίλο του· κι ο εχτρός του που τον σκότωσε φορεί τώρα του γιου μου τη λαμπρή αρματωσιά, που την είχε δανείσει στο σκοτωμένο. Άπραγος τώρα κάθεται και θρηνεί, που δεν μπορεί να πολεμήσει, να πάρει πίσω το δίκιο του. Προσπέφτω στα πόδια σου, αν θέλεις να χαρίσεις στο γιο μου μια καινούργια αρματωσιά. Άτυχο παιδί!
Συγκινήθηκε ο μάστορης:
― Γι’ αυτό νοιάζεσαι, Θέτη; Σου δίνω το λόγο μου πως τέτοια όπλα, σαν αυτά που θα φορέσει ο ακριβογιός σου άλλος δεν τα χάρηκε, ούτε θνητός, ούτε καν Θεός. Όποιος τα δει θα σαστίσει. Περίμενε...
Και τράβηξε, κουτσαίνοντας, για το εργαστήρι του. Ετοίμασε τα χωνιά και τα φυσερά του. Έβαλε στη φωτιά χρυσάφι, ασήμι, καλάι και χαλκό. Στύλωσε το αμόνι στο κούτσουρο. Πήρε τα σύνεργα στα χέρια του, σφυρί και μασιά. Και βάλθηκε να μαστορεύει.
Την ασπίδα πρώτα:
Ήταν πελώρια, για ανάστημα θεϊκό. Πλουμισμένη παντού, με τριπλό στεφάνι αστραφτερό, ολόγυρα, και μ’ ασημένιο λουρί. Πεντάδιπλο πετσί είχε ο δίσκος της κάτω απ’ τη μετάλλινη λάμα.
Και σκάλισε πάνω στην ασπίδα, ο θαυμαστός, και τί δε σκάλισε:
Έφτιαξε τη γη, τον ουρανό και τη θάλασσα. Τον ήλιο και τ’ ολόγιομο φεγγάρι. Τα ζώδια, τους αστερισμούς, τους γαλαξίες. Καθένα ξεχωριστά, την Πούλια, τα βροχάστερα, τον Κυνηγό, την Αρκούδα. Ένα θαύμα.
Έφτιασε ακόμα δυο όμορφες πολιτείες.
Στη μια είχανε γάμους και ξεφαντώματα. Κι οι νυφάδες διαβαίνανε απ’ τους δρόμους της πολιτείας, ανάμεσα σε λαμπάδες και σε φωνές. Κι έπαιζαν όργανα, λαγούτα και φλογέρες, κι οι γλεντοκόποι χορεύανε. Κι οι γυναίκες στεκόντουσαν στα κατώφλια και κάνανε χάζι.
Στην άλλη πολιτεία γινόταν πόλεμος. Κι είχαν έρθει εχθροί να την κουρσέψουν. Κι ήτανε πολύς χαλασμός, και πέφτανε πλήθος οι σκοτωμένοι.
Έφτιαξε, ακόμα, πλούσιο κάμπο, καρπερά χωράφια. Κι οι οργωτήδες δουλεύανε τη γη με τα προκομμένα ζευγάρια. Και τ’ αγόρια τούς κερνούσανε κρασί.
Και παρακάτω, θεριστάδες που θερίζανε με τροχιστά δρεπάνια. Και παιδιά που κουβαλούσαν τα χερόβολα. Κι άλλοι που δέναν τα δεμάτια. Και παρέκει ο νοικοκύρης, κρατώντας το ραβδί, κοίταζε και χαιρότανε το βιος του.
Και παρακάτω, αμπέλι φορτωμένο με σταφύλια σκάλισε (χρυσό το αμπέλι, τα σταφύλια μαύρα) και κάθε κλήμα στυλωμένο με ασημένιο πάσσαλο. Και νιες και νιοι χαρούμενοι κουβαλούσανε καρπό μες στα καλάθια. Κι άλλοι χορεύανε και τραγουδούσαν.
Έφτιασε, ακόμα, κοπάδι βόδια που έτρεχαν κατά το ρέμα, να ξεδιψάσουνε. Ξοπίσω κατεβαίνανε τσοπάνηδες (χρυσοί), και παραπίσω τα σκυλιά τους.
Έφτιασε λιβάδια και πρόβατα που βόσκανε και μαντριά και καλύβες.
Κι έφτιασε χορούς παιδιών και κοριτσιών.
Και τί δεν έφτιασε...
Και κοντά στο γύρο της ασπίδας έφτιασε το μεγάλο ρεύμα του Ωκεανού να περικλείνει τα πάντα.
Έπειτα ο Ήφαιστος έφτιασε το θώρακα, λαμπρότερο από της αυγής το φως.
Έπειτα του έφτιασε το κράνος, με λοφίο χρυσό. Κι από καθαρό καλάι τις κνημίδες.
Έτοιμα. Τα πήρε και τ’ ακούμπησε μπροστά στη Θέτιδα.
Εκείνη έκλινε το θεϊκό κεφάλι και χαμογέλασε, ευχαριστημένη. Έπειτα χύθηκε, σαν γεράκι, από τις χιονοσκέπαστες κορφές, κρατώντας τα θαυμαστά όπλα, που αχτιδοβολούσαν.»
«Έφτασε η Θέτιδα στο χάλκινο πύργο του Hφαίστου, που υψώνεται ξεχωριστός πάνω στις αιθέριες κορφές του Ολύμπου. O ίδιος ο θεϊκός τεχνίτης τον έφτιαξε, κι έλαμπε ο πύργος σαν άστρο. Τέτοια ομορφιά.
H Xάρη, η γυναίκα του Hφαίστου, καλοδέχτηκε τη Θέτιδα και της πρόσφερε επίσημο κάθισμα για ν’ αναπαυτεί. Έπειτα έκραξε τον άντρα της. Εκείνος παράτησε τα σύνεργα της δουλειάς, πλύθηκε κι έτρεξε κουτσαίνοντας. Έπιασε το χέρι της θεάς με σεβασμό και της μίλησε:
― Πολύ συχνά δε σε βλέπουμε, μα είσαι πάντα αγαπητή. Kαι δεν ξεχνώ πως σε σένα και στην καλή αδελφή σου την Ευρυνόμη χρωστώ τη ζωή μου, τότε που γκρεμίστηκα στα νερά του Ωκεανού κι εσείς με μαζέψατε με τόση καλοσύνη.
Και της θύμισε εκείνη την παλιά ιστορία.
― Ναι, ναι, είπε η Θέτιδα, το ξέρω πως μ’ αγαπάς και γι’ αυτό πήρα το θάρρος κι ήρθα να σου ζητήσω μια χάρη. Είναι για το μοναχογιό μου, που περνάει ώρες πικρές στ’ ακρογιάλι της Τροίας. Γιατί του σκοτώσανε τον ακριβότερο φίλο του· κι ο εχτρός του που τον σκότωσε φορεί τώρα του γιου μου τη λαμπρή αρματωσιά, που την είχε δανείσει στο σκοτωμένο. Άπραγος τώρα κάθεται και θρηνεί, που δεν μπορεί να πολεμήσει, να πάρει πίσω το δίκιο του. Προσπέφτω στα πόδια σου, αν θέλεις να χαρίσεις στο γιο μου μια καινούργια αρματωσιά. Άτυχο παιδί!
Συγκινήθηκε ο μάστορης:
― Γι’ αυτό νοιάζεσαι, Θέτη; Σου δίνω το λόγο μου πως τέτοια όπλα, σαν αυτά που θα φορέσει ο ακριβογιός σου άλλος δεν τα χάρηκε, ούτε θνητός, ούτε καν Θεός. Όποιος τα δει θα σαστίσει. Περίμενε...
Και τράβηξε, κουτσαίνοντας, για το εργαστήρι του. Ετοίμασε τα χωνιά και τα φυσερά του. Έβαλε στη φωτιά χρυσάφι, ασήμι, καλάι και χαλκό. Στύλωσε το αμόνι στο κούτσουρο. Πήρε τα σύνεργα στα χέρια του, σφυρί και μασιά. Και βάλθηκε να μαστορεύει.
Την ασπίδα πρώτα:
Ήταν πελώρια, για ανάστημα θεϊκό. Πλουμισμένη παντού, με τριπλό στεφάνι αστραφτερό, ολόγυρα, και μ’ ασημένιο λουρί. Πεντάδιπλο πετσί είχε ο δίσκος της κάτω απ’ τη μετάλλινη λάμα.
Και σκάλισε πάνω στην ασπίδα, ο θαυμαστός, και τί δε σκάλισε:
Έφτιαξε τη γη, τον ουρανό και τη θάλασσα. Τον ήλιο και τ’ ολόγιομο φεγγάρι. Τα ζώδια, τους αστερισμούς, τους γαλαξίες. Καθένα ξεχωριστά, την Πούλια, τα βροχάστερα, τον Κυνηγό, την Αρκούδα. Ένα θαύμα.
Έφτιασε ακόμα δυο όμορφες πολιτείες.
Στη μια είχανε γάμους και ξεφαντώματα. Κι οι νυφάδες διαβαίνανε απ’ τους δρόμους της πολιτείας, ανάμεσα σε λαμπάδες και σε φωνές. Κι έπαιζαν όργανα, λαγούτα και φλογέρες, κι οι γλεντοκόποι χορεύανε. Κι οι γυναίκες στεκόντουσαν στα κατώφλια και κάνανε χάζι.
Στην άλλη πολιτεία γινόταν πόλεμος. Κι είχαν έρθει εχθροί να την κουρσέψουν. Κι ήτανε πολύς χαλασμός, και πέφτανε πλήθος οι σκοτωμένοι.
Έφτιαξε, ακόμα, πλούσιο κάμπο, καρπερά χωράφια. Κι οι οργωτήδες δουλεύανε τη γη με τα προκομμένα ζευγάρια. Και τ’ αγόρια τούς κερνούσανε κρασί.
Και παρακάτω, θεριστάδες που θερίζανε με τροχιστά δρεπάνια. Και παιδιά που κουβαλούσαν τα χερόβολα. Κι άλλοι που δέναν τα δεμάτια. Και παρέκει ο νοικοκύρης, κρατώντας το ραβδί, κοίταζε και χαιρότανε το βιος του.
Και παρακάτω, αμπέλι φορτωμένο με σταφύλια σκάλισε (χρυσό το αμπέλι, τα σταφύλια μαύρα) και κάθε κλήμα στυλωμένο με ασημένιο πάσσαλο. Και νιες και νιοι χαρούμενοι κουβαλούσανε καρπό μες στα καλάθια. Κι άλλοι χορεύανε και τραγουδούσαν.
Έφτιασε, ακόμα, κοπάδι βόδια που έτρεχαν κατά το ρέμα, να ξεδιψάσουνε. Ξοπίσω κατεβαίνανε τσοπάνηδες (χρυσοί), και παραπίσω τα σκυλιά τους.
Έφτιασε λιβάδια και πρόβατα που βόσκανε και μαντριά και καλύβες.
Κι έφτιασε χορούς παιδιών και κοριτσιών.
Και τί δεν έφτιασε...
Και κοντά στο γύρο της ασπίδας έφτιασε το μεγάλο ρεύμα του Ωκεανού να περικλείνει τα πάντα.
Έπειτα ο Ήφαιστος έφτιασε το θώρακα, λαμπρότερο από της αυγής το φως.
Έπειτα του έφτιασε το κράνος, με λοφίο χρυσό. Κι από καθαρό καλάι τις κνημίδες.
Έτοιμα. Τα πήρε και τ’ ακούμπησε μπροστά στη Θέτιδα.
Εκείνη έκλινε το θεϊκό κεφάλι και χαμογέλασε, ευχαριστημένη. Έπειτα χύθηκε, σαν γεράκι, από τις χιονοσκέπαστες κορφές, κρατώντας τα θαυμαστά όπλα, που αχτιδοβολούσαν.»
Περιγραφή των Ζωνών (από το κέντρο προς τα έξω)
Κέντρο:
Ουρανός, Γη, Ήλιος, Σελήνη, Αστερισμοί.
Πόλεις:
Μία πόλη με γάμο και δίκη, και μια άλλη υπό πολιορκία με μάχη και ενέδρα.
Αγροτικές Σκηνές:
Επανασπορά χωραφιού, θέρισμα, τρύγος σε αμπέλι, βοσκοί με πρόβατα.
Άγρια Ζώα:
Μια αγέλη ζώων με λιοντάρια να επιτίθενται σε ταύρο.
Χορός:
Άνδρες και γυναίκες που χορεύουν σε κύκλο.
Εξωτερική Ζώνη:
Ο μεγάλος ποταμός του Ωκεανού που περιβάλλει τα πάντα.
Σημασία
Είναι ένα από τα πιο διάσημα αποσπάσματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που περιγράφει τη ζωή, τις αξίες, και τον πολιτισμό της εποχής.
Επηρέασε μεταγενέστερους ποιητές, όπως τον Βιργίλιο, και καλλιτέχνες ανά τους αιώνες.
Κέντρο:
Ουρανός, Γη, Ήλιος, Σελήνη, Αστερισμοί.
Πόλεις:
Μία πόλη με γάμο και δίκη, και μια άλλη υπό πολιορκία με μάχη και ενέδρα.
Αγροτικές Σκηνές:
Επανασπορά χωραφιού, θέρισμα, τρύγος σε αμπέλι, βοσκοί με πρόβατα.
Άγρια Ζώα:
Μια αγέλη ζώων με λιοντάρια να επιτίθενται σε ταύρο.
Χορός:
Άνδρες και γυναίκες που χορεύουν σε κύκλο.
Εξωτερική Ζώνη:
Ο μεγάλος ποταμός του Ωκεανού που περιβάλλει τα πάντα.
Σημασία
Είναι ένα από τα πιο διάσημα αποσπάσματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που περιγράφει τη ζωή, τις αξίες, και τον πολιτισμό της εποχής.
Επηρέασε μεταγενέστερους ποιητές, όπως τον Βιργίλιο, και καλλιτέχνες ανά τους αιώνες.
Γιώργος Γεραλής. 1962. Ιλιάδα. Αθήνα: Κένταυρος.
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Tuesday, 9 December 2025
Η Ελεύθερη Βούληση και ο Μιχαήλ Άγγελος
Στο διάσημο έργο τέχνης του Μιχαήλ Aγγέλου, στην οροφή της Καπέλα Σιξτίνα, τα δάχτυλα του Θεού και του Αδάμ δεν αγγίζονται.
Το δάχτυλο του Θεού είναι πλήρως τεντωμένο στο διάστημα, αλλά το δάχτυλο του Αδάμ είναι λυγισμένο.
Η εξήγηση για αυτό το έργο τέχνης είναι ότι ο Θεός είναι πάντα παρών, αλλά η επιλογή της σύνδεσης μαζί Του εξαρτάται από τον άνθρωπο.
Αν ο άνθρωπος θέλει να αγγίξει τον Θεό, πρέπει να απλώσει το δάχτυλό του.
Η τελευταία κίνηση του δακτύλου του Αδάμ αντιπροσωπεύει την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου.
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Η εξήγηση για αυτό το έργο τέχνης είναι ότι ο Θεός είναι πάντα παρών, αλλά η επιλογή της σύνδεσης μαζί Του εξαρτάται από τον άνθρωπο.
Αν ο άνθρωπος θέλει να αγγίξει τον Θεό, πρέπει να απλώσει το δάχτυλό του.
Η τελευταία κίνηση του δακτύλου του Αδάμ αντιπροσωπεύει την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου.
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Sunday, 7 December 2025
Άργος ή Πανόπτης – Το τέρας με τα 100 μάτια!!
Το όνομά του είναι Άργος, που σημαίνει «λαμπερός», ή Πανόπτης «Αυτός που βλέπει τα πάντα», θυμηθείτε τις λέξεις οπτική και πανοπτικός.
Έχει μάτια παντού, μπροστά και πίσω από το κεφάλι και σε όλο του το σώμα, ενώ λένε ότι όταν κοιμόταν, έκλεινε μόνο τα μισά και τα υπόλοιπα τον κρατούσαν ξύπνιο.
Έχει μάτια παντού, μπροστά και πίσω από το κεφάλι και σε όλο του το σώμα, ενώ λένε ότι όταν κοιμόταν, έκλεινε μόνο τα μισά και τα υπόλοιπα τον κρατούσαν ξύπνιο.
Ήταν απόγονος του Ωκεανού και της Τηθύος και ένα από τα πιο τρομερά τέρατα της Ελληνικής μυθολογίας.
Ο ιστορικός Φερεκίδης αναφέρει ότι τα μάτια του ήταν μόνο τέσσερα, δύο μπροστά και δύο πίσω (συν ένα που το τοποθέτησε στον λαιμό του η Ήρα, η σύζυγος του Δία), ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι ήταν άπειρα.
Ο Αισχύλος τον αποκαλεί «Μυριόπον βούταν», που σημαίνει «ο βοσκός με τα εκατομμύρια μάτια».
Ο μόνος χρόνος που ο Άργος κοιμόταν ήταν όταν για να προσέχει τη μεταμορφωμένη σε αγελάδα Ιώ εξαιτίας της Ήρας, ώστε ο Δίας να μην την κάνει ξανά γυναίκα, ο Ερμής, που στάλθηκε από τον Δία, τον έβαλε να κοιμηθεί με τη φλογέρα του και τον σκότωσε με το σπαθί του.
Ο Άργος ανήκε στη θεά Ήρα και φύλαγε τα μυστικά της, όταν εκείνη απουσίαζε.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι η Ιώ ήταν όμορφη γυναίκα, ερωμένη του Δία, και έτσι η ζηλιάρα Ήρα τη μετέτρεψε σε αγελάδα και έβαλε τον Άργο να τη φυλάει.
Μετά τον θάνατο του Άργου, η αγελάδα Ιώ άρχισε να τρέχει μανιασμένα σε όλη τη γη αφού τη δάγκωσε ο Οίστρος, μια μεγάλη αλογόμυγα που έστειλε η Ήρα.
Εδώ οι αρχαίοι ήθελαν να εξηγήσουν την παρουσία των αλογόμυγων σε αγελάδες και άλογα… πολύ καλλιτεχνική αντίληψη, όντως.
Ο Πανόπτης σκοτώθηκε από τον ήρωα Ηρακλή σε ένα από τους Δώδεκα Άθλους του. Σε κάποιες άλλες εκδοχές του μύθου, ο Ηρακλής τύφλωσε τον Άργο πριν τον σκοτώσει.
Μετά τον θάνατό του, η Ήρα λυπήθηκε πολύ και αποφάσισε να τον τιμήσει απεικονίζοντας τα μάτια του στην ουρά του παγωνιού, ένα από τα πουλιά-σύμβολα της Ήρας, και στον αστρικό ουρανό.
Βλέπετε, διαβάζοντας την Ελληνική Μυθολογία ανακαλύπτουμε τόσα πολλά περίεργα πράγματα, ακόμη και αλογόμυγες ως τιμωρούς!
Ο ιστορικός Φερεκίδης αναφέρει ότι τα μάτια του ήταν μόνο τέσσερα, δύο μπροστά και δύο πίσω (συν ένα που το τοποθέτησε στον λαιμό του η Ήρα, η σύζυγος του Δία), ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι ήταν άπειρα.
Ο Αισχύλος τον αποκαλεί «Μυριόπον βούταν», που σημαίνει «ο βοσκός με τα εκατομμύρια μάτια».
Ο μόνος χρόνος που ο Άργος κοιμόταν ήταν όταν για να προσέχει τη μεταμορφωμένη σε αγελάδα Ιώ εξαιτίας της Ήρας, ώστε ο Δίας να μην την κάνει ξανά γυναίκα, ο Ερμής, που στάλθηκε από τον Δία, τον έβαλε να κοιμηθεί με τη φλογέρα του και τον σκότωσε με το σπαθί του.
Ο Άργος ανήκε στη θεά Ήρα και φύλαγε τα μυστικά της, όταν εκείνη απουσίαζε.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι η Ιώ ήταν όμορφη γυναίκα, ερωμένη του Δία, και έτσι η ζηλιάρα Ήρα τη μετέτρεψε σε αγελάδα και έβαλε τον Άργο να τη φυλάει.
Μετά τον θάνατο του Άργου, η αγελάδα Ιώ άρχισε να τρέχει μανιασμένα σε όλη τη γη αφού τη δάγκωσε ο Οίστρος, μια μεγάλη αλογόμυγα που έστειλε η Ήρα.
Εδώ οι αρχαίοι ήθελαν να εξηγήσουν την παρουσία των αλογόμυγων σε αγελάδες και άλογα… πολύ καλλιτεχνική αντίληψη, όντως.
Ο Πανόπτης σκοτώθηκε από τον ήρωα Ηρακλή σε ένα από τους Δώδεκα Άθλους του. Σε κάποιες άλλες εκδοχές του μύθου, ο Ηρακλής τύφλωσε τον Άργο πριν τον σκοτώσει.
Μετά τον θάνατό του, η Ήρα λυπήθηκε πολύ και αποφάσισε να τον τιμήσει απεικονίζοντας τα μάτια του στην ουρά του παγωνιού, ένα από τα πουλιά-σύμβολα της Ήρας, και στον αστρικό ουρανό.
Βλέπετε, διαβάζοντας την Ελληνική Μυθολογία ανακαλύπτουμε τόσα πολλά περίεργα πράγματα, ακόμη και αλογόμυγες ως τιμωρούς!
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Saturday, 6 December 2025
Ο Ενιπέας από τη Μυθολογία στο... σήμερα
Το ποτάμι του Ολύμπου που εξαφανίζεται από ντροπή και εμφανίζεται ξανά με καταρράκτη.
Ο μύθος του μουσικού Ορφέα...
Σύμφωνα με την παράδοση, ο αρχαίος ποταμός της Πιερίας χάθηκε από τη ντροπή του αρνούμενος να εξαγνίσει τις Μαινάδες. Οι μαινόμενες γυναίκες θέλησαν να ξεπλύνουν τα χέρια τους από το αίμα του Ορφέα, τον οποίο σκότωσαν....
Σύμφωνα με την παράδοση, ο αρχαίος ποταμός της Πιερίας χάθηκε από τη ντροπή του αρνούμενος να εξαγνίσει τις Μαινάδες. Οι μαινόμενες γυναίκες θέλησαν να ξεπλύνουν τα χέρια τους από το αίμα του Ορφέα, τον οποίο σκότωσαν....
Ο Ενιπέας, γνωστός από τα ομηρικά χρόνια, ήταν ένας ωραιότατος ποτάμιος θεός. Το όνομα Ενιπεύς ήταν και ένα από τα λατρευτικά προσωνύμια του θεού Ποσειδώνα και σημαίνει θορυβώδης.
Κατά την ελληνική μυθολογία ήταν ένας όμορφος νέος που τον ποθούσαν όλες οι θεές του Ολύμπου. Σύμφωνα λοιπόν με τον αρχαίο μύθο, τον ερωτεύτηκε η Τυρώ, κόρη του βασιλιά της Ήλιδας, Σαλμωνέα. Συχνά κατέβαινε στις όχθες του και θρηνούσε πάνω απ’ τα νερά του, γιατί ο έρωτάς της ήταν χωρίς ανταπόκριση.
Ο Ποσειδώνας άδραξε την ευκαιρία που ήταν ερωτευμένος μαζί της μεταμορφώθηκε με την όψη του Ενιπέα και αποπλανώντας την έκανε δική του στις εκβολές του ποταμού.
Ο θεός αποκάλυψε αργότερα την ταυτότητα του και της προείπε την γέννηση των δίδυμων παιδιών της.
Σύμφωνα με άλλο μύθο αναφέρεται ότι στο φαράγγι του Ενιπέα κατασπαράχθηκε από τις Μαινάδες ο Ορφέας, ενώ στα νερά του λούζονταν η πανέμορφή Λητώ, μητέρα της θεάς Αρτέμιδος και του θεού Απόλλωνα.
Σε τοπικούς θρύλους, ο Ενιπέας εμφανίζεται ακόμη και σήμερα και λούζει τα μαλλιά του στις όχθες του ποταμού.
Επίσης ο Λουκιανός, ρήτορας και σατυρικός συγγραφέας του 2ου αιώνα μ.Χ αφιέρωσε έναν από τους διαλόγους του στον μυθικό Ενιπέα.
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Friday, 5 December 2025
Ελληνική Μυθολογία - Απάτη: Η θεά της Εξαπάτησης
Ένα φοβερό πλάσμα που μοιάζει με γυναίκα. Έχει φίδια αντί για μαλλιά, φτερά νυχτερίδας βγαίνουν από την πλάτη της και τα χέρια της τελειώνουν σε φωτισμένες δάδες.
Υπάρχουν άλλες χαράξεις την απεικονίζουν με δάχτυλα από φίδια ή μαστίγια. Μας κοιτάζει με φωτεινά μάτια.
Υπάρχουν άλλες χαράξεις την απεικονίζουν με δάχτυλα από φίδια ή μαστίγια. Μας κοιτάζει με φωτεινά μάτια.
Μοιάζει με τις Ερινύες, θεές της Κατάρας και της Εκδίκησης. Δεν είναι άλλη από την Απάτη, τη θεά της Απάτης, προσωποποίηση της πλάνης, της εξαπάτησης και του ψεύδους.
Η Απάτη (σύμφωνα με τον Ησίοδο) ήταν Ελληνική πρωταρχική θεότητα που εκπροσωπούσε την πλάνη και την εξαπάτηση.
Ήταν κόρη του Ερέβους (Σκότους) και της Νύχτας .
Συνδεόταν με αρκετές άλλες θεότητες, όπως η ετεροθαλής αδελφή της Θέμις (Δικαιοσύνη) και οι αδελφοί της Δόλος (Απάτη), Μόμος (Κατηγορία) και Ωΐζυς (Δυστυχία).
Λέγεται ότι η Απάτη ήταν υπεύθυνη για την εξαπάτηση τόσο των θεών όσο και των ανθρώπων, κάνοντάς τους να πιστεύουν ψέματα και παραπλανήσεις.
Τα σχέδιά της μπορούσαν, συχνά, να είναι τόσο πειστικά που ακόμη και τους θεούς εξαπατούσε, αν και τελικά αποκάλυπταν τα σχέδιά της και την τιμωρούσαν ανάλογα.
Σε κάποιες εκδοχές της Ελληνικής μυθολογίας, λέγεται ότι βοήθησε τον Δία να κερδίσει τον Μεγάλο Πόλεμο ενάντια στους Τιτάνες, σπέρνοντας σύγχυση στις τάξεις του εχθρού.
Η δύναμη της Απάτης πάνω στην εξαπάτηση φαίνεται σε πολλούς Ελληνικούς μύθους και ιστορίες. Κάποιες φορές εμφανίζεται να βοηθά τους θεούς, αλλά και ότι συνέβαλε στη δημιουργία χάους που οδήγησε τελικά στην πτώση της Τροίας.
Άλλοι μύθοι αφηγούνται ιστορίες της Απάτης χρησιμοποιώντας τις δυνάμεις της ενάντια σε αθώους θνητούς. Συνδέεται συχνά με άλλες μορφές γνωστές για την ευφυΐα και την πονηριά τους, όπως ο Ερμής, ο Οδυσσέας και η Κίρκη.
Το όνομα Απάτη προέρχεται πιθανότατα από τις Ελληνικές λέξεις «απάτη», και «απατάω», που σημαίνει «ξεγελώ» ή «εξαπατώ».
Η θεά συνδέεται στενά με αρκετά επίθετα σχετικά με τη δύναμή της πάνω στην εξαπάτηση, όπως Απατητός (Ο Απατώνας), Απατορρέμα (Ο Απατεώνας), και Απατεμία (Η Απάτη).
Η Απάτη (σύμφωνα με τον Ησίοδο) ήταν Ελληνική πρωταρχική θεότητα που εκπροσωπούσε την πλάνη και την εξαπάτηση.
Ήταν κόρη του Ερέβους (Σκότους) και της Νύχτας .
Συνδεόταν με αρκετές άλλες θεότητες, όπως η ετεροθαλής αδελφή της Θέμις (Δικαιοσύνη) και οι αδελφοί της Δόλος (Απάτη), Μόμος (Κατηγορία) και Ωΐζυς (Δυστυχία).
Λέγεται ότι η Απάτη ήταν υπεύθυνη για την εξαπάτηση τόσο των θεών όσο και των ανθρώπων, κάνοντάς τους να πιστεύουν ψέματα και παραπλανήσεις.
Τα σχέδιά της μπορούσαν, συχνά, να είναι τόσο πειστικά που ακόμη και τους θεούς εξαπατούσε, αν και τελικά αποκάλυπταν τα σχέδιά της και την τιμωρούσαν ανάλογα.
Σε κάποιες εκδοχές της Ελληνικής μυθολογίας, λέγεται ότι βοήθησε τον Δία να κερδίσει τον Μεγάλο Πόλεμο ενάντια στους Τιτάνες, σπέρνοντας σύγχυση στις τάξεις του εχθρού.
Η δύναμη της Απάτης πάνω στην εξαπάτηση φαίνεται σε πολλούς Ελληνικούς μύθους και ιστορίες. Κάποιες φορές εμφανίζεται να βοηθά τους θεούς, αλλά και ότι συνέβαλε στη δημιουργία χάους που οδήγησε τελικά στην πτώση της Τροίας.
Άλλοι μύθοι αφηγούνται ιστορίες της Απάτης χρησιμοποιώντας τις δυνάμεις της ενάντια σε αθώους θνητούς. Συνδέεται συχνά με άλλες μορφές γνωστές για την ευφυΐα και την πονηριά τους, όπως ο Ερμής, ο Οδυσσέας και η Κίρκη.
Το όνομα Απάτη προέρχεται πιθανότατα από τις Ελληνικές λέξεις «απάτη», και «απατάω», που σημαίνει «ξεγελώ» ή «εξαπατώ».
Η θεά συνδέεται στενά με αρκετά επίθετα σχετικά με τη δύναμή της πάνω στην εξαπάτηση, όπως Απατητός (Ο Απατώνας), Απατορρέμα (Ο Απατεώνας), και Απατεμία (Η Απάτη).
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Monday, 1 December 2025
Ωρίων, ο Λαμπρός Αστερισμός του Χειμώνα
Άρτεμις και Ωρίων
Ποιος ήταν ο Ωρίωνας; Ποια η σχέση του με τον αστερισμό;
Στην όμορφη και καταπράσινη περιοχή της Αρκαδίας ζούσε η θεά Άρτεμις, η θεά του κυνηγιού και της φύσης. Η Άρτεμις ήταν γνωστή για την αγάπη της προς τα δάση και τα ζώα, καθώς και για την εξαιρετική της δεξιοτεχνία στο τόξο.
Μια μέρα, στην ίδια περιοχή, έφτασε ένας νέος κυνηγός με το όνομα Ωρίων. Ο Ωρίωνας ήταν γιγαντόσωμος και εξαιρετικός κυνηγός, γνωστός για τη δύναμή του και την αγάπη του για την περιπέτεια. Οι δύο τους σύντομα έγιναν φίλοι, κυνηγούσαν μαζί στα δάση και περνούσαν ώρες συζητώντας για τη φύση και τα ζώα.
Ο καιρός περνούσε και η φιλία τους γινόταν όλο και πιο ισχυρή.
Ποιος ήταν ο Ωρίωνας; Ποια η σχέση του με τον αστερισμό;
Στην όμορφη και καταπράσινη περιοχή της Αρκαδίας ζούσε η θεά Άρτεμις, η θεά του κυνηγιού και της φύσης. Η Άρτεμις ήταν γνωστή για την αγάπη της προς τα δάση και τα ζώα, καθώς και για την εξαιρετική της δεξιοτεχνία στο τόξο.
Μια μέρα, στην ίδια περιοχή, έφτασε ένας νέος κυνηγός με το όνομα Ωρίων. Ο Ωρίωνας ήταν γιγαντόσωμος και εξαιρετικός κυνηγός, γνωστός για τη δύναμή του και την αγάπη του για την περιπέτεια. Οι δύο τους σύντομα έγιναν φίλοι, κυνηγούσαν μαζί στα δάση και περνούσαν ώρες συζητώντας για τη φύση και τα ζώα.
Ο καιρός περνούσε και η φιλία τους γινόταν όλο και πιο ισχυρή.
Ο Ωρίων και η Άρτεμις ήταν αχώριστοι και χαίρονταν τις περιπέτειές τους.
Όμως, ο θεός Απόλλωνας, ο αδερφός της Αρτέμιδος, δεν ήταν ευχαριστημένος με τη φιλία τους. Ο Απόλλωνας ανησυχούσε ότι η Άρτεμις μπορεί να ερωτευτεί τον Ωρίωνα και να ξεχάσει τις θεϊκές της υποχρεώσεις.
Μια μέρα, ο Απόλλωνας αποφάσισε να δράσει. Ήξερε ότι ο Ωρίων συνήθιζε να κολυμπάει σε μια απομακρυσμένη θάλασσα. Ο Απόλλωνας πήγε στην Αρτέμιδα και την προκάλεσε σε έναν αγώνα τοξοβολίας. Της έδειξε ένα μικρό σημείο στον ορίζοντα και την προκάλεσε να το πετύχει με το βέλος της. Η Άρτεμις, περήφανη για τις ικανότητές της, δέχτηκε την πρόκληση και έριξε το βέλος της.Όμως, ο θεός Απόλλωνας, ο αδερφός της Αρτέμιδος, δεν ήταν ευχαριστημένος με τη φιλία τους. Ο Απόλλωνας ανησυχούσε ότι η Άρτεμις μπορεί να ερωτευτεί τον Ωρίωνα και να ξεχάσει τις θεϊκές της υποχρεώσεις.
Με μεγάλη ακρίβεια, το βέλος χτύπησε το σημείο που της είχε δείξει ο Απόλλωνας. Όμως, το σημείο αυτό δεν ήταν απλά ένα αντικείμενο, ήταν ο Ωρίων που κολυμπούσε μακριά στη θάλασσα.
Η Άρτεμις, χωρίς να το γνωρίζει, είχε τραυματίσει θανάσιμα τον αγαπημένο της φίλο.
Όταν η Άρτεμις ανακάλυψε την αλήθεια, ένιωσε βαθιά θλίψη και θύμωσε με τον αδερφό της. Για να τιμήσει τον Ωρίωνα και να τον κρατήσει για πάντα κοντά της, ζήτησε από τον Δία να τον τοποθετήσει στον ουρανό ως αστερισμό. Έτσι, ο Ωρίων έγινε ένας λαμπρός αστερισμός που λάμπει ακόμα και σήμερα στον νυχτερινό ουρανό.
πηγή
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Όταν η Άρτεμις ανακάλυψε την αλήθεια, ένιωσε βαθιά θλίψη και θύμωσε με τον αδερφό της. Για να τιμήσει τον Ωρίωνα και να τον κρατήσει για πάντα κοντά της, ζήτησε από τον Δία να τον τοποθετήσει στον ουρανό ως αστερισμό. Έτσι, ο Ωρίων έγινε ένας λαμπρός αστερισμός που λάμπει ακόμα και σήμερα στον νυχτερινό ουρανό.
πηγή
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Sunday, 30 November 2025
“Βιομηχανία βρεφών” στα Χανιά
Νέες αποκαλύψεις για την «αμαρτωλή κλινική» – Πουλούσαν παιδιά και σε μοναχικούς άνδρες!!
Η παράνομη «βιομηχανία βρεφών» λειτουργούσε με μεθοδικότητα, χρησιμοποιώντας πλαστά έγγραφα, εικονικές ιατρικές πράξεις και παραδόσεις νεογνών ακόμη και σε ανθρώπους που δεν πληρούσαν καμία νόμιμη προϋπόθεση
Μεσίτριες στρατολογούσαν γυναίκες από την Ουκρανία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία και τη Γεωργία, υποσχόμενες ένα «εισιτήριο» για μια καλύτερη ζωή. Στην πραγματικότητα, όμως, τις οδηγούσαν σε έναν κλειστό, αυστηρά ελεγχόμενο μικρόκοσμο, όπου όλα θύμιζαν παραγωγή σε γραμμή συναρμολόγησης: συλλογή ωαρίων, ορμονικές ενέσεις, μεταφορές σε κλινικές, επιβολή κανόνων, μετακινήσεις από σπίτι σε σπίτι, παρακολούθηση 24 ώρες το 24ωρο
Σοκ προκαλούν οι αποκαλύψεις του βουλεύματος για το οργανωμένο κύκλωμα που δρούσε στα Χανιά, στρατολογώντας ευάλωτες γυναίκες από το εξωτερικό και μετατρέποντάς τες σε δότριες ωαρίων και παρένθετες μητέρες υπό καθεστώς απόλυτου ελέγχου.
Η παράνομη «βιομηχανία βρεφών» λειτουργούσε με μεθοδικότητα, χρησιμοποιώντας πλαστά έγγραφα, εικονικές ιατρικές πράξεις και παραδόσεις νεογνών ακόμη και σε ανθρώπους που δεν πληρούσαν καμία νόμιμη προϋπόθεση. Μια υπόθεση που ξεπερνά κάθε φαντασία και αποκαλύπτει τη σκοτεινή πλευρά της εμπορίας ανθρώπων.
Παιδί με χιλιάδες ευρώ
Σύμφωνα με το protothema.gr, ανάμεσα στα πιο σοκαριστικά ευρήματα είναι το γεγονός ότι τα μέλη του κυκλώματος, προχωρούσαν σε παράδοση βρεφών όχι μόνο σε ζευγάρια, αλλά και σε μοναχικούς άνδρες, παρότι κάτι τέτοιο απαγορεύεται ρητά από τη νομοθεσία περί παρένθετης μητρότητας. Το οικονομικό όφελος από κάθε περίπτωση έφθανε έως και τις 120.000 ευρώ, ποσό που περιλάμβανε όλη τη διαδικασία μέχρι την τελική παράδοση του παιδιού στην «ενδιαφερόμενη πλευρά», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το βούλευμα.
Δότριες ωαρίων
Η δράση ξεκινούσε με ένα δίκτυο μεσιτριών, μέσω του οποίου τα μέλη της οργάνωσης εντόπιζαν γυναίκες από την Ουκρανία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία, τη Γεωργία και την Αλβανία. Οι γυναίκες αυτές βρίσκονταν σε κατάσταση πλήρους ευαλωτότητας, χωρίς οικονομικούς πόρους και χωρίς επαγγελματικές προοπτικές. Προσεγγίζονταν με την υπόσχεση μιας μικρής αμοιβής πολύ κατώτερης από την προβλεπόμενη από τον νόμο και πείθονταν να ταξιδέψουν στην Κρήτη για να χρησιμοποιηθούν αρχικά ως δότριες ωαρίων και στη συνέχεια ως παρένθετες μητέρες. Το κύκλωμα αναλάμβανε τη μεταφορά τους, την εγκατάστασή τους, ακόμη και την καθημερινή επιτήρησή τους.
Στην πρώτη φάση της εκμετάλλευσης, οι γυναίκες υποβάλλονταν σε θεραπείες ορμονικής διέγερσης διάρκειας 10 έως 20 ημερών και στη συνέχεια σε ωοληψίες που, σύμφωνα με το βούλευμα, διενεργούνταν συχνά χωρίς τον απαιτούμενο ιατρικό έλεγχο. Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν πραγματοποιούνταν καν οι απαραίτητες εξετάσεις υγείας, ενώ για να συγκαλυφθεί η παράνομη πρακτική γίνονταν ψευδείς καταχωρήσεις στο ηλεκτρονικό μητρώο της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
Η παράνομη «βιομηχανία βρεφών» λειτουργούσε με μεθοδικότητα, χρησιμοποιώντας πλαστά έγγραφα, εικονικές ιατρικές πράξεις και παραδόσεις νεογνών ακόμη και σε ανθρώπους που δεν πληρούσαν καμία νόμιμη προϋπόθεση
Μεσίτριες στρατολογούσαν γυναίκες από την Ουκρανία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία και τη Γεωργία, υποσχόμενες ένα «εισιτήριο» για μια καλύτερη ζωή. Στην πραγματικότητα, όμως, τις οδηγούσαν σε έναν κλειστό, αυστηρά ελεγχόμενο μικρόκοσμο, όπου όλα θύμιζαν παραγωγή σε γραμμή συναρμολόγησης: συλλογή ωαρίων, ορμονικές ενέσεις, μεταφορές σε κλινικές, επιβολή κανόνων, μετακινήσεις από σπίτι σε σπίτι, παρακολούθηση 24 ώρες το 24ωρο
Σοκ προκαλούν οι αποκαλύψεις του βουλεύματος για το οργανωμένο κύκλωμα που δρούσε στα Χανιά, στρατολογώντας ευάλωτες γυναίκες από το εξωτερικό και μετατρέποντάς τες σε δότριες ωαρίων και παρένθετες μητέρες υπό καθεστώς απόλυτου ελέγχου.
Η παράνομη «βιομηχανία βρεφών» λειτουργούσε με μεθοδικότητα, χρησιμοποιώντας πλαστά έγγραφα, εικονικές ιατρικές πράξεις και παραδόσεις νεογνών ακόμη και σε ανθρώπους που δεν πληρούσαν καμία νόμιμη προϋπόθεση. Μια υπόθεση που ξεπερνά κάθε φαντασία και αποκαλύπτει τη σκοτεινή πλευρά της εμπορίας ανθρώπων.
Παιδί με χιλιάδες ευρώ
Σύμφωνα με το protothema.gr, ανάμεσα στα πιο σοκαριστικά ευρήματα είναι το γεγονός ότι τα μέλη του κυκλώματος, προχωρούσαν σε παράδοση βρεφών όχι μόνο σε ζευγάρια, αλλά και σε μοναχικούς άνδρες, παρότι κάτι τέτοιο απαγορεύεται ρητά από τη νομοθεσία περί παρένθετης μητρότητας. Το οικονομικό όφελος από κάθε περίπτωση έφθανε έως και τις 120.000 ευρώ, ποσό που περιλάμβανε όλη τη διαδικασία μέχρι την τελική παράδοση του παιδιού στην «ενδιαφερόμενη πλευρά», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το βούλευμα.
Δότριες ωαρίων
Η δράση ξεκινούσε με ένα δίκτυο μεσιτριών, μέσω του οποίου τα μέλη της οργάνωσης εντόπιζαν γυναίκες από την Ουκρανία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία, τη Γεωργία και την Αλβανία. Οι γυναίκες αυτές βρίσκονταν σε κατάσταση πλήρους ευαλωτότητας, χωρίς οικονομικούς πόρους και χωρίς επαγγελματικές προοπτικές. Προσεγγίζονταν με την υπόσχεση μιας μικρής αμοιβής πολύ κατώτερης από την προβλεπόμενη από τον νόμο και πείθονταν να ταξιδέψουν στην Κρήτη για να χρησιμοποιηθούν αρχικά ως δότριες ωαρίων και στη συνέχεια ως παρένθετες μητέρες. Το κύκλωμα αναλάμβανε τη μεταφορά τους, την εγκατάστασή τους, ακόμη και την καθημερινή επιτήρησή τους.
Στην πρώτη φάση της εκμετάλλευσης, οι γυναίκες υποβάλλονταν σε θεραπείες ορμονικής διέγερσης διάρκειας 10 έως 20 ημερών και στη συνέχεια σε ωοληψίες που, σύμφωνα με το βούλευμα, διενεργούνταν συχνά χωρίς τον απαιτούμενο ιατρικό έλεγχο. Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν πραγματοποιούνταν καν οι απαραίτητες εξετάσεις υγείας, ενώ για να συγκαλυφθεί η παράνομη πρακτική γίνονταν ψευδείς καταχωρήσεις στο ηλεκτρονικό μητρώο της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
Τα ωάρια που αποσπώνταν με τον τρόπο αυτό αποτελούσαν τη βάση της παράνομης δραστηριότητας: χρησιμοποιούνταν για εξωσωματικές γονιμοποιήσεις ή για προγράμματα παρένθετης μητρότητας που εμφανίζονταν ως νόμιμα, ενώ στην πραγματικότητα παραβίαζαν όλους τους όρους της σχετικής νομοθεσίας.
Παρένθετες μητέρες
Η δεύτερη και πιο προσοδοφόρα φάση ήταν η χρήση των ίδιων γυναικών ως παρένθετων μητέρων. Το κύκλωμα αποσπούσε τη συναίνεσή τους με υποσχέσεις που δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα και τις εγκαθιστούσε σε σπίτια στα Χανιά, όπου ζούσαν απομονωμένες και υπό επιτήρηση. Τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα αφαιρούνταν προκειμένου να μην μπορούν να αποχωρήσουν, ενώ τους δίνονταν νέοι τηλεφωνικοί αριθμοί ώστε να ελέγχεται πλήρως η επικοινωνία τους. Οι γυναίκες αυτές ζούσαν σε ένα αυστηρά ελεγχόμενο περιβάλλον, μαζί με άλλες παρένθετες, χωρίς πρόσβαση σε ανεξάρτητη ιατρική φροντίδα και χωρίς καμία δυνατότητα να γνωρίζουν τους πραγματικούς σκοπούς της διαδικασίας στην οποία συμμετείχαν.
Για να εμφανίζεται η διαδικασία ως νόμιμη, το κύκλωμα προχωρούσε στη σύνταξη πλαστών και εικονικών δικαιολογητικών. Καταρτίζονταν έγγραφα με ψευδή στοιχεία, καταθέτονταν αιτήσεις σε διαφορετικούς νομούς της χώρας με στόχο την ταχύτερη δυνατή έκδοση απόφασης και πολλές φορές κατατίθεντο πολλαπλές αιτήσεις από το ίδιο ζευγάρι με διαφορετικά στοιχεία παρένθετης μητέρας. Σε άλλες περιπτώσεις, η ίδια παρένθετη εμφανιζόταν σε αιτήσεις διαφορετικών ζευγαριών μέσα σε μικρό διάστημα. Οι δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονταν χρησιμοποιούνταν ως «νομικά περιβλήματα», πίσω από τα οποία συνεχίζονταν οι παράνομες πράξεις μέχρι την τελική παράδοση του παιδιού.
Εικονικές εμβρυομεταφορές
Η εκμετάλλευση των γυναικών δεν περιοριζόταν στις παρανόμως οργανωμένες κυήσεις. Το βούλευμα αναφέρει ότι πολλές από τις γυναίκες που προσέρχονταν στην κλινική για εξωσωματική ναρκώνονταν και υποβάλλονταν σε εικονικές ιατρικές πράξεις. Ακόμη και όταν δεν προέκυπτε κανένα κατάλληλο ωάριο ή έμβρυο, τα μέλη της οργάνωσης παρουσίαζαν ψευδή γεγονότα ως αληθινά και προχωρούσαν σε εικονικές εμβρυομεταφορές, πείθοντας τις ασθενείς ότι η διαδικασία είχε πραγματοποιηθεί. Σε περιπτώσεις που ζητούσαν κρυοσυντήρηση, τους διαβεβαίωναν ότι τα υποτιθέμενα έμβρυα φυλάσσονταν στην τράπεζα κρυοσυντήρησης της κλινικής, ενώ κάτι τέτοιο δεν ίσχυε.
Το βούλευμα αποτυπώνει μια εικόνα πλήρους αποδόμησης κάθε έννοιας ιατρικής δεοντολογίας και νομιμότητας. Μια οργανωμένη επιχείρηση εμπορίας ανθρώπων, όπου τα ωάρια, οι κυήσεις και τα νεογνά μετατρέπονταν σε εμπορεύματα, ενώ οι γυναίκες, δότριες και παρένθετες, αντιμετωπίζονταν ως αναλώσιμες μονάδες παραγωγής. Και το πιο ανατριχιαστικό εύρημα, η παράδοση των παιδιών γινόταν ακόμη και σε πρόσωπα που δεν πληρούσαν καμία νόμιμη προϋπόθεση.
Παρένθετες μητέρες
Η δεύτερη και πιο προσοδοφόρα φάση ήταν η χρήση των ίδιων γυναικών ως παρένθετων μητέρων. Το κύκλωμα αποσπούσε τη συναίνεσή τους με υποσχέσεις που δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα και τις εγκαθιστούσε σε σπίτια στα Χανιά, όπου ζούσαν απομονωμένες και υπό επιτήρηση. Τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα αφαιρούνταν προκειμένου να μην μπορούν να αποχωρήσουν, ενώ τους δίνονταν νέοι τηλεφωνικοί αριθμοί ώστε να ελέγχεται πλήρως η επικοινωνία τους. Οι γυναίκες αυτές ζούσαν σε ένα αυστηρά ελεγχόμενο περιβάλλον, μαζί με άλλες παρένθετες, χωρίς πρόσβαση σε ανεξάρτητη ιατρική φροντίδα και χωρίς καμία δυνατότητα να γνωρίζουν τους πραγματικούς σκοπούς της διαδικασίας στην οποία συμμετείχαν.
Για να εμφανίζεται η διαδικασία ως νόμιμη, το κύκλωμα προχωρούσε στη σύνταξη πλαστών και εικονικών δικαιολογητικών. Καταρτίζονταν έγγραφα με ψευδή στοιχεία, καταθέτονταν αιτήσεις σε διαφορετικούς νομούς της χώρας με στόχο την ταχύτερη δυνατή έκδοση απόφασης και πολλές φορές κατατίθεντο πολλαπλές αιτήσεις από το ίδιο ζευγάρι με διαφορετικά στοιχεία παρένθετης μητέρας. Σε άλλες περιπτώσεις, η ίδια παρένθετη εμφανιζόταν σε αιτήσεις διαφορετικών ζευγαριών μέσα σε μικρό διάστημα. Οι δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονταν χρησιμοποιούνταν ως «νομικά περιβλήματα», πίσω από τα οποία συνεχίζονταν οι παράνομες πράξεις μέχρι την τελική παράδοση του παιδιού.
Εικονικές εμβρυομεταφορές
Η εκμετάλλευση των γυναικών δεν περιοριζόταν στις παρανόμως οργανωμένες κυήσεις. Το βούλευμα αναφέρει ότι πολλές από τις γυναίκες που προσέρχονταν στην κλινική για εξωσωματική ναρκώνονταν και υποβάλλονταν σε εικονικές ιατρικές πράξεις. Ακόμη και όταν δεν προέκυπτε κανένα κατάλληλο ωάριο ή έμβρυο, τα μέλη της οργάνωσης παρουσίαζαν ψευδή γεγονότα ως αληθινά και προχωρούσαν σε εικονικές εμβρυομεταφορές, πείθοντας τις ασθενείς ότι η διαδικασία είχε πραγματοποιηθεί. Σε περιπτώσεις που ζητούσαν κρυοσυντήρηση, τους διαβεβαίωναν ότι τα υποτιθέμενα έμβρυα φυλάσσονταν στην τράπεζα κρυοσυντήρησης της κλινικής, ενώ κάτι τέτοιο δεν ίσχυε.
Το βούλευμα αποτυπώνει μια εικόνα πλήρους αποδόμησης κάθε έννοιας ιατρικής δεοντολογίας και νομιμότητας. Μια οργανωμένη επιχείρηση εμπορίας ανθρώπων, όπου τα ωάρια, οι κυήσεις και τα νεογνά μετατρέπονταν σε εμπορεύματα, ενώ οι γυναίκες, δότριες και παρένθετες, αντιμετωπίζονταν ως αναλώσιμες μονάδες παραγωγής. Και το πιο ανατριχιαστικό εύρημα, η παράδοση των παιδιών γινόταν ακόμη και σε πρόσωπα που δεν πληρούσαν καμία νόμιμη προϋπόθεση.
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Friday, 28 November 2025
Απορώ...
Απορώ πώς μεγάλωσα
χωρίς αφυγραντήρα,
μουρουνέλαιο Möller's
και Βlack Friday...
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Thursday, 27 November 2025
Η Μητρότητα είναι...
Η Μητρότητα δεν είναι διαγωνισμός για το ποια έχει τα πιο έξυπνα παιδιά, το πιο καθαρό σπίτι, τα πιο υγιεινά φαγητά ή τα καλύτερα ρούχα.
Η Μητρότητα είναι το ΔΙΚΌ ΣΟΥ ταξίδι με τα ΔΙΚΆ ΣΟΥ παιδιά και δεν συγκρίνεται με κανένα άλλο!!
Το Χαμομηλάκι
Monday, 3 November 2025
Η Κρητική Βεντέτα
Εκεί όπου δεν επικρατούν οι νόμοι και η λογική, αλλά κυριαρχούν η αναρχία
και το άσβεστο πάθος για εκδίκηση.
Οι περισσότεροι την έχουμε γνωρίσει μέσα από την τηλεόραση,
ενώ και ο ελληνικός κινηματογράφος τη χρησιμοποίησε πολλές φορές ως βασικό
θέμα σε ταινίες –άλλοτε κωμικές, άλλοτε δραματικές. Η βεντέτα, άλλωστε,
εμπνέει εδώ και χρόνια δεκάδες καλλιτέχνες στο έργο τους…
Ένα φαινόμενο που τρομάζει, προβληματίζει και φέρνει στο μυαλό πρωτόγονες
καταστάσεις. Εκεί όπου δεν επικρατούν οι νόμοι και η λογική, αλλά κυριαρχούν
η αναρχία και το άσβεστο πάθος για εκδίκηση.
Ο «νόμος του αίματος», όπως εύστοχα έχει χαρακτηριστεί η
βεντέτα, βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε ύφεση, δυστυχώς όμως παραμένει
σε κάποιες περιπτώσεις ζωντανός. Το φαινόμενο της βεντέτας δεν είναι
καινούργιο. Ξεκινώντας από την αρχαιότητα, το συναντάμε στις πρώτες
κιόλας ανθρώπινες κοινωνίες. Στο εθιμικό δίκαιο της Κρήτης καταγράφεται
για πρώτη φορά στη Μινωική πολιτεία.
Ο Αριστοτέλης στα «Ηθικά Νικομάχεια» αναφέρει ως εισηγητή
του «Δικαίου της Ανταπόδοσης» τον Ραδάμανθυ, αδελφό του Μίνωα. Σύμφωνα
με αυτή την ποινική διάταξη, όποιος διαπράξει ένα αδίκημα «μόνο σαν
πάθει ό,τι ’καμε, δίκη σωστή θα γίνει». Ο νόμος της ανταπόδοσης
χαρακτηρίζεται μάλιστα ως σπουδαία μορφή απονομής δικαιοσύνης. Αργότερα,
κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας στην Κρήτη, ίσχυε η βασική
αρχή του ισόποινου, σύμφωνα με το οποίο η ποινή που επιβαλλόταν σε
περίπτωση φόνου ήταν είτε το ισόποινο, δηλαδή η καταδίκη του δράστη σε
θάνατο, είτε η «εξαγορά του αίματος», δηλαδή η απόδοση χρηματικής
αποζημίωσης από τον δράστη στην οικογένεια του θύματος.
Η βεντέτα λοιπόν μοιάζει να είναι κατάλοιπο του μακρινού
παρελθόντος, ενός πανάρχαιου τρόπου απονομής δικαιοσύνης σε κοινωνίες
όπου κυριαρχεί ο μωσαϊκός νόμος του «οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα
αντί οδόντος». «Γεννιέται» από την ανάγκη για εκδίκηση που νιώθουν
συνήθως οι συγγενείς του θύματος ενός φόνου απέναντι στον δράστη και την
οικογένεια του.
Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Νικολακάκη, καθηγητή του τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, «η βεντέτα είναι ένας κοινωνικός κώδικας που στηρίζεται στην έννοια της τιμής και της προστασίας. Και η τιμή αυτή αφορά άτομα από την ίδια πάντα οικογενειακή ομάδα, αποτελεί δε στοιχείο της ταυτότητας και του κοινωνικού της κύρους».
Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Νικολακάκη, καθηγητή του τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, «η βεντέτα είναι ένας κοινωνικός κώδικας που στηρίζεται στην έννοια της τιμής και της προστασίας. Και η τιμή αυτή αφορά άτομα από την ίδια πάντα οικογενειακή ομάδα, αποτελεί δε στοιχείο της ταυτότητας και του κοινωνικού της κύρους».
Πολλές φορές ο χώρος που επιλέγεται από τους συγγενείς
για την τέλεση του εκδικητικού φόνου είναι το ίδιο το δικαστήριο, την
ώρα που δικάζεται ο δράστης και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της
αποδεικτικής διαδικασίας ή της απαγγελίας της απόφασης. Η επιλογή αυτή
κάθε άλλο παρά τυχαία είναι, καθώς ο χώρος του δικαστηρίου λειτουργεί
συμβολικά και οι «εκδικητές» με αυτόν τον τρόπο υποδηλώνουν ότι
απονέμουν δικαιοσύνη.
Η ιστορία, ωστόσο, δεν τελειώνει με την εκδίκηση της
οικογένειας του θύματος. Αντίθετα, στο σημείο αυτό ξεκινά ένας αέναος
κύκλος αντεκδικήσεων ανάμεσα στις «αντίπαλες» οικογένειες, με αποτέλεσμα
εκατοντάδες αθώα θύματα και δεκάδες ξεκληρισμένες οικογένειες. Υπάρχουν
βεντέτες που διήρκεσαν 70 ολόκληρα χρόνια με περισσότερα από 60 θύματα,
όπως αυτή ανάμεσα στις οικογένειες Σαρτζετάκη και Πεντάρη που
υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες βεντέτες που συγκλόνισαν ποτέ την Κρήτη.
Η υπόθεση αυτή «έκλεισε» έπειτα από χρόνια με τον ίδιο τρόπο που
λύνονται συνήθως οι βεντέτες.
Με τη διαμεσολάβηση ατόμων κύρους που έχαιραν της
εκτίμησης και των δυο αντιμαχόμενων οικογενειών, συνάπτονταν γάμοι
μεταξύ μελών των δυο οικογενειών. Με τον τρόπο αυτόν, οι δυο οικογένειες
συγγένευαν και το πάθος για εκδίκηση έσβηνε. Κάποιες φορές χρειάζονταν
διαδοχικοί γάμοι, προκείμενου να σταματήσουν τελείως οι προκλήσεις. Ένας
ακόμα τρόπος για να σταματήσει μια βεντέτα ήταν η διαφυγή των υποψήφιων
δραστών ή θυμάτων σε άλλες πόλεις.
Η βεντέτα, πάντως, δεν είναι μόνο κρητικό, ούτε καν μόνο
ελληνικό φαινόμενο. Συναντάται σε όλες τις χώρες της Μεσογείου, καθώς
και σε αραβικές χώρες. Η κρητική βεντέτα ωστόσο αποτελεί χαρακτηριστική
περίπτωση και συναντάται πιο συχνά στην ελληνική κοινωνία. Βεντέτες
έχουν καταγραφεί κυρίως στους δυτικούς νομούς της Κρήτης, το Ηράκλειο,
το Ρέθυμνο και τα Χανιά.
Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο
βρίσκεται σε ύφεση, υπάρχουν στοιχεία σύμφωνα με τα οποία παραμένουν
κάποιες «εστίες» ανοιχτές, κυρίως στη δυτική Κρήτη και στις ορεινές
περιοχές. Στα ορεινά χωριά οι κοινωνίες παραμένουν κλειστές και η
προσωπική τιμή εξακολουθεί να αποτελεί υψηλή αξία για τους κατοίκους
τους. Αντίθετα, σε περιοχές όπου ο ντόπιος πληθυσμός έχει έρθει σε επαφή
με άλλους πολιτισμούς, η νέα γενιά σπουδάζει και μορφώνεται και το
βιοτικό επίπεδο έχει ανεβεί, το «έθιμο» της βεντέτας έχει πλέον
εξασθενήσει. Άλλωστε, όπως υποστηρίζουν και οι ίδιοι οι Κρητικοί, «έστω
και στη σκιά, η διατήρηση της βεντέτας είναι δυσφήμιση για τον τόπο».
ΠΗΓΗ: Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών Δημοσιογραφικό Εργαστήριο Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού.
ΠΗΓΗ: Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών Δημοσιογραφικό Εργαστήριο Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού.
Φιλοξενία: Το
Χαμομηλάκι
Friday, 26 September 2025
Αἰσώπου Μῦθοι - Ο γεωργός και τα παιδιά του
Ένας γεωργός είχε πολλά παιδιά, αλλά ήταν δυστυχισμένος γιατί τα παιδιά μάλωναν μεταξύ τους και με τον πατέρα τους. Ο πατέρας τους έλεγε πολλά για να τους μονοιάσει, δεν άκουγαν. Τότε τους είπε: φέρτε μου ο καθένας σας ένα ραβδί. Πήγανε και του φέρανε.
Ο πατέρας έδεσε μαζί όλα τα ραβδιά σε μια δέσμη, και τους είπε: «Ποιος από σας μπορεί να σπάσει αυτήν τη δέσμη;»
Όλα τα παιδιά προσπάθησαν, κανένας δεν μπόρεσε να σπάσει τη δέσμη. Έπειτα ο πατέρας έλυσε τη δέσμη και είπε: «Μπορεί ο καθένας σας να σπάσει ένα ραβδί;»
Τα παιδιά έπιασαν τα ραβδιά ένα ένα τα έσπασαν με ευκολία. Τότε ο πατέρας είπε: «Όπως σπάσατε αυτά τα ραβδιά, τόσο εύκολα θα σας τσακίσουν οι εχθροί αν είστε χωριστά ο καθένας και μαλώνετε μεταξύ σας. Αν όμως έχετε ομόνοια, κανείς δεν θα μπορέσει να σας βλάψει, όπως κανένας σας δεν μπόρεσε να σπάσει όλα τα ραβδιά μαζί.»
Γεωργοῦ παῖδες στασιάζοντες
Γεωργοῦ παῖδες στασιάζοντες
Γεωργοῦ παῖδες ἐστασίαζον. Ὁ δέ, ὡς πολλὰ παραινῶν οὐκ ἠδύνατο πεῖσαι αὐτοὺς λόγοις μεταβάλλεσθαι, ἔγνω δεῖν διὰ πράγματος τοῦτο πρᾶξαι, καὶ παρῄνεσεν αὐτοῖς ῥάβδων δέσμην κομίσαι. Τῶν δὲ τὸ προσταχθὲν ποιησάντων, τὸ μὲν πρῶτον δοὺς αὐτοῖς ἀθρόας τὰς ῥάβδους ἐκέλευσε κατεάσσειν. Ἐπειδὴ δὲ κατὰ πᾶν βιαζόμενοι οὐκ ἠδύναντο, ἐκ δευτέρου λύσας τὴν δέσμην, ἀνὰ μίαν αὐτοῖς ῥάβδον ἐδίδου. Τῶν δὲ ῥᾳδίως κατακλώντων, ἔφη· «Ἀτὰρ οὖν καὶ ὑμεῖς, ὦ παῖδες, ἐὰν μὲν ὁμοφρονῆτε, ἀχείρωτοι τοῖς ἐχθροῖς ἔσεσθε· ἐὰν δὲ στασιάζητε, εὐάλωτοι.»
Ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι τοσοῦτον ἰσχυροτέρα ἐστὶν ἡ ὁμόνοια ὅσον εὐκαταγώνιστος ἡ στάσις.
πηγήSaturday, 20 September 2025
Επίκτητος: Ανεμπόδιστη είναι μόνο η Επιλογή
«Για τους ανθρώπους, η αιτία όλων των κακών είναι ότι δεν μπορούν να εφαρμόζουν τις κοινές έμφυτες ιδέες τους στα επιμέρους πράγματα.»
« – Μήπως μπορεί κάποιος να σε κάνει να δώσεις τη συγκατάθεσή σου στο ψεύδος;– Κανένας.
– Επομένως, στο θέμα της συγκατάθεσης είσαι ακώλυτος και ανεμπόδιστος.»
Ελεύθερη απόδοση:
Με πηγή αστείρευτη, η ψυχή η ενάρετη μοιάζει.
Kαθάριο το νερό της και γαλήνιο.
Πόσιμα τα νάματά της τα εύγευστα,
πλούσια ρέουν και δροσίζουν τους άπαντες
ζωντάνια και δύναμη και ίαση χαρίζοντας.
Β.Δ.
Ο Επίκτητος από την Ιεράπολη της Φρυγίας υπήρξε ένας από τους πιο κύριους φιλοσόφους της Νέας στοάς μαζί με τον Σενέκα και τον Μάρκο Αυρήλιο. Η ιδιαιτερότητα του, έγκειται στο γεγονός ότι ανήκε στη τάξη των δούλων και σε μεγάλη ηλικία έγινε απελεύθερος. Ο ίδιος αναγνώριζε ότι η καθημερινή ζωή είναι γεμάτη δυσκολίες διαφόρων βαθμών και για αυτό ανάλωσε τη ζωή του σκιαγραφώντας το μοναδικό μονοπάτι προς την ευτυχία, την ολοκλήρωση και την ηρεμία, άσχετα από ποιες τυχαίνει να είναι οι ιδιαίτερες περιστάσεις κάποιου.Τα διδάγματα του, απελευθερωμένα από τα αρχαία πολιτιστικά στολίδια τους έχουν μιαν ανεξήγητα σύγχρονη εφαρμογή, μοιάζοντας πολλές φορές με την καλύτερη εκδοχή της σύγχρονης ψυχολογίας. Για αυτό και η σκέψη του θεωρήθηκε ως μία από τις κεντρικές ρίζες της σύγχρονης ψυχολογίας της αυτοδιαχείρισης.
Ο Επίκτητος πίστευε ότι ο κύριος σκοπός της φιλοσοφίας είναι να βοηθήσει τους κοινούς ανθρώπους να ανταπεξέλθουν αποτελεσματικά στις προκλήσεις της καθημερινής ζωής και να αντιμετωπίσουν τις αναπόφευκτες σοβαρές απώλειες, τις απογοητεύσεις και τις λύπες της ζωής.
Η ΖΩΗ ΤΟΥ
Για την ζωή του Στωικού φιλοσόφου του 1ου μ.Χ αιώνα δεν υπάρχουν επαρκείς και ασφαλείς πληροφορίες, παρόλα αυτά θεωρείται ότι υπήρξε σύγχρονος του Πλούταρχου γεννημένος δούλος γύρω στο 50 μ.Χ. σε μία από τις σημαντικότερες εμπορικές πόλεις της Φρυγίας, την Ιεράπολη, καθώς και ότι πέθανε ανάμεσα στα 125 με 130 στην Νικόπολη της Ηπείρου σε ηλικία 88 ετών.
Το όνομα του «Epictutus» προέρχεται από την λατινική μεταφορά του ελληνικού «Επίκτητος» που σημαίνει αποκτηθείς, κερδηθείς και ο ίδιος πέρα από δούλος ήταν κουτσός, ασθενικός και φαινομενικά ντροπαλός. Η αναπηρία του σύμφωνα με τον Κέλσο οφείλεται στον κύριο του τον Επαφρόδιτο (εκτελεστικό γραμματέα του Νέρωνα). Ο Κέλσος αναφέρει πως όταν κάποτε ο Επαφρόδιτος έστριψε το πόδι του Επίκτητου, ο ίδιος παρατήρησε χαμογελώντας «θα το σπάσεις» και όταν τελικά έσπασε το πόδι του, απάντησε ήρεμα: «Δεν σου το είπα». Αυτή η ανέκδοτη αφήγηση αν και μπορεί να απέχει πολύ από την αλήθεια, μας εισάγει ωστόσο στη φιλοσοφικό σκέψη της Νέας Στοάς του Στωικισμού που εκπροσωπείσαι με το δικό του ιδιαίτερο τρόπο ο Επίκτητος, μαζί με τον Σενέκα και τον Μάρκο Αυρήλιο.
Στο ξεκίνημα του από νεαρή ηλικία ο Επίκτητος έδειξε ανώτερο πνευματικό ταλέντο, παρακολουθώντας μαθήματα Στωικισμού στην Ρώμη από τον ξακουστό φιλόσοφο, Γάιο Μουσώνιο Ρούφο. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ωστόσο έγινε ο πιο φημισμένος μαθητής του, αποκτώντας σταδιακά την ελευθερία του.
Ο Επίκτητος έφυγε από τη Ρώμη το 94 μ.Χ. (ήδη πασίγνωστος ως δάσκαλος), όταν ο αυτοκράτορας Δομιτιανός απειλούμενος από την αυξανόμενη «φιλοδημοκρατική» επιρροή των φιλοσόφων, τους εξόρισε.
Τότε επιλέγει να περάσει το υπόλοιπο της ζωής εξόριστος στην Νικόπολη της Ηπείρου, ζώντας σεμνά σε μία μικρή καλύβα πάμπτωχος χωρίς το παραμικρό έσοδο, με πλήρη περιφρόνηση προς τα υλικά αγαθά, μόνος και ασκητικός, αποφεύγοντας κάθε ενδιαφέρον για φήμη, περιουσία και δύναμη. Εκεί ιδρύει την φιλοσοφική του σχολή διδάσκοντας στο πολυπληθές ακροατήριο του για το πως να ζήσει κανείς με μεγαλύτερη αξιοπρέπεια και ηρεμία.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
Ο Επίκτητος δεν άφησε κανένα γραπτό λόγο αδιαφορώντας για την υστεροφημία του. Ο Φλάβιος Αρριανός όμως, ένας από τους πιο πιστούς μαθητές του, συνέθεσε μέσα από τις σημειώσεις των μαθημάτων του 2 έργα που συγκροτούν τον κορμό της προφορικής διδασκαλίας του, τις «Διατριβές» που αποτελούνται από 8 τόμους (μόνο 4 έχουν σωθεί) και το «Εγχειρίδιο» που είναι μία επιτομή των κυριότερων διδασκαλιών του, επιλεγμένες μέσα από τις «Διατριβές». Επίσης ανάμεσα στους πιο διαπρεπείς θαυμαστές του υπήρξε και ο νεαρός Μάρκος Αυρήλιος Αντωνίνος, ο οποίος τελικά έγινε αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κληρονομώντας μας τους Στοχασμούς του (Meditations – Τα Εις Εαυτόν), των οποίων οι στωικές ρίζες βρίσκονταν στα ηθικά διδάγματα του Επίκτητου.
Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ
Στη διδασκαλία του ο Επίκτητος δεν μπορούμε να πούμε ότι καινοτομεί ή ότι αναθεωρεί την «Στωική γραμμή». Παρ΄όλο που υπήρξε λαμπρός δάσκαλος της λογικής και του διαλογισμού, το κύριο χαρακτηριστικό έγκειται στο να σφραγίζει με τη δύναμη του νου και την οξυδέρκεια της παρατήρησης του την εποχή του, προσανατολίζοντας το δυναμικό της φιλοσοφίας προς τα ανθρώπινα συνηθισμένα προβλήματα.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
Ο Επίκτητος δεν άφησε κανένα γραπτό λόγο αδιαφορώντας για την υστεροφημία του. Ο Φλάβιος Αρριανός όμως, ένας από τους πιο πιστούς μαθητές του, συνέθεσε μέσα από τις σημειώσεις των μαθημάτων του 2 έργα που συγκροτούν τον κορμό της προφορικής διδασκαλίας του, τις «Διατριβές» που αποτελούνται από 8 τόμους (μόνο 4 έχουν σωθεί) και το «Εγχειρίδιο» που είναι μία επιτομή των κυριότερων διδασκαλιών του, επιλεγμένες μέσα από τις «Διατριβές». Επίσης ανάμεσα στους πιο διαπρεπείς θαυμαστές του υπήρξε και ο νεαρός Μάρκος Αυρήλιος Αντωνίνος, ο οποίος τελικά έγινε αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κληρονομώντας μας τους Στοχασμούς του (Meditations – Τα Εις Εαυτόν), των οποίων οι στωικές ρίζες βρίσκονταν στα ηθικά διδάγματα του Επίκτητου.
Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ
Στη διδασκαλία του ο Επίκτητος δεν μπορούμε να πούμε ότι καινοτομεί ή ότι αναθεωρεί την «Στωική γραμμή». Παρ΄όλο που υπήρξε λαμπρός δάσκαλος της λογικής και του διαλογισμού, το κύριο χαρακτηριστικό έγκειται στο να σφραγίζει με τη δύναμη του νου και την οξυδέρκεια της παρατήρησης του την εποχή του, προσανατολίζοντας το δυναμικό της φιλοσοφίας προς τα ανθρώπινα συνηθισμένα προβλήματα.
Εξαιτίας αυτής του της ικανότητας λέγεται ότι μπορούσε να γεννήσει ότι αισθήματα ήθελε στους ακροατές του.
Η συμπεριφορά του ήταν εκείνη του ανοιχτόκαρδου, ταπεινού δασκάλου που παρότρυνε τους μαθητές του να μάθουν να ζουν σοφά, παίρνοντας τη ζωή τους στα σοβαρά και ο ίδιος ήταν το καλύτερο παράδειγμα για αυτούς, εφόσον «ζούσε το λόγο του», δηλαδή πραγμάτωνε αυτά που έλεγε.
Για τον Επίκτητο, η ευτυχισμένη ζωή και η ζωή της αρετής είναι συνώνυμες. Η ευτυχία και η προσωπική ολοκλήρωση είναι οι φυσικές συνέπειες του να κάνεις το σωστό. Αντίθετα από πολλούς φιλοσόφους της εποχής του, ο Επίκτητος ενδιαφερόταν λιγότερο να καταλάβει τον κόσμο, από το να καθορίσει τα συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να κάνει για την επιδίωξη της ηθικής υπεροχής.
Μέρος της μεγαλοφυΐας του είναι η έμφαση του για ηθική πρόοδο υπεράνω της επιδίωξης για ηθική τελειότητα. Με μία οξεία αντίληψη του πόσο εύκολα εμείς οι άνθρωποι εκτρεπόμαστε από το να ζούμε με βάση τις ανώτερες αρχές μας, μας προτρέπει να θεωρήσουμε τη φιλοσοφική ζωή σας προοδευτικά βήματα, τα οποία πλησιάζουν σταδιακά προς τα αγαπημένα μας προσωπικά ιδανικά.
Η ιδέα του Επίκτητου σχετικά με την «καλή ζωή» δεν είναι θέμα του να ακολουθήσουμε «έναν οδηγό αγοράς», τυφλές εντολές, αλλά να εναρμονίσουμε τις πράξεις μας με τη φύση. Ο σκοπός δεν είναι να κάνουμε καλές πράξεις για να κερδίσουμε την εύνοια των θεών ή το θαυμασμό των άλλων, αλλά να επιτύχουμε την εσωτερική γαλήνη και κατ’ αυτό τον τρόπο τη διαρκή προσωπική ελευθερία. Η καλοσύνη είναι μία επιχείρηση ίσων ευκαιριών, διαθέσιμη στον καθένα την κάθε στιγμή: φτωχό ή πλούσιο, μορφωμένο ή απλοϊκό άνθρωπο. Δεν είναι η αποκλειστική δικαιοδοσία των «επαγγελματιών» του πνεύματος, όπως μοναχών, αγίων ή ασκητών.
Ο Επίκτητος προώθησε μία αντίληψη της αρετής που ήταν απλή, συνηθισμένη και καθημερινή στην έκφραση της. Αντί των ασυνήθιστων ξεχωριστών επιδείξεων καλοσύνης, ήταν υπέρ μιας ζωής που να τη ζει κανείς σταθερά, σύμφωνα με τη θεία θέληση.
Η συνταγή του Επίκτητου για τη καλή ζωή επικεντρωνόταν σε τρία θέματα: να γίνεις κύριος των επιθυμιών σου, να εκτελείς τα καθήκοντα σου, και να μάθεις να σκέπτεσαι καθαρά για τον εαυτό σου και για τις σχέσεις σου με την ευρύτερη ανθρώπινη κοινωνία.
Το αληθινό έργο ενός ανθρώπου ο ίδιος αναφέρει ο Επίκτητος πως είναι: «Να μάθει πώς να απαλλάσσει τη ζωή του από τις οδύνες, τους θρήνους, τα «Αχ, εγώ» τα «Πόσο δυστυχισμένος είμαι», από τις συμφορές και τις αναποδιές και να κατανοήσει τι είναι ο θάνατος, η εξορία και η φυλάκιση, και (όπως ο Σωκράτης με το κώνειο), να μπορεί αν βρεθεί στη φυλακή να πει «Αγαπητέ μου Κρίτωνα, αν αυτό ευχαριστεί του θεούς, ας γίνει» και όχι «Εγώ είναι ένας γέρος και φτωχός άνθρωπο».
Ας δούμε κάποιες από τις συμβουλές του προς αυτήν την κατεύθυνση:
Είναι σημαντικό να μπορούμε βλέπουμε την θετική πλευρά των πραγμάτων, η αρνητική προοπτική δεν είναι πάντα ούτε απαραίτητη, ούτε και η καλύτερη λύση: «Όμως τι γίνεται αν (μερικά πράγματα ή άνθρωποι που έχασα) είναι απαραίτητα σε μένα; Μην τοποθετούμε τα συναισθήματα μας πάνω τους και τότε δεν είναι. Μην πούμε στον εαυτό μας ότι μας είναι αναγκαία και τότε δεν θα είναι».
Ας αποφύγουμε να μιλάμε με αυτό τον τρόπο: «Πόσο άτυχος είμαι που μου συνέβη αυτό». Αλλά καλύτερα ας πούμε «Πόσο τυχερός είμαι, γιατί παρόλο που μου συνέβη αυτό, συνεχίζω να ζω ήρεμος, αφού δεν έχω συντριβεί από το παρόν, ή δεν τρομάζω για το μέλλον», ή ακόμη «Αυτό δεν είναι κακοτυχία, αλλά το γεγονός ότι το υπομένω με καλή διάθεση είναι μεγάλη τύχη».
Μπορούμε να μιμηθούμε το Σωκράτη που αντί να μοιρολογεί όταν βρισκόταν στην φυλακή έγραφε ύμνους, ή τον Αγριππίνο τον Στωικό που όταν κάτι τον ταλαιπωρούσε: «έγραφε ένα εγκώμιο γι’ αυτό, αν είχε πυρετό για τον πυρετό, αν υπόφερε για κάποια ατίμωση, για την ατίμωση, αν εξοριζόταν, για την εξορία. Και κάποτε… όταν ετοιμαζόταν να προγευματίσει κάποιος του ανάγγειλε ότι ο Νέρωνας διέταξε να τον εξορίσουν. Και αυτός τότε απάντησε: «θα προγευματίσουμε στην Αρικία (μια τοποθεσία έξω από την Ρώμη)».
Το να υιοθετήσουμε τη στάση του θεατή στα προβλήματα μας, είναι μία λύση, ας προσπαθήσουμε να είμαστε τόσο λογικοί και αντικειμενικοί απέναντι τους, όπως ακριβώς είμαστε απέναντι στα προβλήματα των άλλων. Όταν σπάσει το φλιτζάνι κάποιου άλλου παρατηρεί ο Επίκτητος είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τη δήλωση: «Τέτοια πράγματα συμβαίνουν». Παρόμοια όταν πεθάνει το παιδί ή η γυναίκα κάποιου άλλου λέμε: «Αυτή είναι η μοίρα του ανθρώπου». Από την άλλη μεριά, όταν το δικό μας φλιτζάνι σπάσει ή τα αγαπημένα μας πρόσωπα χαθούν φωνάζουμε: «Αχ εγώ ο άτυχος, πόσο δυστυχισμένος είμαι». Αν κάτι μας ενοχλεί, να θυμόμαστε ότι δεν μπορούμε από το τίποτα να βγάλουμε κάτι. Να συνειδητοποιήσουμε ότι το κάθε τι έχει την αξία του: «Ας πούμε στον εαυτό μας ότι αυτό είναι το τίμημα για τη γαλήνη του μυαλού μας, αυτό είναι το τίμημα για την ηρεμία του πνεύματος μας, γιατί τίποτα δεν κερδίζεται χωρίς κάποιο τίμημα»
Κάθε δυνατή επιθυμία μας μπορεί να είναι καταπιεστική καθώς ο πόθος μας για αυτήν μπορεί να μας εξουσιάσει και να μας παραπλανήσει, γι’ αυτό ο Επίκτητος παρατηρεί πως: «Η ελευθερία δεν επιτυγχάνεται από την ικανοποίηση της επιθυμίας αλλά από την εκμηδένιση της». Μπορούμε να διασκεδάζουμε με τα προβλήματα μας: «Πρόκειται να πεθάνω αλλά μήπως και οι άλλοι θα ζήσουν για πάντα; Μήπως είμαι ο μοναδικός που θα αποκεφαλιστώ τώρα ή μήπως θα πρέπει να αποκεφαλιστούμε όλοι για να ηρεμήσω;
Είναι λάθος να αφήνουμε να ριζώνουν στο νου μας αρνητικές σκέψεις και εικόνες γιατί : Αν κεντρίζει τη φαντασία μας ένα πράγμα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, ας το αντιμετωπίσουμε με την νόηση μας, ας τη νικήσουμε, μην την αφήσουμε να δυναμώσει ή να φτάσει στο επόμενο σκαλοπάτι που είναι το να ζωγραφίζει (στο νου μας) τις εικόνες που αυτή θέλει (η φαντασίωση). Ας προσπαθήσουμε να αποσπαστούμε από τις θλιβερές σκέψεις μας και να σκεφτούμε κάτι άλλο, εξασκώντας τον νου μας.
Τελικά ίσως ο Επίκτητος ενδιαφερόταν περισσότερο για την θεραπεία του εαυτού μας παρά για τις αφηρημένες θεωρίες του Εγώ. Η ηθική του είναι μία ηθική ατομικής απελευθέρωσης από τα ψυχολογικά δεσμά, γι’ αυτό και η διδασκαλία του Επίκτητου είναι τόσο παραδοσιακή όσο και εξίσου σύγχρονη. Σε μία κοινωνία που σήμερα (στην πράξη αν όχι ρητά) θεωρεί την επαγγελματική επιτυχία, τα πλούτη, τη δύναμη, και τη φήμη επιθυμητά πράγματα, άξια προς θαυμασμό, ο Επίκτητος τα θεωρεί ασήμαντα και άσχετα προς την αληθινή ευτυχία. Εκείνο που τον ενδιαφέρει πρωταρχικά είναι τι είδους άτομο γίνεσαι, τι είδους ζωή κάνεις. Γιατί το να ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας είναι στην καλύτερη περίπτωση να ανακαλύπτουμε το καλό μάλλον, παρά την καρδιά μας που στην χειρότερη περίπτωση μπορεί να μας οδηγήσει σε μία εξωτερική παραπλανητική έκφραση.
Συνεπώς η προσφορά του Επίκτητου στη διαμόρφωση νέων ιδεών στη φιλοσοφία είναι ελάχιστη ως ανύπαρκτη. Η προφορά του όμως στην προσαρμογή ιδεών στο νου και το συναίσθημα των αναζητητών είναι πολύ σημαντική.
Ο Επίκτητος δεν καινοτομεί ούτε το επιδιώκει, ούτε καν πιστεύει ότι χρειάζεται. Αυτό που όμως κάνει είναι να ζωντανεύει τους ορισμούς, να οικοδομεί αξίες στις ψυχές των Ανθρώπων και να ξυπνάει τους μικρούς κοιμώμενους πρίγκιπες στις καρδιές μας. Είναι η φωνή της συνείδησης όταν η σάρκα φαίνεται να καταδυναστεύει το πνεύμα, που μαστιγώνει την αδικία, την φαυλότητα και τον υλισμό.
Είναι ο δούλος που κοροϊδεύει τους αφέντες όλου του κόσμου και οδηγεί στην πραγματική ελευθερία, όποιον δοκιμάζει να πιει από την πηγή του ενθουσιασμού του.
Είναι το πιο φωτεινό παράδειγμα που μέσα στους αιώνες φωτίζει τις μέρες μας, τόσες όμοιες με τότε, για να μας εμπνεύσει την αγάπη, την αδελφοσύνη, τον ηρωισμό, την ταπεινότητα και την αυτάρκεια. Είναι τέλος, ο άνθρωπος που μιλούσε, με αγωνία και θέρμη στον μαθητή του και του έδινε μία συμβουλή που είναι και για εμάς χρήσιμη σήμερα όσο ποτέ:
«Τα ωραία λόγια, άλλωστε δεν λείπουν σήμερα. Τα βιβλία των Στωικών είναι γεμάτα από τέτοια. Τι λείπει, λοιπόν; Αυτός που θα τα εφαρμόσει, με έμπρακτη μαρτυρία υπέρ των λόγων. Να αναλάβεις, λοιπόν, τον ρόλο αυτό, ώστε να μην χρησιμοποιούμε παλαιά παραδείγματα αλλά να έχουμε και κάποιο σύγχρονο παράδειγμα».
Βιβλιογραφία:
Ο Επίκτητος πίστευε ότι ο κύριος σκοπός της φιλοσοφίας είναι να βοηθήσει τους κοινούς ανθρώπους να ανταπεξέλθουν αποτελεσματικά στις προκλήσεις της καθημερινής ζωής και να αντιμετωπίσουν τις αναπόφευκτες σοβαρές απώλειες, τις απογοητεύσεις και τις λύπες της ζωής. Η ηθική διδασκαλία του είναι απογυμνωμένη από συναισθηματικότητα, ευσέβεια, και ακατανόητες μεταφυσικές ορολογίες
Για τον Επίκτητο, η ευτυχισμένη ζωή και η ζωή της αρετής είναι συνώνυμες. Η ευτυχία και η προσωπική ολοκλήρωση είναι οι φυσικές συνέπειες του να κάνεις το σωστό. Αντίθετα από πολλούς φιλοσόφους της εποχής του, ο Επίκτητος ενδιαφερόταν λιγότερο να καταλάβει τον κόσμο, από το να καθορίσει τα συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να κάνει για την επιδίωξη της ηθικής υπεροχής.
Μέρος της μεγαλοφυΐας του είναι η έμφαση του για ηθική πρόοδο υπεράνω της επιδίωξης για ηθική τελειότητα. Με μία οξεία αντίληψη του πόσο εύκολα εμείς οι άνθρωποι εκτρεπόμαστε από το να ζούμε με βάση τις ανώτερες αρχές μας, μας προτρέπει να θεωρήσουμε τη φιλοσοφική ζωή σας προοδευτικά βήματα, τα οποία πλησιάζουν σταδιακά προς τα αγαπημένα μας προσωπικά ιδανικά.
Η ιδέα του Επίκτητου σχετικά με την «καλή ζωή» δεν είναι θέμα του να ακολουθήσουμε «έναν οδηγό αγοράς», τυφλές εντολές, αλλά να εναρμονίσουμε τις πράξεις μας με τη φύση. Ο σκοπός δεν είναι να κάνουμε καλές πράξεις για να κερδίσουμε την εύνοια των θεών ή το θαυμασμό των άλλων, αλλά να επιτύχουμε την εσωτερική γαλήνη και κατ’ αυτό τον τρόπο τη διαρκή προσωπική ελευθερία. Η καλοσύνη είναι μία επιχείρηση ίσων ευκαιριών, διαθέσιμη στον καθένα την κάθε στιγμή: φτωχό ή πλούσιο, μορφωμένο ή απλοϊκό άνθρωπο. Δεν είναι η αποκλειστική δικαιοδοσία των «επαγγελματιών» του πνεύματος, όπως μοναχών, αγίων ή ασκητών.
Ο Επίκτητος προώθησε μία αντίληψη της αρετής που ήταν απλή, συνηθισμένη και καθημερινή στην έκφραση της. Αντί των ασυνήθιστων ξεχωριστών επιδείξεων καλοσύνης, ήταν υπέρ μιας ζωής που να τη ζει κανείς σταθερά, σύμφωνα με τη θεία θέληση.
Η συνταγή του Επίκτητου για τη καλή ζωή επικεντρωνόταν σε τρία θέματα: να γίνεις κύριος των επιθυμιών σου, να εκτελείς τα καθήκοντα σου, και να μάθεις να σκέπτεσαι καθαρά για τον εαυτό σου και για τις σχέσεις σου με την ευρύτερη ανθρώπινη κοινωνία.
Το αληθινό έργο ενός ανθρώπου ο ίδιος αναφέρει ο Επίκτητος πως είναι: «Να μάθει πώς να απαλλάσσει τη ζωή του από τις οδύνες, τους θρήνους, τα «Αχ, εγώ» τα «Πόσο δυστυχισμένος είμαι», από τις συμφορές και τις αναποδιές και να κατανοήσει τι είναι ο θάνατος, η εξορία και η φυλάκιση, και (όπως ο Σωκράτης με το κώνειο), να μπορεί αν βρεθεί στη φυλακή να πει «Αγαπητέ μου Κρίτωνα, αν αυτό ευχαριστεί του θεούς, ας γίνει» και όχι «Εγώ είναι ένας γέρος και φτωχός άνθρωπο».
Για το ρόλο του ως δάσκαλος ο Επίκτητος αναφέρει αντίστοιχα ότι «θέλει να κάνει τους μαθητές του, όχι μόνο ελεύθερους, γαλήνιους και ευτυχισμένους αλλά και ατάραχους μπροστά στα εμπόδια, την καταπίεση και τον καταναγκασμό».Συνεπώς ο ίδιος αναγνώριζε ότι η καθημερινή ζωή είναι γεμάτη δυσκολίες διαφόρων βαθμών. Ανάλωσε τη ζωή του σκιαγραφώντας το μοναδικό μονοπάτι προς την ευτυχία, την ολοκλήρωση και την ηρεμία, άσχετα από ποιες τυχαίνει να είναι οι ιδιαίτερες περιστάσεις κάποιου. Τα διδάγματα του, όταν απελευθερωθούν από τα αρχαία πολιτιστικά στολίδια τους έχουν μιαν ανεξήγητα σύγχρονη εφαρμογή. Κατά διαστήματα, η φιλοσοφία του μοιάζει με την καλύτερη εκδοχή της σύγχρονης ψυχολογίας. Η σκέψη του θεωρήθηκε ως μία από τις κεντρικές ρίζες της σύγχρονης ψυχολογίας της αυτοδιαχείρισης, καθώς η θεραπεία δεν απαιτεί πάντα την αντιμετώπιση τόσο των φυσιολογικών ζητημάτων όσο των ψυχολογικών, δίνοντας έτσι τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
Ας δούμε κάποιες από τις συμβουλές του προς αυτήν την κατεύθυνση:
«Για οτιδήποτε μας συμβαίνει να θυμόμαστε να στραφούμε στον εαυτό μας και να αναρωτηθούμε πόση δύναμη έχουμε για να το αντιμετωπίσουμε».Ας ακολουθήσουμε το παράδειγμα του αθλητή και ας πούμε: «Για αυτό έχω κάνει εξάσκηση, για αυτό έχω κάνει προπόνηση», έτσι δεν θα μας συμβεί κάτι χειρότερο από αυτό που μπορεί να περιμένουμε, εφόσον έχουμε προετοιμαστεί για αυτό. Κάθε φορά που βρισκόμαστε σε μία δύσκολη θέση, ας πούμε στον εαυτό σας: «Αυτό δεν απασχολεί ούτε το φτωχό μου κορμί ή την φτωχή μου περιουσία, ούτε τις ασήμαντες πεποιθήσεις μου. Για μένα όλα είναι καλά σημάδια αν το θέλω, γιατί όποια και αν είναι η τελική έκβαση μπορώ να ωφεληθώ από αυτή».
Είναι σημαντικό να μπορούμε βλέπουμε την θετική πλευρά των πραγμάτων, η αρνητική προοπτική δεν είναι πάντα ούτε απαραίτητη, ούτε και η καλύτερη λύση: «Όμως τι γίνεται αν (μερικά πράγματα ή άνθρωποι που έχασα) είναι απαραίτητα σε μένα; Μην τοποθετούμε τα συναισθήματα μας πάνω τους και τότε δεν είναι. Μην πούμε στον εαυτό μας ότι μας είναι αναγκαία και τότε δεν θα είναι».
Ας αποφύγουμε να μιλάμε με αυτό τον τρόπο: «Πόσο άτυχος είμαι που μου συνέβη αυτό». Αλλά καλύτερα ας πούμε «Πόσο τυχερός είμαι, γιατί παρόλο που μου συνέβη αυτό, συνεχίζω να ζω ήρεμος, αφού δεν έχω συντριβεί από το παρόν, ή δεν τρομάζω για το μέλλον», ή ακόμη «Αυτό δεν είναι κακοτυχία, αλλά το γεγονός ότι το υπομένω με καλή διάθεση είναι μεγάλη τύχη».
Μπορούμε να μιμηθούμε το Σωκράτη που αντί να μοιρολογεί όταν βρισκόταν στην φυλακή έγραφε ύμνους, ή τον Αγριππίνο τον Στωικό που όταν κάτι τον ταλαιπωρούσε: «έγραφε ένα εγκώμιο γι’ αυτό, αν είχε πυρετό για τον πυρετό, αν υπόφερε για κάποια ατίμωση, για την ατίμωση, αν εξοριζόταν, για την εξορία. Και κάποτε… όταν ετοιμαζόταν να προγευματίσει κάποιος του ανάγγειλε ότι ο Νέρωνας διέταξε να τον εξορίσουν. Και αυτός τότε απάντησε: «θα προγευματίσουμε στην Αρικία (μια τοποθεσία έξω από την Ρώμη)».
Το να υιοθετήσουμε τη στάση του θεατή στα προβλήματα μας, είναι μία λύση, ας προσπαθήσουμε να είμαστε τόσο λογικοί και αντικειμενικοί απέναντι τους, όπως ακριβώς είμαστε απέναντι στα προβλήματα των άλλων. Όταν σπάσει το φλιτζάνι κάποιου άλλου παρατηρεί ο Επίκτητος είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τη δήλωση: «Τέτοια πράγματα συμβαίνουν». Παρόμοια όταν πεθάνει το παιδί ή η γυναίκα κάποιου άλλου λέμε: «Αυτή είναι η μοίρα του ανθρώπου». Από την άλλη μεριά, όταν το δικό μας φλιτζάνι σπάσει ή τα αγαπημένα μας πρόσωπα χαθούν φωνάζουμε: «Αχ εγώ ο άτυχος, πόσο δυστυχισμένος είμαι». Αν κάτι μας ενοχλεί, να θυμόμαστε ότι δεν μπορούμε από το τίποτα να βγάλουμε κάτι. Να συνειδητοποιήσουμε ότι το κάθε τι έχει την αξία του: «Ας πούμε στον εαυτό μας ότι αυτό είναι το τίμημα για τη γαλήνη του μυαλού μας, αυτό είναι το τίμημα για την ηρεμία του πνεύματος μας, γιατί τίποτα δεν κερδίζεται χωρίς κάποιο τίμημα»
Κάθε δυνατή επιθυμία μας μπορεί να είναι καταπιεστική καθώς ο πόθος μας για αυτήν μπορεί να μας εξουσιάσει και να μας παραπλανήσει, γι’ αυτό ο Επίκτητος παρατηρεί πως: «Η ελευθερία δεν επιτυγχάνεται από την ικανοποίηση της επιθυμίας αλλά από την εκμηδένιση της». Μπορούμε να διασκεδάζουμε με τα προβλήματα μας: «Πρόκειται να πεθάνω αλλά μήπως και οι άλλοι θα ζήσουν για πάντα; Μήπως είμαι ο μοναδικός που θα αποκεφαλιστώ τώρα ή μήπως θα πρέπει να αποκεφαλιστούμε όλοι για να ηρεμήσω;
Είναι λάθος να αφήνουμε να ριζώνουν στο νου μας αρνητικές σκέψεις και εικόνες γιατί : Αν κεντρίζει τη φαντασία μας ένα πράγμα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, ας το αντιμετωπίσουμε με την νόηση μας, ας τη νικήσουμε, μην την αφήσουμε να δυναμώσει ή να φτάσει στο επόμενο σκαλοπάτι που είναι το να ζωγραφίζει (στο νου μας) τις εικόνες που αυτή θέλει (η φαντασίωση). Ας προσπαθήσουμε να αποσπαστούμε από τις θλιβερές σκέψεις μας και να σκεφτούμε κάτι άλλο, εξασκώντας τον νου μας.
Τελικά ίσως ο Επίκτητος ενδιαφερόταν περισσότερο για την θεραπεία του εαυτού μας παρά για τις αφηρημένες θεωρίες του Εγώ. Η ηθική του είναι μία ηθική ατομικής απελευθέρωσης από τα ψυχολογικά δεσμά, γι’ αυτό και η διδασκαλία του Επίκτητου είναι τόσο παραδοσιακή όσο και εξίσου σύγχρονη. Σε μία κοινωνία που σήμερα (στην πράξη αν όχι ρητά) θεωρεί την επαγγελματική επιτυχία, τα πλούτη, τη δύναμη, και τη φήμη επιθυμητά πράγματα, άξια προς θαυμασμό, ο Επίκτητος τα θεωρεί ασήμαντα και άσχετα προς την αληθινή ευτυχία. Εκείνο που τον ενδιαφέρει πρωταρχικά είναι τι είδους άτομο γίνεσαι, τι είδους ζωή κάνεις. Γιατί το να ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας είναι στην καλύτερη περίπτωση να ανακαλύπτουμε το καλό μάλλον, παρά την καρδιά μας που στην χειρότερη περίπτωση μπορεί να μας οδηγήσει σε μία εξωτερική παραπλανητική έκφραση.
Συνεπώς η προσφορά του Επίκτητου στη διαμόρφωση νέων ιδεών στη φιλοσοφία είναι ελάχιστη ως ανύπαρκτη. Η προφορά του όμως στην προσαρμογή ιδεών στο νου και το συναίσθημα των αναζητητών είναι πολύ σημαντική.
Ο Επίκτητος δεν καινοτομεί ούτε το επιδιώκει, ούτε καν πιστεύει ότι χρειάζεται. Αυτό που όμως κάνει είναι να ζωντανεύει τους ορισμούς, να οικοδομεί αξίες στις ψυχές των Ανθρώπων και να ξυπνάει τους μικρούς κοιμώμενους πρίγκιπες στις καρδιές μας. Είναι η φωνή της συνείδησης όταν η σάρκα φαίνεται να καταδυναστεύει το πνεύμα, που μαστιγώνει την αδικία, την φαυλότητα και τον υλισμό.
Είναι ο δούλος που κοροϊδεύει τους αφέντες όλου του κόσμου και οδηγεί στην πραγματική ελευθερία, όποιον δοκιμάζει να πιει από την πηγή του ενθουσιασμού του.
Είναι το πιο φωτεινό παράδειγμα που μέσα στους αιώνες φωτίζει τις μέρες μας, τόσες όμοιες με τότε, για να μας εμπνεύσει την αγάπη, την αδελφοσύνη, τον ηρωισμό, την ταπεινότητα και την αυτάρκεια. Είναι τέλος, ο άνθρωπος που μιλούσε, με αγωνία και θέρμη στον μαθητή του και του έδινε μία συμβουλή που είναι και για εμάς χρήσιμη σήμερα όσο ποτέ:
«Τα ωραία λόγια, άλλωστε δεν λείπουν σήμερα. Τα βιβλία των Στωικών είναι γεμάτα από τέτοια. Τι λείπει, λοιπόν; Αυτός που θα τα εφαρμόσει, με έμπρακτη μαρτυρία υπέρ των λόγων. Να αναλάβεις, λοιπόν, τον ρόλο αυτό, ώστε να μην χρησιμοποιούμε παλαιά παραδείγματα αλλά να έχουμε και κάποιο σύγχρονο παράδειγμα».
Βιβλιογραφία:
- Επίκτητος «Η Τέχνη του Ζην», σε μία νέα ερμηνεία από τη Sharon Lebell, εκδόσεις Πύρινος Κόσμος 2002.
- Επίκτητος – Ζωή & Στωικισμός, Τζέησον Ξενάκης, εκδόσεις Νεφέλη 1983.
- Επίκτητος «Άπαντα», εκδόσεις Κάκτος 1994.
- Επίκτητος «Διατριβές», εκδόσεις Ζήτρος 1975.
- Επίκτητος «Εγχειρίδιο» εκδόσεις Ενάλιος6. «Η φιλοσοφία του Επίκτητου», Μάρτιος 1997, άρθρο στο περιοδικό Νέα Ακρόπολη7.
πρώτη ανάρτηση
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Tuesday, 19 August 2025
Τίμων ο... Μισάνθρωπος
Στην αρχαία Αθήνα υπήρξε και μία μορφή που έμεινε στην ιστορία για όλους τους
λάθος λόγους. Ο Τίμων ο Αθηναίος ήταν ο άνδρας που μισούσε τους πάντες και
χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους πρώτους μισανθρώπους.
Ποιος ήταν ο Τίμων ο πρώτος μισάνθρωπος;
Ο Τίμων, ήταν Αθηναίος εύπορος πολίτης που έζησε το β’ μισό 5ου αι. π.Χ. και έμεινε στην ιστορία για τον στριφνό του χαρακτήρα και τη μισανθρωπία του. Η εποχή που έζησε, ήταν στο καιρό του Πελοποννησιακού πολέμου και εξαιτίας της ηθικής κατάπτωσης των συγχρόνων του, αλλά και της εξαπάτησης που δέχθηκε από διάφορους επιτήδειους οδηγήθηκε στην απομόνωση και το μίσος κατά των συνανθρώπων του.
Η Αθήνα στην αρχαιότητα (όπως και η «παλιά Αθήνα» του 19ου αιώνα φυσικά), είχε τους χαρακτηριστικούς «τύπους» της, ανθρώπους ιδιόμορφους, που μόνο με την παρουσία τους και την συμπεριφορά τους προκαλούσαν την προσοχή και γι΄ αυτό ορισμένοι από αυτούς πέρασαν στην ιστορία.
Τέτοια περσόνα ήταν και ο Τίμων Εχεκρατίδου Κολυττεύς, που ονομάστηκε Μισάνθρωπος. Ήταν από καλή οικογένεια, αρκετά πλούσιος και πήρε φιλοσοφική μόρφωση, αλλά εύπιστος και καλόκαρδος.
Ο Τίμων, ήταν Αθηναίος εύπορος πολίτης που έζησε το β’ μισό 5ου αι. π.Χ. και έμεινε στην ιστορία για τον στριφνό του χαρακτήρα και τη μισανθρωπία του. Η εποχή που έζησε, ήταν στο καιρό του Πελοποννησιακού πολέμου και εξαιτίας της ηθικής κατάπτωσης των συγχρόνων του, αλλά και της εξαπάτησης που δέχθηκε από διάφορους επιτήδειους οδηγήθηκε στην απομόνωση και το μίσος κατά των συνανθρώπων του.
Η Αθήνα στην αρχαιότητα (όπως και η «παλιά Αθήνα» του 19ου αιώνα φυσικά), είχε τους χαρακτηριστικούς «τύπους» της, ανθρώπους ιδιόμορφους, που μόνο με την παρουσία τους και την συμπεριφορά τους προκαλούσαν την προσοχή και γι΄ αυτό ορισμένοι από αυτούς πέρασαν στην ιστορία.
Τέτοια περσόνα ήταν και ο Τίμων Εχεκρατίδου Κολυττεύς, που ονομάστηκε Μισάνθρωπος. Ήταν από καλή οικογένεια, αρκετά πλούσιος και πήρε φιλοσοφική μόρφωση, αλλά εύπιστος και καλόκαρδος.
Αποτέλεσμα; Τον περιτριγύριζαν διάφορα παράσιτα και κόλακες παριστάνοντας
τους φίλους του. Οι οποίοι εν τέλει, κατάφεραν να του φάνε όλη την
περιουσία.
Σε έναν από αυτούς τον Φιλιάδη, χάρισε ένα μεγάλο χωράφι για να προικίσει την κόρη του, σε έναν άλλον τον Δημέα, τον ρήτορα, ο Τίμων του έδωσε ένα τεράστιο ποσό της εποχής για να αποφύγει την καταδίκη. Και επειδή, σύμφωνα με τον πανάρχαιο κώδικα ανθρώπινης συμπεριφοράς, η αχαριστία είναι παιδί της ευεργεσίας, όταν ο Τίμων έχασε τα πάντα όλοι αυτοί οι κόλακες του γύρισαν την πλάτη.
Ο μόνος άνθρωπος που «συμπαθούσε» και μιλούσε ήταν ένας άλλος μισάνθρωπος, ο Απήμων ο αβλαβής.
Ο Τίμων, είχε ένα μικρό κτήμα στις πλαγιές του Υμηττού εκεί που χοντρικά σήμερα είναι η Ηλιούπολη. Πάμφτωχος πλέον μετά βίας επιβίωνε, καλλιεργώντας μόνος του. Η δυστυχία τον έκανε να τραβηχτεί στον εαυτό του και να μη θέλει να δει άνθρωπο στα μάτια του.
Έπαψε να πηγαίνει στην Αγορά, ενώ έκοψε τις συναναστροφές με άλλους ανθρώπους. Μάλιστα όσους τον επισκέπτονταν στην καλύβα του, τους έπαιρνε κυριολεκτικά με τις πέτρες. Φυσικά, μολονότι ήταν πολίτης με όλα τα δικαιώματα της ιδιότητάς του αυτής, σταμάτησε να προσέρχεται στην Εκκλησία του Δήμου και αρνήθηκε να αναλάβει οποιοδήποτε αξίωμα ή λειτούργημα, που ως πολίτης εδικαιούτο. Έτσι με τον καιρό ονομάστηκε από τους συμπολίτες του, Τίμων ο Μισάνθρωπος.
Σε κάποια Συνέλευση της Εκκλησίας του Δήμου, στην Πνύκα, παρόλο που ποτέ
δεν πάταγε το πόδι του, εμφανίστηκε ο Τίμων. Κατάπληκτοι οι Αθηναίοι
αναρωτιόντουσαν τι γύρευε εκεί ο Μισάνθρωπος. Εγινε σούσουρο μεγάλο. Όταν
μάλιστα ζήτησε το λόγο και ανέβηκε στο βήμα, έπεσε νεκρική σιγή.
— Άνδρες Αθηναίοι, όλοι γνωρίζετε ότι έχω ένα μικρό κτήμα εκεί στους πρόποδες του Υμηττού. Μέσα στο κτήμα υπάρχει μια συκιά στα κλαδιά της οποίας πολλοί πολίτες Αθηναίοι, ως τώρα, κρεμάστηκαν. Επειδή πρόκειται να κτίσω ένα σπιτάκι και θα κόψω τη συκιά, θέλησα δημόσια να σας το γνωστοποιήσω ώστε όσοι από σας έχουν σκοπό να αυτοκτονήσουν, να βιαστούν να το κάνουν σύντομα, πριν κόψω το δέντρο.
Μεταξύ άλλων έχει εμπνεύσει τον Σαίξπηρ
(«Τίμων ο Αθηναίος») και τον Μολιέρο («Ο Μισάνθρωπος»).
Σε έναν από αυτούς τον Φιλιάδη, χάρισε ένα μεγάλο χωράφι για να προικίσει την κόρη του, σε έναν άλλον τον Δημέα, τον ρήτορα, ο Τίμων του έδωσε ένα τεράστιο ποσό της εποχής για να αποφύγει την καταδίκη. Και επειδή, σύμφωνα με τον πανάρχαιο κώδικα ανθρώπινης συμπεριφοράς, η αχαριστία είναι παιδί της ευεργεσίας, όταν ο Τίμων έχασε τα πάντα όλοι αυτοί οι κόλακες του γύρισαν την πλάτη.
Ο μόνος άνθρωπος που «συμπαθούσε» και μιλούσε ήταν ένας άλλος μισάνθρωπος, ο Απήμων ο αβλαβής.
Ο Τίμων, είχε ένα μικρό κτήμα στις πλαγιές του Υμηττού εκεί που χοντρικά σήμερα είναι η Ηλιούπολη. Πάμφτωχος πλέον μετά βίας επιβίωνε, καλλιεργώντας μόνος του. Η δυστυχία τον έκανε να τραβηχτεί στον εαυτό του και να μη θέλει να δει άνθρωπο στα μάτια του.
Έπαψε να πηγαίνει στην Αγορά, ενώ έκοψε τις συναναστροφές με άλλους ανθρώπους. Μάλιστα όσους τον επισκέπτονταν στην καλύβα του, τους έπαιρνε κυριολεκτικά με τις πέτρες. Φυσικά, μολονότι ήταν πολίτης με όλα τα δικαιώματα της ιδιότητάς του αυτής, σταμάτησε να προσέρχεται στην Εκκλησία του Δήμου και αρνήθηκε να αναλάβει οποιοδήποτε αξίωμα ή λειτούργημα, που ως πολίτης εδικαιούτο. Έτσι με τον καιρό ονομάστηκε από τους συμπολίτες του, Τίμων ο Μισάνθρωπος.
— Άνδρες Αθηναίοι, όλοι γνωρίζετε ότι έχω ένα μικρό κτήμα εκεί στους πρόποδες του Υμηττού. Μέσα στο κτήμα υπάρχει μια συκιά στα κλαδιά της οποίας πολλοί πολίτες Αθηναίοι, ως τώρα, κρεμάστηκαν. Επειδή πρόκειται να κτίσω ένα σπιτάκι και θα κόψω τη συκιά, θέλησα δημόσια να σας το γνωστοποιήσω ώστε όσοι από σας έχουν σκοπό να αυτοκτονήσουν, να βιαστούν να το κάνουν σύντομα, πριν κόψω το δέντρο.
Wednesday, 30 July 2025
Περί Ξενομανίας
Η ξενομανία είναι η υπερβολική και άκριτη προτίμηση για οτιδήποτε ξένο, συνοδευόμενη από περιφρόνηση για τα εγχώρια και εθνικά στοιχεία. Είναι η τάση να θαυμάζουμε και να μιμούμαστε ξένες συνήθειες, τρόπους ζωής, ήθη και έθιμα, σε σημείο που να παραβλέπουμε ή να υποτιμούμε τα δικά μας.
* Η ξενομανία μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους:
Υπερβολικός θαυμασμός ξένων πολιτισμών:
Προτίμηση σε ξένα προϊόντα, μόδα, τέχνη, μουσική, κλπ., σε σημείο που να υποτιμούνται τα αντίστοιχα εγχώρια.
Μίμηση ξένων τρόπων ζωής:
Υιοθέτηση ξένων συμπεριφορών, συνηθειών, και τρόπων επικοινωνίας, συχνά χωρίς κριτική εξέταση.
Περιφρόνηση για τα εγχώρια:
Αρνητική στάση απέναντι σε οτιδήποτε εθνικό, είτε πρόκειται για γλώσσα, έθιμα, ή πολιτισμικές αξίες.
* Η ξενομανία μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους:
Υπερβολικός θαυμασμός ξένων πολιτισμών:
Προτίμηση σε ξένα προϊόντα, μόδα, τέχνη, μουσική, κλπ., σε σημείο που να υποτιμούνται τα αντίστοιχα εγχώρια.
Μίμηση ξένων τρόπων ζωής:
Υιοθέτηση ξένων συμπεριφορών, συνηθειών, και τρόπων επικοινωνίας, συχνά χωρίς κριτική εξέταση.
Περιφρόνηση για τα εγχώρια:
Αρνητική στάση απέναντι σε οτιδήποτε εθνικό, είτε πρόκειται για γλώσσα, έθιμα, ή πολιτισμικές αξίες.
* Η ξενομανία συχνά θεωρείται αρνητική επειδή μπορεί να οδηγήσει σε:
Απώλεια πολιτισμικής ταυτότητας:
Όταν ένας λαός απορρίπτει τα δικά του στοιχεία και υιοθετεί ξένα, μπορεί να χάσει την ξεχωριστή του ταυτότητα.
Αντιγραφή χωρίς κριτική:
Η μίμηση ξένων προτύπων χωρίς κατανόηση ή προσαρμογή μπορεί να οδηγήσει σε αναποτελεσματικές ή και επιβλαβείς συνέπειες.
Αποδυνάμωση της εθνικής συνοχής:
Η ξενομανία μπορεί να δημιουργήσει διχασμό και αποξένωση μεταξύ των πολιτών, ειδικά όταν συνοδεύεται από περιφρόνηση για τα εγχώρια στοιχεία.
Συνοψίζοντας, η ξενομανία είναι μια τάση που, αν δεν ελέγχεται, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την πολιτισμική και εθνική συνοχή ενός λαού.
Απώλεια πολιτισμικής ταυτότητας:
Όταν ένας λαός απορρίπτει τα δικά του στοιχεία και υιοθετεί ξένα, μπορεί να χάσει την ξεχωριστή του ταυτότητα.
Αντιγραφή χωρίς κριτική:
Η μίμηση ξένων προτύπων χωρίς κατανόηση ή προσαρμογή μπορεί να οδηγήσει σε αναποτελεσματικές ή και επιβλαβείς συνέπειες.
Αποδυνάμωση της εθνικής συνοχής:
Η ξενομανία μπορεί να δημιουργήσει διχασμό και αποξένωση μεταξύ των πολιτών, ειδικά όταν συνοδεύεται από περιφρόνηση για τα εγχώρια στοιχεία.
Συνοψίζοντας, η ξενομανία είναι μια τάση που, αν δεν ελέγχεται, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την πολιτισμική και εθνική συνοχή ενός λαού.
από ΑΙ
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Thursday, 17 July 2025
Έγραψε το ωραιότερο ελληνικό βιβλίο για παιδιά και... το πέταξαν στη φωτιά!!
Το βιβλίο που μίλησε στα παιδιά στη γλώσσα που καταλάβαιναν,
αγαπήθηκε όσο κανένα άλλο. Κι όμως, το κατηγόρησαν για μπολσεβικισμό και το
έκαψαν.
Ήταν Δεκέμβριος του 1918, όταν ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου εξέδωσε ένα παιδικό βιβλίο που έμελλε να αλλάξει για πάντα την ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης.
Ήταν Δεκέμβριος του 1918, όταν ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου εξέδωσε ένα παιδικό βιβλίο που έμελλε να αλλάξει για πάντα την ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης.
Τα «Ψηλά Βουνά» έγιναν το πρώτο σχολικό βιβλίο
γραμμένο στη δημοτική γλώσσα, με στόχο να μιλήσει στα παιδιά στη γλώσσα που
άκουγαν στο σπίτι, στο χωριό, στην πλατεία. Όμως δεν ήταν όλα τόσο απλά όσο
ακούγονται σήμερα.
Το βιβλίο περιέγραφε με συγκινητική απλότητα την περιπέτεια 25 παιδιών που περνούσαν τις καλοκαιρινές διακοπές τους σε ένα βουνό της Ευρυτανίας. Έμεναν σε ξύλινες καλύβες, κατασκεύαζαν δρόμους, έσωζαν το δάσος από την καταστροφή, μάθαιναν να συνεργάζονται σαν μια μικρή κοινότητα. Οι πρωταγωνιστές δεν ήταν μόνο τα παιδιά, αλλά και η ίδια η φύση: τα ποτάμια, τα δέντρα, τα ζώα. Ακόμα και μια αλεπού και ένας λύκος είχαν τη δική τους φωνή στο βιβλίο.
Τα «Ψηλά Βουνά» έγιναν αμέσως αγαπητά. Οι δάσκαλοι ενθουσιάστηκαν, τα παιδιά λάτρεψαν τις ιστορίες, τους χαρακτήρες, ακόμα και την τρυφερή φιγούρα της Αφρόδως, μιας κοπέλας που όλοι την αποχαιρέτησαν με δάκρυα στα μάτια όταν παντρεύτηκε. Όμως, πολύ γρήγορα ξέσπασε ένα κύμα μίσους εναντίον του βιβλίου.
Οι αντιδράσεις ήταν σφοδρές. Οι αντιδημοτικιστές κατηγόρησαν το βιβλίο για «μπολσεβικισμό», για έλλειψη θρησκευτικότητας και πατριωτισμού, ακόμα και για διαφθορά των παιδικών ψυχών. Καθηγητές πανεπιστημίων, όπως ο Γεώργιος Χατζιδάκις, το χαρακτήρισαν «απαίσιο» και «επικίνδυνο». Όταν το 1920 ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές, η νέα κυβέρνηση αποφάσισε ότι τα «Ψηλά Βουνά» έπρεπε να αποσυρθούν από τα σχολεία και κυριολεκτικά τα πέταξε στη φωτιά.
Οι καταγγελίες ήταν τόσο έντονες, ώστε συντάχθηκε ειδική επιτροπή που κατέληξε σε πόρισμα καταδίκης. Το βιβλίο κάηκε συμβολικά και κυριολεκτικά. Όμως, όσο και να προσπάθησαν, δεν μπόρεσαν να το εξαφανίσουν από τη μνήμη και την καρδιά του κόσμου. Μέσα στα επόμενα χρόνια, η ελληνική κοινωνία επανέφερε το βιβλίο, και τα «Ψηλά Βουνά» έγιναν ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα ελληνικά έργα όλων των εποχών.
Η ιστορία των παιδιών στο βουνό, η τρυφερή ματιά προς τη φύση και η απλότητα της δημοτικής γλώσσας ήταν τελικά δυνατότερες από τη φωτιά.
Το βιβλίο περιέγραφε με συγκινητική απλότητα την περιπέτεια 25 παιδιών που περνούσαν τις καλοκαιρινές διακοπές τους σε ένα βουνό της Ευρυτανίας. Έμεναν σε ξύλινες καλύβες, κατασκεύαζαν δρόμους, έσωζαν το δάσος από την καταστροφή, μάθαιναν να συνεργάζονται σαν μια μικρή κοινότητα. Οι πρωταγωνιστές δεν ήταν μόνο τα παιδιά, αλλά και η ίδια η φύση: τα ποτάμια, τα δέντρα, τα ζώα. Ακόμα και μια αλεπού και ένας λύκος είχαν τη δική τους φωνή στο βιβλίο.
Τα «Ψηλά Βουνά» έγιναν αμέσως αγαπητά. Οι δάσκαλοι ενθουσιάστηκαν, τα παιδιά λάτρεψαν τις ιστορίες, τους χαρακτήρες, ακόμα και την τρυφερή φιγούρα της Αφρόδως, μιας κοπέλας που όλοι την αποχαιρέτησαν με δάκρυα στα μάτια όταν παντρεύτηκε. Όμως, πολύ γρήγορα ξέσπασε ένα κύμα μίσους εναντίον του βιβλίου.
Οι αντιδράσεις ήταν σφοδρές. Οι αντιδημοτικιστές κατηγόρησαν το βιβλίο για «μπολσεβικισμό», για έλλειψη θρησκευτικότητας και πατριωτισμού, ακόμα και για διαφθορά των παιδικών ψυχών. Καθηγητές πανεπιστημίων, όπως ο Γεώργιος Χατζιδάκις, το χαρακτήρισαν «απαίσιο» και «επικίνδυνο». Όταν το 1920 ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές, η νέα κυβέρνηση αποφάσισε ότι τα «Ψηλά Βουνά» έπρεπε να αποσυρθούν από τα σχολεία και κυριολεκτικά τα πέταξε στη φωτιά.
Οι καταγγελίες ήταν τόσο έντονες, ώστε συντάχθηκε ειδική επιτροπή που κατέληξε σε πόρισμα καταδίκης. Το βιβλίο κάηκε συμβολικά και κυριολεκτικά. Όμως, όσο και να προσπάθησαν, δεν μπόρεσαν να το εξαφανίσουν από τη μνήμη και την καρδιά του κόσμου. Μέσα στα επόμενα χρόνια, η ελληνική κοινωνία επανέφερε το βιβλίο, και τα «Ψηλά Βουνά» έγιναν ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα ελληνικά έργα όλων των εποχών.
Η ιστορία των παιδιών στο βουνό, η τρυφερή ματιά προς τη φύση και η απλότητα της δημοτικής γλώσσας ήταν τελικά δυνατότερες από τη φωτιά.
Σήμερα, τα «Ψηλά Βουνά» διδάσκονται ξανά, μιλώντας σε νέες
γενιές παιδιών για συνεργασία, οικολογία, αλληλεγγύη, και για την ελευθερία
να γράφεις στη γλώσσα που νιώθεις, χωρίς φόβο και χωρίς περιορισμούς.
Φιλοξενία: Το
Χαμομηλάκι
Tuesday, 8 July 2025
Ο "Καιρός", ο νεότερος γιος του Δία
Στην ελληνική μυθολογία ο Καιρός ήταν θεότητα, το πνεύμα που προσωποποιούσε την ευνοϊκή χρονική στιγμή, την ευκαιρία, η οποία μπορούσε να αξιοποιηθεί μόνο όταν πλησίαζε.
Γραπτή μαρτυρία για την ύπαρξη του εμφανίζεται για πρώτη φορά τον 5ο αιώνα π.χ. (στα ομηρικά έπη δεν συναντάται ο Καιρός, παρά μόνο το επίθετο «καίριος»)…
Προς τιμή του Καιρού συνέθεσε ποίημα ο Ίων ο Χίος, όπου τον αποκαλεί «τον νεότερο γιο του Δία», μάλλον μία ποιητική έκφραση και όχι μαρτυρία μιας παλαιότερης γενεαλογίας.
Κατά μία άποψη ο ύμνος αυτός σχετίζεται με την έναρξη της λατρείας του Καιρού στην Ολυμπία. Και ο Μένανδρος ονόμαζε τον Καιρό, θεό. Η αντίστοιχη ρωμαϊκή θεότητα ήταν ο Occasio ή Tempus.
Σχετικά με τη λατρεία του Καιρού υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις. Κατά τον Παυσανία υπήρχε βωμός του Καιρού στην Ολυμπία, στην είσοδο του σταδίου, κοντά στον βωμό του «Εναγωνίου» Ερμή (δηλαδή του Ερμή προστάτη των αγώνων).
Στους μεταγενέστερους αιώνες η λατρεία του Καιρού αναπτύχθηκε περισσότερο, όπως συνάγεται από την ύπαρξη πολλών αντιγράφων του αγάλματός του που είχε φιλοτεχνήσει ο Λύσιππος. Σύμφωνα με άλλη άποψη, αγάλματα του Καιρού στόλιζαν τα αρχαία γυμνάσια.
Αργότερα ο θεός λογιζόταν ως συγγενής προς την Τύχη και τη Νέμεση: σε καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις παρατηρείται μεγάλη ομοιότητα ανάμεσα στον Καιρό και τη Νέμεση.
Βαθμιαία η λέξη «καιρός» έχασε την αρχική σημασία της και ταυτίσθηκε προς τη λέξη «χρόνος». Πολλοί βυζαντινοί συγγραφείς (Τζέτζης, Βλεμμύδης, Κεδρηνός) ονομάζουν το άγαλμα του Λυσίππου «Χρόνο» και όχι «Καιρό».
Πολλά μεταγενέστερα αντίγραφα του αγάλματος αυτού απεικόνιζαν τον θεό όχι πια νεαρό, αλλά γενειοφόρο. Οι καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις του Καιρού αποτελούν σημαντικό στοιχείο για τις γνώσεις μας σχετικά με τον θεό αυτό.
Η πληροφορία ότι ο Φειδίας είχε φιλοτεχνήσει άγαλμα του Καιρού είναι μάλλον εσφαλμένη, ενώ αντίθετα είναι πιθανό να φιλοτέχνησε τέτοιο άγαλμα ο Πολύκλειτος.
Ονομαστό ήταν το χάλκινο άγαλμα του Καιρού του Λυσίππου, που βρισκόταν στα «πρόθυρα» της Σικυώνας, όπως μαρτυρεί ο Ποσείδιππος. Το άγαλμα αυτό παρίστανε ένα γυμνό έφηβο με κοντά μαλλιά και φτερούγες στα πόδια. Σύμφωνα με μαρτυρία του Καλλίστρατου, ήταν το πιο όμορφο από τα αγάλματα.
Ο «Καιρός», με λυγισμένα γόνατα, με φτερά στην πλάτη και στα ποδοστράγαλα, τρέχει βαστώντας στο αριστερό χέρι ζυγαριά στηριγμένη σε ακμή ξυραφιού, υποδηλώνοντας πόσο εύκολο είναι να διαταραχτεί η ισορροπία των πραγμάτων. Τα μακριά μαλλιά του πέφτουν πλάγια και μπροστά, αφήνοντας γυμνό το κρανίο, ώστε, αν δεν αδράξει κάποιος την ευκαιρία από τα μαλλιά… τη στιγμή που αυτή περνάει δίπλα του, τη χάνει οριστικά.
Πρόκειται για μορφοποίηση ενός «πιστεύω» με αλληγορικό χαρακτήρα.
Το πραγματικό χάλκινο, αλληγορικό άγαλμα του Λυσίππου ήταν τοποθετημένο έξω από το σπίτι του στην Αγορά της Ελληνιστικής Σικυώνας. Ο «Καιρός» ήταν στημένος μπροστά από οικοδόμημα, σύμφωνα με τον επιγραμματοποιό Ποσείδιππο, ώστε να αποτελεί διδαχή για τους περαστικούς.
Το Επίγραμμα του Ποσείδιππου αναφερόμενο στην αλληγορική μορφή του έργου του Λυσίππου που σώζεται είναι η παρακάτω:
-Ποίος και από που είναι ο δημιουργός σου;
-Από την Σικυώνα είναι.
-Ποίο είναι το όνομα του;
– Λύσιππος.
-Ποίος είσαι εσύ;
-Είμαι ο Καιρός, που δαμάζει τα πάντα.
-Γιατί με τα άκρα των δακτύλων σου πατάς;
-Πάντα τρέχω.
-Γιατί έχεις φτερά στα πόδια σου;
-Σαν τον άνεμο πετάω.
-Γιατί κρατάς ξυράφι στο δεξί σου χέρι;
-Δείγμα προς τους ανθρώπους, πώς είμαι πιο κοφτερός από την αιχμή του.
-Γιατί έχεις την κόμη στην όψη;
– Για να με αρπάξει εκείνος που θα με συναντήσει.
-Γιατί είσαι πίσω φαλακρός;
-Γιατί αν δεν με πιάσεις από εμπρός, είναι αδύνατον να με πιάσεις από πίσω
-Για πιο σκοπό σε έκανε ο τεχνίτης;
-Για σένα ξένε, για να μάθεις και να γίνεις σοφότερος.
Ο Καιρός θεωρείται προγραμματικό έργο της λυσιππικής τέχνης. Η προσωποποίησή του εκφράζει το φιλοσοφικό και καλλιτεχνικό πιστεύω του γλύπτη να παρουσιάζει τα πράγματα όχι όπως είναι, αλλά όπως φαίνονται και παράλληλα τις ιδεώδεις για τον Λύσιππο αναλογίες της ανθρώπινης μορφής.
Ο απόηχος του έργου σώζεται σε μεταγενέστερα από την εποχή του Λυσίππου ανάγλυφα.
Κατά μία άποψη ο ύμνος αυτός σχετίζεται με την έναρξη της λατρείας του Καιρού στην Ολυμπία. Και ο Μένανδρος ονόμαζε τον Καιρό, θεό. Η αντίστοιχη ρωμαϊκή θεότητα ήταν ο Occasio ή Tempus.
Σχετικά με τη λατρεία του Καιρού υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις. Κατά τον Παυσανία υπήρχε βωμός του Καιρού στην Ολυμπία, στην είσοδο του σταδίου, κοντά στον βωμό του «Εναγωνίου» Ερμή (δηλαδή του Ερμή προστάτη των αγώνων).
Στους μεταγενέστερους αιώνες η λατρεία του Καιρού αναπτύχθηκε περισσότερο, όπως συνάγεται από την ύπαρξη πολλών αντιγράφων του αγάλματός του που είχε φιλοτεχνήσει ο Λύσιππος. Σύμφωνα με άλλη άποψη, αγάλματα του Καιρού στόλιζαν τα αρχαία γυμνάσια.
Αργότερα ο θεός λογιζόταν ως συγγενής προς την Τύχη και τη Νέμεση: σε καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις παρατηρείται μεγάλη ομοιότητα ανάμεσα στον Καιρό και τη Νέμεση.
Βαθμιαία η λέξη «καιρός» έχασε την αρχική σημασία της και ταυτίσθηκε προς τη λέξη «χρόνος». Πολλοί βυζαντινοί συγγραφείς (Τζέτζης, Βλεμμύδης, Κεδρηνός) ονομάζουν το άγαλμα του Λυσίππου «Χρόνο» και όχι «Καιρό».
Πολλά μεταγενέστερα αντίγραφα του αγάλματος αυτού απεικόνιζαν τον θεό όχι πια νεαρό, αλλά γενειοφόρο. Οι καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις του Καιρού αποτελούν σημαντικό στοιχείο για τις γνώσεις μας σχετικά με τον θεό αυτό.
Η πληροφορία ότι ο Φειδίας είχε φιλοτεχνήσει άγαλμα του Καιρού είναι μάλλον εσφαλμένη, ενώ αντίθετα είναι πιθανό να φιλοτέχνησε τέτοιο άγαλμα ο Πολύκλειτος.
Ονομαστό ήταν το χάλκινο άγαλμα του Καιρού του Λυσίππου, που βρισκόταν στα «πρόθυρα» της Σικυώνας, όπως μαρτυρεί ο Ποσείδιππος. Το άγαλμα αυτό παρίστανε ένα γυμνό έφηβο με κοντά μαλλιά και φτερούγες στα πόδια. Σύμφωνα με μαρτυρία του Καλλίστρατου, ήταν το πιο όμορφο από τα αγάλματα.
Ο «Καιρός», με λυγισμένα γόνατα, με φτερά στην πλάτη και στα ποδοστράγαλα, τρέχει βαστώντας στο αριστερό χέρι ζυγαριά στηριγμένη σε ακμή ξυραφιού, υποδηλώνοντας πόσο εύκολο είναι να διαταραχτεί η ισορροπία των πραγμάτων. Τα μακριά μαλλιά του πέφτουν πλάγια και μπροστά, αφήνοντας γυμνό το κρανίο, ώστε, αν δεν αδράξει κάποιος την ευκαιρία από τα μαλλιά… τη στιγμή που αυτή περνάει δίπλα του, τη χάνει οριστικά.
Πρόκειται για μορφοποίηση ενός «πιστεύω» με αλληγορικό χαρακτήρα.
Το πραγματικό χάλκινο, αλληγορικό άγαλμα του Λυσίππου ήταν τοποθετημένο έξω από το σπίτι του στην Αγορά της Ελληνιστικής Σικυώνας. Ο «Καιρός» ήταν στημένος μπροστά από οικοδόμημα, σύμφωνα με τον επιγραμματοποιό Ποσείδιππο, ώστε να αποτελεί διδαχή για τους περαστικούς.
Το Επίγραμμα του Ποσείδιππου αναφερόμενο στην αλληγορική μορφή του έργου του Λυσίππου που σώζεται είναι η παρακάτω:
-Ποίος και από που είναι ο δημιουργός σου;
-Από την Σικυώνα είναι.
-Ποίο είναι το όνομα του;
– Λύσιππος.
-Ποίος είσαι εσύ;
-Είμαι ο Καιρός, που δαμάζει τα πάντα.
-Γιατί με τα άκρα των δακτύλων σου πατάς;
-Πάντα τρέχω.
-Γιατί έχεις φτερά στα πόδια σου;
-Σαν τον άνεμο πετάω.
-Γιατί κρατάς ξυράφι στο δεξί σου χέρι;
-Δείγμα προς τους ανθρώπους, πώς είμαι πιο κοφτερός από την αιχμή του.
-Γιατί έχεις την κόμη στην όψη;
– Για να με αρπάξει εκείνος που θα με συναντήσει.
-Γιατί είσαι πίσω φαλακρός;
-Γιατί αν δεν με πιάσεις από εμπρός, είναι αδύνατον να με πιάσεις από πίσω
-Για πιο σκοπό σε έκανε ο τεχνίτης;
-Για σένα ξένε, για να μάθεις και να γίνεις σοφότερος.
Ο Καιρός θεωρείται προγραμματικό έργο της λυσιππικής τέχνης. Η προσωποποίησή του εκφράζει το φιλοσοφικό και καλλιτεχνικό πιστεύω του γλύπτη να παρουσιάζει τα πράγματα όχι όπως είναι, αλλά όπως φαίνονται και παράλληλα τις ιδεώδεις για τον Λύσιππο αναλογίες της ανθρώπινης μορφής.
Ο απόηχος του έργου σώζεται σε μεταγενέστερα από την εποχή του Λυσίππου ανάγλυφα.
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Monday, 26 May 2025
Μενέλαος Λουντέμης - «Γιαγιά, βάλε και άνθη νερατζιάς»
Σήμερα θέλω παραμύθι γι’ αγάπη, γιαγιά∙
μόνο γι’ αγάπη
και… -μην ξεχάσεις-
βάλε και άνθη νεραντζιάς μέσα.
Θέλω πολλή μοσκοβολιά από άνθη νεραντζιάς.
Βάλε και νύχτα με ανήσυχα άστρα.
Βάλε και σιωπή, πολλή σιωπή,
φορτωμένη με χτυποκάρδια.
Βάλε μέσα και δάκρυα
-όχι, μη βάζεις δάκρυα-
βάλε μέσα φιλιά.
Πρόσεξε όμως να μην πονάνε
γιατί είναι πολύ απαλό το στόμα της.
Έτσι γιαγιά;
Λοιπόν… Καληνύχτα.
ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΛΟΥΝΤΕΜΗΣ
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
μόνο γι’ αγάπη
και… -μην ξεχάσεις-
βάλε και άνθη νεραντζιάς μέσα.
Θέλω πολλή μοσκοβολιά από άνθη νεραντζιάς.
Βάλε και νύχτα με ανήσυχα άστρα.
Βάλε και σιωπή, πολλή σιωπή,
φορτωμένη με χτυποκάρδια.
Βάλε μέσα και δάκρυα
-όχι, μη βάζεις δάκρυα-
βάλε μέσα φιλιά.
Πρόσεξε όμως να μην πονάνε
γιατί είναι πολύ απαλό το στόμα της.
Έτσι γιαγιά;
Λοιπόν… Καληνύχτα.
ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΛΟΥΝΤΕΜΗΣ
Πανελλαδικές Εξετάσεις και Διατροφή
Πανελλαδικές εξετάσεις, εξεταστικές…
Μαθητές και φοιτητές βρίσκονται σε μια δύσκολη περίοδο και η διατροφή μπορεί να είναι υπέρ τους, αν κάνουν τις σωστές επιλογές.
Οι υποψήφιοι για να αφομοιώσουν καλύτερα την ύλη θα πρέπει αφενός να κοιμούνται καλά και αφετέρου να ακολουθούν μια πλήρη, ισορροπημένη και σωστή διατροφή που θα βοηθήσει τον οργανισμό να είναι πιο υγιής και πιο ισχυρός για την καλύτερη δυνατή απόδοση στο διάβασμα του.
Οι υποψήφιοι για να αφομοιώσουν καλύτερα την ύλη θα πρέπει αφενός να κοιμούνται καλά και αφετέρου να ακολουθούν μια πλήρη, ισορροπημένη και σωστή διατροφή που θα βοηθήσει τον οργανισμό να είναι πιο υγιής και πιο ισχυρός για την καλύτερη δυνατή απόδοση στο διάβασμα του.
Ο ρόλος του πρωινού γεύματος
Το πρωινό γεύμα είναι απαραίτητο για κάθε παιδί και ο ρόλος του είναι εξαιρετικά σημαντικός, ιδιαίτερα την περίοδο των εξετάσεων, καθώς εξασφαλίζει σωματική και πνευματική ευεξία.
Η γλυκόζη είναι το κύριο καύσιμο του εγκεφάλου μας.
Η χαμηλή γλυκόζη αίματος έχει συσχετισθεί με φτωχή μνήμη, δυσκολίες της συγκέντρωσης και της μάθησης.
Το πρωινό γεύμα είναι απαραίτητο για κάθε παιδί και ο ρόλος του είναι εξαιρετικά σημαντικός, ιδιαίτερα την περίοδο των εξετάσεων, καθώς εξασφαλίζει σωματική και πνευματική ευεξία.
Η γλυκόζη είναι το κύριο καύσιμο του εγκεφάλου μας.
Η χαμηλή γλυκόζη αίματος έχει συσχετισθεί με φτωχή μνήμη, δυσκολίες της συγκέντρωσης και της μάθησης.
Τρώγοντας λοιπόν πρωινό, αυξάνουμε τα επίπεδα γλυκόζης αίματος και επιτρέπουμε στον οργανισμό μας να λειτουργεί σωστά.
..........
Ένα καλό πρωινό μπορεί να περιλαμβάνει κάποιο γαλακτοκομικό προϊόν (γάλα ή γιαούρτι), ένα αμυλούχο τρόφιμο (π.χ. δημητριακά ολικής αλέσεως), φρούτο ή χυμό, μέλι ή μαρμελάδα.
Την ημέρα των εξετάσεων, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει ο μαθητής να ξεκινήσει με άδειο στομάχι, γιατί υπάρχει η πιθανότητα να ζαλιστεί και δεν θα μπορέσει να αποδώσει τα μέγιστα.
Ένα ελαφρύ, τονωτικό πρωινό, είναι απαραίτητο γιατί παρέχει στον οργανισμό την ενέργεια που χρειάζεται και επιπλέον εξασφαλίζει αυξημένη μνήμη και καλύτερη συγκέντρωση.
Όσο πιο συχνά τόσο πιο καλά!
Η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων συμβάλλει στο να βρίσκεται ο μαθητής σε εγρήγορση και να αυξάνεται η αποδοτικότητά του.
Αντίθετα, τα μεγάλα γεύματα προκαλούν υπνηλία και μειώνουν τη συγκέντρωση και την ικανότητα σκέψης του παιδιού.
Τα συχνά γεύματα, χαμηλά σε λιπαρά, αποτελούν μια σωστή επιλογή επειδή είναι πιο εύπεπτα, δίνοντας τη δυνατότητα στο μαθητή να επιτελέσει τις πνευματικές του διεργασίες πιο αποτελεσματικά.
Πρέπει να καταναλώνονται μικρά γεύματα ανά 2-3 ώρες, ώστε ο μαθητής να μην αισθάνεται ούτε το αίσθημα της πείνας ούτε το αίσθημα του υπερκορεσμού.
Ο κατάλληλος αριθμός γευμάτων την ημέρα, καλύπτει τελικά τις ανάγκες των παιδιών και τα ενισχύει σωματικά και πνευματικά. Ενδεικτικά θα μπορούσαμε να προτείνουμε τρία κυρίως γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) και 2-3 ενδιάμεσα μικρά γεύματα.
Η ισορροπία και το μέτρο στην επιλογή των φαγητών συμβάλλουν σημαντικά στην απόδοση του μαθητή στο διάβασμα, ενώ η σωστή κατανομή των γευμάτων συμβάλλει στην καλύτερη διάθεση, απομνημόνευση και αυτοσυγκέντρωση.
Επιλογές για ελαφριά σνακ:
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
..........
Ένα καλό πρωινό μπορεί να περιλαμβάνει κάποιο γαλακτοκομικό προϊόν (γάλα ή γιαούρτι), ένα αμυλούχο τρόφιμο (π.χ. δημητριακά ολικής αλέσεως), φρούτο ή χυμό, μέλι ή μαρμελάδα.
Την ημέρα των εξετάσεων, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει ο μαθητής να ξεκινήσει με άδειο στομάχι, γιατί υπάρχει η πιθανότητα να ζαλιστεί και δεν θα μπορέσει να αποδώσει τα μέγιστα.
Ένα ελαφρύ, τονωτικό πρωινό, είναι απαραίτητο γιατί παρέχει στον οργανισμό την ενέργεια που χρειάζεται και επιπλέον εξασφαλίζει αυξημένη μνήμη και καλύτερη συγκέντρωση.
Όσο πιο συχνά τόσο πιο καλά!
Η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων συμβάλλει στο να βρίσκεται ο μαθητής σε εγρήγορση και να αυξάνεται η αποδοτικότητά του.
Αντίθετα, τα μεγάλα γεύματα προκαλούν υπνηλία και μειώνουν τη συγκέντρωση και την ικανότητα σκέψης του παιδιού.
Τα συχνά γεύματα, χαμηλά σε λιπαρά, αποτελούν μια σωστή επιλογή επειδή είναι πιο εύπεπτα, δίνοντας τη δυνατότητα στο μαθητή να επιτελέσει τις πνευματικές του διεργασίες πιο αποτελεσματικά.
Πρέπει να καταναλώνονται μικρά γεύματα ανά 2-3 ώρες, ώστε ο μαθητής να μην αισθάνεται ούτε το αίσθημα της πείνας ούτε το αίσθημα του υπερκορεσμού.
Ο κατάλληλος αριθμός γευμάτων την ημέρα, καλύπτει τελικά τις ανάγκες των παιδιών και τα ενισχύει σωματικά και πνευματικά. Ενδεικτικά θα μπορούσαμε να προτείνουμε τρία κυρίως γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) και 2-3 ενδιάμεσα μικρά γεύματα.
Η ισορροπία και το μέτρο στην επιλογή των φαγητών συμβάλλουν σημαντικά στην απόδοση του μαθητή στο διάβασμα, ενώ η σωστή κατανομή των γευμάτων συμβάλλει στην καλύτερη διάθεση, απομνημόνευση και αυτοσυγκέντρωση.
Επιλογές για ελαφριά σνακ:
Γιαούρτι με φρούτο, μέλι, ξηρούς καρπούς και κανέλλα
Φρουτοσαλάτα με μέλι, ξηρούς καρπούς και κανέλλα
Μπάρα δημητριακών ολικής αλέσεως με φρούτα ή σοκολάτα
Δημητριακά ολικής αλέσεως με ημίπαχο γάλα
2-3 μπισκότα πολυδημητριακών1 φέτα Ψωμί μαύρο & 1 Αυγό βραστό1 χούφτα ανάλατους Ξηρούς καρπούς
1 κομμάτι σοκολάτα υγείας ή παστέλι1 φέτα ψωμί πολύσπορο με μέλι ή μαρμελάδα & μαλακή μαργαρίνη
Τρόφιμα που θα πρέπει να αποφεύγονται:
Πατατάκια
Γαριδάκια
Παγωτά
Κρουασάν
Σοκολοτοειδή… καθώς υστερούν σε θρεπτικά συστατικά και είναι πλούσια σε θερμίδες.
Στη δύσκολη περίοδο των εξετάσεων είναι σημαντική η κατανάλωση τροφίμων από όλες τις ομάδες (γαλακτοκομικά, φρούτα, λαχανικά, μακαρόνια, κρέας, ψάρι) προκειμένου ο μαθητής να μη νιώθει στέρηση και να λαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά.
Σωστή ενυδάτωση!
Οι μαθητές θα πρέπει να φροντίζουν τα επίπεδα ενυδάτωσης τους (8-10 ποτήρια νερό).
Η καλή ενυδάτωση εξασφαλίζει λιγότερη κόπωση, καλύτερη συγκέντρωση και καλύτερη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.
Καλό είναι να αποφεύγονται τα υγρά που περιέχουν ζάχαρη (χυμοί, αναψυκτικά, κακάο), καθώς οδηγούν σε απότομη πτώση του σακχάρου στο αίμα μετά την κατανάλωση, πράγμα που οδηγεί σε απότομο αίσθημα κόπωσης και μειωμένη συγκέντρωση.
Προτιμήστε το νερό, το γάλα, το τσάι και τους χυμούς φρούτων και φροντίστε να μην φτάνετε στα επίπεδα δίψας για να πιείτε κάτι υγρό.
Προτιμήστε τα τρόφιμα με «καλά» λιπαρά
Τα καλά λιπαρά βρίσκονται στο ελαιόλαδο, στους ξηρούς καρπούς, τα ψάρια κ.α..
Τα λιπαρά που είναι πιο αποδοτικά σε σχέση με την εγκεφαλική λειτουργία, είναι τα λεγόμενα απαραίτητα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα. Τα σημαντικά αυτά λιπαρά δεν συντίθενται στον οργανισμό, οπότε τα παίρνουμε μόνο μέσω της τροφής.
Είναι πολύτιμα για την καλή λειτουργία του οργανισμού και προσφέρουν στον εγκέφαλο την αναγέννηση και τον ανεφοδιασμό που χρειάζεται.
Επιπλέον, σχετίζονται με την ευφυΐα και τα βρίσκουμε σε μειωμένες συγκεντρώσεις σε άτομα με κατάθλιψη, δυσλεξία και διαταραχή της προσοχής.
Η αλήθεια για τη σοκολάτα
Η μέτρια κατανάλωση σοκολάτας αυξάνει την παραγωγή ενδορφινών, ουσιών δηλαδή που μας φτιάχνουν τη διάθεση και ενισχύουν τις εγκεφαλικές λειτουργίες.
Για αυτό και χαρακτηρίζεται ως απαραίτητο τρόφιμο σε περίοδο εξετάσεων και έντονου διαβάσματος.
Χρειάζεται προσοχή, όμως, γιατί η αλόγιστη κατανάλωση σοκολάτας μπορεί να επιδράσει αρνητικά στη ρύθμιση του σωματικού βάρους. Ένα μικρό γλύκισμα σοκολάτας ή λίγη μαύρη σοκολάτα αποτελούν την ιδανικότερη λύση.
Δίαιτα Αδυνατίσματος: Ναι ή Όχι
Θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας ή τις ημέρες των εξετάσεων να ακολουθείται οποιουδήποτε είδους δίαιτα αδυνατίσματος, καθώς προκαλούνται ευκολότερα εκνευρισμός, ευερεθιστότητα και κόπωση και παρατηρούνται μειωμένη συγκέντρωση, μνήμη και γενικότερα περιορισμένη απόδοση στο διάβασμα
Λήψη πολυβιταμινών
Τα πολυβιταμινούχα συμπληρώματα βοηθούν μεν στην πνευματική λειτουργία, πλην όμως ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθούν σε κάποια που εμπεριέχουν καφεΐνη και μπορεί να υπερδιεγείρουν το νευρικό σύστημα.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να θυμάστε ότι η λήψη συμπληρωμάτων δεν αποτελεί υποκατάστατο μιας πλήρους και ισορροπημένης διατροφής.
Αυτή επιτυγχάνεται μόνο μέσα από την πρόσληψη τροφών.
Παρ’ όλα αυτά, ίσως χρειαστεί αυτό το διάστημα να συμπληρώσετε τα απαραίτητα στοιχεία με κάποια πολυβιταμίνη.
Μια μέρα πριν…
Η ημέρα που προηγείται των εξετάσεων είναι πολύ σημαντική για την επίδοση του μαθητή. Έχει να καταπολεμήσει έναν πολύ μεγάλο εχθρό, το άγχος.
Η διατροφή είναι ένας από τους παράγοντες που μπορεί να βοηθήσει καθοριστικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Είναι προτιμότερο η προηγούμενη ημέρα να περιλαμβάνει κάποιο οικείο και μάλιστα αγαπητό στο παιδί φαγητό, που θα του αυξήσει τη διάθεση και θα του προσφέρει ευχαρίστηση.
Πρέπει να είναι μεν γευστικό, αλλά ταυτόχρονα να μην είναι ιδιαίτερα πικάντικο και βαρύ, ώστε να αποφευχθούν πιθανά στομαχικά προβλήματα.
Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει την ημέρα αυτή το διαιτολόγιο να περιλαμβάνει κάποιο φαγητό που προκαλεί αποστροφή στο μαθητή, ακόμα κι αν είναι «δυναμωτικό»!
Επιπλέον, πρέπει να αποφευχθεί οποιοδήποτε «καινούριο» φαγητό που δεν έχει ξαναδοκιμάσει το ίδιο το παιδί, καθώς υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ένα ξένο προς το παιδί τρόφιμο να του προκαλέσει δυσανεξία ή στομαχικές διαταραχές, ιδιαίτερα λόγω του αυξημένου άγχους της ημέρας.
Μεγαλύτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο δείπνο, καθώς ένα βαρύ βραδινό μπορεί να επηρεάσει την χαλάρωση και ξεκούραση του μαθητή και κατ’ επέκταση την απόδοσή του την επόμενη ημέρα.
Συνοπτικά
Κατά τη διάρκεια του διαβάσματος ΠΡΕΠΕΙ να:
Στη δύσκολη περίοδο των εξετάσεων είναι σημαντική η κατανάλωση τροφίμων από όλες τις ομάδες (γαλακτοκομικά, φρούτα, λαχανικά, μακαρόνια, κρέας, ψάρι) προκειμένου ο μαθητής να μη νιώθει στέρηση και να λαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά.
Σωστή ενυδάτωση!
Οι μαθητές θα πρέπει να φροντίζουν τα επίπεδα ενυδάτωσης τους (8-10 ποτήρια νερό).
Η καλή ενυδάτωση εξασφαλίζει λιγότερη κόπωση, καλύτερη συγκέντρωση και καλύτερη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.
Καλό είναι να αποφεύγονται τα υγρά που περιέχουν ζάχαρη (χυμοί, αναψυκτικά, κακάο), καθώς οδηγούν σε απότομη πτώση του σακχάρου στο αίμα μετά την κατανάλωση, πράγμα που οδηγεί σε απότομο αίσθημα κόπωσης και μειωμένη συγκέντρωση.
Προτιμήστε το νερό, το γάλα, το τσάι και τους χυμούς φρούτων και φροντίστε να μην φτάνετε στα επίπεδα δίψας για να πιείτε κάτι υγρό.
Προτιμήστε τα τρόφιμα με «καλά» λιπαρά
Τα καλά λιπαρά βρίσκονται στο ελαιόλαδο, στους ξηρούς καρπούς, τα ψάρια κ.α..
Τα λιπαρά που είναι πιο αποδοτικά σε σχέση με την εγκεφαλική λειτουργία, είναι τα λεγόμενα απαραίτητα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα. Τα σημαντικά αυτά λιπαρά δεν συντίθενται στον οργανισμό, οπότε τα παίρνουμε μόνο μέσω της τροφής.
Είναι πολύτιμα για την καλή λειτουργία του οργανισμού και προσφέρουν στον εγκέφαλο την αναγέννηση και τον ανεφοδιασμό που χρειάζεται.
Επιπλέον, σχετίζονται με την ευφυΐα και τα βρίσκουμε σε μειωμένες συγκεντρώσεις σε άτομα με κατάθλιψη, δυσλεξία και διαταραχή της προσοχής.
Η αλήθεια για τη σοκολάτα
Η μέτρια κατανάλωση σοκολάτας αυξάνει την παραγωγή ενδορφινών, ουσιών δηλαδή που μας φτιάχνουν τη διάθεση και ενισχύουν τις εγκεφαλικές λειτουργίες.
Για αυτό και χαρακτηρίζεται ως απαραίτητο τρόφιμο σε περίοδο εξετάσεων και έντονου διαβάσματος.
Χρειάζεται προσοχή, όμως, γιατί η αλόγιστη κατανάλωση σοκολάτας μπορεί να επιδράσει αρνητικά στη ρύθμιση του σωματικού βάρους. Ένα μικρό γλύκισμα σοκολάτας ή λίγη μαύρη σοκολάτα αποτελούν την ιδανικότερη λύση.
Δίαιτα Αδυνατίσματος: Ναι ή Όχι
Θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας ή τις ημέρες των εξετάσεων να ακολουθείται οποιουδήποτε είδους δίαιτα αδυνατίσματος, καθώς προκαλούνται ευκολότερα εκνευρισμός, ευερεθιστότητα και κόπωση και παρατηρούνται μειωμένη συγκέντρωση, μνήμη και γενικότερα περιορισμένη απόδοση στο διάβασμα
Λήψη πολυβιταμινών
Τα πολυβιταμινούχα συμπληρώματα βοηθούν μεν στην πνευματική λειτουργία, πλην όμως ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθούν σε κάποια που εμπεριέχουν καφεΐνη και μπορεί να υπερδιεγείρουν το νευρικό σύστημα.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να θυμάστε ότι η λήψη συμπληρωμάτων δεν αποτελεί υποκατάστατο μιας πλήρους και ισορροπημένης διατροφής.
Αυτή επιτυγχάνεται μόνο μέσα από την πρόσληψη τροφών.
Παρ’ όλα αυτά, ίσως χρειαστεί αυτό το διάστημα να συμπληρώσετε τα απαραίτητα στοιχεία με κάποια πολυβιταμίνη.
Μια μέρα πριν…
Η ημέρα που προηγείται των εξετάσεων είναι πολύ σημαντική για την επίδοση του μαθητή. Έχει να καταπολεμήσει έναν πολύ μεγάλο εχθρό, το άγχος.
Η διατροφή είναι ένας από τους παράγοντες που μπορεί να βοηθήσει καθοριστικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Είναι προτιμότερο η προηγούμενη ημέρα να περιλαμβάνει κάποιο οικείο και μάλιστα αγαπητό στο παιδί φαγητό, που θα του αυξήσει τη διάθεση και θα του προσφέρει ευχαρίστηση.
Πρέπει να είναι μεν γευστικό, αλλά ταυτόχρονα να μην είναι ιδιαίτερα πικάντικο και βαρύ, ώστε να αποφευχθούν πιθανά στομαχικά προβλήματα.
Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει την ημέρα αυτή το διαιτολόγιο να περιλαμβάνει κάποιο φαγητό που προκαλεί αποστροφή στο μαθητή, ακόμα κι αν είναι «δυναμωτικό»!
Επιπλέον, πρέπει να αποφευχθεί οποιοδήποτε «καινούριο» φαγητό που δεν έχει ξαναδοκιμάσει το ίδιο το παιδί, καθώς υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ένα ξένο προς το παιδί τρόφιμο να του προκαλέσει δυσανεξία ή στομαχικές διαταραχές, ιδιαίτερα λόγω του αυξημένου άγχους της ημέρας.
Μεγαλύτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο δείπνο, καθώς ένα βαρύ βραδινό μπορεί να επηρεάσει την χαλάρωση και ξεκούραση του μαθητή και κατ’ επέκταση την απόδοσή του την επόμενη ημέρα.
Συνοπτικά
Κατά τη διάρκεια του διαβάσματος ΠΡΕΠΕΙ να:
Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο πρωινό γεύμαΜην παραλείπονται τα ενδιάμεσα σνακ (Δεκατιανό-Απογευματινό)
Καταναλώνονται τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων
Μην παραμελείται την κατανάλωση υγρών
Ακολουθείται διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά
Καταναλώνεται τροφές πλούσιες σε Ω3 και Ω6 λιπαρά οξέα
Αντίθετα ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να καταναλώνονται:
Υγρά πλούσια σε ζάχαρη (Αναψυκτικά, Χυμοί εμπορίου)Λιπαρές τροφές (τηγανιτά, κρουασάν, πατατάκια)
Μια πλήρης και ισορροπημένη διατροφή:
Θα βοηθήσει το μαθητή να είναι πιο υγιής και ισχυρός, έτσι ώστε να έχει καλύτερη απόδοση στο διάβασμά του
Θα εξασφαλίσει υγεία, ευεξία και μακροζωία
Νικόλ Τσιάνη – Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, BSc
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
Subscribe to:
Comments (Atom)







.jpg)







.jpg)
.jpg)

.jpg)

.jpg)

