γράφημα1 - γράφημα2
Η δέσμευση για την επιβίωση των παιδιών είναι τόσο παλιά, όσο και η UNICEF.
Τις δεκαετίες του '40 και '50 η UNICEF παρείχε τροφή και βασικές παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας σε χώρες που καταστράφηκαν από τον πόλεμο.
Τις δεκαετίες του '60 και '70 η UNICEF επέκτεινε το έργο της σε κάθε αναπτυσσόμενη χώρα όπου κινδύνευε η ζωή των παιδιών.
Τη δεκαετία του '80 η UNICEF βοήθησε να ξεκινήσει μια επανάσταση στην παιδική επιβίωση και τη δεκαετία του '90 η UNICEF οδήγησε τις προσπάθειες να βοηθήσει τον κόσμο να επιτύχει την πρώτη δέσμη στόχων με επίκεντρο την παιδική υγεία και ευημερία.
Σήμερα η UNICEF συνεχίζει να έχει ως επίκεντρο την σωτηρία της ζωής των παιδιών και τη βελτίωση των πιθανοτήτων τους ώστε να αναπτυχθούν και να γίνουν παραγωγικοί πολίτες.
Θεμελιώνοντας τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας (Millennium Development Goals), οι προτεραιότητες της UNICEF έχουν κεντρικό ρόλο στο πρόγραμμα δράσης που υιοθετήθηκε από τη διεθνή κοινότητα στην Ειδική Σύνοδο του ΟΗΕ για τα παιδιά το 2002.
Αυτή η έκθεση ασχολείται με τον τέταρτο στόχο που υιοθετήθηκε, που στοχεύει σε μείωση του ποσοστού παιδικής θνησιμότητας κάτω των 5 ετών κατά τα δύο τρίτα μεταξύ 1990 και 2015. Αποκαλύπτει παγκόσμια πρόοδο στην παιδική επιβίωση από το 1990 αλλά επίσης σημαντικές διαφοροποιήσεις σε χώρες και περιοχές.
Η κατά 50% μείωση στην παιδική θνησιμότητα κάτω των 5 ετών μεταξύ 1960 και 2000 αντιπροσωπεύει μια μεγάλη πρόοδο, όμως χρειάζεται να γίνουν πολύ περισσότερα.
Ένας αριθμός παραγόντων συμβάλουν στην ανυποχώρητη παιδική θνησιμότητα, στους κατά προσέγγιση 11.000.000 θανάτους παιδιών που εξακολουθούν να συμβαίνουν κάθε χρόνο και που θα μπορούσαν να προληφθούν.
Μερικοί είναι τα άμεσα αποτελέσματα ασθενειών - οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις, διάρροια, ελονοσία, ιλαρά - και άλλοι από έμμεσες αιτίες όπως οι συρράξεις, η περιθωριοποίηση και το AIDS. Ο υποσιτισμός και η έλλειψη ασφαλούς πόσιμου νερού και εγκαταστάσεων υγιεινής, συμβάλουν σε περισσότερους από τους μισούς από αυτούς τους θανάτους.
Ο κόσμος γνωρίζει τι χρειάζεται για να βελτιωθεί η παιδική υγεία και επιβίωση και ότι εκατομμύρια μικρά παιδιά μπορούν να σωθούν με βασικές, οικονομικές παρεμβάσεις όπως εμβόλια, αντιβιοτικά, συμπληρώματα διατροφής, κουνουπιέρες και προώθηση του μητρικού θηλασμού.
Παρόλα αυτά εκατομμύρια από τους νέους πολίτες του κόσμου μας εξακολουθούν να πεθαίνουν επειδή δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες.
Τα 60 χρόνια της εμπειρίας της UNICEF μας διδάσκουν πως μπορούμε να ανακόψουμε την παιδική θνησιμότητα και να πετύχουμε το στόχο του 2015. Ήδη, έχουμε διαπιστώσει πως η παροχή συμπληρωμάτων βιταμίνης Α μπορεί να σώσει 250.000 ζωές κάθε χρόνο, η θεραπεία ενυδάτωσης από το στόμα μπορεί να προλάβει 1.000.000 θανάτους και τα προγράμματα εμβολιασμών μπορούν να προστατέψουν τη ζωή σχεδόν 4.000.000 παιδιών.
Μέσα στα προηγούμενα 20 χρόνια η UNICEF έχει επιτύχει τρομερή πρόοδο απέναντι στην παιδική θνησιμότητα, καταπολεμώντας τις γενεσιουργούς της αιτίες και δουλεύοντας για να αλλάξει τον κόσμο για τα παιδιά κινητοποιώντας κάθε κοινωνικό στρώμα - από μικρές κοινότητες μέχρι ηγέτες κρατών.
Η Πρόοδος για τα Παιδιά θα αποτελέσει ένα κρίσιμο εργαλείο, μια έκθεση για την καταγραφή της προόδου στο δρόμο για το 2015 - στη μάχη για να σώσουμε εκατομμύρια παιδικές ζωές και να εξασφαλίσουμε το υγιές τους μέλλον. Η UNICEF θα δίδει στη δημοσιότητα αυτές τις εκθέσεις κατά περιόδους για να εξασφαλίσει πως τα παιδιά θα είναι στο κέντρο του παγκόσμιου προγραμματισμού για την ανάπτυξη.Κάρολ ΜπέλαμιΕκτελεστική Διευθύντρια UNICEF
ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ - Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Παγκοσμίως, τα παιδιά σήμερα έχουν τις μισές πιθανότητες να πεθάνουν πριν τα πέντε τους χρόνια από ότι πριν από 40 χρόνια. Στις αρχές της δεκαετίας του 60 σχεδόν το 1 στα 5 παιδιά πέθαινε πριν φθάσει τα πέντε του χρόνια. Το 2002, το ποσοστό αυτό μειώθηκε σε λιγότερο από το 1 στα 12, ένα ποσοστό που εξακολουθεί να είναι απαράδεκτα υψηλό, καθώς αντιπροσωπεύει 11.000.000 θανάτους παιδιών κάθε χρόνο που θα μπορούσαν να προληφθούν.
Η πρόοδος είναι άνιση.Οι πιθανότητες επιβίωσης ενός παιδιού διαφοροποιούνται έντονα ανάλογα με το μέρος που θα γεννηθεί. Το 2002, τα 7 στα 1.000 παιδιά στις βιομηχανικές χώρες πέθαιναν πριν από την ηλικία των 5 ετών, ενώ στο άλλο άκρο, στην υποσαχάρια Αφρική 25 φορές περισσότερα (174 παιδιά στα 1.000). Στη Νότια Ασία 97 στα 1.000.
Μια υπόσχεση κινδυνεύει να αθετηθεί.Το 2000 τα κράτη του κόσμου, ως μέρος των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας, δεσμεύθηκαν ότι έως το 2015 θα μειώσουν τα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας κάτω των 5 ετών του 1990 κατά τα δύο τρίτα. Από 93 παιδιά στα 1.000 το 1990, σε 31 στα 1.000 το 2015. Σήμερα (στοιχεία 2002) είναι στα 82 στα 1.000 παιδιά.
Γράφημα 1:
Τα αίτια των παιδικών θανάτων κάτω των 5 ετών στις αναπτυσσόμενες χώρες ανάλογα με την αιτία για το έτος 2002.(10,8 εκατομμύρια θάνατοι)Το 54% όλων των θανάτων σχετίζονται με τον υποσιτισμό.Πηγή: Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας
Ο ΡΥΘΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ
Η επίτευξη του στόχου για το 2015, προϋπέθετε μια μέση ετήσια μείωση της κάτω των 5 ετών παιδικής θνησιμότητας κατά 4,4% για κάθε χρόνο μεταξύ του 1990 και του 2015. Το 2000 που τέθηκε ο στόχος ήταν ήδη φανερό πως χώρες με ανεπαρκείς επιδόσεις κατά τη δεκαετία του '90 θα ήταν απαραίτητο να εντείνουν τις προσπάθειές τους μεταξύ του 2000 και του 2015, σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και να διπλασιάσουν τα ποσοστά τους αν ήθελαν να επιτύχουν τον τελικό στόχο.
Λίγες αναπτυσσόμενες χώρες θα επιτύχουν το στόχο του 2015.Το τελευταίο έτος για το οποίο είναι διαθέσιμα εκτεταμένα στοιχεία για την κάτω των 5 ετών παιδική θνησιμότητα είναι το 2002. Το ίδιο έτος είναι επίσης στο μέσο της διαδρομής για το 2015, άρα είναι κατάλληλο ως σημείο αναφοράς για την εκτίμηση της προόδου. Έτσι, με το τρέχοντα ρυθμό προόδου, φαίνεται πιθανό πως μόνο 90 χώρες, οι 53 από αυτές αναπτυσσόμενες, θα μπορέσουν να επιτύχουν το στόχο του 2015. Όμως 91 αναπτυσσόμενες χώρες θα μείνουν πίσω.
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΟΧΗ
Υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις στα ποσοστά ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή. Για παράδειγμα το 1 στα 6 παιδιά στην υποσαχάρια Αφρική πεθαίνει πριν την ηλικία των πέντε ετών σε σύγκριση με το 1 στα 29 σε Λατινική Αμερική και Καραϊβική και το 1 στα 143 στις βιομηχανικές χώρες.
Η UNICEF υπολογίζει πως με τους σημερινούς ρυθμούς τα ποσοστά της κάτω των πέντε ετών θνησιμότητας θα μειωθούν παγκοσμίως κατά περίπου 23% την περίοδο 1990-2015 - πολύ κάτω από τα δύο τρίτα που απαιτεί η επίτευξη του στόχου.
Με 37 αναπτυγμένες χώρες ανάμεσα στις 90 που βαδίζουν σύμφωνα με το στόχο, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει εντείνουν τις προσπάθειές τους αν πρόκειται και αυτές να το επιτύχουν. Το παγκόσμιο ποσοστό της μέσης ετήσιας μείωσης της κάτω των 5 ετών παιδικής θνησιμότητας θα πρέπει να φθάσει το 7,5% (από το αρχικό 4,4% που προϋπέθετε ο 25ετής στόχος) και να μείνει σε αυτό το επίπεδο σε όλη την περίοδο 2002-2015.
Που πρέπει να διπλασιασθούν οι προσπάθειες:Είναι βαθιά ανησυχητικό πως υπάρχουν 11 χώρες στις οποίες η κατάσταση επιδεινώθηκε και εξίσου ανησυχητικό είναι και το γεγονός πως σε αρκετές χώρες τα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας κάτω των 5 ετών έμειναν στάσιμα από το 1990, σύμφωνα με την έκθεση της UNICEF υπάρχουν 19 τέτοιες χώρες: Αγκόλα, Αζερμπαϊτζάν, Βουλγαρία, Γεωργία, Δημοκρατία του Κονγκό, Δημοκρατία της Τανζανίας, Ζάμπια, Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας, Λετονία, Λιβερία, Μαυριτανία, Μπουρούντι, Ρουάντα, Ρωσική Ομοσπονδία, Σάο Τόμε-Πρίνσιπε, Σομαλία, Τζαμάικα και Τουρκμενιστάν.
Σε όλες αυτές τις χώρες οι προσπάθειες πρέπει να διπλασιασθούν ενώ σε κάποιες εξαιρετικές περιπτώσεις όπως στη Μποτσουάνα, το Ιράκ και τη Ζιμπάμπουε για παράδειγμα, οι προσπάθειες πρέπει σχεδόν να τριπλασιασθούν.
Γράφημα2:
Παιδικοί θάνατοι κάτω των 5 ετών παγκοσμίως κατά περιοχή, το 2002.(10,8 εκατομμύρια θάνατοι).Σχεδόν οι μισοί θάνατοι παιδιών κάτω των 5 ετών παγκοσμίως (42%) συμβαίνουν στην υποσαχάρια Αφρική.Πηγή: UNICEF
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΙΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ
Η έκθεση της UNICEF σημειώνει πως το 1990 στις βιομηχανικές χώρες το 1 στα 100 παιδιά πέθαινε πριν φθάσει τα 5 του χρόνια, ποσοστό που το 2002 μειώθηκε σημαντικά στο 1 στα 143. Οι Σκανδιναβικές χώρες παρουσιάζουν τις καλύτερες επιδόσεις με τη Σουηδία στην κορυφή όπου το ποσοστό της κάτω των 5 ετών θνησιμότητας είναι μόνο 3 ανά 1.000 ζωντανά νεογνά, ενώ 20 από τις 36 βιομηχανικές χώρες παρουσιάζουν το διπλάσιο από αυτό το ποσοστό. Η σταθερή μείωση της παιδικής θνησιμότητας στις βιομηχανικές χώρες την περίοδο 1990-2003 βοηθήθηκε από νέα και ακριβά φάρμακα, τεχνολογία και παρεμβάσεις υγείας. Σε αντίθεση με την κατάσταση στις αναπτυσσόμενες χώρες που εξακολουθούν να παλεύουν για να ελέγξουν πολλές προλαμβανόμενες αιτίες όπως μεταδιδόμενες ασθένειες, περι-γεννητικές αιτίες, διατροφική ανεπάρκεια, βία και τραυματισμούς. Παρά τη σημαντική πρόοδο στις βιομηχανικές χώρες, με εξαίρεση λίγες χώρες με άριστες επιδόσεις η έκθεση της UNICEF επισημαίνει πως υπάρχει περιθώριο για μεγαλύτερη βελτίωση.
Ελλάδα: Το 1990 η χώρα μας είχε δείκτη θνησιμότητας κάτω των 5 ετών 11 στα 1.000 τον οποίο βελτίωσε το 2002 στο 5 στα 1.000 πετυχαίνοντας μέσο ετήσιο ρυθμό προόδου για την περίοδο 1990-2002 6,6% έτσι για την περίοδο 2002-2015 θα χρειαστεί ένα μέσο ετήσιο ρυθμό προόδου 2,3%.
Οι 37 χώρες που βαδίζουν σύμφωνα με το στόχο της μείωσης της κάτω των 5 ετών θνησιμότητας κατά τα δύο τρίτα μεταξύ 1990 και 2015 (που παρουσιάζουν δηλαδή μέση ετήσια μείωση των θανάτων παιδιών κάτω των 5 ετών για την περίοδο 1990-2002 ίση ή μεγαλύτερη του 4,4%).
Αίγυπτος
Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν
Ομάν
Αρμενία
Κύπρος
Ουγγαρία
Αυστρία
Λιβύη
Περού
Βολιβία
Λουξεμβούργο
Πολωνία
Γερμανία
Μαλαισία
Πορτογαλία
Δανία
Μάλτα
Σιγκαπούρη
Δημοκρατία της Κορέας
Μαρόκο
Σλοβενία
Δημοκρατία της Τσεχίας
Μπαγκλαντές
Σουηδία
Δομινικανή Δημοκρατία
Μπαχάμες
Τουρκία
Εκουαδόρ
Μπουτάν
Τυνησία
Ελλάδα
Μπρούνεϊ
Φιλιππίνες
Ισραήλ
Νέα Ζηλανδία
Ινδονησία
Νορβηγία