Τι να μην κάνετε με παιδί στην εφηβεία

Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Χριστιάνα Γερμανού

Το παιδί σου λοιπόν μεγάλωσε! Κι από ένα μικρό γλυκό αγοράκι ή κοριτσάκι μετατράπηκε σε έναν “τρομακτικό” έφηβο με άλλες ανάγκες και αναζητήσεις κι εσύ δεν ξέρεις τι να κάνεις! Δεν υπάρχει λόγος ούτε να τρομάζεις ούτε να ανησυχείς.

Η εφηβεία είναι ένα ακόμη εξελικτικό στάδιο στην ζωή μας κι ως τέτοιο έχει τις δικές του ανάγκες και την δική του διαχείριση, πράγμα που σημαίνει απλά ότι θα πρέπει κι εμείς ως γονείς να αλλάξουμε στάδιο, εξελιχθούμε και να αναβαθμίσουμε κατά κάποιον τρόπο τις δεξιότητες μας ώστε να συντονιστούμε και να ακολουθήσουμε την πορεία των παιδιών μας. 

Σε αυτό το ενδιάμεσο στάδιο προσαρμογής από το παιδί στον ενήλικα μπορεί να φαίνεται ότι οι έφηβοι είναι πλέον ανεξάρτητοι και μπορούν να τα καταφέρουν μόνοι τους αυτό όμως δεν ισχύει πλήρως και τα παιδιά μας ακόμη μας χρειάζονται. Το ερώτημα είναι πώς μας χρειάζονται; Ας δούμε λοιπόν τι είναι καλό να προσέχουμε:

Είμαστε κοντά τους με θετική στάση: 
οι περισσότεροι γονείς έχουν πείσει τους εαυτούς τους να βλέπουν την εφηβεία ως μια περίοδο βασανιστήριο όπου τα παιδιά τους έχουν ξεφύγει από κάθε όριο κι οι ίδιοι περιμένουν πάντα τα χειρότερα! 

Μην το κάνετε αυτό γιατί έτσι στερείτε όμορφες στιγμές από τους εαυτούς σας κι από τα παιδιά σας. Επίσης, κρατώντας μια τέτοια στάση κινδυνεύετε να εκπληρώσετε μόνοι σας αυτό που φοβάστε, δηλαδή όσο περισσότερο εσείς δεν τους δείχνετε εμπιστοσύνη και τους θεωρείτε ανίκανους να διαχειριστούν ορθά τις καταστάσεις, τόσο περισσότερο στρέφονται προς την κακή συμπεριφορά που φοβάστε. 

Δείξτε λοιπόν εμπιστοσύνη στην ανατροφή που έχετε δώσει μέχρι τώρα και στα ίδια τα παιδιά, και δώστε τους να καταλάβουν ότι είναι ικανοί κι ότι η διαχείρισή τους είναι σεβαστή, από την στιγμή που δεν εμπλέκονται σε πραγματικά “κακά” πράγματα όπως τα ναρκωτικά, οι κλοπές, κλπ.Δοκιμάστε να συνδεθείτε μαζί τους δείχνοντας ενδιαφέρον για τα χόμπι τους και τις δραστηριότητές τους. Προσπαθήστε να κρατήσετε την επικοινωνία ζωντανή κι έτσι θα έχετε πάντα κάτι νέο να μάθετε!

Εμπιστευτείτε το ένστικτο σας: 
αυτό σημαίνει πως ο καλύτερος “ειδικός” για τον δικό σας έφηβο είστε εσείς, η μαμά κι ο μπαμπάς του που τον γνωρίζουν όλα αυτά τα χρόνια! Αφήστε κάτω τα βιβλία με τις συμβουλές και προσπαθήστε να δείτε με το ένστικτό σας και την ενασχόληση με το παιδί σας πώς πάνε τα πράγματα. 

Τα βιβλία και οι ειδικοί είναι πάρα πολύ χρήσιμα εργαλεία που όμως δεν μπορούν ποτέ να προηγούνται του γονέα ούτε να τον αντικαταστήσουν. Αν η νοοτροπία μας δεν ταιριάζει με του βιβλίου ή αν ο δικός μας έφηβος κάνει κάτι που δεν είναι συμβατό με την προτεινόμενη θεωρία ή δεν του ταιριάζουν οι συγκεκριμένες λύσεις, δεν σημαίνει ότι υπάρχει απαραίτητα πρόβλημα, αλλά ότι όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί δεν μπορεί πάντα να μπαίνει σε καλούπια, διότι έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. 

Θα πρέπει λοιπόν εσείς ως γονείς να βρείτε τι θα κρατήσετε και τι θα αφήσετε από τις συμβουλές έτσι ώστε να είναι αποτελεσματικές στον δικό σας έφηβο και στην δική σας οικογένεια.

Επιλέξτε τις μάχες σας προσεκτικά: 
Δεν χρειάζεται απαραίτητα να είστε πάνω από το παιδί σας όλη την ώρα ελέγχοντας και κρίνοντας κάθε τι που κάνει. Είπαμε, η εφηβεία είναι η σταδιακή προσαρμογή από το “παιδί” στο “ενήλικας” ή αλλιώς μια πρόβα για την ενηλικίωση με δίχτυ ασφαλείας εσάς. Μην το ξεχνάτε αυτό, γιατί αυτό σημαίνει ακριβώς ότι θα πρέπει να αποφασίσετε τι είναι πραγματικά και ουσιαστικά σημαντικό και αξίζει να γίνει θέμα και τι είναι επουσιώδες και καλύτερα να το αφήσετε να περάσει. 

Για παράδειγμα, το ότι έκοψε τα μαλλιά της λοξά και δεν αρέσουν σε εσάς όχι μόνο δεν είναι ουσιώδες, αλλά μπορεί να λειτουργήσει και σαν ευκαιρία για να της δώσετε περιθώριο να νιώσει ικανή να επιλέξει μόνη της και να αναλάβει την ευθύνη της επιλογής της. Το να θέλετε να προστατέψετε το παιδί σας από κάθε πόνο και ταλαιπωρία είναι κατανοητό για κάθε γονέα και ταυτόχρονα είναι ανέφικτο! Αργότερα ως ενήλικας θα χρειαστεί να μπορεί να τα καταφέρει χωρίς εσάς. 

Από την στιγμή που δεν διακινδυνεύει η σωματική και ψυχική τους ακεραιότητα, τα παραδείγματα αυτά (όπως π.χ. μαλλιά, ρούχα, έξοδα, κλπ) είναι ευκαιρίες για μάθηση και ανάληψη ευθύνης όσο ακόμα είναι κάτω από την προστασία σας, όσο κάνουν “πρόβα”. Κάντε ένα βήμα πίσω κι αφήστε το περιθώριο για λάθη αλλά και το περιθώριο να έρθουν εκείνα σε εσάς γνωρίζοντας ότι μπορούν να ζητήσουν την βοήθεια και την στήριξή σας όταν την χρειαστούν!

Τα ουσιώδη και σημαντικά: 
Αλκοόλ και ναρκωτικά! Μικροκλοπές! Σεξουαλικές επαφές χωρίς προστασία!
Αν έχετε υποψίες ότι μπορεί ο έφηβός σας να κάνει χρήση νομίμων ή παρανόμων ουσιών μην τις αγνοείτε! Δεν υπάρχουν “μαλακά” και “σκληρά” ναρκωτικά, ούτε “έλα μωρέ λίγη μπυρίτσα ήπιε..”! Αυτό το θέμα είναι πραγματικά σοβαρό και επιβάλλεται να έχετε το νου σας. 

Ένα παιδί 13-14 ετών δεν μπορεί να κατανοήσει αυτό που του συμβαίνει όταν πίνει αλκοόλ, για παράδειγμα, γι” αυτό και δεν μπορεί να το διαχειριστεί! Επίσης αν παρατηρήσετε κρούσματα μικροκλοπών ή και κλοπών, θα πρέπει να δώσετε σημασία, να ασχοληθείτε και να διερευνήσετε το τι συμβαίνει! Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται και στο θέμα του σεξ. 

Η εφηβεία είναι μία περίοδος όχι μόνο ψυχικών αλλά και σωματικών αλλαγών και αφυπνίσεων. Είναι καλό να έχετε ήδη συζητήσει για το σεξ, δηλαδή πότε, με ποιον και γιατί, και για τις μεθόδους αντισύλληψης και προστασίας.Αυτά είναι θέματα πραγματικά ουσιώδη και σημαντικά, κι εν δυνάμει επικίνδυνα για την σωματική και ψυχική υγεία του παιδιού και για την μελλοντική του εξέλιξη! 
Για αυτόν τον λόγο και θα πρέπει να συζητιούνται αμέσως χωρίς προκαταλήψεις και χωρίς ντροπή. Το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε στους εφήβούς μας είναι το ότι είμαστε δίπλα τους, είμαστε διαθέσιμοι για να συζητήσουν τους προβληματισμούς τους, και σαφώς είμαστε οι ενήλικες της παρέας!

Πειθαρχία, η χρυσή τομή: 
Πόση πειθαρχία είναι υπερβολική πειθαρχία; Ιδού η απορία! Ζητούμενο σε αυτήν την μεταβατική περίοδο είναι να βρούμε την ισορροπία μεταξύ της απόλυτης υπακοής και της απόλυτης ελευθερίας. Πολλοί γονείς από φόβο μην τους “ξεφύγει” κάτι, τείνουν προς την καταπίεση κι άλλοι πάλι από φόβο μην υπερβάλλουν, αφήνουν τα παιδιά εντελώς ελεύθερα. 

Το πρόβλημα είναι ότι σε αυτή τη φάση το μεν πρώτο σύστημα έχει ξεπεραστεί και για το δε δεύτερο δεν είναι ακόμη έτοιμοι. Όταν αναλαμβάνουμε να κάνουμε εμείς τα πάντα στο βωμό της προστασίας, στερούμε από το παιδί μας την δυνατότητα να μάθει μόνο του να διαχειρίζεται καταστάσεις και να λύνει αποτελεσμαικά τα προβλήματα που προκύπτουν, ή αντίθετα στην απόλυτη ελευθερία πάλι οι έφηβοι μας νιώθουν κυριολεκτικά ξεκρέμαστοι και μόνοι! 

Προσπαθούμε λοιπόν να βρούμε την ισορροπία, χτίζοντας ένα πλαίσιο με δομημένα όρια και κανόνες από το οποίο να εξορμεί ο έφηβός μας στον έξω κόσμο με ασφάλεια, ώστε να μπορέσει να εξερευνήσει και κάθε φορά να ξέρει ότι μπορεί να επιστρέψει στην ασφάλεια της οικογένειάς του. Έτσι, όταν πια ενηλικιωθεί θα είναι μάλλον έτοιμος να λειτουργεί αυτόνομα και ανεξάρτητα. Αυτός άλλωστε είναι κι ο στόχος μας: ένας υγιής, ολοκληρωμένος και αυτόνομος ενήλικας!

Τι είναι η Ηχολαλία στα παιδιά με αυτισμό;

Ηχολαλία στον Αυτισμό: Γιατί το παιδί μου επαναλαμβάνει ό,τι λέω;

Επαναλαμβάνει το παιδί σας τις δικές σας λέξεις ή τις λέξεις των άλλων, αυτά που ακούει στην τηλεόραση ή τους ήχους που προέρχονται από το περιβάλλον; 

Τα παιδιά, τα οποία δεν εμφανίζουν καθυστέρηση στην ομιλία και ανήκουν στο φάσμα των αυτιστικών διαταραχών, τείνουν να επαναλαμβάνουν λέξεις και φράσεις, χωρίς να κατανοούν πλήρως τη σημασία τους, κάτι που συνιστά την ηχολαλία.

Τι είναι η Ηχολαλία;
Η ηχολαλία είναι η αυθόρμητη επανάληψη της ομιλίας των άλλων, δηλαδή η επανάληψη λέξεων, φράσεων και προτάσεων. Η επανάληψη μπορεί να πραγματοποιηθεί αμέσως μετά την ακρόαση των λέξεων ή των ήχων, ή μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα, συνιστώντας με αυτόν τον τρόπο ένα είδος καθυστερημένης ηχολαλίας. Ακόμα, τα παιδιά με υπερλεξία συχνά εμφανίζουν ηχολαλία.

Σε τι διαφέρει η Ηχολαλία από την Υπερλεξία;
Η υπερλεξία είναι η αναγνωστική ικανότητα, η οποία είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη ικανότητα σε μία συγκεκριμένη ηλικία. Παρόλο που το παιδί επαναλαμβάνει συχνά λέξεις, τις οποίες έχει διαβάσει, δεν κατανοεί τη σημασία των λέξεων αυτών. Επαναλαμβάνει, δηλαδή, αυτό που έχει διαβάσει: σε αντίθεση, τα παιδιά με ηχολαλία επαναλαμβάνουν αυτά, τα οποία έχουν ακούσει. Και στις δύο περιπτώσεις, όταν τα παιδιά είναι μικρής ηλικίας, κατανοούν σε μικρό βαθμό τις λέξεις, τις οποίες επαναλαμβάνουν.

Μα, καταλαβαίνει τι λέει;
Ενώ φαίνεται πως το παιδί επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις στο σωστό πλαίσιο, συχνά δεν κατανοεί πλήρως τη γλώσσα αλλά και τις επιπτώσεις, τις οποίες έχουν τα λεγόμενά του. Παρόλα αυτά, η επανάληψη αποτελεί έναν τρόπο εκμάθησης της γλώσσας μέσω της απομνημόνευσης και συχνά συνιστά μία προσπάθεια για επικοινωνία. 

Για παράδειγμα, όταν ρωτηθεί, «Θέλεις χυμό;», η απάντηση του παιδιού σας ενδέχεται να είναι επίσης «Θέλεις χυμό;» με τον ίδιο επιτονισμό, με τον οποίο ρωτάτε. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιεί τη φράση ως κατάφαση στην ερώτησή σας. Με άλλα λόγια, επαναλαμβάνει την ερώτηση για να επιβεβαιώσει ότι πράγματι θέλει χυμό. Η επανάληψη της ερώτησης ενδέχεται να πραγματοποιηθεί ακόμα και με κάποια χρονική καθυστέρηση, απαντώντας ως εξής: «Ναι. Θέλω χυμό;». 

Παρομοίως, ένα παιδί, το οποίο ακούει στην τηλεόραση τη φράση «Έχεις γάλα;», ενδεχομένως να επαναλάβει τη φράση, ακόμα και αν δε θέλει γάλα, με τον ίδιο επιτονισμό και ρυθμό, με τον οποίο τον άκουσε στην τηλεόραση. Επίσης, σε αντίστοιχη ερώτησή σας -αν δηλαδή θα ήθελε γάλα- ενδέχεται να απαντήσει με την ερώτηση «Έχεις γάλα;».

Θα μιλήσει ποτέ με τον σωστό τρόπο;
Η παρουσία της ηχολαλίας στα παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα αυτισμού, αποτελεί ένα καλό σημάδι: σημαίνει πως επεξεργάζονται τα γλωσσικά ερεθίσματα, παρόλο που αυτό συμβαίνει με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι τα επεξεργάζονται συνήθως τα παιδιά της ηλικίας του. Τα παιδιά αυτά δεν έχουν καθυστέρηση στην ομιλία και με την πάροδο του χρόνου αποκτούν όλο και πιο σύνθετες δεξιότητες ομιλίας. Αποτελεί, δηλαδή, έναν τρόπο εκμάθησης και ανάπτυξης των δεξιοτήτων ομιλίας, χωρίς, όμως, να συνιστά μία «μη φυσιολογική» ανάπτυξη στην ομιλία του. Παρόλα αυτά, η ανάπτυξη ενδέχεται να πραγματοποιηθεί σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Είναι πιθανό να σταματήσει την ηχολαλία;
Είναι σχεδόν απίθανο για ένα παιδί που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού, να σταματήσει να ηχολαλεί. Ωστόσο, η ηχολαλία ενδέχεται να γίνει λιγότερο έντονη και σε κάποιες περιπτώσεις σχεδόν μη αντιληπτή. 

Οι ενήλικες με αυτισμό εξακολουθούν να εμφανίζουν ηχολαλία, γεγονός το οποίο μπορεί να φαίνεται ως επανάληψη των φράσεων του συνομιλητή του (ή όχι). Σε περιπτώσεις, στις οποίες δίνονται οδηγίες για την εκτέλεση κάποιας δραστηριότητας, ενδέχεται να επαναλάβουν τις οδηγίες με μη συνειδητό τρόπο. 

Ακόμα, ενδέχεται να επαναλαμβάνουν λόγια από ταινίες, ή τηλεοπτικές εκπομπές: αυτό μπορεί να συμβαίνει και μη λεκτικά, δηλαδή επαναλαμβάνοντας τα λόγια από «μέσα» τους. Στην τελευταία περίπτωση, ακούγοντας τον εαυτό τους να επαναλαμβάνει τα λόγια, επαναλαμβάνουν αυτά που εκφέρουν.

Ναι, αλλά τί χρειάζεται να κάνω σε αυτή την περίσταση; Υπάρχει θεραπεία για την ηχολαλία;

Δεν υπάρχει θεραπεία για την ηχολαλία. Ωστόσο, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να ενισχύσει τις γλωσσικές του δεξιότητες. Αρχικά, κρατείστε την ψυχραιμία σας και προσπαθήστε να έχετε συγκροτημένο λόγο. Προσπαθήστε να είστε συγκεκριμένοι και άμεσοι, κάνοντας ερωτήσεις που απαντούν σε «ναι» ή «όχι». Λόγου χάρη, στο παράδειγμα που δόθηκε με το χυμό, αν το παιδί σας επαναλαμβάνει τις ερωτήσεις σας, μπορείτε να πείτε «Ναι, θέλω χυμό». Το πιο πιθανό είναι να απαντήσει επαναλαμβάνοντας τη φράση σας, συνηθίζοντας και απομνημονεύοντας με αυτόν τον τρόπο τη φράση αυτή. Χρειάζεται να είστε ήρεμοι, επίμονοι και υπομονετικοί.

Η ηχολαλία, παρόλο που δεν αποτελεί διαγνωστικό κριτήριο για τον αυτισμό, συχνά εμφανίζεται σε παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Η εμφάνιση αυτή σε ένα νήπιο δεν αποτελεί μία ένδειξη του αυτισμού: η ηχολαλία ενδέχεται να εμφανιστεί χωρίς το παιδί να βρίσκεται στο φάσμα. Εάν έχετε ανησυχίες ότι το παιδί σας ηχολαλεί, μιλήστε με τον παιδίατρο, ή επικοινωνήστε με κάποιον λογοθεραπευτή.

ikidcenters

«Σκοτώνουμε» τα παιδιά μας με το φαΐ Τα σπρώχνουμε στις ασχολίες του καναπέ.

Ο Νίκος Συρίγος γράφει για το ακατάρριπτο ρεκόρ της παιδικής παχυσαρκίας που κατέχουν τα ελληνόπουλα εδώ και χρόνια.

Μεγαλύτερη ντροπή όμως είναι να βλέπεις το παιδί σου να τρώει όλα αυτά τα σκ… τα και να κάνεις πως δεν τρέχει τίποτα αντί να… τρέχεις μαζί με το πιτσιρίκι!

To πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας

Θυμάμαι τη γιαγιά μου να με κυνηγάει για να φάω. Και τις ελάχιστες φορές που φτάναμε προς το τέλος και άδειαζα το μεγαλύτερο μέρος του πιάτου, θυμάμαι να μαζεύει όλο το φαγητό που είχε μείνει σε μια μπουκιά και να μου λέει με σχεδόν ικετευτικό ύφος «έλα παιδί μου, τη δύναμη σου θα αφήσεις;». 

Η διαφορά της κυρά-Λένης με τις σημερινές γιαγιάδες είναι πως είχε ζήσει στο πετσί της την κατοχή. Και η διαφορά μου με τα σημερινά παιδιά ήταν πως τουλάχιστον μέχρι το Γυμνάσιο ήμουν κάτι μεταξύ αδύνατου παιδιού και… υποσιτισμένου. Της μπιάφρας που έλεγαν οι παλιοί.

Σήμερα, βγήκε στη δημοσιότητα το αποτέλεσμα μις έρευνας της ελληνικής εταιρίας παχυσαρκίας, που για μια ακόμη χρονιά δίνει στα ελληνόπουλα μια θλιβερή πρωτιά. Αυτή των πιο παχύσαρκων παιδιών στην Ευρώπη. Και είναι ένα ρεκόρ το οποία δυστυχώς κατέχουμε για χρόνια. Το «δυστυχώς» δεν έχει να κάνει με την αισθητική αλλά με την υγεία.

Και υπεύθυνοι για αυτό το ρεκόρ είμαστε αποκλειστικά οι γονείς. Και γιατί «σκοτώνουμε» τα παιδιά μας με το φαί, την ποσότητα και την ποιότητα, αλλά και γιατί η πλειοψηφία όσων έχουμε παιδιά είτε λόγω κούρασης, είτε λόγω έλλειψης χρόνου, είτε λόγω βαρεμάρας δεν τα πηγαίνουμε στον αθλητισμό. Για να μην πω ότι τα σπρώχνουμε στις ασχολίες του καναπέ.

Σε αυτό φυσικά συμβάλει και η κάκιστη οικονομική κατάσταση των περισσοτέρων πλέον οικογενειών, καθώς πέρνα του χρόνου ο γονιός θα πρέπει να δαπανήσει και ένα αξιοσέβαστο ποσό μηνιαίως για να αθληθεί το παιδί του ή τα παιδιά του.

Παρά τις δυσκολίες ωστόσο, κάθε φύσης, μια βόλτα στο πάρκο, μια μπάλα ποδοσφαίρου, μπάσκετ, βόλεϊ ή ακόμη ένα ποδήλατο μπορεί να προσφέρει στο παιδί αλλά και στο γονιό διέξοδο υγείας.

Αν αυτό δε συνδυαστεί με σωστή διατροφή τόσο το καλύτερο. Το ότι η χώρα που γέννησε το αθλητικό ιδεώδες και τον αθλητισμό γενικότερα, δεν έχει σχολικό αθλητισμό φαντάζομαι ότι είναι περιττό να γράψω πως αποτελεί ντροπή για όλους αυτούς που μας κυβερνάνε εδώ και χρόνια. 

Μεγαλύτερη ντροπή όμως είναι να βλέπεις το παιδί σου να τρώει όλα αυτά τα σκ… τα και να κάνεις πως δεν τρέχει τίποτα αντί να… τρέχεις μαζί με το πιτσιρίκι! 

Αν δεν λυπάσαι τον εαυτό σου, που σε έφαγε το… Σαντιάγκο Καναπέου, λυπήσου τουλάχιστον το παιδί σου.

onsports