Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι, γυναίκες και άνδρες, βρίσκονται μόνοι στο σπίτι μεγαλώνοντας τα παιδιά τους χωρίς σύντροφο.
Πρακτικά και συναισθηματικά προβλήματα έρχονται σε αντίθεση με τη χαρά που δίνει η ζωή δίπλα σε ένα παιδί. Κι όμως η ισορροπία μπορεί να επιτευχθεί.
Σύμφωνα με όλες τις ευρωπαϊκές στατιστικές μεγαλώνει συνεχώς ο αριθμός των παιδιών που ζουν μόνο με τον ένα γονέα τους. Αυτό που σήμερα χαρακτηρίζει μια τέτοια οικογένεια είναι η ποικιλία στα χαρακτηριστικά της και στις ιδιαίτερες συνθήκες που καλείται να ανταποκριθεί.
Ένα διαζύγιο, ένας θάνατος, μια υιοθεσία ή η απόφαση τεκνοποίησης χωρίς σύντροφο συνθέτουν ένα μωσαϊκό οικογενειών από τις οποίες προκύπτει ένα σημαντικό ερώτημα:
Μπορεί να τα καταφέρει κανείς μόνος ή μόνη;
Με δεδομένο ότι οι ιδανικές και πάντα χαρούμενες οικογένειες των ονείρων μας υπάρχουν μόνο στα σήριαλ, η απάντηση είναι ναι. Και η ζωή αποκαλύπτει τους τρόπους.
Μάριος Βλάχος, 43 ετών, πατέρας τριών παιδιών.
Τα παιδιά μου είναι ηλικίας 12, 9 και 6 ετών και τα φροντίζω εγώ. Πάνε πέντε χρόνια που χώρισα από τη μητέρα τους και στην αρχή ήταν πολύ δύσκολα τα πράγματα για μένα. Ωστόσο επειδή τα παιδιά δίνουν γλύκα στη ζωή βρήκα από αυτά τη δύναμη για να συνεχίσω. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εξακολουθώ να το έχω στη δουλειά μου. Δυστυχώς βρίσκεται ακόμη σε ισχύ το στερεότυπο που θέλει τη μητέρα να μένει σπίτι για την φροντίδα των παιδιών και τον άνδρα έξω να κερδίζει χρήματα.
Οι δικές μου δραστηριότητες μου χρειάστηκε να περιοριστούν μέσα στην καθημερινότητα τουλάχιστον κατά 3 ώρες. Μπορεί κανείς να καταλάβει σημαίνει αυτό για έναν ελεύθερο επαγγελματία σαν και μένα.
Είναι μια κίνηση που έχει το κόστος της τόσο σε επίπεδο οικονομικό, όσο και καριέρας. Όμως αποφάσισα να δώσω την προτεραιότητα στα παιδιά και δεν το μετάνιωσα.
Ξυπνάω κάθε πρωί νωρίς να ετοιμάσω το πρωινό τους και να τα πάω στο σχολείο και στη συνέχεια μαγειρεύω για να βρουν σπιτικό φαγητό όταν θα επιστρέψουν το μεσημέρι κουρασμένα. Ευτυχώς λατρεύω την μαγειρική και έμαθα από νωρίς στα παιδιά μου να τρώνε σωστά και εκλεκτικά. Είμαι ο μπαμπάς που φτιάχνει γλυκά και πίτες, κάτι που γεμίζει χαρά και εκείνα και μένα. Επίσης τα διαβάζω για το σχολείο και τα μαθαίνω να είναι πάντα συνεπή προς τις υποχρεώσεις τους.
Το πρώτο διάστημα που ο μικρός μου ήταν ακόμη μωρό ήμουν αντιμέτωπος με δεκάδες πρακτικές δυσκολίες. Είχα να τον αλλάξω, να αλέσω το φαγητό του, να τον ταΐσω, να παίξω μαζί του. Τώρα τα πράγματα αρχίζουν να ζορίζουν με τη μεγάλη μου κόρη που βρίσκεται στο κατώφλι της εφηβείας.
Παρόλο που εκείνη νιώθει άνετα και συζητά μαζί μου τα πάντα, φοβάμαι μήπως κάνω εγώ καμιά γκάφα. Δεν υπήρξα ποτέ κορίτσι που μπαίνει στην εφηβεία και εκ των πραγμάτων δεν γνωρίζω όλες τις διαστάσεις αυτής της εμπειρίας.
Έχω σχεδόν ξεχάσει τι σημαίνει να έχεις προσωπική ζωή. Κάποτε επιχείρησα να συγκατοικήσω με μια κυρία, χωρισμένη επίσης και με δυο παιδιά, αλλά η προσπάθειά μας δεν καρποφόρησε. Ωστόσο πρέπει να πω πως τα πέντε παιδιά μέσα στο ίδιο σπίτι πέρασαν καταπληκτικά.
Το να φτιάξει ένας γονέας που μεγαλώνει μόνος τα παιδιά του τη ζωή του ξανά είναι πολύ δύσκολο και ίσως για τους άνδρες να είναι δυσκολότερο από τις γυναίκες. Δεν είσαι πάντα διαθέσιμος, το σπίτι σου το μοιράζεσαι και ενδεχομένως να μην είναι και πολλές εκείνες που θα θελαν να ξεκινήσουν μια σοβαρή σχέση με κάποιον που έχει ήδη παιδιά.
Θέλω όμως να περάσω το μήνυμα πως δεν είναι ακατόρθωτο και τα παιδιά όχι μόνο να μην τα βρει εχθρικά ως προς σ’ αυτό αλλά να τα έχει βοηθούς του.
Παρά τις δυσκολίες περνάω υπέροχα μαζί τους. Είναι καταπληκτικά παιδιά, κοινωνικά και αγαπητά σε όλους. Μεταξύ μας έχουμε φτιάξει μια ζεστή σχέση. Η πιο ωραία στιγμή της ημέρας είναι όταν επιστρέφω στο σπίτι και τρέχουν πάνω μου όλα με ενθουσιασμό. Ή τα πρωινά της Κυριακής που υπάρχει περισσότερος χρόνος και επιδιδόμαστε σε ξέφρενο παιχνίδι.
Τα παιδιά όταν σου προσφέρουν αγάπη, το κάνουν με όλη τη δύναμη της ψυχής τους, δίνονται ολοκληρωτικά και αυτό με γεμίζει ζωή.
Μ.Δ, 39 ετών, μητέρα ενός αγοριού.
Μια μητέρα που μεγαλώνει το παιδί μόνη της είναι καθημερινά αντιμέτωπη με πολλές πρακτικές δυσκολίες. Πρέπει να φροντίσει για όλα εκείνα που κάτω από άλλες συνθήκες θα μοιράζονταν. Το πιο δύσκολο είναι οι αποφάσεις που πρέπει να πάρει για διάφορα ζητήματα, όταν οι περιστάσεις απαιτούν να κινηθεί στα γρήγορα και επιπλέον να ξέρει πως πρέπει να κάνει το σωστό. Διακατέχεται επίσης από φόβους. Ο μεγαλύτερος δικόςμου αφορά το τι θα γίνει εάν κάτι μου συμβεί.
Δεν πιστεύω πως μια μαμά πρέπει να παίξει τον ρόλο του μπαμπά που απουσιάζει, ούτε το αντίστροφο. Ο πρώην σύζυγος μου κατοικεί σε άλλη πόλη και δεν βλέπει το παιδί σε καθημερινή βάση.
Η δική μου περίπτωση ανήκει σε εκείνες όπου κάποιες στιγμές χρειάζεται να καλυφθεί ένα κενό. Έτσι ο γονέας μπορεί να γίνει μάνα, πατέρας, αδελφός και φίλος του παιδιού του. Κατά τη γνώμη μου αυτό αποτελεί το πιο δύσκολο κομμάτι της επικοινωνίας. Η αφοσίωση, οι πολλαπλοί ρόλοι μπορούν να δώσουν στη σχέση μια κάπως αρρωστημένη τροπή και να δημιουργήσουν εξαρτήσεις. Αλλά πιστεύω πως κάτι τέτοιο για να γίνει πρέπει να το ενθαρρύνει ο ίδιος ο γονέας. Είναι σημαντικό να διαφυλάξει και να υπερασπίσει την ατομικότητά του και την προσωπική του ζωή. Ταυτόχρονα όμως είναι πολύ δύσκολο να την έχει. Για μια μητέρα που μεγαλώνει ένα παιδί ο χρόνος είναι λίγος καθώς οι ανάγκες του παιδιού προηγούνται, οι ευθύνες πολλές, το στρες μεγάλο. Τα αγόρια που έχουν έτσι και αλλιώς την τάση να προσκολλούνται στη μητέρα τους δεν βλέπουν με καλό μάτι την είσοδο κάποιου άλλου άνδρα στην ζωή τους και αυτό δημιουργεί επιπλέον προβλήματα που απαιτούν πολύ προσεκτικούς χειρισμούς.
Πολύ δύσκολο για μια γυναίκα είναι επίσης το να φτιάξει μια καριέρα. Προσωπικά πολλές φορές παρατήθηκα από θέσεις ή γύρισα την πλάτη σε προκλήσεις γνωρίζοντας πως δεν θα είχα τον χρόνο να ανταποκριθώ όπως έπρεπε
Παρά τα προβλήματα είμαι πολύ ευτυχισμένη που στη ζωή μου υπάρχει αυτό το παιδί και τώρα που μεγαλώνει και η σχέση βαθαίνει και η επικοινωνία μπαίνει σε νέα βάση χαίρομαι μαζί του τη κάθε μου στιγμή.
Λ.Π, 40 ετών, μητέρα δύο παιδιών
Πριν από 6,5 χρόνια έχασα τον σύζυγο μου σε τροχαίο. Η ζωή μας σφραγίστηκε από αυτό το γεγονός και εγώ έμεινα στο σπίτι μόνη με ένα κοριτσάκι που τότε ήταν 7 ετών και ένα αγοράκι μόλις 2,5. Είναι δύσκολο να περιγράψω τον πρώτο καιρό, καθώς εκτός από τον βαθύ πόνο μου έπρεπε να βρω τη δύναμη να υποστηρίξω τα παιδιά μου. Με τον μικρό μου είχα τις μεγαλύτερες δυσκολίες. Του ήταν αδύνατο να καταλάβει το μη αναστρέψιμο της απώλειας του πατέρα του. Το παιδί έμεινε χωρίς το ανδρικό πρότυπο του και βασανιζόταν από την απουσία ενός ανθρώπου με τον οποίο είχε μια καταπληκτική σχέση.
Χρειάστηκε να παίξω πολλαπλούς ρόλους για να καλύψω το κενό. Έκανα μαζί του ότι και ο μπαμπάς, είδα ποδόσφαιρο, ράλι, προσπάθησα να επικοινωνήσω μαζί του σε μια διαφορετική βάση. Μέχρι την ηλικία των 7ετών ο γιος μου δεν με άφηνε λεπτό από τα μάτια του. Ξυπνούσε τη νύχτα και έκανε βόλτες στο σπίτι, με αποζητούσε ακόμη και όταν κατέβαζα τα σκουπίδια. Η κόρη μου αντιμετώπισε την κατάσταση πιο ψύχραιμα. Αποδέχτηκε το γεγονός του θανάτου, την καθόρισε φυσικά, αλλά βρήκε τον τρόπο να το διαχειριστεί. Ο μεγαλύτερος φόβος της ήταν μήπως μου πει κάτι και με στενοχωρήσει.
Αν και είχα στο πλευρό μου τους γονείς και την αδελφή μου, έγινα εγώ εκείνη που έπρεπε να διαχειριστεί τις τύχες και να πάρει τις αποφάσεις όλης της οικογένειας. Αν και δεν κερδίζω πολλά χρήματα, έχω τουλάχιστον μια μόνιμη δουλειά και αυτό ήταν μια από τις βάσεις πάνω στην οποία πάτησα ώστε να μπορέσω να στηρίξω την οικογένειά μου.
Σήμερα πια είμαστε σε ένα καλύτερο δρόμο. Τα παιδιά έχουν πλήρως αποδεχτεί την απώλεια και η οικογένεια λειτουργεί. Μπορώ να τους μιλάω και εγώ με διαφορετικό και πιο ανοιχτό τρόπο για τον μπαμπά τους.
Είναι δυο υπέροχα παιδιά. Ο γιος μου είναι εξαιρετικά δημοφιλής στο σχολείο και η κόρη μου μια καταπληκτική μαθήτρια. Έχουν πολλούς φίλους, είναι κοινωνικά και αγαπητά παιδιά. Μεταξύ μας είμαστε πολύ δεμένοι. Καμιά φορά αρπάζονται μεταξύ τους όπως όλα τα αδέλφια αλλά σήμερα πια σε θέση να ξέρω πως αυτό αποτελεί δείγμα ψυχικής υγείας και πως τα παιδιά μου μεγαλώνουν φυσιολογικά.
Αντίθετα από άλλες μονογονεϊκές οικογένειες όπου τα μεγαλύτερα προβλήματα του γονέα είναι οι πρακτικές δυσκολίες της καθημερινότητας και η έλλειψη χρόνου, η δική μου προτεραιότητα είναι διαφορετική. Δεν θέλω λεπτό να μείνουν τα παιδιά χωρίς ψυχολογική υποστήριξη.
Δεν με ενδιαφέρει να φτιάξω και πάλι την ζωή μου. Είναι μια σκέψη που δεν με αφορά. Έχω όμως πολλούς φίλους. Το πρώτο καιρό ήταν αδύνατο να βγω από το σπίτι και γιατί ήμουν απαραίτητη στο σπίτι κάθε στιγμή και γιατί η μητέρα μου δεν δεχόταν να τα κρατήσει για ένα τέτοιο λόγο. Μέχρι σήμερα οι έξοδοι μου είναι σπάνιες, αλά όποτε βγαίνω περνάω με τους φίλους μου καταπληκτικά.
Tips για μια ισορροπημένη καθημερινότητα
- Αναζητήστε στον κοινωνικό σας περίγυρο ανθρώπους που θα σας ακούσουν με κατανόηση και αγάπη. Για ένα γονέα που μεγαλώνει μόνος το παιδί του το να έχει ανθρώπους με τους οποίους θα μοιραστεί χαρές και λύπες είναι μεγάλη βοήθεια.
- Μην αποφύγετε να βάλετε στο παιδί όρια από φόβο ότι θα το στενοχωρήσετε περισσότερο κυρίως αν έχετε χωρίσει από τον άλλο γονέα του. Και σε αυτή τη περίπτωση τα παιδιά χρειάζονται έναν άνθρωπο να τους δείξει ποιο είναι το σωστό.
- Προσπαθήστε να αποφύγετε την ταύτιση με το μικρό σας κυρίως αν είστε τα μοναδικά μέλη της οικογένειας. Τόσο εσείς όσο και το παιδί έχετε ανάγκη από μια σχέση ειλικρινείας που θα βασίζεται πάνω στην αγάπη και όχι στην εξάρτηση.
- Εάν θέλετε να βάλετε στη ζωή σας ένα καινούργιο πρόσωπο και σκέφτεστε με ενδιαφέρον τη προοπτική ενός νέου γάμου ή μιας συμβίωσης προσέξετε τον τρόπο με τον οποίο θα παρουσιάσετε την κατάσταση στο παιδί. Εάν αντιδράσει έντονα δώστε του χρόνο και προσπαθήστε ξανά