Ο γυαλός δεν είναι ποτέ στραβός… μάλλον στραβά αρμενίζεις

Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν την τάση να ρίχνουν το φταίξιμο στους άλλους όταν κάτι δε πάει καλά. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι συνηθίζουν να κατηγορούν τους εαυτούς τους όταν τα αποτελέσματα μιας πράξης δεν είναι τα επιθυμητά ακόμη κι όταν τα πράγματα δεν ελέγχονται από τους ίδιους. Το σύνηθες για τους περισσότερους ανθρώπους είναι οι παραπάνω συμπεριφορές να εναλλάσσονται αναλόγως το μερίδιο ευθύνης που κάποιος πιστεύει ότι αναλογεί στον ίδιο ή στους άλλους.

Η προσωπικότητα και η υποκειμενική αντίληψη κάθε φορά της κατάστασης για όλα τα παραπάνω αποτελούν υποκειμενικούς παράγοντες αξιολόγησης για την ευθύνη που αναλογεί κάθε φορά στον καθένα. Αντισταθμιστικά της υποκειμενικής αντίληψης περί ευθύνης του καθενός δρα η «αντικειμενική ευθύνη» μέσω του νομικού πλαισίου το οποίο κάθε κοινωνία θεσπίζει με σκοπό να επιτυγχάνεται στο μέτρο του δυνατού η ειρηνική συμβίωση των πολιτών της και ο ισότιμος καταμερισμός των αγαθών.

Η ρευστότητα η οποία γεννάται, όμως, όταν μια μικρή αλλαγή μπορεί να τροποποιήσει τη σταθερότητα μιας κατάστασης την οποία ένας νόμος θεωρεί ότι πρεσβεύει μέσω της «ξύλινης» γλώσσας του, γεννά πολλές φορές μια εσωτερική σύγκρουση για όσους προσπαθούν να επιτύχουν τις προσωπικές τους επιθυμίες χωρίς να παρεκκλίνουν από τις κοινωνικές νόρμες.

Ο τρόπος για να ξεπεραστεί μια τέτοιου είδους εσωτερική σύγκρουση βρίσκεται πέρα από την ανάληψη ή όχι της προσωπικής ευθύνης ή της μετάθεσής της σε κάποιο νομικό πλαίσιο. Όποιος επιθυμεί την πραγματοποίηση των στόχων του, δε μπλέκει σε ένα παιχνίδι ανάθεσης ευθυνών μέσα από το οποίο επεξεργάζεται άλλες ασυνείδητες ανάγκες του αλλά βρίσκει τρόπους να προσαρμόζεται σε κάθε μεταβαλλόμενο δημιουργηθέν πλαίσιο.

Μια τέτοια συμπεριφορά μπλέκει την ατομική ευθύνη χωρίς να χρησιμοποιεί στατικούς όρους για να την περιγράψει. Η έννοια της ατομικής ευθύνης αποκτά αξία όχι μέσω του αποτελέσματος μιας πράξης αλλά από τη συμπεριφορά η οποία έπεται και αναδεικνύει την αξία της σχετικά με το τι ο καθένας κάνει για τον εαυτό του από τη στιγμή που αναγνωρίζει το αποτέλεσμα μιας πράξης.
Η έννοια της ευθύνης απέναντι στο αποτέλεσμα μιας πράξης καταλήγει να είναι η δυναμική όσο και συνεχής προσπάθεια προσωπικής προσαρμογής εντός ενός ηθικού κοινωνικού πλαισίου μέσα από το οποίο αναζητείται η κατάκτηση των προσωπικών προσδοκιών.

Γιώργος Παπαδόπουλος, ψυχολόγος
enallaktikidrasi.com
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Εμπιστοσύνη: Η βάση όλων των σχέσεων

Τι σημαίνει «εμπιστοσύνη» σε μια σχέση και πώς μπορούμε να την αποκαταστήσουμε

Είναι δύσκολο να θέλει κανείς να δημιουργήσει βαθιές συνδέσεις με άλλους ανθρώπους, αλλά η έλλειψη εμπιστοσύνης να τον κρατά πίσω. Είναι ουσιαστικά επώδυνο. Τα καλά νέα είναι ότι είναι κάτι το οποίο μπορεί να αλλάξει• δεν χρειάζεται να είμαστε για πάντα καχύποπτοι και απόμακροι από όλους. Τα άσχημα νέα είναι ότι αυτό το ζήτημα δεν αφορά τους άλλους, αλλά εμάς τους ίδιους.

Ας φέρω ένα παράδειγμα για να καταλάβετε. Λίγο αφότου αποφοίτησα από τη σχολή, ξεκίνησα να κάνω συμβουλευτική σε θυμωμένους εφήβους, άτομα με προβληματικές συμπεριφορές. Πολλοί από αυτοί είχαν μεγαλώσει στο κέντρο της πόλης μου και αντιμετώπιζαν ψυχοκοινωνικούς στρεσογόνους παράγοντες, όπως βία, ναρκωτικά και μονογονεϊκές οικογένειες με οικονομικά προβλήματα.
Σε μια προσπάθεια να εξυπηρετήσω όσο περισσότερα παιδιά μπορούσα, επέλεξα μια θεραπευτική μέθοδο, την ομαδική συμβουλευτική που εστίαζε στη διαχείριση του θυμού και στις κοινωνικές δεξιότητες. Κι αυτό που άκουγα συνεχώς ήταν: «Δεν μπορώ να εμπιστευθώ κανέναν».
Είτε εργαζόμουν με γυναίκες, είτε με άντρες, αυτό ήταν η πιο συνηθισμένη δήλωση και η μεγαλύτερη πρόκληση για εμένα. Και καθώς τα χρόνια περνούσαν και αποκτούσα εμπειρία, ανακάλυψα ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης ήταν μία από τους μεγαλύτερους αγώνες που δίνει ένας ασθενής.

Η εμπιστοσύνη είναι η βάση όλων των σχέσεων

Οι σχέσεις χτίζονται πάνω στην εμπιστοσύνη. Όταν δεν εμπιστευόμαστε τους άλλους, στερούμε από τον εαυτό μας την ανθρώπινη σύνδεση και την αυθεντική ζωή. Ίσως σχετίζεται με την έμφυτη δυσκολία μας να δείξουμε ευάλωτοι.
Ίσως κάποτε νιώθαμε ασφαλείς να μοιραζόμαστε τις ελπίδες, τα όνειρα και τους δαίμονές μας, αλλά όχι πια. Πολλοί από εμάς έχουν προδοθεί. Άλλοι ακόμα προσπαθούν να κλείσουν τις πληγές τους.

Γιατί η εμπιστοσύνη είναι τόσο δύσκολη;

Όσο περίεργο κι αν μας φαίνεται το «δεν εμπιστεύομαι κανέναν», στην πραγματικότητα σημαίνει «δεν εμπιστεύομαι τον εαυτό μου». Και κατά τη διάρκεια της εργασίας μου στον συμβουλευτικό σταθμό με τους εφήβους, ο επόπτης μου μου τόνιζε πως όταν κάποιος μιλά συνεχώς για κάποιον άλλο, στην πραγματικότητα, μιλά για τον εαυτό του και για τον δικό του πόνο. Και ένας τρόπος να αποφύγουμε να νιώθουμε όλα εκείνα τα ανεπιθύμητα συναισθήματα είναι να τα περάσουμε σε έναν άλλο μέσω της προβολικής ταύτισης:
Η προβολή είναι η ασυνείδητη πράξη κατά την οποία προσδίδουμε ένα δικό μας εσωτερικό χαρακτηριστικό σε κάποιον άλλο. Τις περισσότερες φορές αυτό που προβάλουμε είναι ένα ανεπιθύμητο συναίσθημα ή χαρακτηριστικό. Οπότε προσδιορίζοντας τους άλλους ως ανεπιθύμητους ή ανειλικρινείς, μπορούμε να αποφύγουμε να νιώσουμε αυτά τα συναισθήματα για εμάς τους ίδιους.
Ταύτιση με τις προβολές των άλλων σημαίνει απώλεια της ικανότητάς μας να εμπιστευτούμε τις ίδιες μας τις αντιλήψεις, τις απόψεις, τις σκέψεις και τα συναισθήματα. Μας λείπει η ικανότητα να κατανοήσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο.
Σε βαθύτερο επίπεδο αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης στους άλλους αναπαριστά ένα ανώριμο εγώ που δεν έχει αναπτύξει ανθεκτικότητα και αντοχή στη σύγχυση. Φυσικά, αν μεγαλώσατε με μη υποστηρικτικούς και απαξιωτικούς φροντιστές, είναι εύκολο να καταλάβετε γιατί δυσκολεύεστε να εμπιστευθείτε. Γιατί να εμπιστευθείτε κάποιον, αν τα συναισθήματά σας δεν επιβεβαιώνονταν ποτέ ως παιδί;
Όταν σας λείπει αυτή η βάση, περιμένετε από τους άλλους ότι θα σας απογοητεύσουν και ότι δεν θα κρατήσουν το λόγο τους. Άλλωστε, αυτό δεν έκαναν και οι γονείς σας; Ο κίνδυνος του να αναμένετε ότι όλοι και συνεχώς θα μας απορρίπτουν είναι βαθιά ριζωμένος και αποτελεί μια σχεδόν αυτόματη σκέψη.
Όμως, οι άνθρωποι είμαστε προγραμματισμένοι να συνδεόμαστε. Και όταν απομονωνόμαστε από τους άλλους, στερούμαστε και τη σημαντικότερη σχέση της ζωής μας – τη σχέση με τον ίδιο μας τον εαυτό.

Πώς να ξαναχτίσουμε την εμπιστοσύνη για τον εαυτό μας

1. Αναγνωρίστε ότι όλοι οι άνθρωποι αποτελούνται από «καλά» και «κακά» κομμάτια. Με άλλα λόγια, όλοι έχουμε ελαττώματα.
2. Αποδεχτείτε τις σκοτεινές, ανεπιθύμητες και πρωτόγονες πλευρές σας. Αλλάξτε αυτά που μπορείτε και αποδεχτείτε αυτά που δεν μπορείτε πλήρως να εξελίξετε.
3. Δουλέψτε με τον εαυτό σας για να χτίσετε αντοχή σε έντονα, δυνατά συναισθήματα, όπως εχθρικότητα, απόρριψη, σύνδεση και έρωτα.
4. Αποκτήστε συνείδηση των προβολών που κάνετε σε άλλους.
5. Αφήστε πίσω σας τις παρελθοντικές προδοσίες. Αντισταθείτε στην παρόρμηση να βυθιστείτε σε σκέψεις για το ποιος και γιατί σας αδίκησε.
6. Πιστέψτε ότι ο κόσμος είναι στο μεγαλύτερο μέρος του ένα ασφαλές μέρος και οι άνθρωποι έχουν και μια έμφυτη καλή πλευρά.
7. Μάθετε πως όταν κάποιος σας προδώσει, μπορείτε να αντέξετε τα άβολα συναισθήματα του θυμού, της απόρριψης, του πόνου και της αβεβαιότητας. Δεν θα καταρρεύσετε και δεν θα έρθει το τέλος του κόσμου.
8. Συγχωρέστε τον εαυτό σας για τις προβολές που κάνετε στους άλλους και για τις ευκαιρίες που έχετε χάσει κατά καιρούς. Ποτέ δεν είναι αργά και οι σχέσεις πετυχαίνουν αφού έχουμε έρθει σε επαφή και έχουμε μάθει τον εαυτό μας.

Linda Esposito, ψυχοθεραπεύτρια
enallaktikidrasi.com
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Ο Θυμωμένος Άνθρωπος

Δύσκολο συναίσθημα ο θυμός… 

Συναίσθημα που οι περισσότεροι το φοβόμαστε, ίσως γιατί φοβόμαστε τον εαυτό μας, τις σκέψεις μας, τις αντιδράσεις και τα ξεσπάσματά μας, το μέγεθός του.

Συναίσθημα που έχουμε μάθει να το καλύπτουμε, να το αποφεύγουμε, να το θεωρούμε σαν κακό, με άμεση συνέπεια να μην το αντιμετωπίζουμε. 

Στην πραγματικότητα δηλαδή εκπαιδευόμαστε από μικρή ηλικία να μην αντιμετωπίζουμε την πραγματική αιτία του θυμού μας.

Αντίθετα, κινητοποιούμαστε από τους γονείς μας να τον ξεχνάμε τον θυμό και να μην δίνουμε σημασία σε όσα μας θύμωσαν. 

Κι έτσι γεννιέται και χτίζεται το θυμωμένο παιδί. 

Ο θυμωμένος ενήλικας.
Μην τον φοβάσαι τον εαυτό σου. Μην φοβάσαι να μάθεις να αντιμετωπίζεις αυτά που σε θυμώνουν ώριμα, συγκροτημένα. 

Μην μαθαίνεις να ντρέπεσαι να μιλάς για τα συναισθήματά σου και γι’αυτά που σε στενοχώρησαν.

Να μάθεις να επεξεργάζεσαι τα συναισθήματά σου, τις αιτίες και τις αφορμές τους. 

Να μάθεις να κάνεις την αυτοκριτική σου και να μιλάς σε ανθρώπους που εμπιστεύεσαι, στους συμμάχους σου. 

Να μάθεις να αντικαθιστάς τα αρνητικά συναισθήματα με θετικά.

Μην τον αφήνεις τον θυμό σου να φωλιάσει μέσα σου. 

Μην τον αφήσεις να σε κάνει κάποιον, κάποια που δεν θα αναγνωρίζεις στον καθρέπτη. 

Να τον αγαπάς τον εαυτό σου και να τον φροντίζεις, ακόμα κι αν η φροντίδα αυτή σημαίνει ότι θα έρθεις αντιμέτωπος, αντιμέτωπη με τους δαίμονές σου.

«…Και όσο ήμουν θυμωμένη και πονούσα, τόσο φοβόμουν ότι αυτό δεν θα τελειώσει ποτέ. Και μετά ντρεπόμουν. Ντρεπόμουν να μιλήσω με τους φίλους μου ή στη μαμά μου, γιατί νόμιζα ότι εγώ ήμουν πολύ δυνατή και μπορούσα να τα καταφέρω όλα μόνη μου… Αφήστε που δεν ήθελα να δείξω σε κανέναν ότι πονούσα κιόλας… 

Μετά όμως άρχισα να μιλάω γι’αυτό που με στενοχώρησε… Και σκέφτηκα ότι μόνο όταν μιλάω γι’αυτό το αντιμετωπίζω και ότι αυτά συμβαίνουν…. 

Συμβαίνουν σε όλους.
Και μετά σκέφτηκα ότι θα θυμηθώ τις όμορφες στιγμές που περνάω με τους φίλους μου, τα πράγματα που μου αρέσουν. Και όλα αυτά θα με κάνουν να θυμηθώ ότι δεν πειράζει αν στενοχωρηθώ για λίγο… αρκεί να είναι για λίγο…»

(Απόσπασμα από το βιβλίο «ο Χιονούλης και ο Γκριζούλης μαθαίνουν για το θυμό», της Ελένης Σολταρίδου, εκδόσεις iWrite)

enallaktikidrasi.com
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι