Το σύνδρομο… "ξερόλα": «Ο κατά φαντασίαν παντογνώστης»

Κατά τα φαινόμενα, ο ξερόλας είναι… Wikipedia, τα φαινόμενα όμως συχνά απατούν… και η υποτιθεμένη γνώση είναι μια ψευδαίσθηση.

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε γνωρίσει αυτόν τον τύπο ανθρώπου που, πριν προλάβεις να πεις κάτι, εκείνος γνωρίζει την απάντηση! Που, αν τολμήσεις και τον αμφισβητήσεις, θα γίνει πυρ και μανία! Είναι ο ίδιος άνθρωπος, που μπορεί και χρησιμοποιεί τα λόγια σου, με τη δικιά του πινελιά, ισχυριζόμενος ότι τα σκέφτηκε πρώτος και, φυσικά, τα λέει καλύτερα από σένα!

Οι αρχαίοι προγονοί μας ισχυρίζονταν ότι η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια. Το φαινόμενο «παντογνώστης» απέχει από την πραγματικότητα. Η ημιμάθεια εχθρεύεται την γνώση, διότι περιορίζει τον άνθρωπο από το να εξελιχθεί, σε αντίθεση με την αμάθεια, η οποία  κινητοποιεί τον άνθρωπο να προσπαθήσει να διευρύνει τις γνώσεις του…

Ο ξερόλας βασίζεται στην ημιμάθεια του…

Ο ξερόλας είναι το άτομο που πάντα έχει άποψη για όλα. Δεν έχει σημασία εάν δεν έχει την παραμικρή γνώση πάνω σε κάποιο αντικείμενο. Πάντα θα επιμένει με τρόπο επιβλητικό, μπας και πείσει τους άλλους ότι η άποψή του είναι η μόνη αλήθεια. Εξαιτίας του υπέρμετρου εγωισμού του και της ανικανότητας να παραδεχτεί ότι έχει ελλιπείς γνώσεις, καταλήγει να γίνεται στενόμυαλος, συνεπώς με το πέρασμα των χρονών να μαθαίνει λιγότερα…

Ο ξερόλας βασίζει τις γνώσεις του σε σκόρπιες επιφανειακές γνώσεις από εδώ και από εκεί… Απεχθάνεται να γνωρίζει πράγματα από την προσωπική-συστηματική μελέτη, γι’ αυτό και συνήθως οι γνώσεις που παινεύεται ότι κατέχει είναι υπερεκτιμημένες. Ορισμένες φορές επιλέγει να χρησιμοποιήσει λόγια και θεωρίες κάποιων άλλων, προκειμένου να διασφαλίσει την εγκυρότητα του λόγου του και να πρωταγωνιστήσει…

Υπάρχουν δύο διακριτοί τύποι ξερόλα: πρώτον, ο εξυπνάκιας της παρέας, που κατανοεί πλήρως ένα θέμα συζήτησης, ενώ έχει πλήρη άγνοια. Στο δεύτερο τύπο, ο εξυπνάκιας προσποιείται ότι γνωρίζει το θέμα της συζήτησης -για παράδειγμα, σε μια συζήτηση ανθρώπων που έχουν ζήσει χρόνια σε χώρα του εξωτερικού, ο ξερόλας της παρέας (ο οποίος δεν έχει επισκεφτεί ποτέ τη συγκεκριμένη χώρα) επιμένει ότι είναι ειδήμονας για τον τρόπο ζωής των κατοίκων της, επειδή… το άκουσε από τον αδελφό του ξαδέρφου του μπατζανάκη του και βγάζει συμπεράσματα. Δεν τον ενδιαφέρει να ερευνήσει για το αν αυτό που άκουσε είναι αληθινό η όχι…

Τι υποκινεί αυτή τη ναρκισσιστική σφοδρή επιθυμία για την αυτοκολακεία;

Σύμφωνα με την ψυχολογία, ένα πρόσωπο που ενεργεί ως ξερόλας, μπορεί να εμπεριέχει στο χαρακτήρα του, εκτός από αλαζονεία, στοιχεία ψυχοπαθολογίας, όπως μεγαλομανία και ναρκισσισμό.

Πίσω από τη μάσκα του ειδήμονα, ο ξερόλας κρύβει με έντεχνο τρόπο τη χαμηλή αυτοεκτίμησή του και την ανάγκη να πείσει πάνω από όλα, τον ίδιο του τον εαυτό για την δική του αξία. Οι προσπάθειες εντυπωσιασμού των άλλων αποτελούν μια επίδειξη για το πόσο έξυπνος, ενδιαφέρων, αστείος είναι, με απώτερο σκοπό την αποδοχή και την επιβεβαίωση των τρίτων. Ως συνέπεια, ο ξερόλας φροντίζει να επιλέγει να περιβάλλεται από εκείνον τον κοινωνικό περίγυρο, ο οποίος θα επιδείξει θαυμασμό και ευγνωμοσύνη που μοιράστηκε τις γνώσεις του.

Σύμπλεγμα Ανωτερότητας

Η επίδειξη γνώσεων ενός ξερόλα συνήθως γίνεται μέσω της αμφισβήτησης της άποψης κάποιου άλλου, τον οποίο κατά βάθος μπορεί και να θαυμάζει! Μέσα από την απαξίωση αυτών που θαυμάζει, τροφοδοτείται ο εγωισμός του. Πιο συγκεκριμένα, απαξιώνει οτιδήποτε δεν μπορεί να καταφέρει. Ο λεκτικός φθόνος φανερώνει την προσωπική του απογοήτευση, την οποία αρνείται να αποδεχτεί.

Η κόντρα που δημιουργεί ένας ξερόλας μπορεί να φτάσει ασυναίσθητα σε «bullying» λόγω απόρριψης. Μην αναρωτηθείτε το γιατί κάποιος του οποίου την ύπαρξη αγνοείτε, προσπαθεί να σας μειώσει, διότι κάποια πράγματα δεν ακολουθούν πάντα τη λογική…

Η περιέργεια για την πορεία των άλλων πηγάζει από την ανάγκη του ξερόλα να συγκρίνεται, προκειμένου να βγαίνει νικητής σε έναν αναίτιο ανταγωνισμό. Οποιοσδήποτε καταφέρνει κάτι σημαντικό, αποτελεί μέτρο σύγκρισης για τον ξερόλα, διότι φέρνει στην επιφάνεια το αίσθημα κατωτερότητας -κατά συνέπεια απειλεί την υπεροχή του.

Συμφωνία ή πόλεμος

Απεχθάνεται την αμφισβήτηση, την οποία αντιμετωπίζει ως εν δυνάμει απειλή (κλονίζει την εύθραυστη αυτοπεποίθηση) ότι θα αποκαλυφθεί πως… δεν είναι ο παντογνώστης!

Στα πλαίσια μιας συζήτησης, ο ξερόλας είναι ο πλέον κακός ακροατής, απορρίπτοντας οποιαδήποτε άποψη διαφέρει από τη δική του. Για εκείνον η συζήτηση αποτελεί μια μάχη -η έπαλξη της οποίας σηματοδοτείται από την αμφισβήτηση προς την άποψή του. Στο πλαίσιο της μάχης, ο ξερόλας θα απαιτήσει να πάρετε θέση, για να σας κατηγοριοποιήσει ως σύμμαχο ή αντίπαλο.

Η ανοσογνωσία της καθημερινότητας

Σύμφωνα με ψυχολογικές μελέτες, οι λιγότερο ικανοί άνθρωποι αξιολογούν τις ικανότητές τους υψηλότερα απ’ ό,τι είναι στην πραγματικότητα και στερούνται τη μετα-γνώση να συνειδητοποιήσουν το λάθος τους, σε αντίθεση με τους πιο ικανούς, οι οποίοι δείχνουν πιο ταπεινή στάση σε επίπεδο αυτοαξιολόγησης, σύμφωνα με τη θεωρία της γνωστικής Dunning-Kruger Effect.

Η συγκεκριμένη θεωρία υποστηρίζει ότι οι ανίκανοι άνθρωποι συνήθως αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν τη δική τους έλλειψη δεξιοτήτων, την έκταση της ανεπάρκειάς τους, καθώς και να αναγνωρίσουν την ικανότητα σε άλλους ανθρώπους…

Πώς μπορεί κάποιος, ο οποίος είναι ανίκανος, να αναγνωρίσει την ανικανότητά του, σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, να βελτιωθεί; Σύμφωνα με την Επιστήμη του Applied Behavioral Analysis, ο άνθρωπος μαθαίνει από τη δοκιμή και τα λάθη. Όταν λοιπόν ο άνθρωπος αρνείται την παραδοχή ότι κάνει λάθος ή ότι στερείται κάποιων δεξιοτήτων, τότε δεν θα αναζητήσει με ευκολία σύντομα τη βελτίωση από ειδικό, παρά μόνο όταν εκτεθεί ανεπανόρθωτα…

Ελσα Μπάρδα – Κλινικός Ψυχολόγος – Αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς

protothema.gr

awakengr.com
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Μην βάζουμε ταμπέλες στα παιδιά

Οι ταμπέλες είναι για τους δρόμους και οι ετικέτες για τα ρούχα και τα ράφια των καταστημάτων. Οι ταμπέλες δεν ανήκουν στα παιδιά μας.

• 
  
• 37
  EmailShare
• Email

Πόσες φορές, εμείς οι ίδιοι ως γονείς, οι γιαγιάδες κι οι παππούδες ή άλλοι συγγενείς, ακόμα και οι δάσκαλοι, δεν έχουμε βάλει ταμπέλες στα παιδιά μας, εξαιτίας κάποιας συμπεριφοράς τους; 
‘Είσαι χαζή’, ‘Είσαι ψεύτης’, ‘Είσαι τεμπέλα’, ‘Δεν θα τα καταφέρεις ποτέ’, ‘Θα σταματήσεις να κάνεις χαζομάρες;’ Κι αν ρωτήσουμε τους περισσότερους θα πουν, ‘Έλα, μωρέ δεν το εννοώ, το λέω από αγάπη…’ Πόση αγάπη υπάρχει, όμως, μέσα σε μια φράση που χαρακτηρίζει ένα παιδί ως χαζό, αναρωτιέμαι…

Όποια ταμπέλα κι αν κρεμάσουμε στο παιδί μας, εκείνο θα την υιοθετήσει και στη δική του αντίληψη θα προσπαθήσει να επιβεβαιώσει αυτό ακριβώς, την ταμπέλα που του φορτώσαμε. 
Όταν λέμε σε ένα παιδί ‘Είσαι άτακτος’, εκείνο με τη σειρά του θα αποδεχτεί το ‘ρόλο’ που του αναθέσαμε, μιας και εμπιστεύεται το γονιό, τη γιαγιά ή το δάσκαλο που του το είπε και θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να επιβεβαιώσει αυτή την ‘προφητεία’. Το να βάζουμε αρνητικές ταμπέλες στα παιδιά έχει σαν αποτέλεσμα να βοηθάμε στη χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθησή τους αλλά ταυτόχρονα είναι σαν να προκαθορίζουμε την πορεία τους στη ζωή, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και των θετικών πλευρών του χαρακτήρα τους. Είναι σαν να τα εγκλωβίζουμε στη φυλακή της ταμπέλας, που τους φορτώσαμε στην πλάτη.

Από την άλλη μεριά, ακόμα και οι επαναλαμβανόμενες ‘θετικές’ ταμπέλες, αν μου επιτρέπεται ο όρος, του τύπου ‘Είσαι ιδιοφυΐα’, ‘Είσαι τέλεια’, ‘Είσαι καταπληκτική’ μπορεί να έχουν εξίσου αρνητικά αποτελέσματα στη ομαλή ανάπτυξη του παιδιού. 
Πιο συγκεκριμένα, ο ρόλος του τέλειου παιδιού φορτώνει το παιδί με το αβάσταχτο φορτίο της επιτυχίας και μόνο αυτής. Δεν του επιτρέπει να κάνει λάθη, γιατί κάνοντας λάθη δε θα επιβεβαιώσει το ρόλο του τέλειου παιδιού και θα απογοητεύσει τον γονιό, συγγενή ή δάσκαλο, που έκανε τη διανομή του συγκεκριμένου ρόλου. 
Το παιδί επιβαρύνεται με επιπρόσθετο άγχος, ώστε να εκπληρώσει όλα εκείνα που έχουν ονειρευτεί οι γονείς του για το ίδιο…

Χρειάζεται να θυμόμαστε ότι κανένα παιδί δεν γεννήθηκε ‘καλό’ ή ‘κακό’, ‘έξυπνο’ ή ‘χαζό’, ‘φρόνιμο’ ή ‘άτακτο’. Κάθε παιδί είναι μοναδικό, με μοναδικές δυνατότητες, που ως γονείς ή δάσκαλοι οφείλουμε να το βοηθήσουμε να ανακαλύψει. Χρειάζεται να είμαστε συμπαραστάτες του κι όχι επικριτές του.

Για να αποφύγουμε την όποια ταμπελοποίηση, εστιάζουμε στη συμπεριφορά του παιδιού τη δεδομένη στιγμή κι όχι στο χαρακτήρα του παιδιού. 
Για παράδειγμα, αντί να πούμε σε ένα παιδί ‘Είσαι ακατάστατος’ μπορούμε να του πούμε ‘Το δωμάτιο σου χρειάζεται τακτοποίηση’. Η συναισθηματική απειλή του τύπου ‘Δε σ’αγαπώ γιατί είσαι κακό παιδί’, όχι μόνο γεμίζει το παιδί ανασφάλεια, αλλά δεν νουθετεί και το παιδί σε σχέση με την αρνητική συμπεριφορά. Προσωπικά, πιστεύω, πως όταν ξεστομίζονται τέτοιου είδους συναισθηματικοί εκβιασμοί, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να διώχνουμε τα παιδιά μας ακόμα πιο μακριά, πληγώνοντάς τα.

 Εστιάζουμε στα θετικά χαρακτηριστικά του παιδιού ώστε να το ενθαρρύνουμε και να το βοηθήσουμε να επαναλάβει τη θετική του συμπεριφορά. 
Για παράδειγμα, όταν το παιδί συγυρίσει το δωμάτιό του, ενώ δεν συνηθίζει να το κάνει, με ένα χαμόγελο ή μια αγκαλιά κι ένα ‘Τι ωραίο είναι το δωμάτιό σου σήμερα’, έχουμε καταφέρει να το ενθαρρύνουμε θετικά.

Πολύ σημαντικό σε όλη αυτή τη διαδικασία είναι να παραμένουμε οι ίδιοι ήρεμοι απέναντι στην όποια αρνητική συμπεριφορά του παιδιού. Προτού ξεστομίσουμε μια πολύ ωραία ταμπέλα στο παιδί μας, ας βρούμε το χρόνο να ηρεμήσουμε και να συζητήσουμε μαζί του για την συγκεκριμένη πράξη του τη δεδομένη στιγμή. Ακόμα κι αν δεν τα καταφέρουμε, γιατί καμιά φορά ο θυμός, η κούραση ή η αγανάκτηση μας ξεπερνούν, αφού ηρεμήσουμε, χρειάζεται να ζητήσουμε συγνώμη για την εκτός ορίων συμπεριφορά μας και να εξηγήσουμε στο παιδί μας το λόγο αυτής της συμπεριφοράς.

Κυρίως εμείς, ως γονείς, έχοντας τον πρωταρχικό ρόλο, αλλά και οι γιαγιάδες και οι παππούδες, όπως επίσης και οι δάσκαλοι, αποτελούμε πρότυπο για τα παιδιά μας. Οι συμπεριφορές μας αποτυπώνονται στο μυαλό τους και υιοθετούνται. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να έχουμε την απαίτηση να μας σέβεται το παιδί μας, αν εμείς οι ίδιοι δεν σεβόμαστε τον εαυτό μας και το ίδιο το παιδί.

Οι ταμπέλες είναι για τους δρόμους και οι ετικέτες για τα ρούχα και τα ράφια των καταστημάτων. Οι ταμπέλες δεν ανήκουν στα παιδιά μας.

Posted by: Χαρά Μαρκατζίνου in LIFE

Πηγή: kiss my grass

Άγγελοι στη Γη - Angels on Earth

Οι Άγγελοι ζουν ανάμεσά μας, 

μόνο που ίσως να μην έχουν 

τη μορφή που φανταζόμαστε...