Τα μωρά αντιλαμβάνονται τον κόσμο από το πρόσωπό μας

Είναι σημαντικό να έχουμε επίγνωση του προσώπου και των εκφράσεών μας μπροστά στα μωρά.

Ένας από τους πιο διάσημους ψυχολόγους όλων των εποχών, ο Γουίλιαμ Τζέιμς, περιέγραψε τις πρώτες εμπειρίες ενός μωρού στον κόσμο ως μια «ανθισμένη και γεμάτη θόρυβο σύγχυση». Πράγματι, όταν γεννιούνται για πρώτη φορά, τα μωρά χρειάζονται βοήθεια από τους φροντιστές για να μάθουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να λειτουργήσουν σε έναν περίπλοκο κόσμο. 

Αλλά από πού ξεκινούν; 

Πώς ξεκινούν να κατανοούν αυτήν την άνθηση, την έντονη σύγχυση;
    Μια σημαντική πηγή πληροφοριών για τα μωρά από τις πρώτες μέρες της ζωής είναι τα ανθρώπινα πρόσωπα. 

Σαν να μας δίνει η φύση μια υπόδειξη για το πού προέρχονται οι σημαντικές πληροφορίες, τα μωρά γεννιούνται με προτίμηση για σχήματα που μοιάζουν με πρόσωπο, και στην πραγματικότητα, υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτή η προτίμηση αναπτύσσεται πριν το μωρό ακόμη γεννηθεί.

    Λίγους μήνες αργότερα, όχι μόνο προτιμούν να βλέπουν πρόσωπα σε σχέση με τα περισσότερα άλλα πράγματα, αλλά επίσης προτιμούν ιδιαίτερα τα πρόσωπα που γνωρίζουν περισσότερο, όπως το πρόσωπο της μητέρας τους.
    Στην αρχή, όταν τα μωρά βλέπουν πρόσωπα, στέκονται κυρίως στα μέρη του προσώπου που έχουν τη μεγαλύτερη αντίθεση στο χρώμα, όπως γύρω από τη γραμμή των μαλλιών, αλλά καθώς μεγαλώνουν, κοιτάζουν τα μέρη του προσώπου που έχουν τις περισσότερες πληροφορίες, όπως τα μάτια. Στη συνέχεια και αργότερα (καθώς αρχίζουν να μαθαίνουν τη γλώσσα), κοιτάζουν όλο και περισσότερο στο στόμα.

    Αυτή η προτίμηση για τα πρόσωπα βοηθά τα μωρά να μάθουν να αναγνωρίζουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα από νωρίς και να τους κατευθύνουν στις πιο σημαντικές πληροφορίες στο περιβάλλον. Για παράδειγμα, τα πρόσωπα δίνουν στα μωρά μια ιδέα για το ποια «αντικείμενα» είναι ζωντανά και ποια έχουν σκέψεις.
    Πράγματι, τα βρέφη χρησιμοποιούν συχνά πρόσωπα για να αποφασίσουν εάν ένα αντικείμενο έχει προθέσεις. 

Δεδομένου ότι τείνουμε να εξετάζουμε τα πράγματα που βρίσκουμε πιο ενδιαφέροντα ή σημαντικά, η έγκαιρη εστίαση των βρεφών στο να βλέπουν τα μάτια ενός προσώπου θα μπορούσαν να τους παρέχουν πληροφορίες σχετικά με το τι πρέπει να βλέπουν και εκείνα επίσης. 

    Τα μωρά αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι τα μάτια αποτελούν ένδειξη πρόθεσης κάπου ανάμεσα στους 6 και 12 μήνες, όταν αρχίζουν να παρακολουθούν το βλέμμα των ενηλίκων, κοιτώντας όπου κοιτούν κι εκείνοι.
    Στη συνέχεια, τα βρέφη μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τα χαρακτηριστικά του προσώπου, εκτός από τα μάτια, για πληροφορίες σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν σε κοινωνικές καταστάσεις και μαθαίνουν τις συναισθηματικές εκφράσεις. 

Τα νεογέννητα αναπτύσσουν την ικανότητα διάκρισης μεταξύ διαφόρων συναισθηματικών εκφράσεων πολύ νωρίς, συμπεριλαμβανομένων χαρούμενων, λυπημένων και έκπληκτων προσώπων, λίγο μετά τη γέννηση.

πηγή
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Τα ατυχήματα στα παιδιά

Το περιβάλλον αποτελεί πηγή συνεχών κινδύνων για το παιδί, 
γι' αυτό οι γονείς θα πρέπει να προφυλάσσουν τα παιδιά τους.

Πολλά παιδιά έρχονται στα εξωτερικά ιατρεία με κακώσεις (εγκαύματα, κατάγματα, τραύματα) που δημιουργούνται από τους γονείς τους.  

Τα παιδιά που ζουν με γονείς που έχουν πολλά προβλήματα, όπως οικονομικά, ανεργία, πείνα, συνωστισμός λόγω μικρού χώρου, είναι επιρρεπή για κακομεταχείριση.

Τα ατυχήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτων σε παιδιά ηλικίας 1-14 ετών. Το ποσοστό στα αγόρια φθάνει στο 65% ενώ στα κορίτσια αγγίζει το 35%. Το 60% των ατυχημά των συμβαίνουν μέσα στο σπίτι. Τα τροχαία σε ποσοστό 75% περίπου αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτων με δεύτερη αιτία τους πνιγμούς.

Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία την τελευταία 10ετία «χάθηκαν» 5.000 περίπου παιδιά κυριολεκτικά στους δρόμους. Πολλά είναι τα ατυχήματα που γίνονται στα παιδιά τόσο μέσα στο σπίτι όσο και έξω από το σπίτι, στο δρόμο, στις παιδικές χαρές και αλλού.  

Το περιβάλλον αποτελεί πηγή συνεχών κινδύνων για το παιδί, γι’ αυτό οι γονείς θα πρέπει να προφυλάσσουν τα παιδιά τους. Τα παιδιά δεν έχουν την αίσθηση του κινδύνου και δεν γνωρίζουν πώς να προφυλαχθούν.

Πάρα πολλοί είναι οι κίνδυνοι και οι παράγοντες που προκαλούν ατυχήματα στα παιδιά. 
Πολλούς τους αγνοούμε, αλλά τους περισσότερους κινδύνους τους γνωρίζουμε και γι’αυτό θα προσπαθήσω όσο το δυνατό πιο συνοπτικά να αναφερθώ στα ατυχήματα που συμβαίνουν μέσα στο σπίτι και στα ατυχήματα που μπορούν να συμβούν εκτός σπιτιού, τα «ορατά» και τα «αόρατα» με την ευρεία έννοια.

Σύμφωνα με Αμερικανικές στατιστικές το 1974 στην Αμερική πέθαναν 24.000 περίπου παιδιά. Απ’αυτά τα 12.000 περίπου πέθαναν από ατυχήματα. Τα μισά απ’αυτά, περίπου 6.000, πέθαναν σε τροχαία ατυχήματα. Τα υπόλοιπα 6.000 πέθαναν από πτώσεις, εγκαύματα, δηλητηριάσεις κ.τ.λ.

Στα ελληνικά νοσοκομεία τα τελευταία χρόνια 20.000 ελληνόπουλα ηλικίας 1-14 ετών νοσηλεύονται κάθε χρόνο στις παιδιατρικές και χειρουργικές κλινικές. Σύμφωνα με τις ελληνικές στατιστικές οι κακώσεις στα παιδιά οφείλονται, σε αναλογία 89%, σε μηχανικά αίτια, 6% σε θερμικά αίτια και 5% σε χημικά αίτια.

Καθημερινά στις εφημερίες των Νοσοκομείων Παίδων 100-150 παιδιά προσέρχονται στα εξωτερικά ιατρεία με κάποιο ατύχημα ελαφρό ή σοβαρό. Τα τροχαία έχουν τον πρώτο λόγο, όσον αφορά τους θανάτους από μηχανικά αίτια. 

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Χωροφυλακής, την περίοδο 1968-1997 (30 χρόνια) 8.000 περίπου παιδιά υπήρξαν θύματα τροχαίου ατυχήματος. Το 9% περίπου των παιδιών επέβαιναν σε ποδήλατα ή μοτοποδήλατα. Το 30% ήταν παιδιά μεταφερόμενα με οχήματα και το 61% ήταν παιδιά πεζοί. Απ’αυτό το ποσοστό (61%) το 25% αφορούσε παιδιά ηλικίας μέχρι 4 ετών και το 75% παιδιά ηλικίας 5-14 ετών. 

Τα ατυχήματα από θερμικές κακώσεις (εγκαύμα τα) ή χημικές κακώσεις (καταπόσεις χημικών ουσιών, εγκαύματα) απασχολούν σε μικρότερο ποσοστό τους γιατρούς. Πάντως πάνω από 1000 παιδιά το χρόνο νοσηλεύονται στα Νοσοκομεία Παίδων με εγκαύματα πάνω από 10% επιφάνειας σώματος.

Τα παιδιά τραυματίζονται σε διάφορα σημεία του σώματός τους αλλά πιο συχνά στο κεφάλι και στα χέρια. 

Στην Ελλάδα το αυτοκίνητο ευθύνεται για το 40% περίπου των θανάτων από ατύχημα,το υπόλοιπο 60% οφείλεται σε άλλα αίτια κακώσεων, όπως πτώσεις (από οικοδομές, δένδρα, τοίχους, μπαλκόνια κ.λ.π.), πνιγμοί (θάλασσες, δεξαμενές, πισίνες κ.λ.π) από εγκαύματα (φλόγα, ζεστό νερό κ.λ.π.), από πυροβόλα όπλα (που δεν εφυλάσσοντο ή ανευρέθησαν τυχαία).

Η αυξημένη συχνότητα των παιδικών ατυχημάτων οφείλεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ηλικίας αυτής, όπως είναι η περιέργεια, η άγνοια του κινδύνου, η τάση προς επίδειξη, η επιδοκιμασία και ο θαυμασμός. 

Ο χαρακτήρας του παιδιού που διαμορφώνεται από το οικογενειακό περιβάλλον με βάση τα κληρονομικά χαρακτηριστικά μπορεί να προσδιορίσει και την πιθανότητα του ατυχήματος.  

Έτσι παιδιά ζωηρά, απείθαρχα, ορμητικά, επιθετικά είναι περισσότερο επιρρεπή προς τα ατυχήματα.

Η υποχωρητικότητα των γονέων, η ανοχή και η διχογνωμία όπως και η υπερβολική πειθαρχία και υπερπροστασία δημιουργούν παιδιά επιρρεπή προς τα ατυχήματα. 

Τα αίτια των παιδικών ατυχημάτων διαμορφώνονται με βάση το εξελικτικό στάδιο ανάπτυξης του παιδιού, το είδος της δραστηριότητάς του και την ηλικία. Τα τροχαία κατέχουν την πρώτη θέση θανατηφόρων ατυχημάτων σε παιδιά ηλικίας 5-15 ετών, ενώ στα βρέφη το πιο συχνό ατύχημα είναι η πνιγμονή συνήθως από εισρόφηση.

Τα εγκαύματα και οι δηλητηριάσεις ακολουθούν σε συχνότητα, μεταξύ των βρεφών 18-30 μηνών. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει και στη χώρα μας το φαινόμενο της κακοποίησης των παιδιών από τους γονείς τους. Πολλά παιδιά έρχονται στα εξωτερικά ιατρεία με κακώσεις (εγκαύματα, κατάγματα, τραύματα) που δημιουργούνται από τους γονείς τους.  

Τα παιδιά που ζουν με γονείς που έχουν πολλά προβλήματα, όπως οικονομικά, ανεργία, πείνα, συνωστισμός λόγω μικρού χώρου, είναι επιρρεπή για κακομεταχείριση.

Δρ. Θεόδωρος Ντόλατζας
Παιδοχειρουργός - Δ/ντής Νοσ. Παίδων Αγία Σοφία