Ζω σε δύσκολους καιρούς, γεμάτους παγίδες...

Yπενθύμιση

Ζω σε δύσκολους καιρούς, γεμάτους παγίδες. Αφού αποξενώθηκα από το φυσικό μου περιβάλλον, τους συνανθρώπους, τους θεσμούς και τον εαυτό μου με επιτυχία, φόρεσα το κουστούμι της αλλοτρίωσης. Έγινα άτομο ανάμεσα σε πλήθος ατόμων.

Έπειτα, πέρασα σε μια ακόμη καταστροφική κατάσταση για την ανθρώπινη υπόσταση. Τη μαζοποίηση του ατόμου. Δεν είμαι καν άτομο. Είμαι ένα ομοιογενοποιημένο σύνολο χωρίς ατομική βούληση. Δε δύναμαι να φιλτράρω ερεθίσματα και να κάνω κριτική επεξεργασία των κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών γεγονότων που αφορούν στο πώς θα διάγω, ως μάζα, την υπόλοιπη ζωή μου.

Έμαθα, όμως, και με εντυπωσιακά ταχείς ρυθμούς, νέες δεξιότητες. 
Με το κινητό ως νέο μέλος του σώματός μου, και με wifi ή δεδομένα οπουδήποτε και οποτεδήποτε έχω τη δυνατότητα να είμαι πάντα συνδεδεμένη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Να στέλνω φωτογραφίες, να μου κάνουν like, να αναδημοσιεύω πληροφορίες και να αναπαράγω σκέψεις που φυσικά δεν είναι δικές μου, γιατί μαζί με την απώλεια της κριτικής, έχασα και την ικανότητα της απλής σκέψης μου.

Έγινα πειθήνια εργαζόμενη, καθώς φέρνω ει πέρας το έργο που μου ανατίθεται στη δουλειά μου χωρίς φυσικά να διαμαρτυρηθώ ποτέ για τις απλήρωτες υπερωρίες μου. Οι εργοδότες μου είναι υπερήφανοι για μένα, γιατί δε μου περνά ποτέ από το μυαλό να διεκδικήσω ένα ανθρώπινο εργασιακό περιβάλλον. Άλλωστε, τους είμαι ευγνώμων που με τόσο υψηλά ποσοστά ανεργίας μου δίνουν μια θέση εργασίας.

Λειτουργώ απολύτως αποτελεσματικά ως καταναλωτικό όν, αφού περνάω το περισσότερο μέρος του μήνα μου ψάχνοντας τι θα αγοράσω μόλις πληρωθώ, ακολουθώ πιστά τη μόδα, και χρησιμοποιώ τη φράση «shopping therapy» για να θυμίσω στο εαυτό μου, ότι μόνο αγοράζοντας είμαι ευτυχισμένη. 

Την ευτυχία και την ολοκλήρωση μου ως μάζα συμπληρώνουν οι οποιεσδήποτε εξαρτήσεις, νόμιμες ή παράνομες, με τις οποίες διαρκώς ερωτοτροπώ.

Φυσικά αρνούμαι να παρακολουθήσω τα πολιτικά γεγονότα, να τα επεξεργαστώ και να εκφέρω προσωπική γνώμη γιατί έχω απαξιώσει το πολιτικό σύστημα. Με το τραπεζο-οικονομικό- χρηματιστηριακό σύστημα επίσης δεν ασχολούμαι γιατί μου φαίνεται απολύτως δυσνόητο. Ωστόσο παρακολουθώ όλες τις εξελίξεις που αφορούν στο ποδόσφαιρο και στα ριάλιτι της τηλεόρασης. Δεν έχω χρόνο για τα κοινά. Καταλαβαίνω ότι οι μετανάστες βρίσκονται σε δύσκολη θέση αλλά θα μπορούσαν να πάνε σε άλλη χώρα. Ξέρω ότι πρέπει να σεβόμαστε το περιβάλλον αλλά δε χάθηκε ο κόσμος που πέταξα τη σακούλα με τα μη ανακυκλώσιμα σκουπίδια μου σε μπλε κάδο.

Η πιο καλοστημένη παγίδα στην οποία έχω πιαστεί είναι η πεποίθησή μου ότι σε καμία περίπτωση δεν ανήκω στη μάζα. Θεωρώ πως έχω τη δική μου μοναδική προσωπικότητα και μόνο εγώ μπορώ να ελέγξω τον εαυτό μου.

Ο βασικός μηχανισμός που με κάνει να πιάνομαι σε όλες τις παγίδες είναι η υποβολή. Αν οποιαδήποτε οικονομική, πολιτική ή θρησκευτική εξουσία θέλει να προασπίσει τα συμφέροντά της και να κυριαρχήσει, και δε μπορεί να πείσει τη λογική μου, δε χρειάζεται να μου επιβληθεί με τη βία και να χαλάσει το προφίλ της. 

Μπορεί πολύ απλά να δημιουργήσει μια κυρίαρχη ιδέα, (όπως για παράδειγμα ότι δεν υπάρχει άλλη διέξοδος πέρα από μέτρα λιτότητας, ύφεσης, ιδιωτικοποίησης), την οποία θα διαχύσει και θα καλλιεργήσει στο μυαλό μου μέσω των μέσων ενημέρωσης που ήδη με ελέγχουν, μέχρι να μου την υποβάλει ολοκληρωτικά. 

Έπειτα θα αρχίσω να συμπεριφέρομαι ανάλογα. Αυτή η πρακτική γίνεται ακόμη πιο αποτελεσματική όταν παράλληλα με την υποβολή της ιδέας, δημιουργεί γεγονότα στα πεδία του ενδιαφέροντος μου (ποδόσφαιρο, μόδα κτλ) ώστε να εστιάζω αλλού.

Στο τέλος της ημέρας όμως νιώθω ένα κενό, μια αίσθηση ανικανοποίητου. Υπάρχει κάτι που δε με αφήνει να απολαύσω αυτήν την υπέροχη κατάσταση. Αυτό το κάτι είναι η ίδια η παγίδα. Όλα τα έμβια όντα όταν πέφτουν σε παγίδα, ακόμα και βαριά πληγωμένα προσπαθούν να ξεφύγουν πριν παραδοθούν.

Ξαπλώνω για να κοιμηθώ και βλέπω σε ένα όνειρό μου ότι έχω πια διαφοροποιηθεί από τη μάζα και έχω μεταμορφωθεί σε ενεργό πολίτη. 

Φροντίζω για την πνευματική μου καλλιέργεια και τη σωματική μου υγεία. Ενδιαφέρομαι για το πώς είναι στημένο το κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό και οικονομικό σύστημα μέσα στο οποίο υπάρχω, παίρνω θέση σχετικά με τις αλλαγές που χρειάζεται και τις διεκδικώ. Κάνω κριτική επεξεργασία των ερεθισμάτων που δέχομαι και αναγνωρίζω την προπαγάνδα. Κινητήρια δύναμή μου είναι οι κοινωνικές μου αξίες, ο ανθρωπισμός, η αλληλεγγύη, η δικαιοσύνη, η ισότητα, ο σεβασμός, η δημοκρατία. Γνωρίζω ποιες είναι οι υποχρεώσεις μου και ποια τα δικαιώματά μου. Σέβομαι τα δικαιώματα των συμπολιτών μου. Χρησιμοποιώ λειτουργικά τα μέσα επικοινωνίας χωρίς να βυθίζομαι σε αυτά. Προστατεύω το περιβάλλον μου. Αντιμετωπίζω με προσωπική ευθύνη τη ζωή μου.

Και ξυπνάω. Με ανεβασμένους παλμούς βγαίνω στο δρόμο να πάρω αέρα ενώ παράλληλα επαναλαμβάνω διαρκώς μέσα μου την ερώτηση « Ως πότε;;;». Και καθώς περπατώ βλέπω απέναντι μου γραμμένο σε ένα τοίχο το σύνθημα « Ξυπνήστε αυτούς που κοιμούνται, όχι αυτούς που ονειρεύονται». Γυρίζω στο σπίτι, κοιτάζω τα παιδιά μου και καταλαβαίνω πως έχω πια τελειώσει με αυτό το δίλημμα. Απαντώ στον εαυτό μου με ένα ακόμη σύνθημα «Και τι δεν κάνατε για να με θάψετε, όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος».
***
Ευγενία Βούλγαρη, Ψυχολόγος -Στέλεχος Πρόληψης

Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Ν. Βοιωτίας

antikleidi
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο: Ένα… καλοκαίρι δρόμος! (μέρος 1ο)

«Ήρθε η ώρα να ξεκινήσεις το Γυμνάσιο… Τέλος πια το Δημοτικό, τα μικρούλια… Ήρθε η ώρα να μπεις στον κόσμο των μεγαλύτερων παιδιών…». 

Πώς νιώθεις ακούγοντας τα; 

Θυμάσαι πώς ήταν για σένα όταν ξεκινούσες το Γυμνάσιο; Πώς ένιωθες; Τι σκεφτόσουν; Πώς ήταν τον πρώτο καιρό;

    Συνήθως όλα αυτά τα ξεχνάμε μεγαλώνοντας και, ακόμα κι όταν τα παιδιά μας ή οι μαθητές μας περνάνε ανάλογες φάσεις, δεν μπαίνουμε στη διαδικασία να τα σκεφτούμε.

    Οι μεταβάσεις είναι πολύ σημαντικές διαδικασίες και πολλές φορές κουβαλούν και αμφιθυμικά συναισθήματα: από τη μία χαίρεσαι που έχεις φτάσει εκεί, από την άλλη (την ίδια στιγμή) μπορεί να αγχώνεσαι ή να φοβάσαι. Δηλώνουν την αλλαγή φάσης και χρειάζονται χρόνο και σεβασμό στο ρυθμό του καθενός.
    Μια τέτοια μετάβαση είναι και η αλλαγή σχολικής βαθμίδας και συγκεκριμένα το πέρασμα από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο. Αυτή η αλλαγή φέρνει αναταραχές τόσο στα παιδιά όσο και στους γονείς, για διαφορετικούς λόγους στον καθένα.

Πρώτα απ´ όλα, για τους μαθητές οι αλλαγές είναι πολλές και αφορούν πολλαπλά επίπεδα:

Το Γυμνάσιο λειτουργεί πολύ διαφορετικά από το Δημοτικό
    Οι καθηγητές αλλάζουν συχνά· καθένας διδάσκει τα μαθήματα της ειδικότητάς του κι έτσι σε κάθε τάξη μέσα στην ημέρα εναλλάσσονται αρκετοί εκπαιδευτικοί. Αυτή είναι μια μεγάλη αλλαγή για τα παιδιά που έχουν μάθει να κάνουν όλα τα μαθήματα με ένα δάσκαλο (όπως, δηλαδή, γίνεται στο Δημοτικό) και να συνδέονται με εκείνον. Μαζί του έχουν αναπτύξει μια σχέση που (στην καλύτερη περίπτωση, φυσικά) τους προσφέρει ασφάλεια. 

    Στο Γυμνάσιο, όμως, αυτό αλλάζει και πολλά παιδιά νιώθουν μεγάλη αγωνία για το πώς θα διαχειριστούν αυτή τη νέα συνθήκη. Επιπλέον, αυτή η συνθήκη δημιουργεί και ένα πιο απρόσωπο κλίμα, ενώ χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο για να γνωριστούν και να δημιουργήσουν σχέση μαθητές και εκπαιδευτικοί. Κι όλα αυτά, φυσικά, ενώ το ωρολόγιο πρόγραμμα πιέζει και η ύλη χρειάζεται να καλυφθεί.

    Στο Γυμνάσιο οι εκπαιδευτικοί και το σχολικό σύστημα ζητά από τους μαθητές άλλα πράγματα και δεξιότητες σε σχέση με το Δημοτικό και οι απαιτήσεις είναι διαφορετικές. Αυτό, συχνά, στα μάτια των μαθητών φαντάζει πολύ μεγάλο και εγείρει άγχος. 

Πόσες φορές, εξάλλου, δεν έχετε ακούσει μαθητές της Στ´ Δημοτικού να συζητούν και να σχολιάζουν πόσο δύσκολα είναι τα μαθήματα του Γυμνασίου, ότι έχουν ακούσει πως είναι πολύ αυστηροί οι καθηγητές κ.λπ. 

Έχουν και τα παιδιά σχηματίσει τις δικές τους "απόψεις" για το τι σημαίνει Γυμνάσιο και έχουν διαμορφώσει κάποιες προσδοκίες που σίγουρα επηρεάζουν τον τρόπο που θα βιώσουν όσα λαμβάνουν χώρα στο νέο τους σχολείο.

    Το σύστημα βαθμολόγησης είναι διαφορετικό από αυτό του Γυμνασίου. Έτσι, οι μαθητές τον πρώτο καιρό δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν πώς λειτουργεί και τι σημαίνει το «πήρα 15 στα μαθηματικά».

    Οι κανόνες του σχολείου (γραπτοί και άγραφοι) είναι διαφορετικοί από του Δημοτικού και χρειάζεται να τους γνωρίσουν και να μάθουν να λειτουργούν σύμφωνα με αυτούς.
Δεν είναι τυχαίο πως η πρώτη τάξη του Γυμνασίου πολλές φορές χρειάζεται να ολοκληρωθεί και τα παιδιά να περάσουν στη Β´ Γυμνασίου για να πούμε ότι έχουν συνειδητοποιήσει τις νέες συνθήκες, έχουν συνηθίσει και έχουν προσαρμοστεί σε αυτές.

Αλλαγές στο κοινωνικό και το συναισθηματικό επίπεδο.
    Πέρα από τον κόσμο των «μεγάλων» και των υποχρεώσεων που αλλάζουν, αλλάζει και αυτός των συνομηλίκων. Νέοι συμμαθητές εμφανίζονται, φίλοι χωρίζονται κι έτσι χρειάζεται το παιδί να βρει τα πατήματά του και σε αυτή τη συνθήκη.
    Επίσης, οι μαθητές της Α´ Γυμνασίου έχουν μια μεγάλη διαφορά με αυτούς της Στ´ Δημοτικού: οι πρώτοι είναι οι «μικροί» ενώ οι δεύτεροι οι «μεγάλοι». Τα παιδιά έχοντας ζήσει το Δημοτικό έχουν προοδευτικά μεγαλώσει και έχουν βρεθεί να έχουν το ρόλο του μεγάλου και του ισχυρού στο σχολείο. 

    Ενώ, λοιπόν, νιώθουν έτσι πηγαίνουν σε ένα νέο πλαίσιο όπου το ρόλο αυτό τον έχουν άλλοι και οι ίδιοι μπαίνουν εκ νέου στο ρόλο του μικρού. Είναι κι αυτή μια σημαντική αλλαγή και φέρνει αναστάτωση πολλές φορές. Κάποια παιδιά (λιγότερο ή περισσότερο) μπορεί να αγχώνονται για το πώς θα τα βγάλουν πέρα με τα μεγαλύτερα, να φοβούνται αν θα τα πειράζουν, πώς θα τους συμπεριφερθούν… 

    Και φυσικά το μεγάλο θέμα είναι το αν και πώς θα γίνουν αποδεκτά στο καινούργιο περιβάλλον και στη νέα ομάδα· ένα άγχος πολύ οικείο κυρίως για την εφηβική φάση. Στοιχείο που μας οδηγεί στο να δούμε και την αναπτυξιακή φάση των παιδιών.

................

Χαρά Σωτηροπούλου 

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Πρέπει πάντα να παρηγορούμε τα παιδιά, όταν κλαίνε.

Η παρηγοριά, η φροντίδα και η αγάπη δεν προκαλούν τις κακές συμπεριφορές.

Nino Chakvetadze

Τα μικρά παιδιά έχουν μεγάλα συναισθήματα 

    Αυτή η φράση συμπυκνώνει το νόημα του κειμένου. Μπορεί πολλές φορές να μην καταλαβαίνουμε τα μικρά μας, να θεωρούμε υπερβολικές τις αντιδράσεις τους ή να πιστεύουμε ότι αν τα παρηγορήσουμε, θα σημαίνει πως επιβραβεύουμε μια κακιά συμπεριφορά τους. 

Τα όρια, όμως, μπορούμε να τα βάλουμε δείχνοντάς τους ότι είμαστε δίπλα τους ό,τι κι αν χρειαστούν. 

Συμφωνείτε με το κείμενο αυτής της μαμάς;

Γιατί πρέπει να παρηγορούμε πάντα τα παιδιά όταν κλαίνε

«Μην κάθεστε έξω από την πόρτα του παιδικού δωματίου, όσο κλαίει το μωρό σας, ενώ το μόνο που θέλει είναι να σας νιώσει δίπλα του. Πηγαίνετε κοντά του. Όσες φορές κι αν χρειαστεί. Δείξτε του ότι μπορεί να εμπιστευθεί τους ανθρώπους, ότι μπορεί να εμπιστευθεί το περιβάλλον του, ότι ζούμε σε έναν καλό κόσμο».

Πολλοί πιστεύουν ότι το να παρηγορείς ένα παιδί σημαίνει ότι το επιβραβεύεις για κάτι. 

    Έχουν την άποψη ότι η αγάπη, η στήριξη και η αγκαλιά είναι επιβράβευση. Ο ορισμός της επιβράβευσης είναι ότι “προσφέρεται ως αναγνώριση κάποιας υπηρεσίας, προσπάθειας ή επιτυχίας”. 

Η αγάπη και η φροντίδα, λοιπόν, θα πρέπει να προσφέρονται στα παιδιά μόνο όταν τις κερδίζουν ή θα πρέπει να δίνεται ελεύθερα; 

Δεν θα έπρεπε να έχουμε αυτό το δίλημμα. 

Αν νευριάζουν ή στενοχωριούνται και εμείς αρχίσουμε να τα παρηγορούμε, για κάποιους σημαίνει ότι τα επικροτούμε για την άσχημη συμπεριφορά τους.

Δεν συμφωνώ. Αν επικεντρωνόμαστε μόνο στη συμπεριφορά τους για να τους μάθουμε σωστούς τρόπους, κάτι κάνουμε λάθος. Οι άνθρωποι είναι πολύ πιο περίπλοκοι από μερικές κακές συμπεριφορές και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και τα παιδιά είναι άνθρωποι. 

Μία κακή συμπεριφορά δεν προέρχεται χωρίς λόγο, έχει πάντα κάποια αιτία, ακόμα κι αν κάποιες φορές δεν μπορείς να την εντοπίσεις. 

Εξάλλου, η συναισθηματική ισορροπία των παιδιών μας δεν είναι πιο σημαντική από την “υπακοή” τους; 

    Πολλοί γονείς φοβούνται ότι τα παιδιά μπορεί να τους κάνουν ό,τι θέλουν και ότι έτσι θα φανεί πως ενισχύουν την κακή συμπεριφορά τους. Δεν θέλουμε τα παιδιά μας να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, να ξέρουν ότι μπορούν να έρχονται σε εμάς όποτε χρειάζονται τη βοήθειά μας και ότι μπορούν να μας εμπιστευτούν; Το να μην τους δείχνουμε την αγάπη μας δεν είναι ο πιο λογικός και αναμενόμενος τρόπος να πετύχουμε αυτό.

Δεν μου αρέσει να ακούω ότι η υπερβολική φροντίδα μπορεί να κάνει κακό στο παιδί. 

    Δεν μου αρέσει να ακούω πως είναι λάθος να παρηγορείς ένα στενοχωρημένο ή ανήσυχο παιδί επειδή με αυτόν τον τρόπο ενθαρρύνεις την ίδια συμπεριφορά στο μέλλον. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Δεν σημαίνει ότι παραδίδεις τα όπλα. Μπορείς εκείνη την ώρα να βάλεις όρια και να βοηθήσεις το παιδί να αντιμετωπίσει τα συναισθήματά του.

“Καταλαβαίνω ότι έχεις στενοχωρηθεί. Θες να συνεχίσεις να χοροπηδάς πάνω στον καναπέ. Σίγουρα είχε πολλή πλάκα”.

Μπορείς να του δείξεις ότι καταλαβαίνεις πώς νιώθει χωρίς αυτό να σημαίνει πως πρέπει να αλλάξεις τον τρόπο πειθαρχίας ή τους κανόνες που έχεις θέσει ως γονιός. 

Η ενσυναίσθηση είναι ο καλύτερος τρόπος να του δείξεις ότι όλα τα συναισθήματα επιτρέπονται, ότι τίποτα δεν είναι πολύ “μεγάλο” για σένα. Θα καταλάβει ότι μπορεί να βασίζεται πάνω σου και θα νιώσει ασφάλεια. 

    Ξέρουμε ότι τα παιδιά έχουν “μεγάλα” συναισθήματα. Φανταστείτε να νιώθατε όπως εκείνα και επιπλέον να νιώθετε μόνοι, να νομίζετε ότι κανείς δεν σας καταλαβαίνει, να αισθάνεστε ντροπή ή να νομίζετε ότι σας κατακρίνουν. Είναι δική μας υποχρέωση να μάθουμε στα παιδιά να δέχονται τα συναισθήματά τους και να μην τα απορρίπτουμε μόλις προκύπτει η πρώτη δυσκολία. Δεν μπορείς να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου αν πρώτα δεν τα νιώσεις!

Ξεχάστε τους κανόνες, τα σχόλια και τις προειδοποιήσεις.                   Πηγαίνετε να παρηγορήσετε το παιδί σας που εκείνη την ώρα δυσκολεύεται. Ρωτήστε το πώς μπορείτε να το βοηθήσετε, δείξτε του ότι αναγνωρίζετε τα συναισθήματά του. Δείτε τι θα γίνει μόλις νιώσει ότι το ακούτε, ότι το καταλαβαίνετε και το στηρίζετε. 

Η σχέση σας θα γίνει πιο δυνατή αν αρχίσετε να “δουλεύετε” με αυτόν τον τρόπο και σταματήσετε να το τιμωρείτε για τη συμπεριφορά του, που μπορεί να δικαιολογείται λόγω της ηλικίας του.
Η παρηγοριά, η φροντίδα και η αγάπη δεν προκαλούν τις κακές συμπεριφορές.»

ΠΗΓΗ
tromaktiko