Τι γίνεται με τα παιδιά που βγαίνουν από τα ιδρύματα στην Ελλάδα

Η αποϊδρυματοποίηση των νέων στην Ελλάδα, ακόμα και σήμερα στερείται ενιαίου θεσμικού πλαισίου. Η λειτουργία της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ με στόχο την ανεξάρτητη και αυτόνομη διαβίωσή τους.

Βρισκόμαστε εν έτει 2020 και στην Ελλάδα δεν υπάρχει ενιαίο θεσμικό πλαίσιο για την αποϊδρυματοποίηση των νέων. Στην πραγματικότητα, κανείς δεν ξέρει πόσοι ακριβώς έφηβοι και παιδιά διαβιούν στις δομές φιλοξενίας, ενώ το πλαίσιο ένταξής τους μετά το τέλος της φιλοξενίας τους στα ιδρύματα, είναι θολό.

Την Παρασκευή, τα παιδικά χωριά SOS έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου, ζητώντας αφενός να θεσπιστούν κανόνες και προδιαγραφές για τη λειτουργία των χώρων που υποδέχονται τα παιδιά μετά την απομάκρυνση από το σπίτι, και αφετέρου η μεταπαρακολούθηση και η επιμέλεια να γίνεται υπό πλαίσιο που θα καθορίζεται επαρκώς από την Πολιτεία. Με λίγα λόγια, υπεύθυνα για την αναδοχή και την προετοιμασία των παιδιών για τη μετέπειτα ζωή τους είναι τα Ιδρύματα καθεαυτά, χωρίς όμως να υπάρχει κοινή γραμμή.

Παράλληλα, ζητούσαν τη στήριξη των προγραμμάτων ενδυνάμωσης των οικογενειών για την αποφυγή της διάλυσής τους και της απομάκρυνσης των παιδιών από αυτές, σε μια χώρα που παραμένει ουραγός της Ευρώπης στην αποϊδρυματοποίηση.

Διεθνώς αναγνωρίζεται ότι η διαβίωση σε ιδρύματα για τα παιδιά με ή χωρίς αναπηρία, για τους ενήλικες αλλά και τους ηλικιωμένους επηρεάζει αρνητικά τη ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη. Στόχος λοιπόν είναι η ομαλή αποϊδρυματοποίησή τους, με το σχέδιο όμως της Εθνικής Στρατηγικής Αποϊδρυματοποίησης της παρούσας κυβέρνησης, να μετατοπίζεται χρονικά για το διάστημα από 2021 έως και 2023.

ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ

Είναι ένας έφηβος 18 ετών έτοιμος να αυτονομηθεί και να ζήσει μόνος του;

Μέσα σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον λοιπόν, ήρθε να εργαστεί η "ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ", μια οργάνωση που ιδρύθηκε το Μάρτιο του 2018 και απευθύνεται σε ενήλικους και ανήλικους της εφηβικής ή μετεφηβικής ηλικίας, προερχόμενων από οποιαδήποτε Δομή Κλειστής Παιδικής Προστασίας.

Αποστολή της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης είναι να παραλάβει τη σκυτάλη της φροντίδας των νέων, ηλικίας 18-25 ετών από τα ιδρύματα και παράλληλα να ενισχύσει τη φροντίδα των εφήβων ηλικίας 12-17.

Με λίγα λόγια, λειτουργεί σαν "γέφυρα".

Μαθήματα πριν την πανδημία ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ

Η πρώτη φάση του προγράμματος της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2019.

Βασική λειτουργία της ΜΚΟ είναι η στενή συνεργασία με τα Ιδρύματα κλειστής παιδικής προστασίας, έτσι ώστε να μπορέσουν από κοινού να παρέχουν στους φιλοξενούμενους ποιοτικές εξειδικευμένες υπηρεσίες και γνώσεις-μέσω των συνεργατών και εθελοντών της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ, εστιάζοντας στο χώρο της παιδείας, του πολιτισμού, του αθλητισμού και της ψυχοκοινωνικής ενδυνάμωσης.

Αποσκοπώντας φυσικά στην ομαλή "έξοδο" των παιδιών από τα Ιδρύματα, χωρίς ελλείψεις σε κανέναν ζωτικό για τα ίδια, τομέα. Ή αλλιώς να είναι έτοιμα για το "μετά", χωρίς να τους λείπει τίποτα στο "τώρα".

Μέχρι τώρα, στο πρόγραμμα εντάσσονται τρεις δομές:

- Τα Παιδικά Χωριά SOS Βάρης

- Η Στέγη Νέων Παλαιού Φαλήρου

- Η Στέγη Θηλέων "ο Άγιος Αλέξανδρος"

- Το Χριστοδούλειο Ορφανοτροφείο Θηλέων

"Το μέλλον είναι τα παιδιά μας! Και έγκειται στη δικής μας υπευθυνότητα, αυτή των ενηλίκων, να τα διαπαιδαγωγήσουμε και να τα εξοπλίσουμε με τα απαραίτητα εφόδια ώστε να γίνουν αυτάρκη. Σκοπός μας είναι η στήριξη και η φροντίδα των παιδιών που δεν μεγαλώνουν υπό ιδανικές συνθήκες, με απώτερο ιδανικό την επίτευξη της ευτυχίας", είναι το μήνυμα της Δήμητρας Καλαντώνη, προέδρου της Οργάνωσης.

Η στήριξη συνεχίζεται εν μέσω Covid-19

Η ίδια τονίζει πως μέσα στον πρώτο χρόνο λειτουργίας, έχουν ωφεληθεί αρχικά 70 παιδιά, με τον αριθμό αυτόν να φτάνει στα 100 πριν λίγο καιρό.

Πρόκειται για παιδιά 12-18 ετών και φέτος εντάχθηκαν ακόμη 7 παιδιά από 18-20 ετών για τα οποία καλύπτονται οι δαπάνες για διαμονή και σπουδές (πηγαίνουν ακόμη σχολείο παρότι είναι άνω των 18). Από τον περασμένο Σεπτέμβριο, η ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ αναλαμβάνει τις δαπάνες διαμονής για τα παιδιά που έχει αναλάβει και περνούν τα 18 έτη, ως μια πρώτη στήριξη μέχρι να αυτονομηθούν πλήρως.

Η κ. Καλαντώνη μας τονίζει ακόμη πως οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες και οι συνεδρίες, συνεχίζονται κανονικά εν μέσω πανδημίας, μέσω τηλε-εκπαίδευσης (να σημειωθεί εδώ πως οι φωτογραφίες που παρουσιάζονται στο εν λόγω άρθρο είναι από την εποχή πριν το ξέσπασμα της πανδημίας).

Από το Σάββατο 7 Νοεμβρίου, πρώτη ημέρα του νέου lockdown, τα μαθήματα στις συνεργαζόμενες Δομές Κλειστής Παιδικής Προστασίας πραγματοποιήθηκαν ψηφιακά, με χρήση των συστημάτων που είχαν εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια του προηγούμενου εγκλεισμού την άνοιξη.

Αξιοσημείωτο είναι ότι την περασμένη εβδομάδα, συμπληρώθηκαν 1000 εκπαιδευτικές ώρες (δια ζώσης και διαδικτυακά), σε διάστημα μόλις δυόμιση μηνών από την έναρξη της εκπαιδευτικής περιόδου.

Η κ. Καλαντώνη μας ανέφερε ακόμη πως μέσα από τις δράσεις, ήδη τρεις ωφελούμενες έχουν αλλάξει εκπαιδευτικό επίπεδο (μετάβαση από ειδικό σχολείο μαθήτριας σε γενικό και από διαπολιτισμικό γυμνάσιο σε γενικό λύκειο και ΕΠΑΛ). Αριθμός μικρός για την ώρα, που σηματοδοτεί όμως μια δυναμική αρχή.

"Η Εξέλιξη Ζωής με βοήθησε να πάω ένα σκαλοπάτι πιο ψηλά. Με τη βοήθεια των ανθρώπων της κατάφερα να ασχοληθώ με τη φωτογραφία που ήταν κάτι που ήθελα και αγαπάω. Ως ενεργό μέλος της θα μπορώ να φωτογραφίζω τις δράσεις της ομάδας" λέει ο Στάθης, που μετέχει στην Οργάνωση έχοντας πλέον έναν νέο ρόλο.

Από τη δική τους μεριά, η Jenifer και η Elizabeth αναφέρουν πως "αν δεν ήταν η Εξέλιξη Ζωής δεν θα παίρναμε το Lower". "Η ζωή μου έγινε πιο εύκολη και διασκεδαστική. Κάνω πράγματα που μου αρέσουν όχι πράγματα που δε μου αρέσουν. Μπορώ να δείχνω το ταλέντο μου και το που είμαι καλή".

Ήταν η πρώτη φορά που πάω διακοπές στην Ελλάδα

Και οι δύο σημειώνουν πόσο σημαντικός είναι ο επαγγελματικός προσανατολισμός που έχουν λάβει. "Αν δεν ήταν η Εξέλιξη Ζωής δεν θα ήξερα ότι όλα αυτά υπάρχουν και έχω κάτι μέσα μου σημαντικό", λένε ενώ στέκονται στη σημασία της βοήθειας που έλαβαν από τις δασκάλες τους.

Μάλιστα, όπως αναφέρουν τα δυο κορίτσια, κατάφεραν να πάνε διακοπές για πρώτη φορά. "Οι 5 μέρες για κάποιον μπορεί να είναι λίγες αλλά οι 5 μέρες για εμένα ήταν πολλές".

"Περιμένω όταν γίνω 18 να με βοηθήσει η Εξέλιξη Ζωής να βρω δουλειά, να προχωρήσω και να τα καταφέρω. Θέλω να προχωρήσω τις σπουδές μου, να φύγω από το ίδρυμα μετά το Λύκειο και θέλω βοήθεια στο να βρω μια Στέγη", λέει η 17χρονη Elizabeth.

ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ

Συγκεκριμένα, από τον πρώτο κιόλας χρόνο λειτουργίας έχουν πραγματοποιηθεί, με αρωγό την ιδρυτική δωρεά του ΙΣΝ:

• 236 Συνεδρίες Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας & Επαγγελματικού Προσανατολισμού
• 14.000 ώρες Τυπικής Εκπαίδευσης, Ειδικής Αγωγής & Παράλληλης Στήριξης
• 595 Συνεδρίες Ψυχολογικής Υποστήριξης & Ενδυνάμωσης
• 70 Εικαστικά Εργαστήρια & 9 Πολιτιστικές & Ψυχαγωγικές Δράσεις εκτός Δομών
• 35 Αθλητικές Δράσεις εντός & εκτός Δομών

Παράλληλα:

• Έχει δημιουργήσει θέσεις εργασίας για περίπου 50 επαγγελματίες, επιστημονικό προσωπικό και εξωτερικούς συνεργάτες.
• Παρέχει στήριξη στο προσωπικό των ιδρυμάτων μέσω ειδικών προγραμμάτων.

Ταυτότητα της οργάνωσης

Αναλυτικότερα, η οργάνωση προτείνει την ολιστική, πολυεπίπεδη παρέμβαση και υποστήριξη των παιδιών που διαβιούν σε ιδρύματα κλειστής παιδικής προστασίας. Η υποστήριξη των παιδιών προς την ανεξάρτητη, αυτόνομη διαβίωσή τους, η στήριξη και κατάλληλη εποπτεία των νεαρών ενηλίκων μέσα από προγράμματα εκπαιδευτικής, ψυχολογικής και οικονομικής υποστήριξης που θα τους επιτρέψει εύκολα την μετάβαση και την ενσωμάτωσή τους στην κοινωνία, δίνοντάς τους αυτοπεποίθηση να προχωρήσουν δυναμικά στη ζωή αφήνοντας τις εμπειρίες της ιδρυματικής περίθαλψης στο παρελθόν, είναι ο κύριος σκοπός και παράλληλα κοινωνικός ρόλος που επιδιώκει να επιτελέσει η οργάνωση.

Συγκεκριμένα, στόχοι της MKO είναι:

• H εκπαίδευση των νέων αλλά και του προσωπικού των Δομών (ιδρύματα κλειστής παιδικής προστασίας)
• Η πνευματική, διανοητική και ψυχολογική υποστήριξη τους
• Η προετοιμασία για την επαγγελματική αποκατάσταση των νέων που διαβιούν στις Δομές
• Η εξασφάλιση στέγης και διαβίωσης
• Η ενδυνάμωση των επωφελούμενων μέσω πολιτιστικών αθλητικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων
• Η ενίσχυση του εθελοντισμού

Μακροπρόθεσμοι στόχοι

Α) Διαμόρφωση Θεσμικού Πλαισίου: Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ φιλοδοξεί να συμβάλει στη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που να αφορά στη συνεχιζόμενη υποστήριξη νεαρών ενηλίκων, στα πλαίσια που αναφέραμε στην αρχή του κειμένου.

Η ΜΚΟ συμμετέχει άλλωστε στο σχέδιο δράσης - ως παρατηρητής - του Συνήγορου του Παιδιού, για τη στρατηγική αποϊδρυματοποίησης στην Ελλάδα και τις εναλλακτικές μορφές φροντίδας.

Β) Ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για ζητήματα που αφορούν στη διαβίωση των παιδιών στα Ιδρύματα και τη συνεχιζόμενη υποστήριξή τους μετά την ενηλικίωση μέσω της παρουσίασης και προβολής κοινωνικών ζητημάτων, τη δημιουργία ενημερωτικών εκστρατειών σχετικά με τις εναλλακτικές μορφές φιλοξενίας, την αποϊδρυματοποίηση, την παιδική κακοποίηση κ.ά.

Μελλοντικές Δράσεις

Η ομάδα της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ έχει ολοκληρώσει τη χαρτογράφηση και καταγραφή αναγκών αντιπροσωπευτικού δείγματος δομών κλειστής παιδικής προστασίας στην Ελλάδα, καθώς και την καταγραφή των διαδικασιών αναφορικά με τους λόγους εισαγωγής των παιδιών σε αυτές. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, περίπου 1.700 παιδιά ζουν σε Ιδρύματα αυτή τη στιγμή στη χώρα μας, σε 87 δομές.

Στόχος της καταγραφής είναι η διαμόρφωση του πλάνου της επόμενης φάσης του προγράμματος.

Παράλληλα, συνεχίζει να εργάζεται πάνω στο Πλάνο Αυτονόμησης, προσθέτοντας και πρωτογενή έρευνα- desk research- και δημιουργία personas, σχετικά με τις στρατηγικές της αποϊδρυματοποίησης διεθνώς.

Σκοπός του έργου είναι ο προσδιορισμός των αναγκαίων συνθηκών για την οικονομική ανεξαρτητοποίηση των νέων, από 18-25 ετών που διαβιούν στις δομές, με απώτερο στόχο την ομαλή τους ένταξη στην κοινωνία και την εύρεση μόνιμης εργασίας.

Η Ίδρυση της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ κατέστη δυνατή με την πολύτιμη συνδρομή του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Το ΙΣΝ, με την ιδρυτική του δωρεά, στήριξε τα πρώτα μας βήματα και συγκεκριμένα τις δράσεις που αφορούν στην εκπαίδευση, την αθλητική, καλλιτεχνική και κοινωνική ανάπτυξη, καθώς και την ψυχολογική υποστήριξη των νέων που διαβιούν στις Δομές Κλειστής Παιδικής Προστασίας.

Για να στηρίξετε την ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ, μπορείτε να επικοινωνήσετε στο info@exelixizois.org καθώς και στο 210-7546020. Περισσότερες πληροφορίες παρέχονται στο site exelixizois.org.

Χρήστος Δεμέτης  22 Νοεμβρίου 2020 07:09

news247.gr

Οι Φόβοι των Παιδιών ανά Ηλικία

Όλα τα παιδιά έχουν ανεπτυγμένο τον σωτήριο μηχανισμό του φόβου και είναι φυσιολογικό να φοβούνται διάφορα ερεθίσματα, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξής τους.

Φόβοι των παιδιών ανά ηλικία

Tο νεογέννητο, όταν έρχεται σε επαφή με τον εξωτερικό κόσμο, παρουσιάζει με το κλάμα του μια αντίδραση φόβου στους ισχυρούς θορύβους.

Kατά τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας αναπτύσσονται στα παιδιά αρκετοί φόβοι που συνδέονται κυρίως με καταστάσεις ή ερεθίσματα που τους δημιουργούν ανασφάλεια. 

Tέτοια ερεθίσματα μπορεί να είναι τα μεγάλα ζώα, οι σκύλοι, οι μάγισσες, το σκοτάδι, οι δυνατοί θόρυβοι, ο γιατρός.

Συγκεκριμένα:

• 0-2 χρόνια. Φοβάται τους δυνατούς ήχους ή θορύβους, τον αποχωρισμό από τους γονείς του, τους ξένους, όταν το πλησιάζουν, τα μεγάλα αντικείμενα.

• 2-4 χρόνων. Φοβάται τα ζώα, τα έντομα, τους δυνατούς θορύβους, να μένει μόνο του, το μπάνιο, την εκπαίδευση της τουαλέτας, τα τέρατα, τα φαντάσματα.

• 4-6 χρόνων. Φοβάται τον ύπνο, το σκοτάδι, τα τέρατα, δείχνει συστολή προς τους αγνώστους, φόβο για την απώλεια ενός γονιού, φόβο για το διαζύγιο.

• Mετά τα 6 χρόνια, οι φόβοι αγγίζουν την καθημερινή ζωή. Tο παιδί φοβάται μήπως χτυπήσει, να μείνει μόνο του στο σπίτι, τις καταιγίδες, ενώ παράλληλα παρουσιάζεται ο φόβος για το θάνατο κάποιου από τους γονείς του.

• Aπό τα 8-9 χρόνια οι φόβοι βαθμιαία ελαττώνονται. Οι φόβοι του έχουν πιο ορθολογική βάση· νιώθει φόβο για το πώς θα τα πάει στο σχολείο, για την απόρριψη από τα συνομήλικα παιδιά, ανησυχεί περισσότερο για το θάνατο, τους κλέφτες, τον πόλεμο.

• Μέχρι τα 11 χρόνια, και τα αγόρια και τα κορίτσια τείνουν να εκπροσωπούνται ισότιμα στους φόβους. 

• Μετά τα 11 χρόνια, τα αγόρια μειώνουν πιο γρήγορα τους φόβους τους από τα κορίτσια. Υπολογίζεται ότι 90% των παιδιών ηλικίας από 2-14 χρόνων παρουσιάζουν τουλάχιστον ένα συγκεκριμένο φόβο που είναι φυσιολογικός.

Υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα παιδιά ως προς το βαθμό που βιώνουν τους φόβους τους αλλά και τους τρόπους που τους εκφράζουν. Έτσι, ενώ κάποια παιδιά μπορεί να είναι επικίνδυνα τολμηρά, άλλα είναι τόσο φοβισμένα που η δειλία τους δυσχεραίνει την ομαλή ανάπτυξή τους.

Στα παιδιά όλων των ηλικιών μπορεί να αυξηθούν οι φόβοι τους σε φάσεις πίεσης, όπως όταν έρχεται νέο μωρό στην οικογένεια, όταν υπάρχει διαζύγιο των γονιών ή εντάσεις και φασαρίες.

περισσότερα εδώ: akappatou

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Γυναικοκτονία: Ακραία μορφή έμφυλης και σεξιστικής βίας

Το τέλος του 2018 και η έναρξη του 2019 σημαδεύτηκαν από δύο στυγερές γυναικοκτονίες στην Ελλάδα. Πρόκειται για το βιασμό και την γυναικοκτονία της Ελένης Τοπαλούδη στη Ρόδο, από δύο νεαρούς άντρες με τους οποίους αρνήθηκε να συνευρεθεί ερωτικά, και τη δολοφονία της Αγγελικής Πέτρου στην Κέρκυρα, από τον πατέρα της, ο οποίος δεν ενέκρινε  τη σχέση που είχε με άνδρα από το Αφγανιστάν.

«Αυτές όπως και τόσες άλλες δολοφονίες γυναικών στη χώρα μας και ανά τον κόσμο, συνιστούν ακραία μορφή έμφυλης και σεξιστικής βίας, μιας και διαπράττονται με κίνητρο την άσκηση κοινωνικού  ελέγχου στα σώματα αλλά και τις επιλογές των γυναικών.

Επιλογές που επειδή δεν γίνονται αρεστές τιμωρούνται  ακόμα και με την απώλεια της ίδιας της ζωής των γυναικών!» αναφέρει σε συνέντευξη της  η επιστημονικά υπεύθυνη του Κέντρου Διοτίμα, Μαρία Λιάπη.

Στην ουσία οι γυναικοκτονίες είναι εγκλήματα που στηρίζονται στις βαθιά εμπεδωμένες κοινωνικές αντιλήψεις και έμφυλα στερεότυπα, σύμφωνα με τα οποία  οι γυναίκες είναι κατώτερες, υποτελείς στην ανδρική εξουσία, και δυνητικά μπορούν να «τιμωρηθούν», «ελεγχθούν» και «σωφρονιστούν» μέσω της έμφυλης βίας.

Δολοφονήθηκαν γιατί είναι γυναίκες

Ο όρος γυναικοκτονία (femicide) έρχεται από παλιά, όταν το 1976 τον κατέγραψε η εγκληματολόγος Νταϊάνα Ράσελ (Diana E. H. Russel), ορίζοντας έτσι το εγκληματολογικό και ανθρωπολογικό αυτό φαινόμενο.

Ο όρος «γυναικοκτονία» έγινε ευρέως γνωστός και υιοθετήθηκε από την εγκληματολογία μετά το 1992, χάρη στο βιβλίο με τίτλο «Femicide: the politics of woman killing», μια συλλογή δοκιμίων που επιμελήθηκαν από κοινού η ακαδημαϊκός Τζιλ Ράντφορντ (Jill Radford) και η εγκληματολόγος Νταϊάνα Ράσελ (DianaE. H. Russell).

«Η γυναικοκτονία συνιστά διακριτό αδίκημα που παλιότερα και επί πολλά χρόνια συγκαλύπτονταν πίσω από τα εγκλήματα  ‘’τιμής’’, και στην πρόσφατη ιστορία πίσω από τον όρο ‘’εγκλήματα πάθους’’.

Ο χαρακτηρισμός της δολοφονίας επομένως ως γυναικοκτονία συνιστά πράξη αντίστασης στην απόκρυψη μιας κοινωνικής πραγματικότητας και ξεσκεπάζει τη συνενοχή των σεξιστικών κοινωνιών μας», τονίζει η Μ. Λιάπη.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας «γυναικοκτονία είναι η ανθρωποκτονία από πρόθεση γυναικών επειδή είναι γυναίκες. Η γυναικοκτονία συνήθως διαπράττεται από άντρες αλλά κάποιες φορές συνεργούν και γυναίκες, συνήθως μέλη της ίδιας οικογένειας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις γυναικοκτονία διαπράττει σύντροφος ή πρώην σύντροφος που συνήθως είχε και μακρόχρονη κακοποιητική συμπεριφορά, απειλούσε, κακοποιούσε ή/και εκφόβιζε τη γυναίκα, η οποία πολύ συχνά βρίσκεται σε θέση φυσικής ή/και οικονομικής αδυναμίας σε σχέση με αυτόν».

Τα θλιβερά στατιστικά στον κόσμο και την ΕΕ

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι σημαντικό να τηρούνται αρχεία και επίσημες καταγραφές βάσει του νέου και εξελισσόμενου νομικού ορισμού της γυναικοκτονίας.

Ωστόσο  αξίζει να σημειωθεί ότι, τόσο παγκοσμίως όσο και μεταξύ  των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα αξιόπιστα στοιχεία για τη έμφυλη βία είναι σπάνια και δεν είναι εύκολα συγκρίσιμα. Εντούτοις, οι διαθέσιμες πηγές μπορούν να δώσουν μια κατά προσέγγιση εικόνα της έκτασης του προβλήματος

Κάθε μέρα, σε όλο τον κόσμο, δολοφονούνται 137 γυναίκες, κατά μέσο όρο, από (πρώην ή νυν) συζύγους ή συντρόφους ή από κάποιο μέλος της οικογένειας τους.

Από τις 87.000 δολοφονίες γυναικών παγκοσμίως, το 2ο17, το 58% διαπράχθηκε από (πρώην ή νυν) συζύγους ή συντρόφους ή μέλη της οικογένειας τους,  σύμφωνα με νέα στοιχεία του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC).

Παγκοσμίως, οι πέντε χώρες με τα μεγαλύτερα καταγεγραμμένα ποσοστά γυναικοκτονιών σήμερα είναι η Αργεντινή, το Ελ Σαλβαδόρ, η Ινδία, η Ονδούρα και το Μεξικό, ενώ υψηλά ποσοστά καταγράφονται και στη Γουατεμάλα, την Κολομβία, τη Βραζιλία, τη Ρωσία και τη Νότια Αφρική.

Οι δράστες των γυναικοκτονιών έχουν τα κλειδιά του σπιτιού μας

Σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για το 2013, η κύρια αιτία θανάτου των γυναικών ηλικίας από 16 έως 44 ετών είναι, διεθνώς, η δολοφονία από κάποιο οικείο πρόσωπο. (βλ. WHO 2013, εδώ).

Σύμφωνα με ευρήματα που ανακοίνωσε το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2005,  η ενδοοικογενειακή βία έχει καταστεί για τις Ευρωπαίες, μεταξύ 15 και 44 χρόνων, η πρώτη αιτία αναπηρίας και θανάτου, αφήνοντας πίσω ακόμη και τα αυτοκινητικά δυστυχήματα ή τον καρκίνο.* (βλ. Βλάχου Β., “Η βία κατά των γυναικών – Ερευνητικά δεδομένα – Σύγχρονοι προβληματισμοί”, Ποινική Δικαιοσύνη, 2006, σ. 471).

Τέλος, η μεγαλύτερη έρευνα που έχει γίνει στην ΕΕ για την έμφυλη βία (FRA 2014), καταγράφει ότι πενήντα γυναίκες στην ΕΕ δολοφονούνται κάθε εβδομάδα από νυν ή πρώην σύντροφό τους.

Επιπλέον, βάση των στοιχείων του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων, EIGE:

• Στην Βρετανία, κάθε τρεις μέρες δολοφονείται μία γυναίκα
• Στη Σουηδία, κάθε δέκα μέρες κακοποιείται μέχρι θανάτου από το σύζυγο ή σύντροφό της
• Στην Ισπανία, μία γυναίκα δολοφονείται κάθε τέσσερεις μέρες, περίπου 100 τον χρόνο
• Στην Γαλλία, μία γυναίκα δολοφονείται κάθε πέντε μέρες εξαιτίας κακοποίησης στο σπίτι
• Από αυτές το 1/3 μαχαιρώνεται, το 1/3 φονεύεται με πυροβόλο όπλο, το 20% στραγγαλίζεται και το 10% ξυλοκοπείται μέχρι θανάτου

Μια αθέατη εγκληματική πράξη

Ιδιαίτερες προσπάθειες αντιμετώπισης του φαινομένου έχουν γίνει σε χώρες της Λατινικής Αμερικής όπου το φαινόμενο πραγματικά έχει λάβει εκτεταμένες διαστάσεις. Η γυναικοκτονία ως εγκληματική πράξη έχει ήδη ενσωματωθεί στη νομοθεσία σε πολλές χώρες, όπως η Χιλή, η Κόστα Ρίκα, το Ελ Σαλβαδόρ, η Γουατεμάλα και το Μεξικό.

Η Αργεντινή αναγνώρισε τη «γυναικοκτονία» ως νομικό όρο το 2016 αφότου τρεις άγνωστοι άντρες βίασαν, δολοφόνησαν και «παλούκωσαν» ανήλικη μαθήτρια και εν συνεχεία δεκάδες χιλιάδες γυναίκες διαμαρτυρήθηκαν στους δρόμους της χώρας.

Στα τέλη Νοεμβρίου, η Γερουσία της Δομινικανής Δημοκρατίας ορίστηκε τη «γυναικοκτονία» ως έγκλημα με ποινή φυλάκισης 40 ετών. Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί η πρωτοβουλία Spotlight της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών για τον τερματισμό των γυναικοκτονιών στη Λατινική Αμερική.

Στην Ευρώπη, ακόμα και σε χώρες όπως η Ισπανία που επιδεικνύουν μεγαλύτερη ευαισθησία στην αντιμετώπιση της έμφυλης βίας τα αδικήματα αντιμετωπίζονται ως «gender “neutral”», δηλαδή δεν λαμβάνεται υπόψη το φύλο του θύματος.

Για την Ελλάδα δεν έχουμε επίσημες στατιστικές για τις γυναικοκτονίες, αφού οι δολοφονίες των γυναικών λόγω του φύλου τους, δεν καταγράφονται ως τέτοιες.

Όπως επεσήμανε η επιστημονική υπεύθυνη του Κέντρου, Μ. Λιάπη, μετά και τις δύο πρόσφατες γυναικοκτονίες, «Το Κέντρο Διοτίμα ήδη ανέλαβε πρωτοβουλία για να ‘’σηκώσουμε’’ το θέμα αυτό και στο επίπεδο του δικαιακού μας συστήματος, ώστε να καταγράφονται επισήμως τέτοια περιστατικά ως γυναικοκτονίες αλλά και να αντιμετωπίζονται αρμοδίως από τις δικαστικές αρχές».

diotima.org.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι