Τα αδέρφια μας

Σε κάθε οικογένεια που υπάρχουν περισσότερο του ενός παιδιά χρειάζεται να συνειδητοποιούμε ότι το κάθε παιδί διαμορφώνει τον δικό του χαρακτήρα μέσα από τις εμπειρίες και τα βιώματά της οικογενειακής εστίας.

Η αδελφική σχέση

Μία σχέση που είναι πάρα πολύ σημαντική να μελετηθεί είναι η σχέση που έχουν τα αδέρφια μεταξύ τους. Καταρχάς, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι το κάθε παιδί έχει τη δική του προσωπικότητα και εξελίσσεται στο δικό του ρυθμό και με το δικό του τρόπο. Οπότε, είναι καλό οι γονείς να φροντίζουν να σέβονται, να εκτιμούν και να αγαπούν το κάθε παιδί τους χωρίς να προβαίνουν σε συγκρίσεις με τα αδέρφια του διότι οι συγκρίσεις δημιουργούν τραύματα, πληγές αλλά και διαφωνίες.

Συγκρίσεις ανάμεσα στα αδέρφια

Αυτό σημαίνει ότι όταν οι γονείς συγκρίνουν τις δυνατότητες του ενός παιδιού τους με το άλλο τότε ένα από τα δύο, όπως ομολογούν ψυχολογικές έρευνες και μελέτες, είναι πολύ πιθανό να αναπτύξει αίσθημα κατωτερότητας και ανασφάλειας. Ακόμη, σε αρκετές τέτοιες περιπτώσεις αναπτύσσεται ένα αρνητικό συναίσθημα ζήλιας και ανταγωνισμού μεταξύ των αδερφών διότι αισθάνονται ότι το ένα παιδί είναι αυτό το οποίο το αγαπούν και το αποδέχονται ουσιαστικά οι γονείς ενώ το άλλο βρίσκεται στο περιθώριο της οικογένειας.

Το παιδί μέσω αυτών των ανούσιων συγκρίσεων αισθάνεται ότι έχει το ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου και η παρουσία του είναι τουλάχιστον επιβαρυντική αν όχι περιττή εντός της οικογένειάς του. Το πρώτο, λοιπόν, σημαντικό βήμα για τους γονείς είναι να μπορούν να αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους με ισότιμο και δίκαιο τρόπο και να τα αγαπούν το καθένα ξεχωριστά για αυτό το οποίο είναι το καθένα τους.

Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδική και ανεπανάληπτη προσωπικότητα, έχει ξεχωριστά ταλέντα και χαρίσματα και όλοι αξίζουμε την αγάπη και τον σεβασμό των ανθρώπων γύρω μας. Ακόμη αξίζει οι γονείς να προσέχουν όταν προσφέρουν κάτι στο ένα παιδί να προσφέρουν ταυτόχρονα και στο άλλο.

Για παράδειγμα, εάν σε μία οικογενειακή γιορτή τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα οι γονείς επιθυμούν να κάνουν ένα δώρο στα παιδιά τους καλό θα ήταν να προσφέρουν δώρα σε όλα τα παιδιά τους έτσι ώστε να αισθάνονται όλα ότι υπάρχει μία ισοτιμία μεταξύ τους και ότι οι γονείς τους τα αγαπούν εξίσου χωρίς διακρίσεις.

Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι τα γερά θεμέλια για να χτιστεί μια αρμονική και υγιής αδελφική σχέση τα θέτουν οι ίδιοι οι γονείς με τον τρόπο ανατροφής των παιδιών τους που επιλέγουν να ακολουθήσουν.

Τα αδέλφια σε ένα διαζύγιο

Καθώς μεγαλώνουν τα αδέλφια συνδέονται μεταξύ τους με πολύτιμα συναισθήματα, βιώματα και εμπειρίες που συνδράμουν αποφασιστικά στο να συνδέονται ψυχικά με έναν άρρηκτο και μοναδικό ψυχικό δεσμό. Ας αναφέρουμε μάλιστα ότι σε περιπτώσεις που η οικογένεια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα οικονομικής φύσεως ή συγκρούσεων και κρίσεων όπως ένα διαζύγιο των γονέων, τότε σύμφωνα και με έρευνες των ψυχολόγων, τα αδέλφια αυτά αναλαμβάνουν τον ρόλο του φροντιστή ή του προστάτη το ένα για το άλλο.

Αυτό τις περισσότερες φορές έχει επιβαρυντικές συνέπειες στην ψυχολογία τους μια και φορτώνονται ένα βάρος ψυχολογικό δυσβάσταχτο για την ηλικία τους μα ουσιαστικά συνασπίζονται για να επιβιώσουν μαζί.

Όταν τα αδέλφια έχουν βιώσει ευτυχισμένες στιγμές μαζί τότε αισθάνονται ότι μπορούν να βοηθήσουν εποικοδομητικά το ένα στην εξέλιξη του άλλου.

Είναι πάρα πολύ σημαντικό τα αδέρφια με την μεταξύ τους συμπεριφορά και επικοινωνία να προφυλάσσουν την ψυχική τους υγεία και να μεριμνούν  να ενδυναμώνουν την ψυχική τους ανθεκτικότητα. Σίγουρα θα υπάρχουν στιγμές που θα διαφωνήσουν αλλά είναι καλό να λύνονται οι διαφωνίες με σεβασμό, ενσυναίσθηση, άνευ όρων αποδοχή και αγάπη.

Το επικοινωνιακό πρότυπο

Ο τρόπος που οι γονείς ζουν και ουσιαστικά ο τρόπος που μαθαίνουν οι ίδιοι να επιλύουν τις διαφορές τους είναι πρότυπο συμπεριφοράς και για τα παιδιά τους.

Όταν αυτός ο τρόπος είναι πολιτισμένος με γνώμονα τον διάλογο και την ενσυναίσθηση τότε τα παιδιά έχουν ένα καλό πρότυπο και το ακολουθούν και τα ίδια. Η ζωή επίσης έχει πάρα πολλές διακυμάνσεις και δυσκολίες οπότε είναι καλό τα αδέρφια να αισθάνονται ότι έχουν ένα δυνατό υποστηρικτή σε αυτή τη ζωή.

Έναν καλό ακροατή που μπορεί πραγματικά να τους ακούσει, να υπάρχει ένα υποστηρικτικό πλαίσιο και να αισθάνονται ότι έχουν την χαρά να μπορούν να ανοίξουν την καρδιά τους χωρίς φόβους, προκαταλήψεις και να εκφράσουν όλα τους τα συναισθήματα στα αδέρφια τους.

Ένα σημαντικό κομμάτι της ψυχικής ευφορίας και χαράς είναι να αισθανόμαστε ότι υπάρχουν άνθρωποι που πραγματικά μας αποδέχονται άνευ όρων και πιστεύουν σε εμάς και στα όνειρά μας.

Οπότε είναι καλό να μην αφήνουμε ασήμαντα και ανούσια πράγματα να μπαίνουν ανάμεσα στη σχέση των αδερφών που είναι τόσο πολύτιμη και  να μάθουν τα αδέρφια πραγματικά να ακούν το ένα το άλλο, να υποστηρίζουν το ένα το άλλο και να εντοπίζουν όλα τα θετικά στοιχεία στις σχέσεις τους.

Τα αδέλφια μας πραγματικά είναι ο πολύτιμος θησαυρός της καρδιάς μας. Μπορούν να μας νιώσουν με ένα μόνο βλέμμα και η αγκαλιά τους είναι πάντα όαση αγάπης και χαράς.

Βιβλιογραφικές αναφορές

• Παππά, Β. (2013). Η λογική των συναισθημάτων. Συναισθηματική ανάπτυξη και συναισθηματική νοημοσύνη. Αθήνα: Οκτώ, σ. 126-128.
• Σταλίκας, Α. & Χαμοδράκα, Μ. (2004). Η Ενσυναίσθηση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου: Ολυμπία Μαρία Ποντίκη - Σύμβουλος Ψ.Υγείας
Τα αδέρφια μας είναι όαση αγάπης και παλμός καρδιάς
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Σχέσεις μεταξύ αδελφών

Όταν υπάρχουν αδέλφια σε μια οικογένεια, είναι συνηθισμένες οι ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ τους. Τα προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ αδελφών υπάρχουν σε όλες τις ηλικίες και σε όλων των ειδών τις οικογένειες ανά τον κόσμο, έτσι συχνά δυσκολεύουν τους γονείς και αποτελούν πηγή αρνητικών συναισθημάτων για τα παιδιά.

Ας δούμε όμως πρώτα τα θετικά της ύπαρξης αδελφών:

Κάνουν μεταξύ τους παρέα, μαθαίνουν το ένα από το άλλο, αλληλοϋποστηρίζονται και μεγαλώνοντας μπορεί να εξελιχθούν σε πολύ καλούς φίλους. 

Αν έχουν καλή σχέση, μειώνονται τα συναισθήματα μοναξιάς και ανασφάλειας στην ενήλικη ζωή καθώς συνεχίζουν να νιώθουν ότι ανήκουν σε μια οικογένεια.

Αρνητικά στη σχέση αδελφών

Στην αρνητική πλευρά, ζήλεια, συγκρίσεις, καυγάδες, απογοήτευση, θυμός μπορεί να δημιουργήσουν δυσάρεστο κλίμα μέσα στην οικογένεια. 

Αυτά μπορεί να υποκινούνται από πραγματικά γεγονότα (π.χ. ο αδελφός παίρνει καλύτερους βαθμούς στο σχολείο), αλλά τροφοδοτούνται και διογκώνονται από:

• τις σκέψεις που γίνονται (π.χ. εγώ είμαι άχρηστος/η),
• τις ερμηνείες που δίνονται (π.χ. ο αδελφός μου είναι εξυπνότερος),
• τις αντιδράσεις των άλλων (π.χ. η μαμά λέει: «αχ, να έμοιαζες έστω και λίγο στον αδελφό σου!….»).

Τι θα μπορούσε λοιπόν να γίνει για να αποφευχθεί αυτή η κατάσταση;

Α) Να σκεφτούμε ως ενήλικοι τις σχέσεις με τα δικά μας αδέλφια, που αποτελούν άλλωστε ένα πρότυπο για τις σχέσεις μεταξύ των δικών μας παιδιών:

Είναι φυσικό να νιώθουμε μια μικρή ζήλια για τα επιτεύγματα των αδελφών μας.  Αυτή όμως μπορεί να λειτουργήσει σαν κίνητρο για να πετύχουμε και εμείς οι ίδιοι, αντί να αποτελεί πηγή ανασφάλειας και συναισθημάτων κατωτερότητας.

Ο κάθε άνθρωπος έχει ξεχωριστά ταλέντα και ικανότητες.Μπορούμε λοιπόν να ενισχύσουμε τα δικά μας δυνατά σημεία αντί να μπαίνουμε στην παγίδα της σύγκρισης.  Αποκτώντας έτσι περισσότερη αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, μπορούμε να είμαστε περήφανοι τόσο για τα αδέλφια μας όσο και για τον εαυτό μας, παρά να αναμασάμε τις μεταξύ μας διαφορές. 

Εάν νιώθουμε ότι οι γονείς μας έκαναν ή κάνουν διακρίσεις, μπορούμε να τους μιλήσουμε για τα συναισθήματά μας ή να τα εκφράσουμε σε άλλους κοντινούς μας ανθρώπους που μας εκτιμούν και νοιάζονται για εμάς.  Η συζήτηση βοηθά να εκτονώσουμε τα αρνητικά συναισθήματα και ίσως να δούμε τα πράγματα από μια διαφορετική οπτική γωνία, αντί να αναμασάμε τις δικές μας σκέψεις.

Β) Να σκεφτούμε από την πλευρά του γονέα, τι μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μεταξύ των παιδιών μας:

1. Καταρχάς είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των παιδιών και να μην τα ακυρώνουμε ή τα θεωρούμε ακατάλληλα.  Αν το παιδί είναι θυμωμένο, χρειάζεται να κατανοήσουμε αυτό το θυμό και να του πούμε «καταλαβαίνω ότι είσαι θυμωμένος επειδή…». αντί να του πούμε «δεν ντρέπεσαι να θυμώνεις με τον αδελφό σου;»

2. Συχνά οι καυγάδες δεν γίνονται για μια συγκεκριμένη αιτία, αλλά για την προσοχή των γονέων, ή λόγω ανάγκης για επιβεβαίωση.  Ας αναρωτηθούμε λοιπόν μήπως κάνουμε συγκρίσεις ανάμεσα στα παιδιά και έτσι ενισχύουμε αυτές τις ανάγκες.  Η σύγκριση (π.χ. «Είδες τι βαθμούς έφερε ο αδελφός σου;») ενισχύει τη ζήλεια χωρίς να βελτιώνει τη συμπεριφορά που επιθυμούμε να αλλάξουμε.  Ας εστιάζουμε λοιπόν μόνο σε αυτή τη συμπεριφορά του ίδιου του παιδιού χωρίς αναφορά στο τι κάνουν τα αδέλφια.  Είναι επίσης καλό να επαινούμε το παιδί για αυτό που είναι και όχι πάντα για αυτό που κάνει.

3. Κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρίσματα.  Δεν χρειάζεται να προσπαθούμε να φερθούμε το ίδιο σε όλα μας τα παιδιά (π.χ. ίδια δώρα, ίδιες δραστηριότητες) αλλά να εκτιμήσουμε τη διαφορετικότητα του καθενός.  Είναι ο καλύτερος τρόπος να μειώσουμε το αίσθημα της αδικίας και της άνισης μεταχείρισης δείχνοντάς του ότι κατανοούμε το πόσο ξεχωριστό είναι.

4. Μπορούμε να περνάμε κάποιο χρόνο με κάθε παιδί χωριστά, κάνοντας πράγματα που του αρέσουν.  Δεν είναι υποχρεωτικό να συμμετέχει στις ίδιες δραστηριότητες που απολαμβάνουν τα αδέλφια του.  Ούτε να επιμένουμε να συμπεριλαμβάνει τα αδέλφια του στις δικές του δραστηριότητες.  Κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη να είναι μόνος του κάποιες φορές και να νιώσει ελεύθερος από την παρουσία των συγγενικών προσώπων.

5. Δεν είναι υποχρεωτικό να μοιράζεται τα πάντα με τα αδέλφια του. Είναι σίγουρα σημαντικό να ξέρει ότι ανήκει σε μια οικογένεια και να τονίζουμε ότι τα αδέλφια και οι γονείς είναι οι δικοί του άνθρωποι που το αποδέχονται και το στηρίζουν.  Όμως η οικογενειακή ενότητα και ομόνοια δε σημαίνει πως όλα ανήκουν σε όλους.  Κάθε παιδί δικαιούται να έχει τα δικά του πράγματα στην κατοχή του και να τα χειρίζεται όπως επιθυμεί.

6. Δεν παρεμβαίνουμε στους συνηθισμένους καυγάδες τους και τα αφήνουμε να βρουν την άκρη μόνα τους.  Δεν υποθέτουμεή υπονοούμε ποιος φταίει για τον καυγά παίρνοντας το μέρος του ενός παιδιού (π.χ. δεν λέμε «άσε ήσυχο επιτέλους τον αδελφό σου»).  Αν δυσκολεύονται να διαχειριστούν τους καυγάδες,βοηθάμε να αποκτήσουν δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων.  Αν χρειαστεί να παρέμβετε, ακούστε και αναγνωρίστε τα συναισθήματα κάθε παιδιού προτού συμβάλλετε στην εξεύρεση λύσης.

7. Να μη ζητάμε υποχωρήσεις από το κάθε παιδί για χάρη του άλλου (π.χ. στην προσπάθεια μας να προστατεύσουμε το μικρότερο παιδί, το μεγαλύτερο νιώθει αδικημένο ή επιβαρυμένο με υποχρεώσεις).  Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε παιδί έχει πιθανώς διαφορετικό φύλο και ηλικία, σίγουρα διαφορετική προσωπικότητα και κατά συνέπεια διαφορετικές δυνατότητες, ανάγκες, επιθυμίες.

8. Τέλος, μιλήστε με κάθε παιδί και συζητήστε για τα αδέλφια του.  Συχνά τα παιδιά γνωρίζουν καλύτερα από τους γονείς τι απασχολεί ή πως νιώθουν τα αδέλφια.  Τέτοιες συζητήσεις διευκολύνουν την κατανόηση και αποδοχή και ενισχύουν την καλή επικοινωνία μέσα στην οικογένεια. 

ΠΗΓΗ: e-psychology.gr

Σχέσεις μεταξύ αδελφών
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Διαταραχή Ηλεκτρονικού Παιχνιδιού (Gaming Disorder)

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) στις 18 Ιουνίου του 2018 συμπεριέλαβε στην τελευταία 11η έκδοση του επίσημου καταλόγου όλων των ασθενειών τη διαταραχή ηλεκτρονικού παιχνιδιού (Gaming Disorder, κωδικός 6C51).
Μάλιστα, πρόκειται για μία αυτοτελή διαταραχή εθισμού και δεν αποτελεί κάποιο δευτερογενές φαινόμενο που εκδηλώνεται ως σύμπτωμα ή απότοκο μιας άλλης ασθένειας. 

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η διαταραχή ηλεκτρονικού παιχνιδιού μπορεί να σχετίζεται τόσο με το ηλεκτρονικό παιχνίδι όσο και με το παιχνίδι εκτός διαδικτύου ή και σε συνδυασμό τους.

Scholarly articles for gaming disorder in kids

Ποιες είναι οι ομάδες που έχουν υψηλό κίνδυνο για εξάρτηση από το ηλεκτρονικό παιχνίδι;
    Οι ηλικίες 12-25 ετών είναι υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου, με ποσοστό εμφάνισης στο 3-4%. Αναλογικά με το φύλο, τα κορίτσια που παίζουν συχνά διαδικτυακά παιχνίδια, δεν προέκυψε να εθίζονται τόσο σε αυτά όσο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αντίθετα με τα αγόρια που είχαν μεγαλύτερη εμμονή με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Κατ’ επέκταση, ενώ και τα δύο φύλα παίζουν παιχνίδια, τα αγόρια ελκύονται περισσότερο από παιχνίδια με ένταση, μεγάλη συχνότητα μεταξύ των παρτίδων και αναγνώριση των ομοιών τους, στοιχεία άμεσα συνδεδεμένα με τον εθισμό σε ένα παιχνίδι.

Ποια τα διαγνωστικά κριτήρια της διαταραχής ηλεκτρονικού παιχνιδιού;
    Η διαταραχή αφορά σε μία επίμονη ή επαναλαμβανόμενη κατά περιόδους συμπεριφορά όπου όμως υπάρχουν κάποια ξεκάθαρα παθολογικά στοιχεία, τα οποία είναι τα εξής: 

• Μειωμένος αυτοέλεγχος ως προς το παιχνίδι, δηλαδή έλλειψη ελέγχου ως προς το πότε κάποιος παίζει, πόσο συχνά παίζει, πόση διάρκεια έχει το παιχνίδι και εάν μπορεί να το διακόψει. 
• Το παιχνίδι αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη προτεραιότητα στη ζωή, στο σημείο που να έρχεται πρώτο έναντι των άλλων ενδιαφερόντων και των υπολοίπων δραστηριοτήτων. Το παιδί που είναι εθισμένο περιορίζει την ζωή του σε μια οθόνη και δεν έχει πλέον ενδιαφέρον να μιλήσει για οτιδήποτε άλλο με τους φίλους του ενώ ταυτόχρονα θα παρατήσει τα σπορ, τα χόμπι, τις εξόδους. 
• Συνέχιση του παιχνιδιού παρά την εμφάνιση αρνητικών συνεπειών, όπως είναι η άρνηση, ο θυμός και η αντίδραση.

Ο ΠΟΥ σημειώνει επίσης, πως το μοτίβο της συμπεριφοράς πρέπει να έχει αρκετή βαρύτητα ώστε να οδηγεί σε σημαντική επιβάρυνση σε ποικίλους τομείς της λειτουργικότητας.

Αυτό το μοτίβο μπορεί να είναι συνεχές ή επεισοδιακό και επαναλαμβανόμενο και η συμπεριφορά αυτή χρειάζεται να είναι χρονικά παρούσα για μία περίοδο τουλάχιστον 12 μηνών ώστε να τεθεί η διάγνωση.

Υπάρχουν, τέλος, στη διάγνωση κάποια κριτήρια αποκλεισμού, τα οποία είναι η ύπαρξη διπολικής διαταραχής, μίας σοβαρής ψυχικής πάθησης, αλλά και η διάγνωση «επικίνδυνου παιχνιδιού», μία ακόμα νέα διάγνωση όπου το παιδί μπορεί να θέτει τον εαυτό του σε σωματικό κίνδυνο ή και κίνδυνο ψυχικής διαταραχής είτε με την πολύ υψηλή συχνότητα παιχνιδιού, τον ακραίο σε διάστημα χρόνο που παίζει, την παραμέληση βασικών σωματικών αναγκών ή και συμπεριφορών υψηλού κινδύνου που συνδέονται με το παιχνίδι.

Προφανώς αυτή η διάγνωση παίρνει προτεραιότητα λόγω του κινδύνου που ενέχει, αν και πρόκειται για μία ακραία μορφή της διαταραχής ηλεκτρονικού παιχνιδιού.

Ποια εργαλεία μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση της διαταραχής;
Οι ειδικοί χρησιμοποιούν διαγνωστικά τεστ, όπως τα ερωτηματολόγια και οι δομημένες συνεντεύξεις, το ιστορικό της χρήσης του διαδικτύου και πληροφορίες από το ευρύτερο περιβάλλον για να βοηθηθούν στην διάγνωση. Ακόμη, χρησιμοποιούν κλίμακες παρόμοιες με την IGDS, μια πρότυπη κλίμακα για την αξιολόγηση της εξάρτησης από τα βιντεοπαιχνίδια.

Ποια είναι η θεραπευτική παρέμβαση στη διαταραχή ηλεκτρονικού παιχνιδιού;
    Η διαταραχή των βιντεοπαιχνιδιών είναι καινούργια στην ταξινόμηση, έτσι δεν υπάρχει ξεκάθαρη θεραπεία για αυτήν ακόμη. Ωστόσο, οι θεραπείες για άλλες εθιστικές συμπεριφορές, όπως ο εθισμός στα τυχερά παιχνίδια, είναι βοηθητικές για αυτήν την διαταραχή.

Ειδικότερα, η θεραπεία για τα τυχερά παιχνίδια περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή και ομάδες αυτοβοήθειας. Παράλληλα... 

......................

η συνέχεια εδώ
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι