Η Φτώχεια είναι Βία εναντίον των Παιδιών

..........
Ο Λουτσιάνο Καλεστίνι είναι ο πρώτος επίσημος εκπρόσωπος της Unicef στη χώρα μας. Πρόσφατα έκανε μια δήλωση- βόμβα, που ωστόσο δεν απασχόλησε όσο της άξιζε το πολιτικό προσκήνιο («Κ», 26.3.2022). 

«Η Ελλάδα μπορεί να ισχυριστεί πως είναι η χειρότερη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση για να είσαι παιδί» ανέφερε ο κ. Καλεστίνι, μιλώντας για τις διαχρονικές ανεπάρκειες της πολιτείας, την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος υγείας και τη δυνατότητα του συστήματος κοινωνικής προστασίας να δεχτεί όλα τα ευάλωτα παιδιά - «κάτι που δεν συμβαίνει». 

Ο εκπρόσωπος του διεθνούς οργανισμού μίλησε επίσης για τις δημόσιες δαπάνες για τα παιδιά: «Η μέση χώρα της Ε.Ε. ξοδεύει 7.000 ευρώ τον χρόνο για την εκπαίδευση κάθε παιδιού, εδώ ξοδεύουμε 2.688. Συνεχίζοντας να μην προτεραιοποιούμε τα παιδιά, ρισκάρουμε «εθνικό αυτοτραυματισμό». [...] Πρέπει να επανεξισορροπήσουμε τις δημοσιονομικές επιλογές μας».

    Οι ερευνητές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και για την προέλαση της φτώχειας στη χώρα - και ειδικότερα για την παιδική φτώχεια, αφού σχεδόν ένα στα τέσσερα παιδιά ζει σε νοικοκυριό με κίνδυνο φτώχειας και ένα στα τρία σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. 

«Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η παιδική φτώχεια στην Ελλάδα είναι έντονη, επαναλαμβανόμενη και χειροτερεύει και ότι βρισκόμαστε σε πολύ δυσμενέστερη θέση από τον μέσο όρο στην Ευρώπη, όπου ένα στα πέντε παιδιά ζει στη φτώχεια» υπογραμμίζει το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας.

Πώς αντιλαμβάνονται τη φτώχεια τα παιδιά; 

    Η Ελση Ντολιοπούλου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σε ένα εξαιρετικό της άρθρο στην «Ερευνα στην Εκπαίδευση» συζητάει τις επιπτώσεις της φτώχειας στα παιδιά. Οπως σημειώνει η Ντολιοπούλου, «τα παιδιά όλων των κοινωνικών τάξεων αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τη διαφορά μεταξύ «πλούσιου» και «φτωχού» από την ηλικία των 3-4 ετών περίπου, χωρίς να ξέρουμε τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει η αντίληψή τους αυτή τα συναισθήματα ή τη συμπεριφορά τους.
    Στην ηλικία των 5-6 χρόνων, τα νήπια αρχίζουν να κατηγοριοποιούν τους ανθρώπους σε πλούσιους και φτωχούς με βάση κάποια συγκεκριμένα προφανή χαρακτηριστικά τους, όπως τον ρουχισμό (Edwards, 1986). Τα παιδιά φαίνεται ότι από πολύ νωρίς κατανοούν τη διαφορά ανάμεσα στην απλή επιβίωση και την καλοζωία, καταλαβαίνουν τον διαφορετικό τρόπο μεταχείρισης των φτωχών από τα παιδιά και τους ενηλίκους, την επίδραση του εισοδήματος στις δυνατότητες κάποιου ατόμου, στην εκπαίδευσή του, στην υγεία του, στις οικογενειακές του σχέσεις, στα συναισθήματά του, στις ελπίδες και τα όνειρά του, ακόμη και τις προκαταλήψεις και τη βία που υφίσταται λόγω της οικονομικής του κατάστασης».

    Μετά τις αποκαλύψεις για τους πολλαπλούς βιασμούς του 12χρονου κοριτσιού στον Κολωνό έγινε δραματικά ορατή η απόλυτη ένδεια του κράτους σε θεσμούς και μηχανισμούς προστασίας των ανήλικων από τη σεξουαλική εκμετάλλευση.

    Τον τελευταίο καιρό ξεκινήσαμε να μιλάμε -ευτυχώς- και να βγαίνουν όλο και πιο πολλά στοιχεία για τη βία κατά των παιδιών σε κάθε της μορφή. Ωστόσο τείνουμε πια να κανονικοποιήσουμε, αφού έχει γίνει μέρος της κρισιακής πραγματικότητας εδώ και πάνω από μια δεκαετία, μια άλλη μορφή βίας που χτυπάει επίσης τα παιδιά: τη φτώχεια. Εχουμε καθήκον να προστατεύσουμε τα παιδιά από κάθε μορφή βίας εναντίον τους - και η φτώχεια είναι ταξική βία στη χειρότερη μορφή της.

περισσότερα στην πηγή

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Τα παιδιά - θύματα βίας, γερνάνε πιο γρήγορα

Μελέτη επιβεβαιώνει προηγούμενα ευρήματα ότι οι πρώιμες αρνητικές εμπειρίες αφήνουν μονιμότερο βιολογικό «αποτύπωμα» και όχι μόνο ψυχολογικό.

Children Who Experience Violence or Trauma Age Faster

Τα παιδιά που έχουν βιώσει βία ή άλλη τραυματική εμπειρία, φαίνεται να γερνάνε πιο γρήγορα, μπαίνουν πιο νωρίς στην εφηβεία και δείχνουν πιο έντονα σημάδια κυτταρικής γήρανσης, σύμφωνα με μια νέα έρευνα επιστημόνων στις ΗΠΑ. 

Η μελέτη επιβεβαιώνει προηγούμενα ευρήματα ότι οι πρώιμες αρνητικές εμπειρίες αφήνουν μονιμότερο βιολογικό «αποτύπωμα» και όχι μόνο ψυχολογικό.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχολογίας Κέιτι ΜακΛόφλιν του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό περιοδικό ψυχολογίας Psychological Bulletin, αξιολόγησαν σχεδόν 80 μελέτες, οι οποίες αφορούσαν συνολικά περισσότερα από 116.000 άτομα, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η βία ή το ψυχικό τραύμα επιταχύνουν τη διαδικασία της γήρανσης.

Η επανειλημμένη έκθεση στη βία στα κορίτσια φέρνει αρκετούς μήνες νωρίτερα την πρώτη τους περίοδο και την είσοδο στην εφηβεία. Είναι γνωστό ότι η πρώιμη εφηβεία συνδέεται με διάφορα σωματικά και ψυχικά προβλήματα αργότερα στη ζωή.

Επίσης, τα παιδιά θύματα βίας ή τραυματικής εμπειρίας έχουν μεγαλύτερη βιολογική ηλικία κατά μερικούς μήνες ή ακόμη και χρόνια, σε σχέση με τη χρονολογική ηλικία τους, με βάση το σχετικό δείκτη που είναι το μήκος των τελομερών στα άκρα των χρωμοσωμάτων (όσο μικρότερα είναι τα τελομερή, τόσο μεγαλύτερη η βιολογική ηλικία του σώματος). 

Μελέτες στο παρελθόν έχουν συσχετίσει την ταχύτερη κυτταρική γήρανση με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, καρδιαγγειακής νόσου, διαβήτη κ.α.

Μια δεύτερη ανάλυση και συστηματική αξιολόγηση 25 μελετών με πάνω από 3.200 συμμετέχοντες, συμπέρανε ότι οι βίαιες και τραυματικές εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία επηρεάζουν βιολογικά και την ανάπτυξη του εγκεφάλου, μειώνοντας το πάχος του εγκεφαλικού φλοιού (επίσης σημάδι γήρανσης καθώς ο φλοιός λεπταίνει, όσο οι άνθρωποι γερνάνε).

psychologynow

Ο Κύκλος της Βίας

Εκείνο το μικρόσωμο παιδί καθόταν αμίλητο την ώρα του διαλείμματος στο σχολείο, μέχρι να χτυπήσει το κουδούνι για μάθημα. Κάθε φορά. 

Ήταν διστακτικό, απόμακρο και μερικές φορές ανεξήγητα επιθετικό με άλλους συμμαθητές, ακόμη και με καθηγητές. Και όμως, στο πρόσωπό του διακρινόταν παρόλα αυτά η όψη ενός ευγενικού παιδιού χαμηλών τόνων ,παγιδευμένο μέσα σε ένα άγριο και σκοτεινό ύφος. Ως μαθητής ήταν μέτριος και πολλές φορές τον έβλεπα κρυφά να ρεμβάζει από το παράθυρο την ώρα του μαθήματος. 

Μέσα στο σκληρό του βλέμμα διέκρινα μία αγωνία, έναν αδιόρατο φόβο και μία δίψα για αγάπη.

Το κουδούνι χτύπησε. 

Το παιδί επιστρέφει σπίτι και με το που ανοίγει την πόρτα βλέπει τη μητέρα του τρομερά ταραγμένη και στο σώμα της διακρίνονται μερικοί μώλωπες. 

‘’Μην ανησυχείς αγάπη μου’’, είπε η μητέρα για να τον ηρεμήσει, η μαμά χτύπησε στο μπάνιο’’. 

Δεν αρκούσε όμως αυτή η δικαιολογία για να ηρεμήσει την ψυχή του παιδιού, δυστυχώς. Εκείνη τη στιγμή η πόρτα ανοίγει και μπαίνει μέσα ο πατέρας, είχε βγει μάλλον για να πάρει τσιγάρα. 

Χτύπησε την πόρτα τόσο δυνατά που κόντεψε να σπάσει. 

Και μαζί με αυτή και η καρδιά εκείνου του παιδιού που βρέθηκε για ακόμα μία φορά αντιμέτωπο με το άγριο βλέμμα του πατέρα του που τον έσπρωξε με βιαιότητα για να κλειστεί για ακόμα μία φορά στο δωμάτιό του. 

Και ανοίγοντας λίγο την πόρτα, είδε από εκείνη τη μικρή χαραμάδα, τη μητέρα του να πέφτει με δύναμη για ακόμα μία φορά στο πάτωμα και τον πατέρα να βρίζει και να αναθεματίζει για ακόμα μία φορά την τύχη, το θεό, τη μοίρα, όλους τους άλλους για το κατάντημά του, ξεσπώντας την οργή σε αντικείμενα του σπιτιού.

Το παιδί εκείνο το βράδυ δεν κοιμήθηκε. 

Σκεφτόταν για ποιο λόγο ο πατέρας του φερόταν τόσο άσχημα, γιατί δεν μπορούσε να αγαπήσει τη μητέρα του και εκείνο, γιατί είδε τόσες φορές τη μητέρα του με μαυρισμένο μάτι ή τον αδελφό του να τρέμει από φόβο. Δεν ξέρει, ποιος φταίει; 

Μήπως αντιλήψεις κοινωνικές για την υπεροχή του άνδρα μέσα στην οικογένεια που έχουν επιζήσει και σήμερα, μήπως ψυχολογικά προβλήματα βαθειά θαμμένα μέσα στην ψυχή του, μήπως ένας παράλογος φόβος ή μήπως μία ανασφάλεια που θέλει να εκφράζεται από εκείνον με τη συνεχή επίδειξη της σωματικής υπεροχής; 

‘’Και η μητέρα μου, σκεφτόταν, να ήταν καμιά αδιάφορη; Μας αγαπάει, άφησε χαρές της νιότης για να μας μεγαλώσει. Μήπως να φταίω εγώ; Δεν ξέρω, μπορεί ο πατέρας μου αν ήμουν καλύτερο παιδί, καλύτερος μαθητής, να με αγαπούσε. 

Είμαι άτσαλος κι εγώ, σκληρός έφηβος... και τον αγαπώ τον πατέρα μου. Και μερικές φορές με μισώ που ζητιανεύω αυτή την αγάπη στο βλέμμα του, με μισώ γιατί είμαι λίγος.‘’

Αυτές οι σκέψεις τριγυρνούσαν στο μυαλό του παιδιού μερόνυχτα πολλά. 

Είναι δύσκολο να βιώνεις αυτό που βιώνει εκείνο το αμίλητο παιδί. Είναι όμως πολύ εύκολο να γίνεις σαν αυτόν... ας μη δημιουργούμε έναν φαύλο κύκλο γύρω από τη βία, ας την τερματίσουμε..

Της Μαρίας Σκαμπαρδώνη
babyads.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι