Δεδομένου ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί κατά εννιά δισεκατομμύρια τα επόμενα πενήντα χρόνια, η διατροφή όλων των ανθρώπων ποτέ δεν ήταν δυσκολότερη υπόθεση και ο φόβος να λιμοκτονήσει ο πλανήτης μας είναι έντονος. Όμως η τεχνολογία της γενετικής μηχανικής δίνει ελπίδα στις αναπτυσσόμενες χώρες, εκεί που αρκετοί θεωρούν ότι η βιοτεχνολογία μπορεί να προσφέρει φαγητό, υγεία και ποιότητα ζωής.
Υπεραισιοδοξία
Πολλοί επιστήμονες στην Αφρική θεωρούν ότι η μόνη ελπίδα της ηπείρου να αποφύγει τη λιμοκτονία τις επόμενες δεκαετίες είναι οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες. Κενυάτες ερευνητές έχουν δημιουργήσει πρόσφατα ένα είδος γλυκοπατάτας που προβλέπουν ότι θα αυξήσει τις παραγόμενες ποσότητες σε ποσοστό 80%.
Την ίδια ώρα, στη Νότιο Αφρική επιστήμονες έχουν χρησιμοποιήσει τις τεχνικές της γενετικής μετάλλαξης για να εισαγάγουν τα συστατικά ενός εμβολίου για τη χολέρα σε ένα είδος μπανάνας. Σημειωτέον ότι η χολέρα είναι ένα ιδιαίτερα οξύ πρόβλημα στη Νότιο Αφρική.
Όμως υπάρχουν ακόμα σημαντικά εμπόδια για την πλήρη ανάπτυξη των γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών στις φτωχότερες χώρες του κόσμου.
Αναποδιές και εμπόδια
Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις διστάζουν να επενδύσουν χρήματα σε γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η άδεια για να καλλιεργήσουν μόνο για μια φορά γενετικά τροποποιημένα φυτά θα μπορούσε να κοστίζει από 5 έως 30 εκατομμύρια δολάρια, έτσι οι επιχειρήσεις τείνουν να επικεντρώνονται σε περιοχές που θα τους αποφέρουν μεγαλύτερη απόδοση της επένδυσής τους.
Μιας χρήσης...
Στην παραδοσιακή γεωργία, μερικοί καρποί από τη σοδειά αποθηκεύονται για να χρησιμοποιηθούν σαν σπόροι την επόμενη χρονιά. Όμως οι εταιρίες βιοτεχνολογίας αναγκάζουν τους καλλιεργητές γενετικά τροποποιημένων φυτών να αγοράζουν νέους σπόρους κάθε χρόνο. Μάλιστα, καλλιεργητές στον Καναδά έχουν διωχθεί ποινικά επειδή χρησιμοποίησαν καρπούς (και όχι νέους σπόρους) την επόμενη χρονιά.
Από την άλλη πλευρά, στις αναπτυσσόμενες χώρες ένας τέτοιος κανόνας δεν μπορεί να επιβληθεί το ίδιο εύκολα -τουλάχιστον έτσι πιστεύουν οι εταιρίες, που θεωρούν ότι θα πρέπει να βρουν έναν «πονηρό» τρόπο για να πείθουν τους γεωργούς να αγοράζουν νέους σπόρους κάθε χρονιά.
Μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να δημιουργήσει μια ισχυρότατη σχέση εξάρτησης ανάμεσα στους αγροτικούς πληθυσμούς και στις επιχειρήσεις, οδηγώντας σε πιθανή πτώχευση των πληθυσμών αυτών αν για οποιοδήποτε λόγο ακολουθούσαν τον ίδιο δρόμο οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με τι βιοτεχνολογία.
Κι αν μείνουν αδιάθετα;
Οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν κάνει ήδη μεγάλες προόδους στην καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων φυτών και έχουν ήδη παράγει τις πρώτες δικές του σοδειές.
Δεν είναι όμως λίγοι εκείνοι που ανησυχούν ότι τα προϊόντα από τις χώρες αυτές δεν θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις δοκιμές και τα στάνταρ που έχουν τεθεί για τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα και έτσι δεν θα υπάρξει δυνατότητα να διατεθούν –ενώ οι επενδύσεις κινδυνεύουν να μην αποδώσουν, αποθαρρύνοντας ακόμα περισσότερο τους πιθανούς μελλοντικούς επενδυτές.
Υπεραισιοδοξία
Πολλοί επιστήμονες στην Αφρική θεωρούν ότι η μόνη ελπίδα της ηπείρου να αποφύγει τη λιμοκτονία τις επόμενες δεκαετίες είναι οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες. Κενυάτες ερευνητές έχουν δημιουργήσει πρόσφατα ένα είδος γλυκοπατάτας που προβλέπουν ότι θα αυξήσει τις παραγόμενες ποσότητες σε ποσοστό 80%.
Την ίδια ώρα, στη Νότιο Αφρική επιστήμονες έχουν χρησιμοποιήσει τις τεχνικές της γενετικής μετάλλαξης για να εισαγάγουν τα συστατικά ενός εμβολίου για τη χολέρα σε ένα είδος μπανάνας. Σημειωτέον ότι η χολέρα είναι ένα ιδιαίτερα οξύ πρόβλημα στη Νότιο Αφρική.
Όμως υπάρχουν ακόμα σημαντικά εμπόδια για την πλήρη ανάπτυξη των γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών στις φτωχότερες χώρες του κόσμου.
Αναποδιές και εμπόδια
Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις διστάζουν να επενδύσουν χρήματα σε γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η άδεια για να καλλιεργήσουν μόνο για μια φορά γενετικά τροποποιημένα φυτά θα μπορούσε να κοστίζει από 5 έως 30 εκατομμύρια δολάρια, έτσι οι επιχειρήσεις τείνουν να επικεντρώνονται σε περιοχές που θα τους αποφέρουν μεγαλύτερη απόδοση της επένδυσής τους.
Μιας χρήσης...
Στην παραδοσιακή γεωργία, μερικοί καρποί από τη σοδειά αποθηκεύονται για να χρησιμοποιηθούν σαν σπόροι την επόμενη χρονιά. Όμως οι εταιρίες βιοτεχνολογίας αναγκάζουν τους καλλιεργητές γενετικά τροποποιημένων φυτών να αγοράζουν νέους σπόρους κάθε χρόνο. Μάλιστα, καλλιεργητές στον Καναδά έχουν διωχθεί ποινικά επειδή χρησιμοποίησαν καρπούς (και όχι νέους σπόρους) την επόμενη χρονιά.
Από την άλλη πλευρά, στις αναπτυσσόμενες χώρες ένας τέτοιος κανόνας δεν μπορεί να επιβληθεί το ίδιο εύκολα -τουλάχιστον έτσι πιστεύουν οι εταιρίες, που θεωρούν ότι θα πρέπει να βρουν έναν «πονηρό» τρόπο για να πείθουν τους γεωργούς να αγοράζουν νέους σπόρους κάθε χρονιά.
Μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να δημιουργήσει μια ισχυρότατη σχέση εξάρτησης ανάμεσα στους αγροτικούς πληθυσμούς και στις επιχειρήσεις, οδηγώντας σε πιθανή πτώχευση των πληθυσμών αυτών αν για οποιοδήποτε λόγο ακολουθούσαν τον ίδιο δρόμο οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με τι βιοτεχνολογία.
Κι αν μείνουν αδιάθετα;
Οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν κάνει ήδη μεγάλες προόδους στην καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων φυτών και έχουν ήδη παράγει τις πρώτες δικές του σοδειές.
Δεν είναι όμως λίγοι εκείνοι που ανησυχούν ότι τα προϊόντα από τις χώρες αυτές δεν θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις δοκιμές και τα στάνταρ που έχουν τεθεί για τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα και έτσι δεν θα υπάρξει δυνατότητα να διατεθούν –ενώ οι επενδύσεις κινδυνεύουν να μην αποδώσουν, αποθαρρύνοντας ακόμα περισσότερο τους πιθανούς μελλοντικούς επενδυτές.