«Παιδιά μπούμερανγκ»: η «άδεια φωλιά» ξαναγεμίζει Boomerang kids

We're fed up with boomerang kids... say the parents

Η Κ. δεν ξέρει τι να κάνει με τον 23χρονο γιο της. Μένει στο σπίτι, μετά την αποφοίτηση τον από το κολέγιο, για περισσότερα από 2 χρόνια. Τα έξι μεγαλύτερα παιδιά της επέστρεφαν στη ·φωλιά· για λίγους μόνο μήνες και μετά ·εξαφανίστηκαν».

Τον ρωτάω “Γιατί δεν πας να μείνεις με κανέναν φίλο σου;”· λέει η Κ., κουνώντας το κεφάλι της. Εκείνος έχει έτοιμη την απάντηση: «Μα, όλοι μένουν στο σπίτι».

Η Κ. δεν είναι η μόνη που εκπλήσσεται και προβληματίζεται με την επιστροφή τού γιου της. Στις ΗΠΑ, υπάρχει σημαντική αύξηση στον αριθμό των νέων που επιστρέφουν να ζήσουν στο σπίτι, μαζί με τους μεσήλικες γονείς τους.

Γνωστά ως «παιδιά μπούμερανγκ», αυτά τα παιδιά συνήθως επικαλούνται οικονομικά προβλήματα ως τον κύριο λόγο της επιστροφής τους. Εξαιτίας της δύσκολης οικονομικής κατάστασης, πολλοί νέοι ενήλικες δεν μπορούν να βρουν δουλειά μετά το πανεπιστήμιο ή οι θέσεις που βρίσκουν, τους αποφέρουν τόσο λίγα χρήματα, ώστε δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Άλλοι επιστρέφουν στο πατρικό σπίτι μετά τη διάλυση ενός γάμου. 

Περί το 50% των νέων 18-24 ετών ζουν με τους γονείς τους και συνολικά περίπου 14% νέοι ενήλικες στις ΗΠΑ ζουν με τους γονείς τους. Σε μερικές ευρωπαϊκές χώρες, το ποσοστό είναι ακόμη υψηλότερο (Bianchi and Casper, 2000· Lewin, December 2003· Buss, 2005).

Οι αντιδράσεις των γονέων στην επιστροφή των παιδιών τους ποικίλλουν, εν πολλοίς ανάλογα με τους λόγους της επιστροφής. Αν τα παιδιά είναι άνεργα, η επιστροφή τους στην προηγουμένως «άδεια φωλιά» μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα. 

Οι πατέρες, ιδιαίτερα, μπορεί να μην μπορούν να αντιληφθούν την πραγματικότητα μιας δύσκολης αγοράς εργασίας, την οποία αντιμετωπίζουν οι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ίσως να είναι σταθερά αντίθετοι με την επιστροφή των παιδιών. Επιπλέον, μπορεί να υπάρχει κάποια ανεπαίσθητη αντιπαλότητα πατέρα – παιδιού για την προσοχή τής συζύγου (Gross, J., 1991* Wilcix, 1992· Mitchell, 2006).

Αντίθετα, οι μητέρες συμμερίζονται περισσότερο τα άνεργα παιδιά. Οι μητέρες χωρίς σύντροφο, ιδιαίτερα, μπορεί να καλωσορίσουν τη βοήθεια και την ασφάλεια που παρέχει το παιδί που επιστρέφει. Τόσο οι μητέρες όσο και οι πατέρες έχουν περισσότερο θετική στάση ως προς την επιστροφή των παιδιών, όταν αυτά εργάζονται και συμβάλλουν στη λειτουργία του σπιτιού (Quinn, 1993· Veevers & Mitchell, 1998).

antikleidi

Το Χαμομηλάκι

Συγχωρήστε τους γονείς σας. Έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν

Συγχωρήστε τους γονείς σας. Είτε το πιστεύετε είτε όχι, από τα λάθη τους προέκυψε κάτι θετικό. Εσείς βέβαια, που, τώρα μαθαίνοντας από αυτά τα λάθη, μπορείτε να επιλέξετε ένα διαφορετικό μονοπάτι από εκείνους, ακριβώς επειδή γνωρίζετε καλύτερα.

Συγχωρήστε τους γονείς σας για το έλλειμμα αγάπης, για τις λιγοστές εμπειρίες που είχατε μαζί τους, για όλο τον πόνο και την κακομεταχείριση που ίσως βιώσατε κοντά τους.

Γνωρίζουμε ότι υποφέρετε ακριβώς από τις συνέπειες αυτών των πράξεων. Καταλαβαίνουμε ότι έχετε πληγωθεί και αυτό προκαλεί μένος απέναντι στους γονείς σας.

Εάν το καλοσκεφτείτε, όμως, έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν. Εάν κι εσείς είχατε βιώσει τις ίδιες εμπειρίες ή είχατε ζήσει τις ίδιες καταστάσεις, ίσως καταλήγατε στις ίδιες επιλογές με εκείνους.

Συγχωρήστε τους γονείς σας, επειδή έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν

 

Συγχωρήστε τους γονείς σας διότι κανείς δεν βρέθηκε να τους διδάξει πώς να πραγματώσουν καλύτερα το ρόλο που ανέλαβαν.

Ξέρουμε ποια φράση πέρασε πολλές στιγμές από το μυαλό σας: “Προτιμότερο θα ήταν να μη με είχαν φέρει στον κόσμο αυτό!”

Η στάση αυτή όμως είναι άδικη. Σίγουρα αντιπροσωπεύει κάτι που οι γονείς σας δεν θα έπρεπε ποτέ να ακούσουν να βγαίνει από το δικό σας στόμα.

Μπείτε για λίγο στη θέση τους. Αναρωτηθείτε πώς θα νιώθατε εάν το δικό σας παιδί ξεστόμιζε κάτι τέτοιο σε εσάς.

Το να συγχωρήσετε τους γονείς σας θα σας βοηθήσει να συγχωρήσετε και τους εαυτούς σας όταν θα κάνετε τα ίδια ή ακόμη και διαφορετικά λάθη από εκείνους.

Κανείς δεν έχει το αλάθητο. Ειδικά όταν είναι επιφορτισμένος με την ευθύνη της ανατροφής και διαπαιδαγώγησης ενός άλλου ανθρώπου.

Σας προτρέπουμε να συγχωρήσετε τους γονείς σας. Είτε το πιστεύετε είτε όχι, από τα λάθη τους προέκυψε κάτι θετικό.

Πάει το μυαλό σας ποιο μπορεί να είναι αυτό; Εσείς, βέβαια. Εσείς που, τώρα γνωρίζοντας αυτά τα λάθη, μπορείτε να επιλέξετε ένα διαφορετικό μονοπάτι από εκείνους.

Εάν ωστόσο η δυσαρέσκεια εξακολουθεί να φωλιάζει στην καρδιά σας, θα καταλήξετε με βεβαιότητα να αναπαράγετε τα ίδια λάθη, πιθανόν και ακόμη χειρότερα από εκείνους.

Ελευθερωθείτε από το συναισθηματικό βάρος

 

Ορισμένες φορές, ο θυμός για τα άσχημα βιώματα της παιδικής ηλικίας μπορεί να προξενήσει δυσαρέσκεια και συναισθηματικό βάρος για χρόνια.

Μπορεί να μη γνωρίζετε το γιατί, αλλά σίγουρα δεν είστε αληθινά ευτυχισμένοι. Σαν κάτι να υπάρχει που δεν θέλετε να δείτε ή να αντιμετωπίσετε.

Η υπερηφάνειά σας κάποιες στιγμές σάς αποτρέπει από το να κάνετε εσείς το πρώτο βήμα. Σας εμποδίζει να συγχωρήσετε τους γονείς σας για τα όποια λάθη τους, περιμένοντας εκείνοι να το αντιληφθούν πρώτοι και να σας ζητήσουν συγγνώμη.

Γιατί όμως να επιμηκύνετε το χρονικό διάστημα του συναισθηματικού βάρους που νιώθετε;

Εξάλλου η προσωπική σας ευτυχία διακυβεύεται. Στα χέρια σας λοιπόν και η ευθύνη να χαράξετε το δικό σας δρόμο. Δεν είστε πλέον τα μικρά παιδιά που οι γονείς σας επέλεγαν και έπαιρναν τις αποφάσεις για λογαριασμό σας.

Τώρα, είστε εσείς οι ενήλικες και πρέπει εσείς να αναλάβετε να κάνετε το πρώτο βήμα. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά να σκύψετε το κεφάλι, να υποταχθείτε ή ακόμη και να ταπεινωθείτε μπροστά στους άλλους.

Αντιθέτως, το πρώτο βήμα της συγχώρεσης θα αποτελέσει μία από τις καλύτερες αποφάσεις που κληθήκατε να πάρετε ποτέ μιας. Θα σας ελευθερώσει από το συναισθηματικό βάρος, από το πυκνό σκοτάδι που καλύπτει τη ζωή σας.

Όλα όσα μπορείτε να μάθετε

 

Ακόμη και αν οι ίδιοι οι γονείς σας δεν διδάχτηκαν από τον πόνο που σας προξένησαν, υπάρχει κάποιος που έλαβε πολύτιμα μαθήματα ζωής – και αυτοί είστε εσείς!

Η ζημιά που προκλήθηκε σίγουρα σας έχει πληγώσει βαθιά. Να είστε σίγουροι, όμως, ότι κάτι καλό προέκυψε από όλα αυτά.

Εξάλλου, είναι στο δικό σας χέρι πλέον να ανατρέψετε τα πάντα. Ειδάλλως θα συνεχίσετε να κουβαλάτε το συναισθηματικό βάρος που θα σας οδηγήσει στις ίδιες λανθασμένες πρακτικές.

Εάν όλα στη ζωή ήταν τέλεια, δεν θα μπορούσαμε ποτέ να μάθουμε.

Παράξενο είναι βέβαια που τις περισσότερες εμπειρίες τις αποκτούμε συνήθως μέσα στις πιο άσχημες συνθήκες. Οι συνθήκες αυτές όμως μας βοηθούν να μεγαλώσουμε, να ωριμάσουμε και να γίνουμε καλύτεροι.

Κάποτε ήσασταν μικρά παιδιά, αδύναμα και ανίσχυρα να αλλάξουν τα πράγματα. Τώρα όμως είστε ενήλικες απόλυτα ικανοί να χαράξουν τη δικής τους πορεία.

Είναι δική σας η επιλογή να συγχωρήσετε τους γονείς σας για τα λάθη τους. Να απαγκιστρωθείτε από τις σκιές του μακρινού παρελθόντος ή να ζήσετε τη ζωή σας γεμάτοι δυσάρεστα συναισθήματα και μίσος απέναντι σε δύο ανθρώπους που απλώς δεν γνώριζαν τι καλύτερο να κάνουν.

Με Υγεία

Το Χαμομηλάκι

Σχολικό burnout - Τα παιδιά δεινοπαθούν κάτω από την καυτή γονεϊκή ανάσα.

«Φυλάω καραούλι κάθε απόγευμα που έχει διάβασμα» μου εξομολογούνταν προσφάτως μια μη εργαζόμενη μητέρα για την κόρη της, μαθήτρια της Α‘ Λυκείου.

Εξ όσων έχω αντιληφθεί, η εν λόγω μητέρα απαγορεύει στον εαυτό της να βγει έξω από το σπίτι (oύτε καν για ψώνια στο σουπερμάρκετ) όταν το παιδί κλείνεται στο δωμάτιό του να κάνει τα μαθήματά του.

Καθότι δεν έχει και το άλλοθι της (πάντα ενοχικής) εργαζόμενης μητέρας που έχει απλά αποδεχθεί ότι δεν θα είναι εκεί να δώσει ένα χέρι βοηθείας στις ασκήσεις των μαθηματικών, αρνείται ακόμη και να βγει από το σπίτι τις «ιερές» ώρες του homework. Θεωρεί υπέρτατο καθήκον της να είναι παρούσα για να επιβλέπει την παραμικρή χαλάρωση, το παραμικρό πρόβλημα, την παραμικρή διάσπαση προσοχής.

Ουδεμία σχέση με τις παλιές, τις μαμάδες baby boomers, που βρίσκονταν μεν μέσα στο σπίτι αλλά επιδίδονταν στις δικές τους ασχολίες, οικιακές ή άλλες («μαγειρεύω» ή «διαβάζω το βιβλίο μου» και «αν χρειαστείς βοήθεια, φώναξέ με»). 

Εδώ μιλάμε για κανονική στράτευση· πολλοί μοντέρνοι γονείς ζυγιάζονται σαν τα γεράκια πάνω από το παιδικό γραφείο, οι βαριές φτερούγες τους είναι εκεί για να επωάσουν τα golden boys και τα golden girls του μέλλοντος.

H ασθμαίνουσα υπερ-εμπλοκή στο homework έχει καταλήξει να είναι ένας τρόπος γονεϊκής επιβεβαίωσης και πλήρωσης του τύπου «βοηθάω στα μαθήματα, άρα υπάρχω ενεργά στη ζωή του, άρα είμαι καλός γονιός». 

Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά έχουν καταντήσει να αντιλαμβάνονται το διάβασμα στο σπίτι σαν το χρυσό εισιτήριο για την αγορά (την ποια;) εργασίας. Διόλου τυχαίο ότι εκφράζουν από νωρίς, ακόμη και από τις πρώτες τάξεις του γυμνασίου, άγχος για το CV τους (αλήθεια, γνωρίζαμε εμείς στα 14 τι σημαίνει CV;).

Άγχος που συχνά προσομοιάζει σε αυτό χαμηλόβαθμου στελέχους πολυεθνικής που παλεύει εμμονικά σχεδόν να αναρριχηθεί στην ανώτατη στελεχιακή κλίμακα. Όλο και πιο σπάνια, όμως, θα ακούσεις παιδιά να ονειρεύονται να γίνουν κάτι (γιατρός, ωκεανολόγος, κομμώτρια). 

Το ήδη απισχνασμένο πάθος για μάθηση (ναι ‘ναι καλά το ελληνικό σχολείο) βάλλεται περαιτέρω από τους ομηρικούς καβγάδες για το homework, συχνά διανθισμένους με ουρλιαχτά, απειλές και «αν δεν γράψεις καλά στο διαγώνισμα, κομμένο το μπάσκετ / το smartphone / η βόλτα με τη φίλη σου». 

Τα παιδιά δεινοπαθούν κάτω από την καυτή γονεϊκή ανάσα. Οι δε γονείς νιώθουν κατά κανόνα ανεπαρκείς γιατί επωμίζονται έναν ρόλο που δεν τους ανήκει.

Οι έρευνες κρούουν εδώ και καιρό τον κώδωνα. Η πρώτη σχετικά με τη γονεϊκή ανάμειξη στις ακαδημαϊκές επιδόσεις των παιδιών (2014, των καθηγητών Κοινωνιολογίας Κιθ Ρόμπινσον και Εϊντζελ Λ. Χάρις στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και στο Πανεπιστήμιο Ντιουκ αντίστοιχα) κατέδειξε ότι η ψύχωση με το homework (καθημερινό στενό τσεκάρισμα, μαραθώνιες συζητήσεις περί επαγγελματικού προσανατολισμού κ.ο.κ.) όχι απλά δεν ενισχύει αλλά καταβαραθρώνει τις επιδόσεις των μαθητών. 

Αποκάλυψε επίσης ότι κάτι πηγαίνει πολύ στραβά στην παιδική ηλικία της νέας χιλιετίας. Τα σημερινά παιδιά είναι τόσο επιβαρυμένα με σχολικές υποχρεώσεις, οργανωμένες δραστηριότητες και βέβαια τις ανάλογες γονεϊκές προσδοκίες, που εμφανίζουν ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού συμπτώματα burnout. Έχουν σχεδόν σταματήσει να παίζουν, έχουν σταματήσει να έχουν χρόνο για κάτι που δεν είναι δομημένο και εξαργυρώσιμο για το επαγγελματικό μέλλον τους.

Σύμφωνοι, πολλά παιδιά χρειάζονται στήριξη, βοήθεια, ενίοτε και ένα «σπρώξιμο» για να πάρουν μπρος. Δεν χρειάζονται όμως επιπλέον ιδιαίτερα από έναν «βαρεμένο» γονέα. Δανείζομαι από τις διαχρονικές οδηγίες επιβίωσης της Ανθής Δοξιάδη, συγκεντρωμένες στο βιβλίο της «Ρίζες και φτερά» (εκδόσεις Ποταμός). 

Η ψυχοθεραπεύτρια αποφαίνεται ότι τα παιδιά καλό είναι να κάνουν τα μαθήματα του σχολείου με τη δασκάλα τους. Με εμάς ας κάνουν άλλα, τερπνά και ωφέλιμα: 

«Αφού έχουμε το δικαίωμα επιλογής, δεν είναι προτιμότερο να μας θυμούνται τα παιδιά μας σαν κάποιον που ήξερε λ.χ. και ήθελε ν’ ακούσει τι είχαν να πουν; Που είχε ενδιαφέροντα πράγματα να τους διηγηθεί και να κάνει μαζί τους, παρά να μας θυμούνται σαν μια κουρασμένη σκιά που τους καταδίωκε μέσα στο σπίτι και άκουγε την Ιστορία ή διόρθωνε τις ανορθογραφίες τους;».
_______________________
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 5 Νοεμβρίου 2017, Παπαδημητρίου Λένα
by Αντικλείδι
Το Χαμομηλάκι