Μ’ όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις, λέει η παροιμία. Νέα έρευνα έρχεται να αποδείξει ότι ένας καλός δάσκαλος δεν μεταδίδει στους μαθητές του μόνο γνώσεις, αλλά συμβάλλει καταλυτικά στη μελλοντική ποιότητα της ζωής τους...
Δάσκαλοι
και καθηγητές δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων που συμβάλλουν στη
βελτίωση της απόδοσης των μαθητών τους στις εξετάσεις φαίνεται ότι
επιφέρουν γενικότερες και μακροπρόθεσμες θετικές συνέπειες στη ζωή των
μαθητών αυτών, πέραν της ακαδημαϊκής τους ζωής - μεταξύ άλλων, σε
δείκτες που αφορούν χαμηλότερα ποσοστά σε εγκυμοσύνες εφήβων,
περισσότερες εγγραφές σε πανεπιστήμια και μεγαλύτερους μισθούς, σύμφωνα
με νέα έρευνα που παρακολούθησε τη ζωή 2,5 εκατομμυρίων μαθητών σε
διάστημα 20 ετών.
Η έρευνα, την οποία πραγματοποίησαν οι οικονομολόγοι Ρατζ Τσέτι και
Τζον Φρίντμαν του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και ο Τζόνα Ροκόφ του
Πανεπιστημίου Κολούμπια, εξέτασε με λεπτομέρειες την επίδραση των
καθηγητών στη ζωή των μαθητών τους. «Το ότι η απόδοση στις εξετάσεις σε
βοηθά να μορφωθείς καλύτερα και η καλύτερη μόρφωση συμβάλλει στο να
έχεις μεγαλύτερες απολαβές, αυτό είναι κατανοητό από όλους», λέει ο
Ρόμπερτ Μέγερ, διευθυντής του ερευνητικού κέντρου στο Πανεπιστήμιο του
Γουισκόνσιν. «Ωστόσο αυτή η μελέτη ξεπερνά αυτά τα στάδια και δείχνει
πολύ περισσότερα».
Η μελέτη αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά και πολλές σχολικές
επιτροπές, που έχουν αρχίσει να συμπεριλαμβάνουν στοιχεία «πρόσθετης
αξίας», όπως λέγονται, προκειμένου να προσλάβουν, να απολύσουν καθηγητές
ή ακόμη και να αυξομειώσουν τους μισθούς τους. Βέβαια ο εκπαιδευτικός
κόσμος είναι διχασμένος. Κάποιοι θεωρούν ότι τέτοιου είδους μετρήσεις
κάνουν τους καθηγητές πιο υπεύθυνους, γεγονός που συμβάλλει στη μόρφωση
εκατομμυρίων μαθητών. Οι επικριτές, κυρίως οι συνδικαλιστικές οργανώσεις
των καθηγητών, υποστηρίζουν ότι είναι δύσκολο να απομονώσεις τις
συνέπειες που μπορεί να έχει καθένας καθηγητής, με αποτέλεσμα το έργο
κάποιων να υποτιμηθεί. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αυτό μπορεί να
συμβεί μόνο αν κρίνεις κάποιους καθηγητές μεμονωμένα για έναν χρόνο - η
μελέτη της αποδοτικότητάς τους επί πολλά χρόνια δείχνει ότι κάποιοι
απλώς είναι καλύτεροι από άλλους.
ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Ο μέσος όρος της επιρροής ενός καθηγητή σε έναν μαθητή
είναι μέτριος. Αν όλα τα άλλα είναι ίδια, ένας μαθητής που έχει έναν
καταπληκτικό καθηγητή για μια χρονιά μεταξύ Δ' Δημοτικού και Β'
Γυμνασίου θα κερδίσει σε όλη του τη ζωή 4.600 δολάρια περισσότερα από
έναν μαθητή με παρόμοια προέλευση που έχει έναν μέτριο καθηγητή. Ο
μαθητής με τον εξαιρετικό καθηγητή θα έχει 0,5% περισσότερες πιθανότητες
να σπουδάσει σε πανεπιστήμιο. Εξάλλου και τα κορίτσια με καλούς
εκπαιδευτικούς έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες εγκυμοσύνης κατά τη
διάρκεια της εφηβείας τους.
Ίσως εξίσου σημαντικό, δεδομένης της δυσκολίας εύρεσης και
επιμόρφωσης καταπληκτικών καθηγητών, είναι το ότι η εισοδηματική διαφορά
μακροπρόθεσμα μεταξύ μαθητών με μέτριους καθηγητές και εκείνων με
χαμηλού επιπέδου καθηγητές είναι το ίδιο σημαντική όσο η διαφορά μεταξύ
των μαθητών που είχαν πολύ καλούς καθηγητές και όσων είχαν μέτριους,
σύμφωνα με την έρευνα. Αθροιστικά, αυτές οι διαφορές είναι πιθανόν
τεράστιες. Πάντως η νέα έρευνα δεν βρήκε αποδείξεις για μια παλαιά
πεποίθηση: ότι το να έχεις καλό δάσκαλο στις πρώτες τάξεις του δημοτικού
είναι πιο σημαντικό από το να έχεις καλό δάσκαλο αργότερα.
Η αντικατάσταση ενός εκπαιδευτικού που δεν τα καταφέρνει καλά με
έναν μέτριο μπορεί να αυξήσει τις αποδοχές των παιδιών μιας τάξης για
όλη τους τη ζωή κατά 266.000 δολάρια, εκτιμούν οι οικονομολόγοι. Μόνο
μιας τάξης. «Εάν αφήσεις έναν κακό καθηγητή στο σχολείο σου για 10
χρόνια, αντί να τον αντικαταστήσεις έστω με έναν μέτριο, φθάνουμε να
μιλάμε για απώλεια εισοδήματος ύψους 2,5 εκατ. δολαρίων», παρατηρεί ο
καθηγητής Φρίντμαν, εκ των συγγραφέων της έκθεσης.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ. Μετά την έρευνα αυτή, θεωρείται πιθανό να τροποποιηθεί
η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών σε πολλά αμερικανικά σχολεία και εκτός
της ακαδημαϊκής τους παρουσίας να δίνεται σημασία και στα εξωσχολικά
θέματα τα οποία συζητούν με τους μαθητές τους, καθώς και στη γενικότερη
συμπεριφορά τους. «Όλα αυτά θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην
αξιολόγηση των εκπαιδευτικών», παρατηρεί ο δρ Χάνουσεκ, «διότι παίζουν
εξίσου σημαντικό ρόλο».
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΚΑΛΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ»;
Η μεγαλύτερη επιτυχία για έναν δάσκαλο είναι η... εξαφάνισή του! Δεν πρόκειται όμως για ταχυδακτυλουργία, αλλά για τον μεγαλύτερο στόχο της διδασκαλίας, όπως τον περιγράφει η μεγάλη παιδαγωγός Μαρία Μοντεσόρι. Να μπορεί να πει ο δάσκαλος: «Τα παιδιά τώρα δουλεύουν σαν να μην υπάρχω». Τότε, διά της πλασματικής του απουσίας, η οποία στην πραγματικότητα είναι η πιο αποτελεσματική παρουσία, έχει καθορίσει τους μαθητές του. Εχει επιτύχει. «ΤΑ ΝΕΑ» ζήτησαν από τρεις σύγχρονους δασκάλους, που κατά γενική ομολογία έχουν διακριθεί για τη διδακτική τους ικανότητα, να πουν ποιοι ήταν οι δικοί τους δάσκαλοι που τους καθόρισαν. Και τι σημαίνει, κατά τη δική τους οπτική, καλός δάσκαλος. Η διεθνούς φήμης καθηγήτρια Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ, ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος που είναι και ακαδημαϊκός εκτός από ποιμένας και ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθήνας Γεώργιος Μπαμπινιώτης μιλούν για τους δασκάλους τους και για τη διδασκαλία.
Γεώργιος Μπαμπινιώτης
«Θεωρώ την προσφώνηση «δάσκαλε» ως τον πιο τιμητικό τίτλο»
Από τους τίτλους που κατά καιρούς τού αποδίδονται με τις διάφορες ιδιότητές του (καθηγητής, πρόεδρος, πρύτανης κ.ά.), ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης θεωρεί την προσφώνηση «δάσκαλε» ως την πιο τιμητική.
«Αυτό εξηγεί την εκτίμηση που τρέφω προς την ιδιότητα – διορθώνω – προς το λειτούργημα τού δασκάλου σε όλες τής βαθμίδες, από τον δάσκαλο τού δημοτικού μέχρι τον καθηγητή πανεπιστημίου», λέει.
Ποιοι ήταν οι δάσκαλοι που τον καθόρισαν;
«Ευτύχησα να έχω δασκάλους ανθρώπους αφοσιωμένους...
ΤΑ ΝΕΑ/ ΤΗΕ ΝΕW YORK TIMES Της Annie Lowrey
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΚΑΛΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ»;
Η μεγαλύτερη επιτυχία για έναν δάσκαλο είναι η... εξαφάνισή του! Δεν πρόκειται όμως για ταχυδακτυλουργία, αλλά για τον μεγαλύτερο στόχο της διδασκαλίας, όπως τον περιγράφει η μεγάλη παιδαγωγός Μαρία Μοντεσόρι. Να μπορεί να πει ο δάσκαλος: «Τα παιδιά τώρα δουλεύουν σαν να μην υπάρχω». Τότε, διά της πλασματικής του απουσίας, η οποία στην πραγματικότητα είναι η πιο αποτελεσματική παρουσία, έχει καθορίσει τους μαθητές του. Εχει επιτύχει. «ΤΑ ΝΕΑ» ζήτησαν από τρεις σύγχρονους δασκάλους, που κατά γενική ομολογία έχουν διακριθεί για τη διδακτική τους ικανότητα, να πουν ποιοι ήταν οι δικοί τους δάσκαλοι που τους καθόρισαν. Και τι σημαίνει, κατά τη δική τους οπτική, καλός δάσκαλος. Η διεθνούς φήμης καθηγήτρια Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ, ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος που είναι και ακαδημαϊκός εκτός από ποιμένας και ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθήνας Γεώργιος Μπαμπινιώτης μιλούν για τους δασκάλους τους και για τη διδασκαλία.
Γεώργιος Μπαμπινιώτης
«Θεωρώ την προσφώνηση «δάσκαλε» ως τον πιο τιμητικό τίτλο»
Από τους τίτλους που κατά καιρούς τού αποδίδονται με τις διάφορες ιδιότητές του (καθηγητής, πρόεδρος, πρύτανης κ.ά.), ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης θεωρεί την προσφώνηση «δάσκαλε» ως την πιο τιμητική.
«Αυτό εξηγεί την εκτίμηση που τρέφω προς την ιδιότητα – διορθώνω – προς το λειτούργημα τού δασκάλου σε όλες τής βαθμίδες, από τον δάσκαλο τού δημοτικού μέχρι τον καθηγητή πανεπιστημίου», λέει.
Ποιοι ήταν οι δάσκαλοι που τον καθόρισαν;
«Ευτύχησα να έχω δασκάλους ανθρώπους αφοσιωμένους...