Πώς θα μεγαλώσετε ένα συναισθηματικά υγιές παιδί; - How to Raise an Emotionally Healthy Child

Η συναισθηματική υγεία ξεκινά όταν ένα παιδί μαθαίνει πώς να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και μετά να τα εκφράζει με εποικοδομητικό αντί για καταστροφικό τρόπο.

How to Raise an Emotionally Healthy Child

Τα παιδιά θέλουν να νιώθουν όμορφα, κάτι που είναι αυτονόητο όπως και για όλους μας. Όμως η παιδική ηλικία δεν είναι απαραίτητα πάντα απλή ή εύκολη. 

Τα αγόρια και τα κορίτσια γίνονται αντικείμενο πειραγμάτων ή εκφοβισμού, αποτυγχάνουν στις εξετάσεις ή δεν επιλέγονται να συμμετάσχουν στις αθλητικές ομάδες. 

Όμως, παρά τις προκλήσεις και ορισμένες φορές χάρη σε αυτές, τα παιδιά μπορούν να μάθουν πώς να καλλιεργήσουν τη συναισθηματική τους υγεία μέσα από τις εμπειρίες της καθημερινής τους ζωής.

Ο ψυχολόγος Πωλ Έκμαν δηλώνει: 

Είναι δική μας ευθύνη να μάθουμε πώς θα γίνουμε συναισθηματικά ευφυείς. Μπορεί να μην είναι εύκολες αυτές οι δεξιότητες, να μην είναι στη φύση μας, όμως εμείς πρέπει να τις μάθουμε.

Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που έχει σημασία να διδάσκουμε τα παιδιά νωρίτερα παρά αργότερα. Τα αγόρια και τα κορίτσια που μαθαίνουν να χειρίζονται τα συναισθήματά τους, ιδιαίτερα τα πιο δύσκολα από αυτά, μπορούν να αναπτύξουν συναισθηματική νοημοσύνη και να κατευθύνουν τους εαυτούς τους προς περισσότερο θετικές εμπειρίες στη ζωή τους.

Τι είναι η Συναισθηματική Υγεία;

Ενστικτωδώς, όλοι γνωρίζουμε πώς μοιάζει η μη υγιής συναισθηματική συμπεριφορά: δυνατές φωνές, εντάσεις, πόρτες που κλείνουν με πάταγο, αυθάδεια προς τη μητέρα και πειράγματα προς άλλα παιδιά.
Δε γνωρίζουμε όμως πώς μοιάζει η συναισθηματική υγεία… 

Η συναισθηματική υγεία ξεκινά όταν ένα παιδί μαθαίνει πώς να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και μετά να τα εκφράζει με εποικοδομητικό αντί για καταστροφικό τρόπο. 

Οπότε, για παράδειγμα αντί ο Γιάννης να σπρώχνει τον Γιώργο στην παιδική χαρά, μπορεί να μάθει πως να απομακρύνεται και να παίρνει βαθιές ανάσες όταν θυμώνει. Αυτό είναι το πρώτο βήμα.

Φυσικά, η συναισθηματική υγεία είναι ένα περίπλοκο θέμα, που ξεκινάει με τον εντοπισμό και την έκφραση των συναισθημάτων με εποικοδομητικό τρόπο, άλλα περιλαμβάνει και πολλές άλλες πτυχές.

Το συναισθηματικά υγιές παιδί μαθαίνει πώς να είναι ευέλικτο, να αναπτύσσει τη νοοτροπία της συναισθηματικής υγείας, να χτίζει τον χαρακτήρα του και να κάνει έξυπνες επιλογές ακόμη και όταν αντιμετωπίζει συναισθηματικές δυσκολίες. 

Η καλλιέργεια της συναισθηματικής υγείας δεν είναι πάντα εύκολη αλλά είναι σίγουρο ότι είναι εφικτή για τα περισσότερα παιδιά. Ορισμένες από τις δεξιότητες που αναπτύσσουν τα παιδιά μέσα από αυτή τη διαδικασία (και ναι, και εμείς οι ενήλικοι) είναι ο αυτοέλεγχος, η αυτεπίγνωση και οι ικανότητες λήψης αποφάσεων.

Πώς θα γίνουμε πρότυπα συναισθηματικής υγείας

Η συναισθηματική υγεία είναι κάτι που μαθαίνουμε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. 

Για να το θέσουμε διαφορετικά, δεν είναι ένα κουτάκι που το τσεκάρουμε και τελειώνουμε με αυτό, αλλά μαθαίνουμε συνεχώς πώς να κινούμαστε προς την κατεύθυνση καλύτερων συναισθημάτων και να εκτονώνουμε τα δύσκολα συναισθήματα πιο εποικοδομητικά.

Πώς όμως μπορούμε εμείς ως πολυάσχολοι γονείς και δάσκαλοι να αποτελέσουμε πρότυπο θετικής συναισθηματικής υγείας; Ακολουθούν μερικές ιδέες:

Δημιουργία Συναισθηματικού Λεξιλογίου
Η βοήθεια προς τα παιδιά να αναγνωρίσουν έγκαιρα τα συναισθήματά τους είναι πάντα το πρώτο βήμα. 

Για παράδειγμα, είναι πολύ ευκολότερο να διαχειριστούμε την αγανάκτηση και τον εκνευρισμό παρά τον τεράστιο θυμό, οπότε η ικανότητα να εντοπίζουμε τα συναισθήματα και να τους δίνουμε όνομα όταν είναι ακόμη στην αρχή τους, είναι ουσιώδης.

Να είστε Ειλικρινείς (για τα συναισθήματά σας)
Όταν έχετε μια δύσκολη μέρα, μπορείτε να πείτε, Αυτή ήταν μια δύσκολη ημέρα και χρειάζομαι να πάρω μερικές βαθιές εισπνοές. 

Να θυμάστε ότι τα παιδιά μαθαίνουν περισσότερο από αυτό που είστε παρά από αυτό που λέτε, οπότε να είστε ειλικρινείς σχετικά με τα συναισθήματά σας (με τους κατάλληλους ανάλογα με την ηλικία τρόπους) και κάντε το καλύτερο που μπορείτε για να βρείτε υγιείς διεξόδους για αυτά.

Χρησιμοποιείστε Στρατηγικές (για να ηρεμήσετε και να εκφράσετε εποικοδομητικά τα συναισθήματα)
Τα υγιή συναισθηματικά παιδιά μαθαίνουν πώς να χρησιμοποιούν στρατηγικές για να ηρεμούν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους με έξυπνο τρόπο. 

Μπορεί να πάρουν βαθιές εισπνοές, να καθίσουν σε συγκεκριμένη καρέκλα στην τάξη για να ηρεμήσουν ή να μάθουν κάποια άλλη τεχνική, στο σπίτι ή στο σχολείο, που τα βοηθάει να επιστρέψουν στη συναισθηματική ισορροπία.

Μαθαίνουμε μαζί
Τα παιδιά χρειάζονται την υποστήριξή σας για να κατανοήσουν τα συναισθήματά τους και τί να κάνουν με αυτά, είτε πρόκειται για να τα βοηθήσετε να «αποσυνδεθούν» από τις ηλεκτρονικές συσκευές, είτε για να διαχειριστούν μία απογοήτευση είτε οποιαδήποτε άλλη δυσκολία. 

Θυμηθείτε, ένα παιδί που «συμπεριφέρεται άσχημα» απλά δεν έχει ακόμη τις δεξιότητες να τα χειριστεί, αλλά με νέες ιδέες και εργαλεία μπορούν να κάνουν κάτι διαφορετικά (και να αισθανθούν ακόμη καλύτερα).

helloradio

Σκέψου και κλείσε καλά τη βρύση…

Οι ανοιχτές οι βρύσες…

Όταν γεμίζει το πάτωμα νερά, δεν σφουγγαρίζεις. 

Ψάχνεις να βρεις ποια βρύση είναι ανοιχτή. 

Και αφού την κλείσεις, τότε αρχίζει το συμμάζεμα.
Έτσι και στη ζωή.

Παλεύεις με κρίσεις, με ψυχοσωματικά, με σκέψεις, με ιδέες… Παλεύεις με κάθε λογής συμπτώματα.

Στάθηκες όμως λίγο; Να σκεφτείς; Να προσπαθήσεις, να δεις, ολόκληρη την εικόνα;
Γιατί βγήκαν όλα αυτά;

Κάτι σε ζόρισε. Κάτι σε πίεσε. Κάτι σε στρέσαρε. Κάτι σε έχει στεναχωρέσει. Μπορεί να μην είναι κάτι μεμονωμένο όλο αυτό. Μπορεί να είναι ένα σύνολο πραγμάτων… 

Σκέψου. Σκέψου καλά. Πάντα κάτι υπάρχει από πίσω.

Σκέψου και κλείσε καλά τη βρύση…

Ελευθεριάδης Γ. Ελευθέριος, Ψυχολόγος M.Sc.

e-psyxologos
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Πείτε του... Μπράβο, να επαινείτε το παιδί σας

Η αυτοπεποίθηση αποτελεί τη βάση για τη συναισθηματική και ψυχική ανάπτυξη του παιδιού. Σημαίνει ότι έχει εμπιστοσύνη και σεβασμό στον εαυτό του και στις δυνατότητές του. Τα παιδιά θα νιώσουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και πίστη στη ζωή μόνο αν βιώσουν την επιτυχία μιας προσπάθειάς τους.

Εξάλλου, από την στιγμή της γέννησης μαθαίνουν ότι με τα κατορθώματά τους κερδίζουν το χαμόγελο, την αποδοχή και την αγάπη των γονιών τους. Η ενθάρρυνση των γονιών είναι σημαντική, για να προχωρήσουν στην ανίχνευση του περιβάλλοντος. Έχουν ανάγκη από το «μπράβο», την προτροπή, τον έπαινο.

Με αυτόν τον τρόπο τους δείχνουμε την αγάπη, την προσοχή και την εκτίμησή μας και τα βοηθάμε να πιστέψουν στον εαυτό τους και στις ικανότητές τους. Έστω κι αν δεν πετυχαίνουν πάντα τους στόχους τους, μπορούμε να αναγνωρίσουμε την προσπάθεια που κατέβαλαν και να τους πούμε πως την επόμενη φορά με λίγη προσοχή θα τα καταφέρουν ακόμα καλύτερα.

Να υπογραμμίσουμε ότι πρώτα οι γονείς πρέπει να συμφιλιωθούν με τις αποτυχίες των παιδιών τους και να τις αντιμετωπίσουν ως κάτι φυσικό και παροδικό, βοηθώντας τα να αποκτήσουν περισσότερο θάρρος και αποφεύγοντας την τελειομανία, που μπορεί να τα αγχώνει. Εξάλλου, όπως και οι ενήλικοι , έτσι και τα παιδιά νιώθουν σιγουριά σε κάποια πράγματα ενώ σε κάποια άλλα όχι.

Τι να κάνετε..

• Να προσπαθείτε να αναγνωρίζετε τα δυνατά και αδύνατα σημεία του παιδιού σας, ώστε να το προτρέπετε να βάζει στόχους προσιτούς.
• Οι βάσεις για την εμπιστοσύνη του παιδιού στον εαυτό του μπαίνουν από νωρίς. Από τις πρώτες κιόλας μέρες τις γέννησης παίρνει τα πρώτα μηνύματα. Όσο πιο ξεκάθαρα είναι τα δικά σας όρια τόσο πιο επιτυχή θα είναι τα μηνύματα που θα περάσετε στο παιδί σας.
• Να ακούτε το παιδί σας με προσοχή.
• Να το ενθαρρύνετε να εκφράζει τα συναισθήματα και τις απόψεις του.
• Να λαμβάνετε σοβαρά υπόψη όσα λέει.
• Να του απαντάτε με ειλικρίνεια (προσαρμόζοντας βέβαια την απάντησή σας στην ηλικία του).
• Να αναγνωρίζετε την προσπάθειά του, ακόμη και αν δεν τα πήγε καλά.
• Να του δίνετε ευκαιρίες.
• Να δείχνετε εμπιστοσύνη στις δυνατότητές του, ώστε να καλλιεργήσει μέσα του τα εφόδια που του είναι απαραίτητα για να τα βγάλει πέρα στη ζωή του.
• Να αντισταθμίζετε τα αρνητικά με τα θετικά στοιχεία.
  

Τι να αποφεύγετε…

Επειδή, όμως, τα όρια μεταξύ επαίνου και υπερβολής είναι μερικές φορές δυσδιάκριτα και μας οδηγούν σε παγίδες, σας παραθέτουμε κάποια στοιχεία που πρέπει να αποφεύγετε.

• Να του λέτε «μπράβο» κάθε στιγμή, όταν δεν το εννοείτε, γιατί έτσι του δημιουργείτε δυσπιστία.
• Να δίνετε μεγάλη έμφαση όταν διεκπεραιώνει τα καθημερινά του καθήκοντα.
• Να επαινείτε ό,τι κάνει ή λέει το παιδί σας. Ίσως έτσι δημιουργηθεί εξάρτηση του παιδιού από τους επαίνους, σε σημείο που μόνο έτσι μπορεί να κινητοποιείται. Τονίζετε πάντα τη συγκεκριμένη συμπεριφορά του.
• Να χρησιμοποιείτε ηχηρές φράσεις όταν θέλετε να επικροτήσετε κάτι που έκανε το παιδί σας. Μη λέτε, π.χ., «μπράβο», «θαυμάσια», «τέλεια» κ.α.

akappatou.gr