Τότε που οι δάσκαλοι "γάνωναν" τα παιδιά...

Τότε το παιδαγωγικό «σλόγκαν» ήταν «το ξύλο κάνει τους ανθρώπους» ή «το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο»! Και οι τοτινοί συνάδελφοι εκπαιδευτικοί εφάρμοζαν χωρίς «εκπτώσεις», αυτόν τον «παράδεισο» (του ξύλου) στα μικρά τρυφερά μαθητούδια τους, να τον βιώνουν σαν την κατάμαυρη κόλασή τους.

Δεν είναι το ότι οι δάσκαλοι εκείνων των χρόνων ήσαν απάνθρωποι και σαδιστές! Ήταν η επικρατούσα παιδαγωγική λογική, η ερβαρτριανή της αντίληψη στο χειρότερο βαθμό, η τιμωρία των μαθητών δια της σωματικής βίας καθημερινότητα ενταγμένη στο πλαίσιο της κυρίαρχης παιδαγωγικής αντίληψης «με το ξύλο μαθαίνεις γράμματα και γίνεσαι άνθρωπος», μια αντίληψη που «νομιμοποιούνταν» και εκτός σχολείου, καθώς τόσο στην οικογένεια όσο και ευρύτερα στην κοινωνία η «παιδαγωγική του ξύλου» ήταν επίσης κυρίαρχη.

Η «γάνωσις» του Κώστα Κρυστάλλη…

    Γράφει ο Κώστας Βάρναλης στο βιβλίο του «Αισθητικά, κριτικά, σολωμικά» (σελ. 204), μεταξύ άλλων, για τον ποιητή του «Βουνού και της στάνης», Κώστα Κρυστάλλη:

«…Ο Κρυστάλλης τα πρώτα του σχολικά γράμματα τα έκανε στο Συρράκο, όπου «ήκμαζεν δημοτικόν και σχολαρχείον». Αφού μαθαίνανε τα παιδιά την αλφαβήτα στην άμμο, γράφοντας με το δάχτυλο, προχωρούσανε κατόπι στους πίνακες, κι ύστερα τους δίνανε βιβλία. Τα τρία πρώτα ήτανε το «Αλφαβητάριον», το «Αναγνωσματάριον καιο «Ερημίτης». Έπειτα έποντο ο «Καλός Πατήρ», ο «Χριστόφορος», η «Χρηστομάθεια» κλπ.

 «Όταν έφθασα εις τον "Χριστόφορον", γράφει ο Κρυστάλλης, ήμουν όπωσούν αρκετά μεγάλος. Τιμωρίαι μας τότε ήταν εν χρήσει η φυλάκισις και η γάνωσις, καθ΄ην ο τιμωρούμενος εγανώνετο εις το πρόσωπον ποικιλοτρόπως υπό τινός των συμμαθητών του και υπό του διδασκάλου διά μελάνης και εις το τέλος του μαθήματος, διερχόμενοι έμπροσθέν του οι μαθηταί όλοι, έπτυον αυτόν. Εάν το παράπτωμα ήτο πολύ μέγα, εξήγετο εν τοιαύτη καταστάσει εις το μεσοχώρι, όπου επτύετο παρ’ όλου του κόσμου.

Εις την τάξιν αυτήν επρώτευον εγώ και μία ωραία κορασίς…. Ήτο αληθώς ωραιοτέρα και κάπως την υπέβλεπον!…. Εν δειλινόν εορτής την απήντησα εις την βρύσιν έξω του χωρίου. Της εζήτησα κατ’ αρχάς ύδωρ και μοι προσέφερε την υδρίαν της ευχαρίστως. Μετά τούτο ο λεβέντης θέλησα να φιλήσω τας ροδοκοκκίνους παρειάς της. Έκαμα, λοιπόν, έφοδον και απέτυχα…. Πλήρης οργής απομακρυνθείσα μ’ εφοβέρισεν, ότι θα με κατήγγειλεν εις τον διδάσκαλον (όχι εις τους γονείς της)…

Την επαύριον το πρωί προσεκλήθην υπό του διδασκάλου ίνα απολογηθώ. Μη δυνάμενος ν’ αρνηθώ την πράξιν μου κατεδικάσθην εις την τιμωρίαν της γανώσεως. Και έβαλε αυτήν την ιδίαν, ο απηνής διδάσκαλος να με γανώσει.

Εις μίαν γωνίαν, λοιπόν, του σχολείου εμβάπτουσα τους ωραίους μικρούς δακτύλους της εις το μελανοδοχείον εζωγράφει το μικρόν προσωπάκι μου. Μοι εσχεδίασε μύστακα αρειμάνιον και γένειον μελανότατον, τον ήλιον και την σελήνην επί των παρειών μου, διόπτρα επί της ρινός μου…Ότε δε ετελείωσε το μάθημα και εδέχθην επί του προσώπου μου τα πτυσίματα των πλείστων μαθητών, αυτή παρελάσασα, αντί να με πτύσει, με ητένισε με βλέμμα υπόδακρυ, αλλ’ εγώ έκτοτε την εμίσησα…”».

ολόκληρη η ανάρτηση εδώ

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Ο Καλός δάσκαλος

Μ’ όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις, λέει η παροιμία. 

Νέα έρευνα έρχεται να αποδείξει ότι ένας καλός δάσκαλος δεν μεταδίδει στους μαθητές του μόνο γνώσεις, αλλά συμβάλλει καταλυτικά στη μελλοντική ποιότητα της ζωής τους...

.................

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΚΑΛΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ»;

Η μεγαλύτερη επιτυχία για έναν δάσκαλο είναι η... εξαφάνισή του! 

Δεν πρόκειται όμως για ταχυδακτυλουργία, αλλά για τον μεγαλύτερο στόχο της διδασκαλίας, όπως τον περιγράφει η μεγάλη παιδαγωγός Μαρία Μοντεσόρι. 

Να μπορεί να πει ο δάσκαλος: «Τα παιδιά τώρα δουλεύουν σαν να μην υπάρχω». Τότε, διά της πλασματικής του απουσίας, η οποία στην πραγματικότητα είναι η πιο αποτελεσματική παρουσία, έχει καθορίσει τους μαθητές του. Έχει επιτύχει. 
............................
Ελένης Γλύκατζη - Αρβελέρ
«Ο δάσκαλος που κάθεται δίπλα στα παιδιά και όχι απέναντί τους»
Η απάντηση της Ελένης Γλύκατζη - Αρβελέρ στο ερώτημα «ποιος είναι ο καλός δάσκαλος», ήταν άμεση, σαφής και κατηγορηματική: 

«Αυτός που δεν κάθεται απέναντι, αλλά δίπλα στα παιδιά του».

Η διάσημη ελληνίδα ακαδημαϊκός, πρώτη γυναίκα πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης και πρώτη γυναίκα πρύτανης του ίδιου Πανεπιστημίου, τονίζει ότι στην επιλογή της επαγγελματικής της πορείας, στο να γίνει δηλαδή βυζαντινολόγος, ρόλο ασφαλώς έπαιξε η καταγωγή της οικογένειάς της από τη Μικρά Ασία, αλλά μεγάλο βάρος είχε κι ο δικός της δάσκαλος που την καθόρισε.
«Οι ερευνητές του Χάρβαρντ έχουν φυσικά δίκιο για την επιρροή του καλού δάσκαλου στους μαθητές του. Ήμουν τυχερή να έχω δασκάλους μεγάλου αναστήματος. Ο σπουδαίος ιστορικός και βυζαντινολόγος Διονύσιος Ζακυθηνός, θυμάμαι, ήταν ο άνθρωπος που με επηρέασε ώστε να γίνω κι εγώ βυζαντινολόγος. Ήταν ο άνθρωπος που καθόταν δίπλα μας στη Φιλοσοφική και έλεγε ότι πρώτα πρέπει να καταλάβουμε για τι πράγμα θα μιλήσουμε. Επίσης εξαίρετος δάσκαλος ήταν ο καθηγητής μου στη Σορβόνη, ο Πολ Λεμέμπλ, τον οποίον και αντικατέστησα στην έδρα».

Για την Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ, ο καλύτερος δάσκαλος είναι αυτός που δεν στηρίζεται και δεν αναπαράγει μονότονα τις σημειώσεις του στις παραδόσεις, αλλά αφήνεται να παρασυρθεί από τον παλμό της τάξης.
«Το ωραιότερο μάθημα που έχω κάνει ήταν μια φορά που αφέθηκα να μιλήσω εκτός σημειώσεων. Επίσης θυμάμαι όταν πρωτοβγήκαν τα κασετόφωνα, πολλοί φοιτητές άρχισαν να έρχονται στα πανεπιστήμια με αυτά για να μαγνητοφωνήσουν τις παραδόσεις, αλλά οι περισσότεροι καθηγητές δεν τα επέτρεπαν. Εγώ είπα αμέσως ναι και τους άφησα να μαγνητοφωνούν, ακριβώς επειδή είχα αποφασίσει ότι ποτέ ένα μάθημά μου δεν θα ήταν ίδιο με ένα άλλο».

Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, Αναστάσιος

«Μας καθορίζουν πολλοί δάσκαλοι και όχι μόνο ένας»

Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, εκτός από ασκητική φυσιογνωμία και πνευματικός ηγέτης, είναι αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου Μεσογειακών και Αραβικών Σπουδών και επίτιμος διδάκτωρ Θεολογίας και Φιλοσοφίας 15 πανεπιστημιακών σχολών.
«Δεν είναι μόνο ένας ο δάσκαλος που συναντάμε στη ζωή μας», λέει στα «ΝΕΑ», «αλλά πολλοί εκείνοι οι δάσκαλοι που μας καθορίζουν. Κανείς δεν έχει μόνο έναν, όπως ποτέ δε μαθαίνουμε μόνο από ένα σχολείο». 

Ο ίδιος, στην Κατοχή, διδάχθηκε από φίλους, συντροφιές, ποικιλία ανθρώπων. 

«Χαρακτηριστικά θυμάμαι στο 2ο Σχολείο Αρένων Αθηνών τον δάσκαλο Ηλία Δοροδίνη, που ήταν εξαίρετος. Αλλά και στο Πανεπιστήμιο, στη Θεολογική, όπου τα χρόνια μετά από την Κατοχή ήταν πολύ δύσκολο να μπεις, καθώς ήταν 700 υποψήφιοι για 50 θέσεις, είχα την τύχη να συναντήσω θαυμάσιους δασκάλους, καθηγητές που επηρέασαν την πορεία μου, όπως τον Λεωνίδα Φιλιππίδη του οποίου ήμουν και διάδοχος». 

Ο Παναγιώτης Τρεμπέλας, ο Βασίλειος Βέλλας, ο Ιωάννης Καρμίρης και o Αμίλκας Αλιβιζάτος συμπλήρωσαν την ομάδα των δασκάλων που τον επηρέασαν, καθένας με τον τρόπο του.
«Αλλά και στη Γερμανία (σ.σ.: όπου ο Αναστάσιος σπούδασε κατόπιν) υπήρξαν καθηγητές όπως οι Γκολντάμερ και Σ. Ντάμεν, στη θρησκειολογία. 

Δυστυχώς δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή το όνομα της δασκάλας μου στο Δημοτικό στον Άγιο Κωνσταντίνο Κολωνού, που όμως μας φρόντιζε όλους παρότι είχε η τάξη 50-60 παιδιά».

Ποιο κοινό στοιχείο μπορεί κανείς να βρει στους καλούς δασκάλους; 

«Γνώριζαν πολύ καλά το αντικείμενο που δίδασκαν και επιδείκνυαν μεγάλο ενδιαφέρον και έγνοια για τα παιδιά. Ιδίως αυτούς που διέκριναν ότι είχαν δυνατότητες φρόντιζαν να τους δίνουν προσοχή, χωρίς όμως ποτέ να προσβάλλουν ή να εγκαταλείπουν τους άλλους»

περισσότερα εδώ

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Ο Γλυκός Παππούς που Ζωγραφίζει Σχολεία

Ο Γιώργος Κατσίποδος  εξομολογείται ότι το κίνητρό του ήταν η άσχημη κατάσταση στην οποία βρισκόταν το σχολείο που πήγαιναν τα εγγόνια του - Δηλώνει συγκινημένος από την αγάπη των παιδιών.

Δίνει χαρά στα παιδιά και εισπράττει αγάπη από αυτά, ο «παππούς ο Γιώργος», όπως συνηθίζουν να αποκαλούν τον Γιώργο Κατσίποδο οι μαθητές των σχολείων της Πάτρας, τα προαύλια των οποίων έχει ομορφύνει με τις ζωγραφιές του.

Σε μία γωνιά του προαυλίου είχε τακτοποιημένα τα πινέλα του και τα χρώματα και ήταν έτοιμος να βάλει τις τελευταίες λεπτομέρειες στις ζωγραφιές που δημιούργησε στον μεγάλο τοίχο, που χωρίζει το σχολείο από τις γειτονικές πολυκατοικίες.

Βρισκόταν εκεί από τις 6:00 το πρωί, έχοντας ως συντροφιά ένα μικρό ραδιόφωνο. Όχι για να ακούει μουσική, αλλά για να μαθαίνει τις ειδήσεις.

«Αυτή η προσπάθεια ξεκίνησε εδώ και χρόνια. Πήγαινα τα εγγόνια μου στο σχολείο της περιοχής μας, στο Ριγανόκαμπο και έβλεπα με πόνο ψυχής ότι ήταν σε άσχημη κατάσταση. Σε συνεννόηση με τον διευθυντή αποφάσισα να το φτιάξω. 

Εκεί είχαν ζωγραφίσει παλαιότερα παραστάσεις από τον μινωικό πολιτισμό, αλλά είχαν ξεθωριάσει. Εγώ λυπήθηκα να τα σβήσω και κάθισα και τα έφτιαξα όλα από την αρχή. Αυτό ήταν. Όταν ζωγράφισα το σχολείο, ο κάθε εκπαιδευτικός που ερχόταν στο σχολείο ή που δούλευε σε αυτό και έφευγε, ρωτούσε ποιος το ζωγράφισε και τους απαντούσαν, “ο παππούς ο Γιώργος” . Έτσι λοιπόν ξεκίνησα και μέχρι τώρα έχω φτιάξει 31 σχολεία.»

Όπως εκμυστηρεύεται στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, «ποτέ δεν περίμενα ότι θα έβρισκε τόσο μεγάλη ανταπόκριση αυτή η προσπάθεια, αλλά και το ότι θα έχω το κουράγιο να συνεχίσω».

«Αυτό που μου έδωσε περισσότερη δύναμη», συνεχίζει ο Γιώργος Κατσίποδος «ήταν η ανταπόκριση των παιδιών, των γονέων και των εκπαιδευτικών, που μπορώ να την χαρακτηρίσω ως υπέροχη και έτσι κατάφερα να συνεχίζω μέχρι και σήμερα».

Όμως, σε αυτό το σημείο ο «παππούς ο Γιώργος» λέει εμφανώς συγκινημένος ότι «η αγάπη των παιδιών είναι η πιο δυνατή αγάπη, γιατί αυτό που θα σου πουν και αυτό που θα σου εκφράσουν, είναι πέρα έως πέρα αληθινό».

Μιλώντας για τις επιλογές που κάνει ζωγραφίζοντας στα προαύλια των σχολείων, ανασύρει τις δικές του παιδικές μνήμες. «Επιλέγω τις φιγούρες του παλιού αναγνωστικού, γιατί μου θυμίζουν τα χρόνια που ήμουν και εγώ μαθητής, αλλά με έκπληξη διαπίστωσα στην πορεία ότι άρεσαν πολύ αυτές οι επιλογές στους μεγάλους, διότι θυμίζει και σε αυτούς τα παιδικά τους χρόνια».

Βέβαια, όπως σημειώνει, «πρέπει να ζωγραφίζω κάτι και για τα παιδιά, γιατί τα παιδιά δεν είναι μεγάλοι και για αυτό ακριβώς επιλέγω ήρωες του Ντίσνεϊ που ξέρω από τα εγγόνια μου ότι τους αρέσουν».

Όμως, ο Γιώργος Κατσίποδος λέει ότι με τις ζωγραφιές του θέλει να περάσει στα παιδιά το μήνυμα, ότι πρέπει να διαβάζουν. «Ζωγραφίζω ένα μεγάλο και ωραίο κεφάλι που έχει ένα βιβλίο και διαβάζει. Μέσα από αυτό το κεφάλι βγαίνουν αριθμοί και γράμματα και όταν με ρωτούν τα παιδιά τι συμβολίζει, τους απαντώ ότι όσο περισσότερο διαβάζετε, τόσο περισσότερο μαθαίνετε». Παράλληλα, περνάει μηνύματα στα παιδιά για αγάπη, φιλία, ειρήνη και προσφορά.

Συνήθως ζωγραφίζει τις πρωινές ώρες, δηλαδή τις ώρες που λειτουργούν τα σχολεία και όπως λέει χαρακτηριστικά, αυτές είναι οι πιο όμορφες στιγμές. «Κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων τα παιδιά με πλησιάζουν, με ρωτούν, μου λένε να προσθέσω κάτι, ενώ πολλές φορές μου έχουν διορθώσει κάτι που γράφω». «Παππού Γιώργο ξέχασες το άλφα» μου είπε ένα από τα παιδιά που ήταν ιδιαίτερα παρατηρητικό, ενώ δεν θα ξεχάσω ένα περιστατικό στο σχολείο στο Σούλι».

Συγκεκριμένα, «ζωγραφίζοντας το παλιό αναγνωστικό είχα ξεχάσει τις βίδες στα κάγκελα και τότε με πλησιάζει ένα παιδάκι και με ρωτάει: «Παππού δεν έχουν βίδες τα κάγκελα»;

Με αφορμή την προσφορά του στα δημοτικά σχολεία, ο Γιώργος Κατσίποδος δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία του εθελοντισμού, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Ο εθελοντισμός είναι μία πρόκληση και μία εμπειρία. Και καλό είναι όλοι μας, έστω και μία φορά να ζήσουμε στη ζωή μας τον εθελοντισμό, γιατί δίνει πολύ αγάπη. Ο εθελοντής, αυτό που λαμβάνει, είναι μεγάλη συναισθηματική και ηθική ικανοποίηση γι’ αυτό που προσφέρει. Μακάρι να μπορούσε ο καθένας μας, από αυτό το λίγο που μπορεί, να το προσφέρει και τότε πιστεύω ότι η κοινωνία μας θα γίνει πολύ καλύτερη». Όπως συμπληρώνει, «νόμιζα ότι είμαι μόνος σε αυτό που κάνω, αλλά ευτυχώς δεν είναι έτσι, είμαστε πολλοί, όχι στον ίδιο κλάδο, αλλά ο καθένας εκεί που μπορεί και αυτό είναι κάτι που μου δίνει ιδιαίτερη χαρά».

Κάθε φορά που ο Γιώργος Κατσίποδος μιλάει για τα παιδιά, δεν κρύβει τη συγκίνησή του. «Αυτό που εισπράττεις κάθε φορά, κυρίως από την αγάπη των παιδιών, αλλά και των γονέων και των εκπαιδευτικών, είναι κάτι πάρα πολύ μεγάλο. Εμένα αυτό μου δίνει ζωή. Αυτό μου δίνει τη δύναμη και συνεχίζω».

Πολλές φορές, εξομολογείται, έχω αναρωτηθεί: «Τι κάθεσαι και κάνεις. Μπορούσες να είσαι στο σπίτι σου ή να πας για το ψάρεμά σου. Όμως, όταν βλέπω αυτό που δημιουργώ, ξέρω ότι θα δώσει χαρά. Ειδικά τα παιδιά, μου έχουν προσφέρει πολύ χαρά. Όπου και να πάω, θα δω παιδιά να με πλησιάζουν και να φωνάζουν, ο παππούς ο Γιώργος που ζωγράφισε το σχολείο μας».

Στα επόμενα σχέδια του Γιώργου Κατσίποδου είναι να ζωγραφίσει το προαύλιο ενός σχολείου στο οποίο φοιτούν παιδιά με αναπηρίες, ενώ όπως προσθέτει του έχουν ζητήσει και από σχολεία εκτός Πατρών να ζωγραφίσει.

Επανερχόμενος στον εθελοντισμό, ο Γιώργος Κατσίποδος τονίζει ότι «πρέπει να προβάλλεται, διότι ίσως να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον και άλλων συμπολιτών μας, που θέλουν πραγματικά να προσφέρουν, αλλά δεν ξέρουν τον τρόπο.»

Μάλιστα, φέρνει ως παράδειγμα την εμπειρία συνταξιούχων ηλεκτρολόγων και υδραυλικών που θα μπορούσαν, όπως λέει, να βοηθήσουν, στην αποκατάσταση προβλημάτων ενός σχολείου.

Τέλος, ο Γιώργος Κατσίποδος λέει ότι αυτό που θα ήθελε έπειτα και από πρόταση ενός εκπαιδευτικού είναι «να συγκεντρωθεί το οπτικό υλικό από τα ζωγραφισμένα προαύλια σε ένα άλμπουμ και να μοιραστεί στα παιδιά, το οποίο στην ουσία θα προβάλει τον εθελοντισμό».

patrasevents.gr
protothema.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι