Η Ευθύνη (Υπευθυνότητα) ως Αξία και στάση Ζωής

Τα παιδιά από νωρίς πρέπει να μαθαίνουν και να σκέφτονται με ένα τρόπο συλλογικό. 

Να οργανώνονται σε ομάδες, για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του αύριο. Αυτό επιτυγχάνεται με την καλλιέργεια δεξιοτήτων κατανόησης του εαυτού τους. 

Με τη συγκρότηση μιας εσωτερικής εστίας ελέγχου των σκέψεων και των επιλογών και την ενθάρρυνση ανάληψης ρίσκου για το σχεδιασμό και την επίλυση προβλημάτων τους. 

Με την κατανόηση βασικών «μαθημάτων ζωής», μέσα από τα οποία θεμελιώνουν την πίστη στον εαυτό τους και την εμπιστοσύνη στους άλλους.

Η «ευθύνη», ως έννοια και στάση ζωής, είναι από τις πιο αμφίβολες κατανοητικές στάσεις. Αν, βέβαια, κανείς τη μετρήσει σοβαρά, ως διάθεση «ανάληψης» και ως στάση «ανταπόκρισης».

Ταυτόχρονα, ως λέξη, είναι μάλλον άβολη. Για να μην πω ενοχλητική, για τους πολλούς τουλάχιστον....

Δεν είναι, επομένως, τυχαίο ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο χαμηλής ατομικής και κοινωνικής υπευθυνότητας.

Οι συνέπειες είναι τραγικές..! Εμφανίζονται είτε ως υποτίμηση του παρελθόντος, είτε ως αδέξιος χειρισμός του παρόντος, είτε - το χειρότερο - ως αδυναμία σωστής «ανάγνωσης» του μέλλοντος. Ένα μέλλον το οποίο έχουμε ήδη τραγικά υποθηκεύσει...

Κάποιοι θεωρούν τον αναστοχασμό του παρελθόντος ως άσκοπη καταφυγή. Ως ανούσια επιστροφή που «εγκλωβίζει» τον άνθρωπο σε παρελθοντική λογική και τον απομακρύνει από την αίσθηση της πραγματικότητας. Άλλοι βλέπουν την κακοδαιμονία του παρόντος ως υπόθεση ευθύνης, που δεν τους αφορά. Ενώ, οι περισσότεροι αδυνατούν να χαράξουν το μέλλον με όραμα ζωής και πυξίδα ευθύνης...!
Και όμως. 

Η αξία της ευθύνης και η υπευθυνότητα, ως στάση ζωής και συμπεριφοράς, βρίσκoυν την πραγματική τους έκφραση σε προγονικές αρχές και πανάρχαιους θεσμούς. Ενδεικτικά, θα αναφέρω το θεσμό των «Εύθυνων» (δημόσιοι ελεγκτές) της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και να δείξω το πώς λογοδοτούσαν οι «υπεύθυνοι», όταν αποχωρούσαν από το δημόσιο βίο.

Ακόμη, θα ήθελα να θυμίσω τα «εύθυνα» (δημόσια τελετή απόδοσης της ευθύνης, για τους υπόλογους) και να τα συσχετίσω με τα «ανεύθυνα» και «φτηνά» που συμβαίνουν στις μέρες μας. Καταστάσεις, δηλαδή, και νοοτροπίες που αλλοιώνουν το χαρακτήρα της προσωπικής ή και της συλλογικής ευθύνης μας...

Ωστόσο, η αξία της ευθύνης παραμένει πυξίδα και στάση ζωής, για όσους κρατούν ζωντανό το όραμα μιας «ανθρώπινης» κοινωνίας. 

Για όσους έχουν τη γενναιότητα να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ως πηγή της ανθρώπινης εμπειρίας. 

Για εκείνους που αισθάνονται τη σκέψη, τα συναισθήματα και τις πράξεις τους ως επιλογή συνείδησης και αποδοχή των συνεπειών που επισύρει κάθε συνειδητοποιημένη πράξη...

Με την έννοια αυτή είμαι υπεύθυνος σημαίνει: ότι νιώθω υπόλογος ως άτομο, ως γονιός, ως δάσκαλος, ως κοινωνικό πρόσωπο, τελικά και αναλαμβάνω την ευθύνη που μου ανήκει για τις δεινές αντινομίες του καιρού μου...

Αυτή η έννοια της αυτοαποδοχής της ευθύνης νομίζω πως είναι το κεντρικό χαρακτηριστικό της υπευθυνότητας. Όμως, το πρόβλημα, όπως διαμορφώνεται........

...............

η συνέχεια εδώ

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

«Μπαμπά, μαμά, πού θα πάμε διακοπές;» Άντε τώρα να τους πεις: «Θα πάμε διακοπές στο... σπίτι!»

Φέτος θα πάμε διακοπές στο… σπίτι! 

Πώς το λες στο παιδί σου;

Μετά το κλείσιμο των σχολείων, τα παιδιά έχουν ανάγκη από ξεκούραση και αλλαγή παραστάσεων, δηλαδή διακοπές!

Πώς όμως μπορούμε να τους πούμε ότι δεν θα πάμε διακοπές γιατί δεν έχουμε χρήματα, χωρίς να τα στεναχωρήσουμε και να αισθανθούν μειονεκτικά;

Τα τελευταία χρόνια η χώρα μας βρίσκεται σε δύσκολή οικονομική κατάσταση, πράγμα που μας έχει επηρεάσει όλους, δημιουργώντας άγχος, ανασφάλεια για το μέλλον, ακόμα και δυσκολία βιοπορισμού.

Έτσι, η οικογένεια καλείται να επαναπροσδιορίσει και να οριοθετήσει στενότερα τις ανάγκες της. Μέσα σε όλη αυτή την ανακατάταξη είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι η ευτυχία μας δεν εξαρτάται αποκλειστικά από το χρήμα. 

Υπάρχουν εναλλακτικές μορφές διασκέδασης που μπορούν να μας δώσουν ίσως και μεγαλύτερη ευχαρίστηση, φέρνοντάς μας πολύ κοντά στα αγαπημένα μας πρόσωπα και χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψουμε χρήματα.

Καταρχήν θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πολλές από τις υλικές ανάγκες των παιδιών έχουν δημιουργηθεί για να υποκαθιστούν τεχνητά την απουσία των γονιών. Έτσι, για τα παιδιά είναι σημαντικό την περίοδο του καλοκαιριού, ακόμα και αν δεν πάτε διακοπές, να φροντίσετε να περάσετε πολύ χρόνο μαζί τους. Η παρουσία των γονιών χρειάζεται να είναι πιο ουσιαστική, μη αποφεύγοντας παράλληλα την έκθεση των παιδιών στη σημερινή δύσκολη οικονομική κατάσταση,χωρίς όμως υπερβολές.

Οι διακοπές μπορούν να σας αγχώσουν πολύ προσπαθώντας να οργανώσετε και να προβλέψετε τα πάντα. Μπορείτε όμως να κάνετε ολιγοήμερες διακοπές σε κοντινούς προορισμούς με χαμηλό κόστος πρόσβασης (πχ. με το αυτοκίνητο) και διαμονής (πχ. κάμπινγκ). Ακόμα όμως και αν δεν υπάρχει η αυτή η δυνατότητα, θα μπορούσατε να γίνετε τουρίστες στην πόλη σας! 

Θα ήταν ωραίο και εποικοδομητικό να επισκεφθείτε μουσεία, παραλίες και άλλες τουριστικές ατραξιόν, μαθαίνοντας παράλληλα και την ιστορία του τόπου σας. Επίσης, θα μπορούσατε να φέρετε τα παιδιά κοντά στη φύση, ακόμη κι αν δεν απομακρυνθείτε από το σπίτι, με μια βόλτα στο κοντινό πάρκο, κάνοντας ποδήλατο ή οργανώνοντας εκεί ένα πικνίκ.

Μένοντας στο σπίτι, θα μπορούσατε να δώσετε έμφαση και σε μικρές καθημερινές δραστηριότητες, που λόγω πίεσης χρόνου δεν κάνατε σωστά, όπως πχ. να δώστε σημασία στον καλό ύπνο, την υγιεινή διατροφή, την άσκηση αλλά και το παιχνίδι. Δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στις διαπροσωπικές σας σχέσεις μπορείτε να κάνετε δραστηριότητες που να αφορούν όλη την οικογένεια. Επίσης, το γεγονός ότι δεν θα πάτε διακοπές μπορεί να σας δώσει το έναυσμα να κάνετε αλλαγές στο σπίτι σας, κάνοντάς το ένα χώρο χαλάρωσης και άνεσης.

Οι αλλαγές δεν είναι απαραίτητα πολυδάπανες, καθώς χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο μπορείτε εύκολα να ψάξετε μαζί με τα παιδιά να βρείτε δημιουργικές και σχεδόν ανέξοδες συνθέσεις και κατασκευές που θα αλλάξουν και θα κάνουν πιο ευχάριστο το χώρο σας.

Είτε μπορέσουμε να πάμε διακοπές είτε όχι, το σημαντικό είναι να αποφύγουμε να κάνουμε πράγματα που μας πίεζαν όλον τον υπόλοιπο καιρό και να αφιερώσουμε ποιοτικό χρόνο στην οικογένειά μας.

Στέλλα Σμπώκου
Κοινωνιολόγος - Ψυχολόγος - Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Πρώην εθελόντρια στο “Μαζί για το παιδί”

eirinika

Ο Βασιλιάς, τα Παγώνια, οι Φασιανοί και ο Κόκορας / Μια ιστορία σαν παραμύθι

Ο Κροίσος ήταν πολύ στεναχωρημένος τον τελευταίο καιρό. Ενώ ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, ενώ ήταν βασιλιάς της Λυδίας και είχε δύναμη μεγάλη, δεν μπορούσε να ησυχάσει. Καλά-καλά ούτε που κοιμόταν τις νύχτες. Συνέχεια σκεφτόταν πώς ήταν δυνατόν να υπάρχει ένας άνθρωπος στον κόσμο, που να μη θαυμάζει τα πλούτη και τη δύναμή του.

Ο άνθρωπος αυτός ήταν ο Σόλωνας, ο σοφός Αθηναίος νομοθέτης, που εδώ και δυο μήνες ήταν φιλοξενούμενος στο λαμπρό του παλάτι.

Την προηγούμενη βδομάδα τον είχε πάει να δει τους αμέτρητους θησαυρούς του και τον στρατό του και τον ρώτησε:

— Έχεις δει, σοφέ Σόλωνα, πιο πλούσιο άνθρωπο και πιο δυνατό από μένα; Έχεις γνωρίσει στη ζωή σου κάποιον πιο ευτυχισμένο;

Ο Σόλωνας, χωρίς να διστάσει καθόλου του απάντησε:

— «Μηδένα πρό του τέλους μακάριζε», δηλαδή κανέναν άνθρωπο να μη θεωρείς ευτυχισμένο, πριν να δεις το τέλος του.

Η απάντηση αυτή νευρίασε πολύ τον Κροίσο και ήθελε από τότε να αποδείξει στον Σόλωνα ότι ξεχωρίζει από όλους τους ανθρώπους, ήθελε να τον θαυμάσει οπωσδήποτε ο Αθηναίος σοφός.

Περπατούσε νευρικά πέρα δώθε, μέχρι που ξαφνικά, μέσα στην αίθουσα του θρόνου του, μια ιδέα κατέβηκε στο μυαλό του. Υπέροχη η ιδέα μου, φώναξε, και αμέσως χτύπησε το ολόχρυσο κουδουνάκι, για να καλέσει τους δούλους του.

Αμέσως αυτοί παρουσιάστηκαν φοβισμένοι, αλλά έτοιμοι να εκτελέσουν τις διαταγές του.

— Φωνάξτε τους καλύτερους μαστόρους, πρόσταξε. Τώρα αμέσως να παρουσιαστούν μπροστά μου.

Σε λίγα μόνο λεπτά ήρθαν μπροστά του οι καλύτεροι μάστορες του βασιλείου του.

— Στις προσταγές σου, βασιλιά πολυχρονεμένε, είπαν με μια φωνή και έσκυψαν μέχρι το πάτωμα, όχι από σεβασμό, αλλά από φόβο.

— Να φέρετε τα καλύτερα υλικά, τους διέταξε. Τα καλύτερα μάρμαρα και χρυσάφι, πολύ χρυσάφι. Πολύτιμους λίθους και ασήμι. Θέλω αυτή η αίθουσα, που βρίσκεται ο θρόνος μου να γίνει αγνώριστη. Στο ταβάνι να υπάρχει ο ουρανός με τα άστρα, στους τοίχους η γη με τα λουλούδια και στο πάτωμα η θάλασσα με τα ψάρια. Αλίμονό σας αν δεν φαίνονται όλα σαν αληθινά. Σε εφτά μέρες να είναι όλα έτοιμα. 

    Είπε και αποσύρθηκε ήσυχος πια στο υπνοδωμάτιό του, για να κοιμηθεί λιγάκι.

Για εφτά μερόνυχτα στρώθηκαν στη δουλειά οι μαστόροι και σε εφτά μέρες ακριβώς όλα ήταν έτοιμα. Η αίθουσα του θρόνου έλαμπε από το ασημοφώς των αστεριών και σαν αληθινά φάνταζαν ο ουρανός, η γη με τα λουλούδια και η θάλασσα με τα ψάρια.

Το επόμενο πρωινό ο Κροίσος πρόσταξε τους υπηρέτες, που κάθε μέρα τον έντυναν, να του φέρουν την πιο όμορφη φορεσιά του, την ολόχρυση, το καινούριο του στέμμα με τα ζαφείρια, το μεγάλο του σκήπτρο, που πάνω του λαμπύριζαν κατακόκκινα ρουμπίνια και τα καλύτερά του ποδήματα, τα κεντημένα με χρυσοκλωστή και στολισμένα με μαργαριτάρια.

Στο λαιμό του πέρασαν όλα του τα διαμαντικά, και στα χέρια του όλα του τα πολύτιμα βραχιόλια. Μέχρι και σκουλαρίκια έβαλαν στα βασιλικά του αυτιά, ολόχρυσα και αυτά και μακριά μέχρι τους ώμους του.

Κοίταξε τον εαυτό του μέσα στον μεγάλο χάλκινο καθρέφτη που κουβάλησαν οι δούλοι μπροστά του και έμεινε πολύ ευχαριστημένος από το θέαμα. Πίσω ακριβώς από το θρόνο του, από το ταβάνι κρεμόταν ένας ήλιος χρυσός που φεγγοβόλαγε.

Είμαι ο Άρχοντας όλου του κόσμου, σκέφτηκε. Είμαι ο Άρχοντας του ουρανού, της γης και της θάλασσας, είμαι η ίδια η ομορφιά! Τώρα να δούμε τι θα έχει να πει ο Σόλωνας! Αυτά σκεφτόταν και έφτυσε στον κόρφο του για να μη ματιάσει τον εαυτό του.

— Πήγαινε να βρεις τον Σόλωνα και πες του ότι ο βασιλιάς Κροίσος τον περιμένει. Οδήγησέ τον γρήγορα μπροστά μου, είπε στον πιο πιστό του υπηρέτη.

Μέσα σε λίγη ώρα έφτασε ο Σόλωνας στην καταστόλιστη αίθουσα. Έριξε μια ματιά γύρω του και άκουσε τον Κροίσο να του λέει:

— Πες μου, όχι πες μου, σοφέ Αθηναίε, εσύ που έχεις γυρίσει όλον τον κόσμο, έχουν δει τα μάτια σου κάτι πιο όμορφο από αυτό που τώρα βλέπεις;

— Ναι, Κροίσε βασιλιά, απάντησε ο σοφός χωρίς να διστάσει. Κάθε μέρα, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, βλέπω το πιο όμορφο θέαμα.

— Και ποιο είναι αυτό; Ρώτησε ο βασιλιάς κάπως απότομα, προσπαθώντας με κόπο να συγκρατήσει την απογοήτευση και το θυμό του.

— Τα παγώνια, οι φασιανοί και τα κοκόρια, βασιλιά Κροίσε, απάντησε ο Σόλωνας. Η φορεσιά τους είναι τόσο λαμπερή και πλουμιστή, τόσο όμορφα και ταιριαστά τα χρώματά τους, που δεν χορταίνω να τα κοιτάζω! Και κάτι τελευταίο Κροίσε. Κανένας υπηρέτης δεν τα φροντίζει, δεν ξοδεύουν χρήματα για να αποκτήσουν κοσμήματα και χρυσό. Όλα τους τα στολίδια τα έχουν από φυσικού τους, επειδή ο Θεός έτσι τα έπλασε!

Έφυγε από την πλουμιστή αίθουσα ο Κροίσος με βήματα αργά και για πρώτη φορά στη ζωή του είχε κατεβασμένο το κεφάλι του.

 Βασιλική Π. Δεδούση

πρώτη ανάρτηση

Το Χαμομηλάκι