Η ελληνική οικονομία που καταρρέει, και έχει συρρικνωθεί κατά 20% τα τελευταία πέντε χρόνια. Η ανεργία αγγίζει το 27% - το υψηλότερο στην Ευρώπη – και 6 στους 10 άνεργους δηλώνουν ότι δεν έχουν δουλέψει για περισσότερο από ένα χρόνο. «Αυτά τα στατιστικά αναδιαμορφώνουν τον τρόπο ζωής των ελληνικών οικογενειών με παιδιά, τα οποία πηγαίνουν στο σχολείο πεινασμένα και υποσιτισμένα, σύμφωνα με οργανώσεις ή ακόμη και την κυβέρνηση», γράφει η αμερικανική εφημερίδα, New York Times.
Ο Λεωνίδας Νίκας, διευθυντής δημοτικού σχολείου στον Πειραιά, έχει συνηθίσει να βλέπει τα παιδιά να παίζουν, να γελούν και να ονειρεύονται για το μέλλον. Αλλά τον τελευταίο καιρό βλέπει κάτι εντελώς διαφορετικό. Κάτι που θεωρούσε απίθανο να δει ποτέ στην Ελλάδα. Παιδιά να ψάχνουν στα σκουπίδια του σχολείου για φαγητό, να ζητούν από τους φίλους τους για υπολείμματα και ένα 11χρονο αγόρι, τον Παντελή Πετράκη, να σφαδάζει από την πείνα.
«Δεν έχει φάει τίποτα στο σπίτι του», δηλώνει ο κ. Νίκας στους New York Times. Ο ίδιος έχει επικοινωνήσει με τους γονείς του Παντελή, οι οποίοι γεμάτοι ντροπή παραδέχθηκαν ότι δεν μπορούσαν για μήνες να βρουν δουλειά. Οι αποταμιεύσεις τους έχουν τελειώσει και επιβιώνουν με μακαρόνια με κέτσαπ.
«Ούτε στα πιο μαύρα όνειρά μου δεν περίμενα ότι θα έβλεπα την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε», αναφέρει ο διευθυντής. «Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που τα παιδιά στην Ελλάδα έρχονται στο σχολείο πεινασμένα. Σήμερα, οι οικογένειες δεν έχουν μόνο πρόβλημα εύρεσης εργασίας, αλλά πρόβλημα επιβίωσης», προσθέτει.
Τον περασμένο χρόνο, ένα 10% περίπου των δημοτικών και γυμνασίων σχολείων της Ελλάδας έχουν μαθητές που υποφέρουν από αυτό που οι επαγγελματίες δημόσιας υγείας αποκαλούν «ανασφάλεια τροφής», εννοώντας ότι είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο της πείνας. «Όταν μιλάμε για ανασφάλεια τροφής, η Ελλάδα βρίσκεται στα επίπεδα ορισμένων Αφρικανικών κρατών», δηλώνει στην εφημερίδα η Αθηνά Λινού, καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και επικεφαλής του προγράμματος σίτισης της ΜΚΟ «Πρόληψις».
Σε αντίθεση με τα αμερικανικά σχολεία, τα ελληνικά δεν έχουν εστιατόρια. Έτσι οι μαθητές παίρνουν το κολατσιό τους από το σπίτι ή αγοράζουν κάτι από την καντίνα. Το κόστος για κάποιες οικογένειες είναι τεράστιο, καθώς δεν έχουν αρκετό εισόδημα. Τα προβλήματά τους διογκώθηκαν με τα νέα μέτρα λιτότητας που ζήτησε η τρόικα, τα οποία περιλάμβαναν περικοπές στα επιδόματα των οικογενειών. Το αποτέλεσμα ήταν να βλέπουν οι γονείς τις αποταμιεύσεις τους να εξαφανίζονται ταχύτατα.
«Ακούω διαρκώς γύρω μου παιδιά να λένε ότι οι γονείς τους δεν έχουν λεφτά και ότι δεν ξέρουν τι θα γίνει», δηλώνει η Ευαγγελία Καρακάξα, μια 15χρονη κοπέλα από το 9ο γυμνάσιο Αχαρνών.
Μέχρι και πριν την κρίση, οι Αχαρνές έσφυζαν από βιομηχανική δραστηριότητα, σχολιάζει η εφημερίδα. Τώρα, όμως, πολλοί συμμαθητές της Ευαγγελίας είναι πεινασμένοι συχνά, ενώ ένα αγόρι πρόσφατα λιποθύμησε. «Κάποια παιδιά πλέον κλέβουν φαγητό. Δεν το συγχωρώ, αλλά το καταλαβαίνω απόλυτα», δηλώνει η ίδια. «Αυτοί που είναι χορτάτοι δεν μπορούν να καταλάβουν αυτούς που πεινούν», συμπληρώνει.
«Δεν έχουμε πια όνειρα. Τα έχουν συνθλίψει», λέει η ίδια και συνεχίζει με χαμηλότερη φωνή: «Λένε ότι όταν πνίγεσαι η ζωή σου περνά μπροστά από τα μάτια σου. Έχω την αίσθηση ότι στην Ελλάδα πνιγόμαστε στην ξηρά».
Η Αλεξάνδρα Περρή, εργαζόμενη σε σχολείο, ανέφερε ότι οι 60 από τους 280 μαθητές υποφέρουν από ασιτία. Σύμφωνα με την ίδια, μαθητές που κάποτε έτρωγαν γλυκά και κρέας τώρα τρέφονται με βραστά μακαρόνια και ρύζι.
«Πριν από ένα χρόνο δεν ήταν έτσι τα πράγματα», δηλώνει η κα Περρή. «Αυτό που με τρομάζει είναι η ταχύτητα με την οποία συμβαίνει».
Η ελληνική κυβέρνηση στην αρχή είχε αδιαφορήσει για τις αναφορές τέτοιων περιστατικών χαρακτηρίζοντάς τα ως υπερβολικά. Τώρα όμως δηλώνει ότι «πρέπει το ζήτημα του υποσιτισμού στα σχολεία να αντιμετωπιστεί». Όμως με προτεραιότητα τις δανειακές υποχρεώσεις, δεν μένουν κονδύλια για τους Έλληνες.
Ο κ. Νίκας αναφέρει ότι η κυβέρνηση πάλευε να φτιάξει την οικονομία, αλλά τώρα που ο κίνδυνος εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ έχει απομακρυνθεί η εικόνα φαίνεται να είναι καλύτερη. «Πείτε το όμως αυτό στην οικογένεια του Παντελή. Δεν έχουν δει καμία βελτίωση στην ζωή τους», προσθέτει.
Η Θεμελίνα Πετράκη, η μητέρα του Παντελή, άνοιξε την πόρτα του ψυγείου της και βρήκε μέσα μόνο μερικές συσκευασίες κέτσαπ, λίγα μακαρόνια και μερικά υπολείμματα φαγητού που πήρε από το δημαρχείο. Η οικογένεια μέχρι πέρυσι ήταν σε πολύ καλή κατάσταση, σε σημείο που ήταν σε θέση να βοηθά άλλους που είχαν πρόβλημα. Διατηρούσαν ένα μεγάλο διαμέρισμα με μεγάλη τηλεόραση και Playstation.
Όμως, ο σύζυγός της, ο Μιχάλης, 41 ετών, απολύθηκε από την ναυτιλιακή που δούλευε τον Δεκέμβριο. Δήλωσε μάλιστα ότι ήταν απλήρωτος και για 5 μήνες. Το ζευγάρι δεν μπορούσε πια να αντέξει το νοίκι και τον Φεβρουάριο ξέμειναν από χρήματα.
«Όταν κάλεσε ο διευθυντής του σχολείου έπρεπε να του πω ότι δεν έχουμε φαγητό», δηλώνει η κα Πετράκη ενώ ο σύζυγός της κατεβάζει το βλέμμα. Εκείνος δεν μπορούσε να βρει δουλειά επί μήνες. Όταν η οικογένεια δυσκολευόταν να βρει φαγητό, εκείνος σταμάτησε να τρώει και έχασε απότομα βάρος.
«Πέρυσι που είχα δουλειά μπορεί να πετούσα και φέτες από μπαγιάτικο ψωμί. Τώρα σπάω το κεφάλι μου να βρω ένα τρόπο να τα καταφέρουμε», δηλώνει. «Όταν πεινάς ζαλίζεσαι και μετά κοιμάσαι. Έτσι φεύγει η πείνα», λέει η σύζυγος παρουσιάζοντας την λύση που έχουν βρει.
Σύμφωνα με έρευνα της UNICEF, ανάμεσα στα φτωχότερα ελληνικά νοικοκυριά με παιδιά, περισσότερο από 26% κάνουν «ελαφρή δίαιτα λόγω κρίσης». Το πρόβλημα εντοπίζεται περισσότερο στις οικογένειες μεταναστών, αλλά έχει αρχίσει να εξαπλώνεται και στις ελληνικές οικογένειες των αστικών περιοχών, όπου ο ένας ή και οι δυο γονείς είναι άνεργοι.
Η ΜΚΟ Πρόληψις πέρυσι ξεκίνησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα προσφέροντας ένα σάντουιτς, φρούτα και γάλα σε 34 δημόσια σχολεία όπου είχαν σημειωθεί τα περισσότερα περιστατικά υποσιτισμού. Το ποσοστό των υπόσιτων μαθητών ήταν μεγαλύτερο του 50%. Μετά το πρόγραμμα το ποσοστό αυτό έπεσε στο 41% και με την δωρεά 8 εκατομμυρίων δολαρίων από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το πρόγραμμα φέτος καλύπτει 20.000 μαθητές σε 120 σχολεία.
Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, υπουργός Παιδείας, δήλωσε ότι η κυβέρνηση εξασφάλισε χρηματοδότηση από την Ε.Ε. για να προσφέρει γάλα και φρούτα στα σχολεία και κουπόνια για ψωμί και τυρί. «Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε σε αυτή την δύσκολη οικονομική κατάσταση», ανέφερε στην εφημερίδα.
«Δεν μπορούμε να περιμένουμε να μας βοηθήσουν άλλοι», σχολιάζει ο κ. Νίκας, που έχει ξεκινήσει να οργανώνει διανομή τροφίμων στο σχολείο. «Εάν δεν αντιδράσει η Ε.Ε. όπως αυτό το σχολείο αντέδρασε, με την μια οικογένεια να βοηθά την άλλη, τότε είμαστε χαμένοι από χέρι».
tvxs