Saturday, 10 October 2020
To παιδί που μεγάλωσε και βρέθηκε πίσω από την περίφραξη...
Όταν μίλησα στο παιδί μου για τη μέρα που δικάστηκε η Χρυσή Αυγή
Τις προάλλες, τη μέρα της ιστορικής απόφασης για την καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης, σκέφτηκα –όπως φαντάζομαι και πάρα πολλοί άλλοι- ότι πρέπει να μιλήσω στην 9χρονη κόρη μου, Άσπα, για τα γεγονότα της μέρας αυτής. Οι σκέψεις για το πώς θα εξηγήσω βια, ακρότητες και πολιτική σε ένα μικρό παιδί έμοιαζαν να με οδηγούν στο απόλυτο αδιέξοδο, όμως τελικά ήταν ευκολότερο από ότι φοβόμουν:
Λ.: Άσπα, σήμερα το δικαστήριο αποφάσισε ότι οι ναζί θα πάνε στη φυλακή και γι’ αυτό σήμερα είναι μια πολύ σημαντική μέρα.
Α.: Γιατί θα πάνε στη φυλακή;
Λ.: Γιατί κάνουν κακό σε αθώους ανθρώπους, πιο αδύναμους από εκείνους. Και αυτό είναι άδικο και δεν πρέπει να το αφήνουμε να συμβαίνει.
Α: Εντάξει, αφού τους βάλαμε φυλακή-τώρα τελειώσαμε μ’ αυτούς ε; Δε θα γίνουν άλλοι άδικοι σκοτωμοί.
Λ: Δεν είναι μόνο οι σκοτωμοί. Αυτοί οι άνθρωποι είναι κακοί, επειδή δεν πιστεύουν ότι όλοι είμαστε ίσοι και εξίσου ελεύθεροι. Πιστεύουν ότι υπάρχουν άνθρωποι και λαοί, που είναι ανώτεροι. Θέλουν να έχουν δύναμη για να προκαλούν φόβο. Φέρονται άσχημα σε όσους θεωρούν κατώτερους. Είναι αγενείς και κακότροποι. Φωνάζουν. Βρίζουν. Δεν έχουν επιχειρήματα όταν κουβεντιάζουν. Χτυπάνε, όταν μπορούνε. Πονάνε.
Αν το δεις από λίγο πιο μακριά, η αδικία έχει πολλά πρόσωπα. Κάτι παρόμοιο είναι το bullying, γιατί ο συμμαθητής σου που θα σε κοροϊδέψει δεν σέβεται την ελευθερία σου να είσαι ο εαυτός σου. Τα πολύ βαρβάτα αγόρια, που κολλάνε με το ζόρι σε κορίτσια, επειδή έτσι θέλουν, δε δέχονται το «όχι» και το δικαίωμά σου να διαλέγεις εσύ ποιο αγόρι θα «αγαπάς» και ποιο όχι. Και οι γείτονες που παραπονιούνται για την πακιστανική οικογένεια στη δίπλα πολυκατοικία «γιατί τα φαγητά τους βρωμάνε», τι είναι νομίζεις; Δεν είναι άδικοι; Ή εκείνοι που κοροϊδεύουν κάποιον ή κάποια που αισθάνεται πιο πολύ αγόρι (αν και είναι κορίτσι) ή πιο πολύ κορίτσι (αν και είναι αγόρι); Τι λόγος τους πέφτει για να κρίνουν τα δικαιώματα και να ροκανίζουν τις ελευθερίες των άλλων; Όσοι καταπατάνε ελευθερίες με το έτσι θέλω, είναι άδικοι και με αυτούς δεν τελειώνουμε τόσο εύκολα.
Α: Μπερδεύτηκα. Δηλαδή μου λες ότι τους βάλαμε φυλακή αλλά συνεχίζουμε να φοβόμαστε.
Λ.: Όχι Άσπα. Σιγά μην φοβηθούμε. Όλους αυτούς που είναι άδικοι, άγριοι και βίαιοι, απόλυτοι και κολλημένοι σε στερεότυπα, πρώτα δοκιμάζουμε να τους εξηγήσουμε τη βλακεία τους. Αν δεν τα καταφέρουμε, τους κάνουμε βούκινο. Δεν κρύβουμε αδικίες. Δεν τις κουκουλώνουμε και δεν συμφιλιωνόμαστε με αυτές. Ψάχνουμε δικαιοσύνη. Παύλος, Λουκμάν, Ζακ, Γιακουμάκης, Τοπαλούδη, και πόσοι άλλοι, όλοι φύγαν εξαιτίας βαρβάτων νταήδων. Όλοι άδικα. Όμως να ξέρεις, οι αδικημένοι τελικά είναι πιο δυνατοί από τους άδικους. Γιατί ξεσηκώνουν όλους εμάς. Δημιουργούν κινήματα. Ενώνουν φωνές. Κάνουν θαύματα.
Αποκοιμίζοντας τα παιδιά μας
Ένας άλλος παράγοντας που αυξάνει τον αριθμό των αριστούχων είναι η πίεση που ασκούν πολλοί γονείς στους εκπαιδευτικούς, απαιτώντας υψηλότερες βαθμολογίες για τα βλαστάρια τους που μονίμως «αδικούνται». Αυτή η πίεση των γονέων για υψηλότερες βαθμολογίες αρκετές φορές φέρνει αποτέλεσμα, συμβάλλοντας στην αύξηση των αριστούχων.
Αν εξαιρέσει κανείς το προηγούμενο σχολικό έτος, που δεν έχει νόημα η συζήτηση γιατί οι συνθήκες ήταν πρωτόγνωρες, ο μεγάλος αριθμός βραβευθέντων τα προηγούμενα έτη συντείνει στην καλλιέργεια της ψευδούς εντύπωσης στους μαθητές και τους γονείς τους ότι όλα βαίνουν καλώς με την εκπαίδευση των παιδιών τους. Διαβάζουν, προοδεύουν, τρέχουν όλη μέρα σε εξωσχολικές δραστηριότητες όπως είναι ο αθλητισμός, ο χορός, η μουσική, η ζωγραφική, οι ξένες γλώσσες και τα φροντιστήρια, είναι πολύ σκληρά εργαζόμενοι, όπως συνηθίσαμε να λέμε και πράγματι είναι, αλλά ευτυχώς πάνε πολύ καλά, αριστεύουν.
Υπάρχουν, βέβαια, και οι έρευνες τύπου PISA, που καταλήγουν σε απογοητευτικά συμπεράσματα για το επίπεδο των μαθητών μας. Συγκεκριμένα ένας στους πέντε μαθητές της Α Λυκείου δεν έχει τις στοιχειώδεις γνώσεις στην κατανόηση κειμένου και τα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες. Ένας στους τρεις μαθητές σε τουλάχιστον ένα από τα τρία αντικείμενα. Η απόλυτη αντίθεση με τα εκατοντάδες χιλιάδες βραβεία. Η έρευνα γίνεται κάθε τρία χρόνια και απασχολεί τα μέσα ενημέρωσης για μία ή δύο μέρες το πολύ αλλά το προσπερνάμε εύκολα. Μερικοί, μάλιστα, λένε ότι τα παιδιά μας δεν είναι εκπαιδευμένα σε τέτοιου τύπου θέματα και γι’ αυτό δεν τα καταφέρνουν, ενώ είναι πολύ καλοί μαθητές.
Δεν είναι αυτή η αλήθεια, όμως. Δυστυχώς στο τέλος αποκαλύπτεται η αλήθεια. Οι αριστούχοι μαθητές φθάνουν με ούριο άνεμο στη Γ Λυκείου, με μεγάλες φιλοδοξίες για επιτυχία στις Πανελλαδικές Εξετάσεις και εισαγωγή στις σχολές υψηλής ζήτησης. Δυστυχώς τα αποτελέσματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων πολλές φορές διαψεύδουν τους αριστούχους, αποδεικνύοντας το ψέμα. Οι υποψήφιοι στις Πανελλαδικές Εξετάσεις το 2020 ήταν 71.159. Αν ίσχυε ότι ένας στους 4 μαθητές είναι αριστούχος θα αναμέναμε περί τους 17.000 υποψηφίους να αριστεύσουν. Να συγκεντρώσουν, δηλαδή, πάνω από 18.000 μόρια. Αντί για 17.000 αριστούχους είχαμε μόνο 2.088 υποψηφίους να αριστεύουν. Φυσικά οι Πανελλαδικές Εξετάσεις είναι διαγωνισμός συμπλήρωσης θέσεων, όπου μερικές φορές τα θέματα είναι εξαιρετικά δύσκολα. Δεν πιστοποιεί γνώσεις, όπως έχουμε γράψει πολλές φορές. Αλλά η διαφορά είναι πολύ μεγάλη. Ειδικά στις χαμηλές επιδόσεις η κατάσταση είναι απογοητευτική. Στα Μαθηματικά των Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής το 73% έγραψε κάτω από 10, ενώ το 49,37% έγραψε κάτω από 5! Οι δήθεν αριστούχοι καταβαραθρώνονται και η αλήθεια αποκαλύπτεται.
Θα έχετε όλοι ακούσει για κάποιο παιδί που ήταν μαθητής του 19 όλα τα χρόνια στο σχολείο, με απολυτήριο 18,7, αλλά στις Πανελλαδικές είχε μια ατυχία και τελικά συγκέντρωσε 10.500 μόρια. Συνήθως δεν είναι ατυχία. Πρόκειται, σε πολλές περιπτώσεις, για μέτριους μαθητές, που οι υψηλές βαθμολογίες από το Δημοτικό, τα βραβεία στο Γυμνάσιο, τους έκαναν να πιστέψουν ότι είναι άριστοι. Το πίστεψαν και αυτοί και οι γονείς τους και δεν σήκωναν κουβέντα. Όποιος δεν συμφωνούσε έκανε λάθος και αδικούσε το παιδί. Όταν ξεκίνησε η προετοιμασία για τις Πανελλαδικές οι καθηγητές του συνάντησαν ένα μέτριο μαθητή με σημαντικά κενά που πίστευε ότι γνώριζε τα πάντα και ήταν ένας μικρός θεός. Δύσκολο να του εξηγήσεις ότι χρειάζεται πολλή δουλειά για να έχει επιτυχία, γιατί δεν μπορεί να το καταλάβει, αφού τόσα χρόνια ζούσε με το παραμύθι του αριστούχου. Τα αποτελέσματα των Πανελλαδικών αποτέλεσαν έκπληξη πρώτου μεγέθους για τον μαθητή και τους γονείς του, όχι για τους καθηγητές του. Η οικογένεια δεν ήξερε πώς να εξηγήσει την τόσο χαμηλή βαθμολογία του αριστούχου. Το έριξαν στην κακιά στιγμή και στο άγχος των εξετάσεων, ίσως γιατί δεν καταλάβαιναν τι συνέβη, ίσως γιατί δεν ήθελαν να πιστέψουν ότι ο αριστούχος τους ήταν απλά μια μετριότητα.
Δυστυχώς αυτή η ιστορία είναι πολύ συχνά επαναλαμβανόμενη και γι’ αυτό επικίνδυνη για τα παιδιά και τους γονείς τους. Τους αποκοιμίζουν οι καλοί βαθμοί που έχουν σε όλα τα χρόνια φοίτησής τους στο σχολείο και φθάνοντας στις Πανελλαδικές τους περιμένουν, πολλές φορές, οδυνηρές εκπλήξεις. Είναι λάθος να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με τα ψέματα. Πόσο μάλλον όταν η ψευδής εικόνα καλλιεργείται από το ίδιο το σχολείο με τα αριστεία και τα βραβεία.