Είναι η
μέρα που ο Χριστός ξεψύχησε πάνω στο Σταυρό.
Είναι μέρα λύπης και
πένθους. Μέρα της ταφής του Kυρίου.
Όμως η Ανάσταση πλησιάζει και η
προσμονή της δίνει παρηγοριά.
Από την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ και όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα, οι χριστιανοί πηγαίνουν στις εκκλησίες.
Από την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ και όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα, οι χριστιανοί πηγαίνουν στις εκκλησίες.
Οι Ακολουθίες με τους ωραίους
ύμνους και τα αναγνώσματα βοηθούν τους ανθρώπους να ζήσουν, σαν να ήταν
εκεί, το Μυστικό Δείπνο, τη σύλληψη, τη δίκη, τη Σταύρωση του Χριστού
το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης.
Σήμερα είναι Μεγάλη Παρασκευή. Μέρα ξεχωριστή. Το πρωί οι χριστιανοί κρατώντας λουλούδια πηγαίνουν στην εκκλησία. Προσκυνούν τον Εσταυρωμένο με ευλάβεια και πίστη και αφήνουν τα λουλούδια στη βάση του σταυρού. Τελειώνοντας η Aκολουθία, ο ιερέας αποκαθηλώνει με κατάνυξη το νεκρό σώμα του Ιησού και το τυλίγει με ένα λευκό σεντόνι. Οι πιστοί κάνουν το σταυρό τους. Κάποιοι δακρύζουν. Όμως η χαρά της Ανάστασης που γρήγορα θα έρθει γλυκαίνει τις καρδιές. Καλή Ανάσταση!
Πένθιμος ο ήχος της καμπάνας μπερδεύεται με τις μυρωδιές της άνοιξης. Οι πιστοί υπομονετικά περιμένουν να προσκυνήσουν τον Επιτάφιο που ολάνθιστα στολισμένος τους προσμένει. Αργά το απόγευμα ξανά στην εκκλησιά. Τα χείλη όλων ψάλλουν ύμνους, λόγια της Μητέρας του, της Παναγίας, που έχασε το παιδί της: Ω, γλυκειά μου άνοιξη, ολόγλυκο παιδί μου, πού έσβησε η ομορφιά σου;
Τα παπαδάκια με τα εξαπτέρυγα βγαίνουν στον περίβολο της εκκλησίας. Ακολουθεί ο Σταυρός και ο Επιτάφιος. Ο ιερέας, οι ψάλτες, κορίτσια που κρατούν καλάθια με ροδοπέταλα και πλήθος κόσμου συνοδεύουν το σώμα του Χριστού από γειτονιά σε γειτονιά. Και μόνο μια ευχή ακούγεται από τα χείλη όλων: Καλή Ανάσταση! Μια μέρα μετά όλοι αδελφωμένοι θα δίνουν το φιλί της αγάπης μέσα στην ολόφωτη εκκλησιά και θα φωνάζουν με χαρά: Χριστός Ανέστη! Ναι, Αληθώς Ανέστη! Το Πάσχα του Κυρίου ήρθε και ζέστανε τις καρδιές όλων μας!
Σε όλες τις εκκλησίες της Ελλάδας τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ και τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί στολίζουν τον Επιτάφιο του Χριστού πολλά παιδιά της ενορίας. Κάποια παιδιά παίρνουν καλάθια και πηγαίνουν στις γειτονιές, για να μαζέψουν λουλούδια που θα στολίσουν τον Επιτάφιο της ενορίας τους. Κάποια άλλα περνούν σε κλωστή μικρά λουλούδια φτιάχνοντας γιρλάντες ή μικρά μπουκέτα για τον «τάφο» του Χριστού.
Μοιρολόι και Επιτάφιος Θρήνος
Σε μερικές περιοχές της πατρίδας μας το πρωί αυτής της μέρας οι γυναίκες μοιρολογούν μέσα στην εκκλησία για το νεκρό Ιησού. Το βράδυ, σε όλες τις εκκλησίες οι πιστοί ψάλλουν τα εγκώμια, περπατώντας στο δρόμο και συνοδεύοντας το νεκρό σώμα του Χριστού. Αυτή είναι η περιφορά του Επιταφίου που γίνεται σε κάθε ενορία. Είναι ένα συγκινητικό έθιμο της χώρας μας, που δείχνει τη συμμετοχή και τη λύπη των χριστιανών στα Πάθη του Χριστού.
Νηστεία
Όλη την ημέρα της Μ. Παρασκευής οι χριστιανοί νηστεύουν, δηλαδή τρώνε συνήθως μόνο ψωμί, ελιές και νερόβραστη φακή με λίγο ξίδι. Yπάρχει επίσης η συνήθεια να επισκέπτονται τα κοιμητήρια (νεκροταφεία) όπου έχουν ταφεί νεκροί της οικογένειάς τους.
Σήμερα είναι Μεγάλη Παρασκευή. Μέρα ξεχωριστή. Το πρωί οι χριστιανοί κρατώντας λουλούδια πηγαίνουν στην εκκλησία. Προσκυνούν τον Εσταυρωμένο με ευλάβεια και πίστη και αφήνουν τα λουλούδια στη βάση του σταυρού. Τελειώνοντας η Aκολουθία, ο ιερέας αποκαθηλώνει με κατάνυξη το νεκρό σώμα του Ιησού και το τυλίγει με ένα λευκό σεντόνι. Οι πιστοί κάνουν το σταυρό τους. Κάποιοι δακρύζουν. Όμως η χαρά της Ανάστασης που γρήγορα θα έρθει γλυκαίνει τις καρδιές. Καλή Ανάσταση!
Πένθιμος ο ήχος της καμπάνας μπερδεύεται με τις μυρωδιές της άνοιξης. Οι πιστοί υπομονετικά περιμένουν να προσκυνήσουν τον Επιτάφιο που ολάνθιστα στολισμένος τους προσμένει. Αργά το απόγευμα ξανά στην εκκλησιά. Τα χείλη όλων ψάλλουν ύμνους, λόγια της Μητέρας του, της Παναγίας, που έχασε το παιδί της: Ω, γλυκειά μου άνοιξη, ολόγλυκο παιδί μου, πού έσβησε η ομορφιά σου;
Τα παπαδάκια με τα εξαπτέρυγα βγαίνουν στον περίβολο της εκκλησίας. Ακολουθεί ο Σταυρός και ο Επιτάφιος. Ο ιερέας, οι ψάλτες, κορίτσια που κρατούν καλάθια με ροδοπέταλα και πλήθος κόσμου συνοδεύουν το σώμα του Χριστού από γειτονιά σε γειτονιά. Και μόνο μια ευχή ακούγεται από τα χείλη όλων: Καλή Ανάσταση! Μια μέρα μετά όλοι αδελφωμένοι θα δίνουν το φιλί της αγάπης μέσα στην ολόφωτη εκκλησιά και θα φωνάζουν με χαρά: Χριστός Ανέστη! Ναι, Αληθώς Ανέστη! Το Πάσχα του Κυρίου ήρθε και ζέστανε τις καρδιές όλων μας!
Από τον Επιτάφιο θρήνο
Ἡ ζωή ἐν τάφῳ, κατετέθης, Χριστέ!
Ἡ ζωή πῶς θνήσκεις; Πῶς καὶ τάφῳ οἰκεῖς; Τοῦ θανάτου τὸ βασίλειον λύεις δέ, καὶ τοῦ Ἅδου τοὺς νεκροὺς ἐξανιστᾶς.
Απόδοση
Χριστέ μου, εσύ που είσαι η ζωή, σε τοποθέτησαν σε τάφο.
Χριστέ μου, που είσαι ζωή, πώς πέθανες και κατοικείς μέσα σε τάφο; Εσύ καταργείς του θανάτου το βασίλειο και ανασταίνεις όλους τους νεκρούς από τον Άδη.
Ἡ ζωή ἐν τάφῳ, κατετέθης, Χριστέ!
Ἡ ζωή πῶς θνήσκεις; Πῶς καὶ τάφῳ οἰκεῖς; Τοῦ θανάτου τὸ βασίλειον λύεις δέ, καὶ τοῦ Ἅδου τοὺς νεκροὺς ἐξανιστᾶς.
Απόδοση
Χριστέ μου, εσύ που είσαι η ζωή, σε τοποθέτησαν σε τάφο.
Χριστέ μου, που είσαι ζωή, πώς πέθανες και κατοικείς μέσα σε τάφο; Εσύ καταργείς του θανάτου το βασίλειο και ανασταίνεις όλους τους νεκρούς από τον Άδη.
Ήθη και Έθιμα της Μ. Παρασκευής
Λουλούδια και στόλισμα του ΕπιταφίουΣε όλες τις εκκλησίες της Ελλάδας τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ και τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί στολίζουν τον Επιτάφιο του Χριστού πολλά παιδιά της ενορίας. Κάποια παιδιά παίρνουν καλάθια και πηγαίνουν στις γειτονιές, για να μαζέψουν λουλούδια που θα στολίσουν τον Επιτάφιο της ενορίας τους. Κάποια άλλα περνούν σε κλωστή μικρά λουλούδια φτιάχνοντας γιρλάντες ή μικρά μπουκέτα για τον «τάφο» του Χριστού.
Μοιρολόι και Επιτάφιος Θρήνος
Σε μερικές περιοχές της πατρίδας μας το πρωί αυτής της μέρας οι γυναίκες μοιρολογούν μέσα στην εκκλησία για το νεκρό Ιησού. Το βράδυ, σε όλες τις εκκλησίες οι πιστοί ψάλλουν τα εγκώμια, περπατώντας στο δρόμο και συνοδεύοντας το νεκρό σώμα του Χριστού. Αυτή είναι η περιφορά του Επιταφίου που γίνεται σε κάθε ενορία. Είναι ένα συγκινητικό έθιμο της χώρας μας, που δείχνει τη συμμετοχή και τη λύπη των χριστιανών στα Πάθη του Χριστού.
Νηστεία
Όλη την ημέρα της Μ. Παρασκευής οι χριστιανοί νηστεύουν, δηλαδή τρώνε συνήθως μόνο ψωμί, ελιές και νερόβραστη φακή με λίγο ξίδι. Yπάρχει επίσης η συνήθεια να επισκέπτονται τα κοιμητήρια (νεκροταφεία) όπου έχουν ταφεί νεκροί της οικογένειάς τους.