Πώς δημιουργείς φόβους στο παιδί δίχως να το καταλαβαίνεις;

Σε όλες τις ηλικίες ο γονιός έχει πολλές ευκαιρίες και τρόπους για να υιοθετήσει μια στάση απέναντι στο παιδί, ώστε να δημιουργηθεί μια γερή βάση υγιούς  αυτοεκτίμησης που θα καθορίζει τη συμπεριφορά και την ψυχική υγεία ακόμα και στην ενήλικη ζωή.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο γονιός να παρέχει προστασία και ασφάλεια, χωρίς όμως να γίνεται υπερβολικός σε αυτό. Πώς λοιπόν η υπερπροστασία μπορεί να σαμποτάρει κάθε προσπάθεια να αποκτήσει ένα παιδί θετική εικόνα για τον εαυτό του και αίσθηση εμπιστοσύνης και ασφάλειας;

 

Γράφει η εκπαιδευτική συμβουλευτική ψυχολόγος Δρ Καλλιόπη Εμμανουηλίδου. 

 

Πώς η υπερπροστασία της οικογένειας δημιουργεί ανασφάλειες

Όπως είδαμε, σε μια οικογένεια χρειάζεται να επικρατεί ένα αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Ο γονιός οφείλει από νωρίς να εφοδιάζει το παιδί του με θάρρος, αλλά παράλληλα να το κάνει να νιώθει ασφάλεια και προστασία από τους κινδύνους.

Ωστόσο η υπερβολική προστασία μπορεί να έχει αντίστροφα αποτελέσματα. Τα παιδιά υπερπροστατευτικών γονιών γίνονται πιο ανασφαλή και αγχώδη, εμφανίζουν περισσότερες φοβίες, πέφτουν ευκολότερα θύματα εκφοβισμού και επιθετικότητας, εμφανίζουν περισσότερα ψυχοσωματικά προβλήματα (π.χ. πονοκεφάλους) και έχουν πιο πολλές πιθανότητες να υποφέρουν από κατάθλιψη ή αγχώδεις διαταραχές στο μέλλον. 

Επίσης η υπερπροστασία των γονιών οδηγεί σε ναρκισσιστικές τάσεις αλλά και στο λεγόμενο «σύνδρομο του Πιτερ Παν», κατά το οποίο ένας ενήλικας αρνείται να ωριμάσει και φέρεται παιδιάστικα.

Πώς όμως γίνεται να επηρεάζονται τόσο τα παιδιά από την υπερπροστασία των γονιών τους;

Πολλοί γονείς προβάλλουν τα δικά τους άγχη στα παιδιά και τα γεμίζουν με απαγορεύσεις ή υπερβολικές διευκολύνσεις είτε για να νιώσουν οι ίδιοι σημαντικοί και ισχυροί είτε γιατί οι ίδιοι ταλαιπωρούνται από τις δικές τους φοβίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι γονείς να στέλνουν το μήνυμα στο παιδί τους ότι είναι ανεπαρκές να τα καταφέρει μόνο του και ότι δεν εμπιστεύονται ότι θα κάνει τις σωστές επιλογές ή θα συμπεριφερθεί σωστά μόνο του. Το παιδί μαθαίνει να ζει με δεκανίκια και δεν μπορεί να καταφέρει να αυτονομηθεί με επιτυχία στη ζωή του. Παραβιάζεται η ελευθερία του μέσα από τις συχνές παρεμβάσεις και δεν μαθαίνει τη ζωή μόνο του παρά ακολουθώντας συστάσεις, συμβουλές κανόνες και απαγορεύσεις.

Άλλωστε το άγχος είναι ένα συναίσθημα ιδιαίτερα μεταδοτικό, ακόμα και όταν νομίζουμε ότι το κρύβουμε καλά και ότι δεν «βγαίνει» στη συμπεριφορά μας.

Η υπερβολική ανασφάλεια του γονιού όμως εύκολα «περνάει» στον ψυχισμό του παιδιού. Φανταστείτε ένα παιδάκι που τρέχει με ενθουσιασμό να χαϊδέψει ένα σκυλάκι και από πίσω του ακούγεται η δυνατή και αγωνιώδης φωνή της μητέρας που λέει μη, θα τα δαγκώσει! Σε αυτή την περίπτωση το παιδί μπορεί να ακινητοποιηθεί, να τρομάζει, να μάθει να φοβάται τους σκύλους, να διστάζει να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του, να νιώθει ασφάλεια μόνο κοντά στη μητέρα του.

Σε αυτό το παράδειγμα η μητέρα θα πρέπει να καταπολεμήσει τις δικές της φοβίες και να νουθετήσει το παιδί της με ψυχραιμία, χωρίς να μεταδώσει άγχος, λέγοντας πλησίασε το σκυλάκι με προσοχή, έχοντας τον νου της να προστατέψει το παιδί αν φοβηθεί. Είναι κολακευτικό να σε έχουν ανάγκη οι άνθρωποι, αλλά οι ανθρώπινες σχέσεις δεν χτίζονται σωστά όταν βασίζονται σε άγχη, απωθημένες ανάγκες, τραυματικές εμπειρίες και συναισθηματικές εντάσεις.

boro

Νίκου Γκάτσου: Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα ...

Το τραγούδι αυτό, που τους στίχους έγραψε ο Νίκος Γκάτσος και τη μουσική ο Σταύρος Ξαρχάκος, πρωτοεμφανίστηκε στην ταινία Ρεμπέτικο (1982, Κώστας Φέρρης).
Είναι φυσικά πασίγνωστο στους έλληνες, και έχει βαθύτατη απήχηση, καθώς αντιπαραθέτει την Ελληνική εθνική μυθοπλασία του ένδοξου παρελθόντος με την απαγοήτευση του παρόντος.
.........................

Αμάν
Δεν έχω σπίτι πίσω για να 'ρθω
ούτε κρεβάτι για να κοιμηθώ.
Δεν έχω δρόμο ούτε γειτονιά
να περπατήσω μια Πρωτομαγιά.
Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα
μού τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα.
Μα τώρα που ξυπνήσανε τα φίδια
εσύ φοράς τ' αρχαία σου στολίδια
και δεν δακρύζεις ποτέ σου, μάνα μου Ελλάς,
που τα παιδιά σου σκλάβους ξεπουλάς.
Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα
μού τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα.
Μα τότε που στη Μοίρα μου μιλούσα
είχες ντυθεί τ' αρχαία σου τα λούσα
και στο παζάρι με πήρες γύφτισσα μαϊμού,
Ελλάδα Ελλάδα, μάνα του καημού.
Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα
μού τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα.
Μα τώρα που η φωτιά φουντώνει πάλι
εσύ κοιτάς τ' αρχαία σου τα κάλλη
και στις αρένες του κόσμου, μάνα μου Ελλάς,
το ίδιο ψέμα πάντα κουβαλάς.
Αμάν
Δεν έχω άγιο ποιον να προσκυνώ
ούτε καντήλι σ' άδειο ουρανό.
Δεν έχω ήλιο ούτ' αστροφεγγιά
να τραγουδήσω μια Πρωτομαγιά.

Η Πέππα το γουρουνάκι είναι κατάλληλη για τα παιδιά μας; Πέππα ή Ντόρα η Εξερευνήτρια;

Δείτε τι λέει μία μητέρα και γιατί το απαγόρευσε στην κόρη της

Κακομαθημένα παιδιά, ένας τρομοκρατημένος σύζυγος, ένας ανταγωνιστικός πεθερός και μια μαμά που χρειάζεται ηρεμιστικά…
κι όμως, μιλάμε για την Πέππα το γουρουνάκι και την οικογένειά της.

'Peppa Pig taught my daughter the F-word'

Mum bans kids watching Peppa Pig as she claims it's a bad influence

Τρομάζει τον αδερφό της, κοροϊδεύει τους γονείς της, τσακώνεται με τους φίλους της, γκρινιάζει όταν χάνει, βγάζει τη γλώσσα της με την πρώτη ευκαιρία και γενικά επιδεικνύει αντικοινωνική συμπεριφορά.
Κι όμως έχει κερδίσει τέσσερις φορές βραβείο Bafta και είναι τόσο δημοφιλής, που κατάφερε να είναι το πρώτο σε πωλήσεις παιδικό προσχολικής ηλικίας. Επίσης, αυτό το μήνα, βγαίνει στη μεγάλη οθόνη για πρώτη φορά.

Φυσικά το συμπαθητικό γουρουνάκι ξεπέρασε τα σύνορα της Μεγάλης Βρετανίας…κατέκτησε και την Αμερική. Θα είναι πολύ δύσκολο, ακόμη κι εκεί, να βρει κανείς μικρό παιδί, που να μην γνωρίζει την Πέππα, την οικογένεια και τους φίλους της. Έτσι λοιπόν, και η 2 χρονών κόρη μου Tamara, δεν αποτελεί εξαίρεση, ακολουθώντας τα βήματα των μεγαλύτερων αδερφών της.
Στην πραγματικότητα, ενθάρρυνα αυτή τη μανία με την Πέππα. Αγόρασα τα DVD, διάβασα τα βιβλία, έφτιαξα την τούρτα γενεθλίων, αγάρασα τις πυτζάμες, τα παντοφλάκια, την οδοντόβουρτσα, και κατέβασα το application. Πρόσφατα όμως, συνηδητοποίησα ότι ο τόνος στο καινούριο, ψεύτικο κλάμα της κόρης μου, ήταν παρόμοιος με το σύντομο «ουα» του Τζορτζ. Φυσικά εξελίχθηκε ταυτόχρονα με το ενδιαφέρον της για το μικρό γουρουνάκι.

Όταν άρχισα να το σκέφτομαι δεν ήταν η πρώτη φορά που είχα προσέξει την επιρροή της Πέππα στην συμπεριφορά των παιδιών μου. Μου θύμισε ένα περιστατικό, όταν η μεγαλύτερη κόρη μου ήταν τριών. Μετά από μια μικρή διαμάχη με μια φίλη της για μια κούκλα, σταύρωσε τα χέρια της θυμωμένη και δήλωσε «δεν θέλω να παίξω μαζί σου άλλο πια». Και η φίλη της, της απάντησε το ίδιο. Ήταν αναπαράσταση ενός τσακωμού της Πέππα με την Σούζι προβατίνα. Στα χείλη της κόρης μου έμοιαζε πολύ πιο άσχημο απ’ότι στην οθόνη. Τα κορίτσια δεν καταλάβαιναν την αντιγραφή του διαλόγου, απλά στο μυαλό και των δύο τους μ΄αυτόν τον τρόπο συμπεριφέρονται οι φίλοι. 

Σκέφτηκα πως ίσως η Πέππα το γουρουνάκι δεν είναι η καλύτερη επιρροή για τα παιδιά μου. Πίσω από την χαρούμενη μουσική, το χιούμορ και το…ξεκαρδιστικό τέλος, αυτό που μένει στα παιδιά είναι η κακή συμπεριφορά της Πέππα. Αν ήταν στον παιδικό σταθμό με την κόρη μου, δεν θα την καλούσα στο σπίτι. Η μαμά γουρουνίτσα έχει τόσο άσχημη διάθεση, που συνήθως χρειάζεται ολόκληρο το επεισόδιο μέχρι να χαμογελάσει επιτέλους. Έπειτα, είναι ο τρόπος που τρομοκρατεί τον μπαμπά γουρουνάκη και τον κοροϊδεύει συνέχεια επειδή είναι χοντρός και άχρηστος. Μετά, είναι ο μπαμπάς γουρουνάκης, που είναι όντως χοντρός και άχρηστος και ο Τζορτζ, ο οποίος είναι ακόμη γλυκός, αλλά αν συνεχίσει να κάνει παρέα με την Πέππα θα γίνει σαν κι εκείνη.
Τέλος, ο παππούς γουρουνάκης, που τα ξέρει όλα και φροντίζει να το επιδεικνύει στον καημένο το γαμπρό του.Έτσι από αύριο τέρμα η Πέππα στο σπίτι μου. Μπορεί να μας πάρει λίγο καιρό μέχρι να συνηθίσουμε, αλλά τέρμα τα κλαψιάρικα κόλπα της Πέππα.

Μήπως είμαι υπερπροστατευτική; Έθεσα το ζήτημα στην παιδοψυχολόγο Hannah Abrahams και πήρα την εξής απάντηση: «Αν παρατηρήσεις ότι η κόρη σου αντιγράφει αρνητικά στοιχεία από την συμπεριφορά της Πέππα, τότε μην την αφήνεις να βλέπει», λέει. «Τα παιδιά στην ηλικία αυτή, δεν μπορούν να διαχωρίσουν την πραγματικότητα από τη φαντασία.
Ένα κορίτσι 2 χρονών νομίζει πως εφόσον η Πέππα βγάζει τη γλώσσα της όταν θυμώνει, έτσι πρέπει να συμπεριφέρεται κι εκείνο όταν θυμώνει. Και φυσικά αυτό δεν συμβαίνει μόνο σ' αυτήν την ηλικία. Μπορείτε να παρατηρήσετε την επιρροή της τηλεόρασης σε όλες τις ηλικίες. Έρευνες έχουν αποκαλύψει ότι τα προγράμματα που διακατέχονται από επιθετικότητα και βία, αντιγράφονται από τα παιδιά, ιδιαίτερα στο σχολείο. Από την άλλη, χαρακτήρες όπως η Barbie, διαμορφώνουν πρότυπα όσον αφορά το σώμα και την ομορφιά, από την ηλικία των 5».
Η παιδοψυχολόγος πιστεύει πως τα πάντα, όπως και η τηλεόραση, χρειάζονται μέτρο. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε τα παιδιά από το να βλέπουν τηλεόραση, αλλά μπορούμε να ελέγχουμε το πόσο βλέπουν. Μπορούμε όλοι να χρησιμοποιήσουμε την τηλεόραση ως εργαλείο για συζήτηση. Έτσι, αν το παιδί σας καταλήξει να βλέπει την Πέππα και να μιμείται το κλάμα του Τζορτζ, μπορείτε να του πείτε: «Κάνεις σαν τον Τζορτζ, ίσως προσπαθείς να μου πεις ότι δεν συμφωνείς, έλα να το συζητήσουμε.» Στην τελική, θέλετε το παιδί σου να μπορεί να εκφραστεί με το δικό του τρόπο. Χρησιμοποιήστε την τηλεόραση για να εξελίξετε την συναισθηματική του νοημοσύνη.»

Το πιο δελεαστικό φυσικά στην Πέππα και τον Τζορτζ, είναι ότι τα παιδιά τους λατρεύουν. Όταν τους βλέπουν και μπαίνουν στον φανταστικό τους κόσμο, επικρατεί ηρεμία στον πραγματικό κόσμο. Πέντε λεπτά εγγυημένου διαλείμματος μετά από δωδεκάωρη βάρδια με 3 παιδιά, μοιάζει με διακοπές 2 εβδομάδων στη Χαβάη. Αλλά πρέπει να παραδεχτώ ότι αν τα παιδιά μου μεγαλώσουν και γίνουν σαν την Πέππα, αυτό θα είναι η καταδίκη μου.

Δυστυχώς τα γουρουνάκια δεν είναι χειρότερα από άλλα προγράμματα και χαρακτήρες που κυκλοφορούν για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Γιατί οι Άγγλοι επιμένουν να δημιουργούν περίεργα μοντέλα για τα παιδιά μας; Στην Αμερική για παράδειγμα, έχουν τον Μίκυ Μαους, την Ντόρα την εξερευνήτρια, τον Μάνι τον μάστορα, που προσπαθούν πάντα να βοηθήσουν τους άλλους, χωρίς να θυμώνουν ή να εκνευρίζονται. Η Ντόρα ποτέ δεν θυμώνει, όσα βουνά και ποτάμια κι αν έχει να εξερευνήσει, κι ο Μίκυ ποτέ δεν θα έχει κακή διάθεση. Δεν θα έπρεπε τα πρότυπα των παιδιών μας να έχουν υπομονή και ενεργητικότητα; Η απάντηση είναι πως ναι. Ίσως αυτό να φέρει αναστάτωση στην οικογενειακή γαλήνη και να τερματίσει τις… διακοπές στη Χαβάη…θα πρέπει να είμαι πιο γρήγορη όταν κάνω μπάνιο σίγουρα, αλλά πιστεύω πως λιγότερα «γουρουνάκια» και περισσότερα «ποντικάκια» θα κάνουν την κόρη μου καλύτερη στην συμπεριφορά της.

infokids