Το Τραύμα στην Ψυχή των Παιδιών-Προσφύγων

Τα παιδιά πρόσφυγες έχουν βιώσει τη βαρύτερη μορφή βίας στον τόπο τους και η ίδια η διαδικασία της φυγής και του ξεριζωμού έχει τραυματικές συνέπειες για την ψυχοσυναισθηματική τους υγεία και ανάπτυξη.

Η προσφυγιά, η κατάσταση αυτή που τα παιδιά βιώνουν και με την οποία έρχονται αντιμέτωπα έχει μεγάλη διάρκεια, χαρακτηρίζεται από απώλειες και πλήθος αλλαγών και απότομων μεταβάσεων.

Η προσφυγιά και όλα τα επακόλουθά της, από το ταξίδι του ξεριζωμού και τις κακουχίες του μέχρι την αναμονή για τη μετεγκατάσταση και την τελική εγκατάσταση και την προσαρμογή των προσφύγων σε ένα νέο περιβάλλον, δημιουργεί ένα πλαίσιο χρόνιου στρες και ανασφάλειας.
Τα παιδιά είναι ακόμη πιο ευάλωτα σε αυτά τα γεγονότα γιατί δεν έχουν την ικανότητα να κατανοήσουν πλήρως τι συμβαίνει, να το επεξεργαστούν και στη συνέχεια να το διαχειριστούν. 

Έτσι είναι πολύ ευάλωτα και εσωτερικεύουν ό,τι τους συμβαίνει, νιώθουν αβοήθητα, ανασφαλή και έντονο φόβο (Haene, Grietens & Verschueren, 2007).

Ακόμα και τα βασικά τους δικαιώματα για φαγητό, στέγη, περίθαλψη, ασφάλεια και παιχνίδι καταπατώνται τόσο πριν το ξεριζωμό όσο και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και της μετεγκατάστασής τους. 

Η αβεβαιότητα, ένα από τα κυρίαρχα συναισθήματα που βιώνουν, δυσχεραίνει την ικανότητά τους να κάνουν όνειρα, να επενδύσουν και να φανταστούν τον εαυτό τους στο μέλλον.

Στην περίπτωση των ασυνόδευτων παιδιών το τραύμα επιτείνεται με τον αποχωρισμό των παιδιών από τους γονείς τους. Ο αποχωρισμός από τους γονείς μεγενθύνει το αίσθημα αβοηθησίας και ανασφάλειας των παιδιών με αποτέλεσμα γρήγορα να συνειδητοποιούν ότι είναι απροστάτευτα τόσο κατά τη διαδικασία αυτή αλλά και πιθανά στο μέλλον. 

Έτσι τα παιδιά βιώνουν έντονα το τραύμα του αποχωρισμού και της απώλειας.

Εξαιτίας των δύσκολων συνθηκών της προσφυγιάς συνήθως τα παιδιά πρόσφυγες δεν έχουν τον χρόνο και τον χώρο να πενθήσουν για τις απώλειές τους, να μιλήσουν για αυτές και να τις επεξεργαστούν. 

Έτσι η διαδικασία του πένθους δεν προχωράει ομαλά, παρεμποδίζεται και αυτό έχει τραυματικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία τους.

Το σύνολο αυτών των οδυνηρών συνθηκών και εμπειριών εντυπώνεται με τέτοιον τρόπο στον ψυχισμό των παιδιών-προσφύγων, ώστε σκηνές από τον πόλεμο, μνήμες της φυγής και των άσχημων συνθηκών διαβίωσης έρχονται και επανέρχονται. 

Είναι, δηλαδή, σαν αυτό το ψυχικό τραύμα να σταματά τον χρόνο, να επαναλαμβάνεται και να επαναβιώνεται συνέχεια από τα παιδιά αυτά.
Είναι, δηλαδή, σα να αντιδρούν στο παρόν σε κάτι που συνέβη στο παρελθόν. Ακόμα και αν έχουν προσπαθήσει να απωθήσουν τις άσχημες μνήμες και να ξεχάσουν τα δυσάρεστα γεγονότα, το τραύμα τους θα εκφράζεται μέσα από σωματικά παράπονα, δυσκολίες στον ύπνο και εφιάλτες, μέσα από δυσκολίες στην κοινωνική τους αλληλεπίδραση και τις ζωγραφιές τους (Haene, Grietens & Verschueren, 2007).

Ενδιαφέρον έχει ακόμα η άποψη ότι το ψυχικό τραύμα των παιδιών-προσφύγων φαίνεται να επηρεάζει και τις επόμενες γενιές και να εκφράζεται μέσα από αυτές. Οι τραυματικές εμπειρίες, επιδρώντας στην ψυχική ανάπτυξη των προσφύγων, επηρεάζουν τις επόμενες γενιές και περνάν στη συλλογική μνήμη αυτού του πληθυσμού μέσα από τις αφηγήσεις.
Γι’ αυτό το λόγο κρίνεται πολύ σημαντικό να δοθεί η δυνατότητα στους πρόσφυγες και ιδιαίτερα στα παιδιά να επεξεργαστούν το ψυχικό τους τραύμα, να μιλήσουν για αυτό σε ασφαλή συμφραζόμενα, έτσι ώστε η οδύνη του ξεριζωμού να απαλυνθεί και το πένθος να ολοκληρωθεί.

πηγή

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Γιατί το παιδί μας δεν μας μιλά για όσα το απασχολούν;

Οι γονείς συχνά  παρατηρούν ότι το παιδί κάτι σκέφτεται, ωστόσο δεν μιλάει… 

«Γιατί συμβαίνει αυτό; 

Πώς να το χειριστούμε; 

Υπάρχει τρόπος να το βοηθήσουμε να μας εμπιστεύεται;»

Aντίστοιχους προβληματισμούς έχουν πολλοί γονείς. Iδιαίτερα στην εποχή μας, που, κατά γενική ομολογία, οι ανθρώπινες σχέσεις χαρακτηρίζονται από δυσκολία, οι γονείς νιώθουν μεγάλη ευθύνη για την επικοινωνία που αναπτύσσουν με το παιδί τους. 

Στην προσπάθειά τους να μαθαίνουν ό,τι το απασχολεί, πολλές φορές συναντούν την άρνηση ή την αντίδρασή του να μοιραστεί τους προβληματισμούς του. Oι γονείς καταλαβαίνουν συνήθως μόνο από το ύφος του ότι κάτι δυσάρεστο του έχει συμβεί, καθώς δεν δίνει απαντήσεις στις ερωτήσεις τους.

Ωστόσο, η στάση του παιδιού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τη συμπεριφορά των ίδιων των γονιών. O διάλογος δεν ευνοείται όταν οι γονείς είναι αυστηροί και θέλουν να ελέγχουν τα πάντα, όταν είναι υπερπροστατευτικοί, αγχώδεις ή πιεστικοί, όταν δεν ασχολούνται με το παιδί ή υποβαθμίζουν τα συναισθήματά του κ.λπ. Tο να σας μιλήσει το παιδί για κάτι που το απασχολεί προϋποθέτει ότι σας εμπιστεύεται.

Τι μπορείτε να κάνετε…

• H καλύτερη στιγμή για να προσεγγίζετε το παιδί και να μιλάτε για θέματα που το απασχολούν είναι η ώρα που χαλαρώνει, αφού έχει ολοκληρώσει τις δραστηριότητές του.

• Κάνετε εσείς την αρχή, συζητώντας πώς περάσατε τη μέρα σας.

• Αντί να το ρωτήσετε «τι έκανες σήμερα στο σχολείο», είναι καλύτερα να του πείτε: «Tι θυμάσαι περισσότερο από τη σημερινή ημέρα;»

• Eνθαρρύνετε το παιδί να εκφράζει τα συναισθήματά του ζωγραφίζοντας. Με αυτό τον τρόπο θα μπορείτε κι εσείς να το προσεγγίζετε πιο εύκολα.

• Αν υπάρχει κάτι που το απασχολεί και δεν ξέρει τι να κάνει, φτιάξτε έναν κατάλογο, γράφοντας το θέμα, από τη μια πλευρά, και τις πιθανές λύσεις που θα σκεφτείτε μαζί, από την άλλη, πείθοντάς το μ’ αυτό τον τρόπο ότι σε κάθε πρόβλημα υπάρχει λύση.

• Tο πιο σημαντικό για το παιδί είναι να νιώθει ότι έχετε ανοιχτά τα αυτιά σας τη στιγμή που σας μιλά, ότι σέβεστε τα συναισθήματά του και ότι το υπολογίζετε.

• Αν δεν σας «ανοίγεται», είναι σημαντικό να αναλογιστείτε τη συμπεριφορά σας. Ενθαρρύνετε το διάλογο ή, αντίθετα, «βομβαρδίζετε» το παιδί με ερωτήσεις, χωρίς να το αφήνετε ελεύθερο να εκφραστεί;

• Αν διαπιστώσετε ότι ανήκετε στη δεύτερη ομάδα, τότε είναι ευκαιρία να αλλάξετε τη συμπεριφορά σας.

Από την Αλεξάνδρα Καππάτου 

Πόλεμος στην Ουκρανία - Μεγάλα θύματα της φρίκης του πολέμου τα παιδιά

Φρίκη… Αποτροπιασμός… Δύσκολες καταστάσεις. Τραγικές. Εικόνες που σκοράρουν. Το άσχημο είναι ότι μεγάλα θύματα της φρίκης του πολέμου στην Ουκρανία είναι τα παιδιά.

Η εικόνα στο νοσοκομείο Παίδων, στο Κίεβο, είναι αν μη τι άλλο σπαρακτική.

Παιδάκια με σοβαρές παθήσεις λαμβάνουν τη θεραπείας τους στον διάδρομο, αλλά και στο πάτωμα, αφού πρέπει να παραμένουν στο υπόγειο υπό τον φόβο των βομβαρδισμών.

Εκρήξεις ακούγονται έξω από το μεγαλύτερο νοσοκομείο Παίδων στο Κίεβο.

Ο κρότος από τους βομβαρδισμούς εκκωφαντικός ακόμη και στη χειρουργική κλινική νεογνών.

Υπεράνθρωπες προσπάθειες γιατρών και νοσηλευτών

Γιατροί και νοσηλευτές που αρνούνται να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους έχουν μόνο μία επιλογή. Να μεταφέρουν τα παιδιά που νοσηλεύονται στους υπόγειους χώρους του νοσοκομείου.

Όπως μεταδίδει το CNN, τα παιδιά που είναι πολύ άρρωστα για να μεταφερθούν πρέπει να μείνουν στο υπόγειο σε περίπτωση που οι βομβαρδισμοί αρχίσουν πάλι. 10 μικρά παιδιά με σοβαρές παθήσεις λαμβάνουν τις θεραπείες τους στο διάδρομο.

Η Σόνια κρατά στην αγκαλιά της την μόλις τριών μηνών κόρης της Μιλένα, που έχει όγκο στον εγκέφαλο. «Είναι τρομακτική η κατάσταση.

Πρέπει να μείνουν στο υπόγειο και δεν ξέρουμε για πόσο ακόμα» τόνισε.

Για επτά μέρες κοιμάται στο πάτωμα, καθώς οι βομβαρδισμοί ακούγονται όλο και πιο κοντά.

«Είμαι μόνη μου στο νοσοκομείο.

Ο άντρας μου είναι στο σπίτι με το άλλο μου παιδί», πρόσθεσε.

Ο ένας γονιός βοηθάει τον άλλον.

Ο άντρας αυτός ταΐζει ένα ανήμπορο παΐδι, που η μητέρα δεν μπόρεσε να φτάσει στο νοσοκομείο, ενώ το δικό του κοιμάται σε διπλανό κρεβάτι.

«Δεν έχουμε καλές συνθήκες για τους ασθενείς μας.

Αυτές οι συνθήκες δεν είναι κατάλληλες για επεμβάσεις εγκεφάλου» σημείωσε γιατρός του νοσοκομείου.

Ένα 11χρονο κορίτσι θα έπρεπε να μεταφερθεί όμως ο κίνδυνος των μολύνσεων είναι μεγάλος.

Επί μέρες η μητέρα του προσπαθεί να του δώσει κουράγιο.

Γιατροί και νοσηλευτές δηλώνουν ότι δεν θα εγκαταλείψουν ποτέ αυτά τα παιδιά.

Κανείς όμως δεν ξέρει πόσο θα κρατήσει ο πόλεμος και η υγεία αυτών των παιδιών κρέμεται σε μια… κλωστή.

Δεν μπορούν να παραμένουν άλλο στα υπόγεια.

mynews.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι