Wednesday 25 March 2020

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου - Ερμηνεία της εικόνας (παρουσίαση για παιδιά)

Διήγηση από το Ευαγγέλιο:
Ο Άγγελος Γαβριήλ στάλθηκε από τον Θεό στην Ναζαρέτ, στην Μαρία, μια αγνή κόρη, που ήταν μνηστευμένη με έναν άντρα από το γένος του Δαβίδ, ο οποίος ονομαζόταν Ιωσήφ.
Ο άγγελος μπήκε στο σπίτι της και της είπε:
– Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος είναι μαζί σου.
Η Μαρία, μόλις είδε τον άγγελο ταράχτηκε πολύ από τα λόγια του και σκεφτόταν μόνη της τι να σήμαιναν τα λόγια αυτά και ο χαιρετισμός του. 
Τότε ο άγγελος της είπε:
– Μην φοβάσαι Μαρία, γιατί ο Θεός σ’ έκρινε άξια για μια μεγάλη ευλογία. Θα γεννήσεις γιο και θα του δώσεις τ’ όνομα Ιησούς. Αυτός θα είναι μέγας για την αγιότητα Του και το έργο Του. Θα ονομαστεί Υιός του Θεού και θα του δοθεί ο θρόνος του προπάτορά του Δαβίδ. Θα βασιλέψει στους αιώνες και η βασιλεία του δεν θα έχει τέλος.

– Και πώς θα συμβούν αυτά, αφού δεν έχω άντρα; ρώτησε τον άγγελο η Μαρία.
– Πνεύμα Άγιο θα σε επισκεφτεί και θα σε περιβάλει και η δύναμη του Ύψιστου Θεού θα σε σκεπάσει και θα σε προστατέψει. 
Γι’ αυτό και το παιδί που θα γεννηθεί από σένα θα είναι άγιο και αναμάρτητο. Να και η Ελισάβετ, η συγγενής σου θα
γεννήσει και αυτή ένα γιο στα γεράματα της, επειδή τίποτα δεν είναι αδύνατο για τον Θεό.

– Είμαι η δούλη του Κυρίου. Ας γίνει αυτό που θέλει και διατάζει ο Κύριος.
Λίγο μετά απ’ αυτό το γεγονός, δηλαδή τον Ευαγγελισμό, η Μαρία πήγε σε μια ορεινή πόλη της Ιουδαίας όπου έμεναν ο Ζαχαρίας και η Ελισάβετ. 
Μπήκε στο σπίτι τους και μόλις χαιρέτησε, η Ελισάβετ αισθάνθηκε το παιδί να σκιρτάει μέσα στα
σπλάχνα της. Τότε την φώτισε το Άγιο Πνεύμα και φώναξε με χαρά:

– Ευλογημένη να είσαι ανάμεσα στις γυναίκες και ευλογημένος καρπός της κοιλίας σου!
Έμεινε μαζί τους περίπου τρεις μήνες και γύρισε έπειτα στο σπίτι της.

Ερμηνεία της εικόνας του Ευαγγελισμού:
Η εικόνα
Η εικόνα της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου έχει συνήθως πολύ φωτεινά χρώματα για να δείξει πόσο λαμπρό είναι αυτό το γεγονός. 
Στην κορυφή της εικόνας υπάρχει κάποιες φορές ένα ημικύκλιο με τρεις ακτίνες που βγαίνουν από αυτό και κατευθύνονται προς την Παρθένο Μαρία. Αυτές συμβολίζουν το Άγιο Πνεύμα που κατεβαίνει επάνω της.

Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ 
Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ κρατά κάποιες φορές μια ράβδο στο αριστερό του χέρι για να δείξει ότι είναι αγγελιαφόρος
Στις εικόνες, το δεξί του χέρι είναι συνήθως τεντωμένο για να δείξει ότι μεταφέρει το μήνυμα του Θεού. 
Κάποιες φορές βλέπουμε το ένα από τα φτερά του πάνω και το άλλο κάτω, και αυτό σημαίνει ότι μόλις έφτασε για να δώσει στην Παρθένο Μαρία τα καλά νέα.

Η Παρθένος Μαρία 
Στις εικόνες, η Παρθένος Μαρία κάποιες φορές εμφανίζεται να κρατάει ένα κύλινδρο στο αριστερό της χέρι, αλλά συνήθως κρατά ένα κομμάτι κόκκινο νήμα για να δείξει ότι έφτιαχνε ένα πέπλο για το Ναό. 
Το δεξί της χέρι είναι συνήθως πάνω για να δείξει ότι ζητά από τον άγγελο να της εξηγήσει τι της λέει. 
Το κεφάλι της έχει μια ελαφριά κλίση για να δείξει ότι αποδέχεται το θέλημα του Θεού. Ο μανδύας της έχει πάνω του τρία αστέρια.

antexoume
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Κορωνοϊός: «Πούν’ η δύναμή σου ρε φιόγκο....; » / Νίκος Τσιφόρος - Τα Παιδιά της Πιάτσας

Λες έχω αμπέλια και χωράφια και σπίτια και γης. Κουράδες έχεις. Κανένας άνθρωπος δεν έχει γη. Η γης έχει εμάς και σπάει κέφι μαζί μας, άσε που την ενοχλάμε κάθε λίγο σαν κοτόψειρες. 
Δύναμη; Μπούρδες. Ίδρωσες να κάνεις μια πολυκατοικία 46 διαμερίσματα και πλακώνει ένας σεισμός και στην κάνει λιάδα. 
Πήρες παρασήματα και χειροκροτήματα και ζήτω και έρχεται αδερφάκι μου ένα τόσο δα μικρόβιο από συνάχι και σε κάνει μια πτωματάρα χωρίς να το καταλάβεις. 
Έβαλες παρά στην μπάντα και διέταξες κόσμο κάντε έτσι ρε μερμήγκια ασήμαντα, και σε πιάνει ένα κόψιμο και είσαι ρεζίλης στην λεκάνη του καμπινέ. 
Κάνεις το δυνατό κι έτσι και πιάσει μια παγωνιά τρέμεις σαν παλιόσκυλο και από την άλλη μεριά, μια μολόχα, ένα χορταράκι ασήμαντο, κάθεται όλη νύχτα και τρώει τους αέρηδες και το χιονιά και το πρωί είναι φρέσκο και δεν τούγινε τίποτα. 
Πούν’ η δύναμή σου ρε φιόγκο κάτου από τούτο εδώ το Σύμπαν που μας πλακώνει με το βάρος του; 
Πούναι τα μεγαλεία σου και το τουπέ σου; 
Μια ανάποδη να πάρουνε τα πράματα, στα λεφτά, στα πολιτικά, στην υγεία, στα όλα που την βασίζεις, πας, ξεγράφτηκες και μήτε που θέλουνε να σε θυμούνται οι άλλοι. 
Πέθανες και περάσανε πενήντα χρόνια και μήτε κανένας ξέρει αν υπήρξες και αν έκανες και σε φοβηθήκανε και σε λογαριάσανε.

| Νίκος Τσιφόρος | Τα Παιδιά της Πιάτσας | εκδόσεις Ερμής |
facebook
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Ο ανύπαρκτος κρίνος του Ευαγγελισμού

Από πού άραγε γνωρίζουμε πως ο Αρχάγγελος έδωσε στην Παναγία κρίνο, που επιπλέον –όπως πολλοί πιστεύουν– με το μύρισμα του οποίου έγινε η Θεία σύλληψη; 
Μάλιστα έχει προσδιοριστεί ότι πρόκειται για το είδος lilium candidum, που επονομάστηκε «ο κρίνος της Παναγίας» στα ελληνικά και «Madonna Lily» στα ξένα.
Ευαγγελισμός της Υπεραγίας Θεοτόκου
1546 μ.Χ. - Μονή Σταυρονικήτα, Άγιον Όρος
(Κρητική σχολή, Θεοφάνης ο Kρής) 
Πού αναγράφεται το γεγονός αυτό, δηλαδή η προσφορά του άνθους; Πουθενά! 
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου αναγράφεται μόνο σε ένα από τα τέσσερα Ευαγγέλια, στο κατά Λουκάν (1:26-38), όπου δεν αναφέρεται τίποτε σχετικά με κρίνους και άλλες τέτοιες λεπτομέρειες.
Επίσης, στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον (1:18-21) αναφέρεται η εμφάνιση του Γαβριήλ και ο Ευαγγελισμός της Θείας Σύλληψης, όχι όμως προς την Μαρία, αλλά προς τον Ιωσήφ, όταν σκεφτόταν να χωρίσει την εγκυμονούσα αρραβωνιαστικιά του, αντί να την διαπομπεύσει όπως όφειλε, κατά το έθιμον, να κάνει. 
Ούτε σε αυτόν τον Ευαγγελισμό αναφέρεται κρίνος, ούτε στην ανάλογη αναφορά των παπύρων της Νεκράς Θάλασσας (4Q246), ούτε στην περιγραφή του Ευαγγελισμού στο Κοράνιο (19:16-22), ούτε καν στα απόκρυφα Ευαγγέλια.

Ο κρίνος είναι ένα πανάρχαιο θρησκευτικό σύμβολο, δεν αναφέρεται μεν στις γραφές περί Ευαγγελισμού, εμφανίζεται όμως σε πάμπολλες απεικονίσεις του Θείου αυτού Επεισοδίου. 
Αυτό επετεύχθη από παρότρυνση της παπικής εκκλησίας προς τους καλλιτέχνες που παλαιότερα απεικόνιζαν τον Αρχάγγελο Γαβριήλ να κρατά την ράβδο του κήρυκα ή κλαδί ελιάς.
Έτσι, από τις απεικονίσεις αυτές, σε πίνακες και αγάλματα, πέρασε στην πεποίθηση πολλών χριστιανών η ύπαρξη του λευκού κρίνου, του κρίνου της Παναγίας, κατά τον Ευαγγελισμό.
Ωστόσο στην ορθόδοξη εικόνα ο Άγγελος κρατάει στα χέρια του ένα ραβδί. Το ραβδί για εμάς έχει ένα θεολογικό συμβολισμό. Το ραβδί ήτανε πάντοτε το αντικείμενο το οποίο χρησιμοποιούσαν οι αγγελιaφόροι για να αναγγείλουν τα μηνύματά τους. 
Μέχρι και πρόσφατα στα χωριά μας, έβγαινε ένας ντελάλης και χτυπούσε στο δάπεδο, στο καλντερίμι, ένα ξύλο και έλεγε θα γίνει αύριο αυτό το γεγονός. 
Το ραβδί σημαίνει πως ο Άγγελος έρχεται να αναγγείλει κάτι. Δεν κρατάει ένα λουλούδι για να ωραιοποιήσει την κατάσταση ή να δώσει ένα δώρο στην Παναγία. Αυτό είναι λάθος.  
Είναι ρομαντική αντιμετώπιση του πράγματος. Και η εκκλησία μας ποτέ στην αγιογραφία δεν κάνει ρομαντική αντιμετώπιση του πράγματος, αλλά πάντοτε κάνει κατανυκτική αντιμετώπιση του γεγονότος.
Η εικονογραφία στην Ελλάδα έως και τον 19ο αιώνα ακολουθεί τη βυζαντινή παράδοση. Ακόμα και οι εικόνες της λεγόμενης «λαϊκής τέχνης» αγνοούν παντελώς τον κρίνο. 
Στις χώρες όπως η Ρωσία που διατηρούσαν δεσμούς με τη Δύση για λόγους πολιτικούς ή θρησκευτικούς (ουνία), παρατηρούνται σποραδικά εικόνες του Ευαγγελισμού όπου ο Γαβριήλ κρατεί κρίνο αντί για ράβδο. 
Με την άφιξη των Βαυαρών ήλθε φυτευτή μαζί με την αρχιτεκτονική και η ζωγραφική της πατρίδας του νέου βασιλέως, παραμερίζοντας την «κακότεχνη» λαϊκή τέχνη.
Πέρασαν πάνω από εκατό χρόνια ώσπου να αρχίσει ο Κόντογλου να φωνάζει για την επιστροφή στη διαχρονική παράδοση της εικονογραφίας μας. 
Η εξάπλωση, ωστόσο, της δυτικότροπης θρησκευτικής ζωγραφικής, μέσω της καθιέρωσης της βαυαρικής ζωγραφικής, σε συνδυασμό με τη διάδοση της επίσης δυτικότροπης ρωσικής τεχνοτροπίας, μέσω της καλλιτεχνικής παραγωγής των εργαστηρίων του Αγίου Όρους, συνετέλεσαν στο να γεμίσουν οι ναοί και τα σπίτια, για μακρά περίοδο, από εικόνες του Ευαγγελισμού στις οποίες ο Αρχάγγελος Γαβριήλ κρατά κρίνο αντί για ράβδο. 
Αν προσθέσουμε τις έντυπες χάρτινες εικόνες, που έως και τη δεκαετία του 1980 προέρχονταν από δυτικά τυπογραφεία ή δανείζονταν αντίστοιχα πρότυπα (για λόγους που συνδέονται με την καθ’ ημάς αργοπορία στην υιοθέτηση των νέων μεθόδων τυπογραφίας), γίνεται αντιληπτό το μέγεθος της ακούσιας παραπληροφόρησης.
Συνηθισμένος ο Ορθόδοξος Χριστιανός στη λειτουργική χρήση των εικόνων, όπου πίστη, τέχνη και λατρεία μαρτυρούν το ίδιο γεγονός, ερμήνευσε με ανατολικά κριτήρια τη δυτικότροπη ζωγραφική, με αποτέλεσμα να θεωρεί, εσφαλμένα, ότι όντως ο Αρχάγγελος Γαβριήλ προσέφερε στην Παναγία έναν κρίνο. 
Κάτι τέτοιο, όμως, δεν αναφέρεται στα Ευαγγέλια, δεν αποτελεί πίστη της Εκκλησίας και δεν το υπαινίσσεται ούτε μία φορά κάποιος εκκλησιαστικός συγγραφέας.
Η διαιώνιση μιας αναληθούς πληροφορίας δεν εξυπηρετεί κανέναν θρησκευτικό, κοινωνικό ή εκπαιδευτικό σκοπό. 
Αντίθετα, σε βάθος χρόνου συνιστά τεκμήριο ψεύδους σε ό,τι και εάν πούμε ή κάνουμε. Ας μη διαδίδουμε, επομένως, αυτό το λαθεμένο παραμύθι, ειδικά στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας ή των πρώτων τάξεων του Δημοτικού, γιατί ό,τι εντυπώνεται στις πρώτες ηλικίες θέλει πολύ κόπο να αλλάξει και επίσης διότι αργότερα, ως σκεπτόμενοι άνθρωποι, θα πέσουν σε πολλές παρανοήσεις ξεκινώντας από τέτοια αφετηρία. 
Αντί αυτού, όλοι μας, γονείς, δάσκαλοι, θεολόγοι, ιερείς, δοθείσης της ευκαιρίας, ας φροντίζουμε να αναιρούμε τούτο τον μύθο, παροτρύνοντας στη μελέτη του Ευαγγελίου και της ορθής διδασκαλίας της Εκκλησίας μας και παρακινούμενοι και οι ίδιοι σε αυτή.

Επιμέλεια κειμένου: Χώρα Του Αχωρήτου
Πηγές:
ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
xromata.com
Κιβωτός της Ορθοδοξίας: Του Αρχιμανδρίτη Χερουβείμ Βελέτζα, ιεροκήρυκα Ι.Μ. Κερκύρας και διευθυντή Προσωπικού της Ι. Συνόδου, Ο ανύπαρκτος κρίνος της Παναγίας

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki