Διαταραχές Προσκόλλησης στα παιδιά / Attachment Disorders in Children

... και μια ματιά στη μετέπειτα ζωή ως αντίκτυπό τους.

Περιγραφή
Η προσκόλληση αφορά στη σχέση (σωματική, συναισθηματική) που δημιουργείται ανάμεσα στο βρέφος και στην τροφό. Τροφός είναι το πρόσωπο που αναλαμβάνει τη φροντίδα του παιδιού και ικανοποιεί τις ανάγκες του, είτε είναι η μητέρα, είτε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο που είναι σε άμεση επαφή με το παιδί. Τα βρέφη έχουν έμφυτη ανάγκη προσκόλλησης/δεσμού με ένα άτομο.

Attachment Disorders in Children

Σύμφωνα με τον John Βοwlby, τον πατέρα της θεωρίας της προσκόλλησης, αυτή, προσφέρει το αίσθημα προστασίας και ασφάλειας, που για ένα βρέφος κάτι τέτοιο θεωρείται αναγκαίο. Καθώς επίσης προάγει την κοινωνικοποίηση με τη μητέρα αφενός και αφετέρου με τον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο.

Ένα βρέφος με ασφαλή δεσμό απολαμβάνει τη φροντίδα της μητέρας του η οποία ανταποκρίνεται πρόσχαρη στις ανάγκες του, βιολογικές και συναισθηματικές. 

Τα βρέφη με ασφαλή δεσμό τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους δεν είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα άτομα του στενού περιβάλλοντος, οπότε δεν παρουσιάζουν κάποια δυσαρέσκεια όταν εναλλάσσονται τα πρόσωπα που είναι γύρω τους. Έπειτα, στον δεύτερο περίπου μήνα ξεκινούν να βρίσκονται σε θέση να αντιληφθούν τους οικείους τους και να δυσανασχετούν όταν αντικρίζουν μη οικεία πρόσωπα. 

Καθώς αναπτύσσονται λίγο ακόμα και φτάνοντας στον έκτο μήνα, έχει κορυφωθεί η ποιότητα δεσμού και είναι σε θέση να αντιληφθεί τον αποχωρισμό της μητέρας. Μία κατάσταση που εγκυμονεί άγχος για το παιδί. Το βρέφος με ασφαλή δεσμό σε μια τέτοια περίπτωση θα εκδηλώσει τη δυσαρέσκεια και την αγωνία του. Όταν όμως ο γονέας του επιστρέψει, θα νιώσει και πάλι ανακούφιση και ασφάλεια.

Συνοψίζοντας, τα βρέφη που μεγαλώνουν σε περιβάλλον όπου τα σημαντικά πρόσωπα δείχνουν ευαισθησία, κατανοούν αποτελεσματικά τις ανάγκες τους και αντιδρούν γρήγορα και με θετικά συναισθήματα σε αυτές, αναπτύσσουν συνήθως ασφαλή δεσμό. 

Τα συγκεκριμένα αυτά παιδιά εξερευνούν το περιβάλλον τους παρουσία της μητέρας ή των σημαντικών άλλων. Αντιλαμβάνονται την απουσία της μητέρας τους και δυσανασχετούν όταν αυτή είναι μακριά. Με την επιστροφή της όμως επιζητούν να είναι κοντά της.

Περίπου το 55% των βρεφών αναπτύσσει ασφαλή δεσμό. (Wenar & Kerig, 2000).

Σε μία περίπτωση όμως ανασφαλούς δεσμού η κατάσταση δεν είναι ίδια. 

Οι τύποι ανασφαλούς προσκόλλησης είναι οι εξής:

• O τύπος αποφυγής
• Ο τύπος αντίστασης
• Ο αποδιοργανωμένος/αποπροσανατολισμένος τύπος

Tα βρέφη που αναπτύσσουν ανασφαλή δεσμό τύπου αποφυγής, σε γενικότερο βαθμό δεν εκδηλώνουν ενδιαφέρον προς το πρόσωπο της μητέρας τους. Όταν αυτή θα απουσιάσει, το παιδί δεν ανησυχεί. Έπειτα, με την επιστροφή της, δεν παρατηρείται από μεριάς του βρέφους κάποια ανακούφιση. 

Επιπρόσθετα, αυτά τα παιδιά έχουν μικρότερη τάση προς εξερεύνηση του περιβάλλοντος, σε σύγκριση με τα βρέφη με ασφαλή δεσμό. Περίπου το 20% των βρεφών αναπτύσσουν ανασφαλή δεσμό τύπου αποφυγής (Wenar & Kerig 2000).

Tα βρέφη τα οποία αναπτύσσουν ανασφαλή δεσμό τύπου αντίστασης, τείνουν να ασχολούνται συνεχώς με τη μητέρα τους και ενδιαφέρονται υπερβολικά για αυτήν. Η απουσία της θα προκαλέσει σύγχυση, έντονο άγχος και δυσφορία. Όμως όταν η μητέρα επανέρχεται, τα βρέφη εκφράζουν θυμό και δε θέλουν να έρχονται σε επαφή μαζί της. Μιας και τα παιδιά αυτά ασχολούνται διαρκώς με τη μητέρα τους δεν περισσεύει ενδιαφέρον προς εξερεύνηση του περιβάλλοντος. Περίπου το 10% των βρεφών αναπτύσσουν ανασφαλή δεσμό τύπου αντίστασης. (Wenar & Kerig 2000).

Τέλος, τα βρέφη που αναπτύσσουν ανασφαλή δεσμό αποδιοργανωμένου/αποπροσανατολισμένου τύπου, δεν έχουν τόση συνέπεια στις αντιδράσεις τους. Υπάρχουν φορές που επιδιώκουν την επαφή με τη μητέρα και άλλες που την αποφεύγουν. Με αυτόν τον τρόπο επιδεικνύεται η συναισθηματική τους σύγχυση καθώς και η ανασφάλεια που νιώθουν προς το πρόσωπο της μητέρας τους. 

Περίπου το 15% των βρεφών αναπτύσσουν ανασφαλή δεσμό αποδιοργανωμένου/αποπροσανατολισμένου τύπου (Wenar & Kerig 2000).

Διαφοροδιάγνωση
Η διαταραχή δεσμού ΔΕΝ είναι:
Νοητική υστέρηση
Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή

Διάγνωση
H διάγνωση των διαταραχών δεσμού επιτυγχάνεται μέσω αξιολόγησης των κοινωνικών δεξιοτήτων και διαπροσωπικών σχέσεων του παιδιού.

Κλινική εικόνα
Τα παιδιά με ανασφαλή δεσμό ως «απάντηση» στην έλλειψη ικανοποίησης των αναγκών τους όπως ενδεικτικά: στοργή, ανακούφιση, ασφάλεια, συντροφιά και στην κατ’ εξακολούθηση εναλλαγή των τροφών τους, παρουσιάζουν αμφιθυμικές και αντιδραστικές συμπεριφορές. Επιπλέον παρατηρείται οικειότητα και άρση αναστολών με ξένους ανθρώπους, με κίνδυνο να πέσουν θύματα εξαπάτησης.

Πιθανά αίτια
Ιδρυματοποίηση
Φυσική ή συναισθηματική κακοποίηση
Χαμηλό κοινωνικοοικονομικό και μορφωτικό επίπεδο
Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη
Αλκοολισμός γονέων-κηδεμόνων

Θεραπεία
Η θεραπεία έγκειται κυρίως σε θέματα πρόληψης. Επισκέψεις κατ’ οίκον , εκπαίδευση για θέματα μητρότητας, συμπεριφορικές παρεμβάσεις, Καλλιέργεια γονεϊκών δεξιοτήτων και επικοινωνίας. Επεξεργασία πάνω σε πιθανά τραύματα των γονέων μέσω της ψυχοθεραπείας. Τέλος, γνωσιακή αναδόμηση πεποιθήσεων γονέων και κηδεμόνων που επηρεάζουν την διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους.

Ως ενήλικες
Οι επιπτώσεις στη μετέπειτα ζωή κάνουν την εμφάνισή τους κυρίως στον κοινωνικό τομέα.
....................................
η συνέχεια εδώ
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Νίκος Αντύπας: Δι’ ευχών των αγίων ημών

Πετούν γεράκια απ’ τις φωλιές
την τρομαγμένη μας ζωή να δουν εικόνα
σαν τις παλιές αμαρτωλές
που δεν τους στάθηκε αγκαλιά ούτε κρυψώνα

Κάτω απ’ την άρρωστη βροχή
στις εθνıκές των φορτηγών με τα ψυγεία
το μαύρο λάδι απ’ τη ψυχή
δεν καίει για κάτι που να μοιάζει μ’ ευλογία

Δι’ ευχών των αγίων ημών
στους ναούς των μεγάλων λυγμών
Δι’ ευχών των αγίων της γης
ορατής και αοράτου πληγής

 

Δι’ ευχών των αγίων που κλαις
που μπορείς σ’ αγαπάω να λες
Δι’ ευχών των αγίων κι αεί
με Θεού πνοή

Κοιτάω τον ήλιο απ’ το βουνό
κι οι δυναμίτες της ψυχής μου σπαν την πέτρα
που εγώ να τρέξω ξεκινώ
μεσ’ στης παγκόσμιας λογικής τα πέντε μέτρα

Με χαραγμένα τ’ αρχικά
όνομα και αίμα και φυλή κι αρχαία τείχη
και μ’ ένα δέμα ελληνικά
θα γράψω, κόσμε, τους χρησμούς μου με το νύχι.

Δι’ ευχών των αγίων ημών
στους ναούς των μεγάλων λυγμών
Δι’ ευχών των αγίων της γης
ορατής και αοράτου πληγής

Δι’ ευχών των αγίων που κλαις
που μπορείς σ’ αγαπάω να λες
Δι’ ευχών των αγίων κι αεί
με Θεού πνοή

Μουσική: Νίκος Αντύπας
Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου
Ερμηνεία: Χάρις Αλεξίου 

#HarisAlexiou #DiEfchon

Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι