Tuesday 3 November 2020

Το bullying μέσα στην οικογένεια

Οι περισσότεροι άνθρωποι  πιστεύουν ότι ο εκφοβισμός (bullying) γίνεται μόνο έξω από το σπίτι και τα πράγματα είναι ιδιαίτερα σοβαρά μόνο όταν εμπεριέχεται σωματική βία, κακοποίηση. 
Δυστυχώς, δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τον αντίκτυπο της συναισθηματικής κακοποίησης που προκαλούν στους γύρω τους και από πόσο νωρίς τα παιδιά γνωρίζουν αυτή την τόσο «αθώα βία» κάτω από το πέπλο της προστασίας.

Η λεκτική βία συνήθως συμβαίνει μέσα στα όρια των σχέσεων γονέα-παιδιού, προσωπικών- επαγγελματικών σχέσεων και φιλίας. Ωστόσο, μπορεί επίσης να συμβεί μεταξύ γνωστών, μακρινών μελών της οικογένειας και συναδέλφων. Αποτελεί μια υποκατηγορία ψυχολογικής ή συναισθηματικής κακοποίησης, που εκδηλώνεται με τη χρήση επιθέτων, προσδιοριστικών και βλαπτικών ετικετών όπως  χαζός,  ψεύτης κλπ. Σκόπιμα αποφεύγουν να  μοιράζονται τα συναισθήματα και τις σκέψεις, κατηγορώντας το θύμα για πράγματα που δεν ελέγχει, αντισταθμίζοντας τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις αναμνήσεις του θύματος.

Η σωματική κακοποίηση μπορεί να είναι συστηματική ή  και περιστασιακή, ενώ η συναισθηματική κακοποίηση συμβαίνει καθημερινά. 

Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να έχει αθόρυβες αρνητικές επιπτώσεις στο θύμα με την πάροδο του χρόνου. Είναι στην πραγματικότητα μια βαθμιαία διάβρωση της αίσθησης του εαυτού τους, του σεβασμού, της αυτοεκτίμησης τους.

Σημάδια της λεκτικής βίας:

  • Δημιουργία απειλών (έμμεσες – άμεσες)
  • Απομόνωση του θύματος από τους φίλους και την οικογένειά του
  • Προσπάθεια ελέγχου της ζωής του θύματος
  • Τιμωρώντας το θύμα για να κάνει ό, τι θέλει ο κακοποιός
  • Εισβολή στην ιδιωτική ζωή του άλλου
  • Αμφισβήτηση της λογική του θύματος
  • Προσβολές

Όμως, το θύμα πρέπει να θυμάται ότι δεν είναι δικό του λάθος. Η λεκτική βία δεν είναι φυσιολογική, αλλά τα συναισθήματά τους είναι υπαρκτά, πραγματικά και πηγάζουν από αυτά που βιώνουν.

Οι επιδράσεις της λεκτικής βία έχουν ευρύ φάσμα. Το θύμα μπορεί να είναι στην άρνηση αρχικά. Για όποιον το βιώνει,  είναι ασύλληπτο ότι βρίσκεται  σε μια τέτοια κατάσταση. Επομένως, είναι φυσικό να νομίζει ότι είναι λάθος και μπορεί να νιώθει:

  • Ντροπή
  • Σύγχυση
  • Απελπισία
  • Φόβος
  • Πόνο
  • Μυϊκή ένταση
  • Ταχυκαρδία
  • Εφιάλτες
  • Κατήφεια
  • Δυσκολία συγκέντρωσης

Επίσης η λεκτική κακοποίηση μπορεί να είναι τόσο σοβαρή όσο και η σωματική κακοποίηση. Με την πάροδο του χρόνου, και οι δύο μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και ψυχικές διαταραχές. Το θύμα μπορεί επίσης να αντιμετωπίσει:

  • Κοινωνική απόσυρση και μοναξιά
  • Αϋπνία
  • Ενοχή
  • Χρόνιο πόνο
  • Χρόνια κόπωση
  • Ανησυχία
  • Κατάθλιψη

Η λεκτική βία σε μια στενή σχέση μπορεί να προκαλέσει βαθιά ψυχολογική ζημιά, η οποία μπορεί να επιμένει πολύ καιρό μετά τη λήξη της σχέσης. Μπορεί ακόμη και να προκαλέσει νευρικό κλονισμό και άγχος. Έτσι, σε σοβαρές περιπτώσεις, το θύμα της λεκτική βία μπορεί να χάσει την  εμπιστοσύνη στον εαυτό και τους γύρω του, την ταυτότητα του. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάσπαση, απόγνωση, θυμό, άγχος, και πολλές  άλλες συμπεριφορές.

Αν η αγάπη… τότε…
Η χρήση βίας μπορεί να φαίνεται καμιά φορά ότι κάνει καλό, το καλό αυτό όμως είναι προσωρινό, ενώ το κακό που προξενεί είναι μόνιμο.

 Χαρά Αναστασοπούλου, Λογοπαθολόγος-Λογοθεραπεύτρια

schooltime.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

Τί πρέπει να λέτε καθημερινά στα παιδιά σας

Εκτός από το «σ’ αγαπώ»….

Για τα παιδιά είναι πολύ σημαντικό να νιώθουν ασφάλεια για το πόσο τα εκτιμάτε, τα αγαπάτε και τα θαυμάζετε. Και υπάρχουν πολλά πράγματα για να τους πείτε κάθε μέρα, ώστε να αισθανθούν όλα τα παραπάνω.

Άλλωστε, όπως τονίζουν και οι ειδικοί, αυτό ταυτόχρονα τούς δημιουργεί την αίσθηση ότι θα είστε πάντα εκεί γι αυτά. Κι αυτό είναι απίθανο να το ξέρουν και να το συνειδητοποιούν.

Είτε τα λέτε διάσπαρτα μέσα στη μέρα, είτε όλα μαζί, αυτά είναι τα τρία πράγματα/φράσεις που θα σας βοηθήσουν καθημερινά

  1. Κάτι για το οποίο σας κάνουν περήφανους.
  2. Κάτι για το οποίο προσπάθησαν πολύ.
  3. Κάτι που σας αρέσει να κάνετε μαζί τους.

Φυσικά πρέπει να τους λέτε πάντα ότι τα αγαπάτε πολύ! Μπορεί κάποια μέρα κάτι να μη σας βγει, να μην μπορείτε να το σκεφτείτε, να μην προλάβετε να το συζητήσετε, αλλά αν έχετε στο μυαλό σας αυτά, θα δείτε που τελικά θα σας γίνει βίωμα.

baby.gr

Η Εφηβεία χρειάζεται Συμμετοχή και όχι Αντιμετώπιση

Η εφηβεία μοιάζει σαν ένα τούνελ, όπου μπαίνει ο έφηβος και ποτέ δεν ξέρεις τι θα βγει από την άλλη πλευρά.
Της Χαράς Αναστασοπούλου

Η περίοδος της εφηβείας δεν ήταν ποτέ εύκολη. Θεωρείται μια απαιτητική, γεμάτη αλλαγές περίοδος, εξαιρετικά σημαντική που χαρακτηρίζεται από αυθορμητισμό, αποφασιστικότητα, ισχυρή θέληση, πάθος.

Ανεξάρτητα από το πόσο καλή σχέση έχετε με τα παιδιά σας, είναι πιθανό να βρεθείτε μπροστά σε αδιέξοδα όταν τα παιδιά βρίσκονται στην εφηβεία. Τα προβλήματα συμπεριφοράς είναι σχεδόν κοινά μεταξύ τους, διαφορετικής έντασης, αλλά μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε με ευκολία αν είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι και κάνετε την προσπάθεια να καταλάβετε τι νιώθουν και σκέφτονται και τι πραγματικά χρειάζονται από εσάς.
Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία εκφράζουν άμεσα τα συναισθήματά τους, χωρίς δισταγμό και οδηγούνται σε συγκρούσεις με την οικογένεια, τους φίλους, το σχολείο.
Παρουσιάζονται ως ασυμβίβαστοι εξαιτίας της έλλειψης πείρας, του αυθορμητισμού, και της επαναστατικότητας τους, την τάση για αμφισβήτηση, αντιδρούν στην αδικία, την ασυνέπεια λόγων και πράξεων. 
Πολλές φορές όμως υιοθετούν λάθος πρότυπα συμπεριφοράς και γίνονται επιθετικοί και βίαιοι προκαλώντας τον εκφοβισμό στους γύρω τους.
Όμως ξέρουμε ποια συμπεριφορά είναι φυσιολογική στην εφηβεία;
  • Είναι δύσκολο για τους γονείς να καταλάβουν πώς το χαριτωμένο κοριτσάκι ή αγοράκι τους μπορεί να κάνει την καθημερινότητα τους τόσο ανυπόφορη.
  • Είναι φυσιολογικό οι έφηβοι να είναι καυστικοί στα σχόλια τους, ευέξαπτοι προκλητικοί και απομακρυσμένοι λόγω των ορμονικών αλλαγών που περνούν.
  • Μπορεί να χρειαστούν αρκετές υπενθυμίσεις για να τελειώσουν μια εργασία τους, να κρατήσουν το δωμάτιο τους καθαρό ή απλές δουλειές.
  • Πολλά παιδιά αν και φαίνονται να έχουν παρόμοιο σωματότυπο με τους ενήλικες, εξακολουθούν να μην έχουν την ίδια αναπνευστική ικανότητα κάνοντας τους να αισθάνονται κουρασμένα συχνά και αδύναμα.
Τα προβλήματα συμπεριφοράς στην εφηβεία είναι φυσιολογικά, αλλά υπάρχουν εφηβικές συμπεριφορές που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτοτραυματισμό ή σωματική και ψυχολογική βλάβη που θεωρούνται ως επικίνδυνες εφηβικές συμπεριφορές. 
Όπως :

1. Σεξ, αλκοόλ, και ναρκωτικά

Οι έφηβοι είναι όλο και περισσότερο εκτεθειμένοι στο αλκοόλ, σε ουσίες και το σεξ, από πολύ μικρή ηλικία.

Συζητήστε με τον έφηβο σας ήρεμα, με επιχειρήματα πραγματικά και εξηγήστε γιατί δεν πρέπει να τα βάλουν από νωρίς στη ζωή τους.

Αποφύγετε τον επικριτικό τόνο και προσπαθήστε να είστε φιλικοί. Διδάξετε τα από νωρίς για το πώς να λένε όχι!
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι έφηβοι που τρώνε τακτικά με τους γονείς τους, συμμετέχουν σε δραστηριότητες μετά το σχολείο, έχουν σημαντικά μικρότερο κίνδυνο να εμπλακούν σε αυτές τις καταστάσεις.
2. Αυξημένη χρήση συσκευών επικοινωνίας και κοινωνικών μέσων

Η χρήση συσκευών επικοινωνίας και κοινωνικών μέσων δεν είναι κακή. Στην πραγματικότητα, είναι απαραίτητο για τους έφηβους. Ωστόσο, η χρήση αυτών των συσκευών μπορεί να γίνει εθισμός και να επηρεάσει τον τρόπο ζωής και τη στάση τους.

Η απαγόρευση στον έφηβο του κινητού τηλεφώνου ή αποκλεισμός του από τα κοινωνικά μέσα δεν είναι καλή ιδέα. Στην πραγματικότητα, μπορεί να αντιστραφεί και να οδηγήσει σε εντάσεις, ψέματα, απομόνωση.

Ενθαρρύνετε τα παιδιά να μιλάνε για το τι κάνουν online, παραμείνετε φιλικοί και ανοιχτοί στις ιδέες και τα ενδιαφέροντά τους, χωρίς χαρακτηρισμούς .

3. Μεταβολές διάθεσης

Οι μεταβολές της διάθεσης είναι κοινές στους εφήβους.

Ένα συνηθισμένο λάθος που κάνουν οι γονείς είναι να τιμωρήσουν τους εφήβους για τα ξεσπάσματα τους. Αυτό μπορεί να τους απομονώσει τελείως.

Αποφύγετε τις συμβουλές ή την υπερανάλυση του θέματος. Αντί να απορρίψετε την αντίδρασή τους, προσπαθήστε να ακούσετε και να συνειδητοποιήσετε τι βιώνουν. Αφήστε τους να μιλήσουν για αυτό και ίσως να είστε σε θέση να τους οδηγήσετε να συνειδητοποιήσουν ότι όλο αυτό ίσως δεν αξίζει τον κόπο.

4. Επιθετικότητα

Ο έφηβος μπορεί να σας θυμώνει συχνά και για λόγους που σας είναι ακατανόητοι.

Ο θυμός όμως είναι ένα φυσιολογικό ανθρώπινο συναίσθημα και είναι κοινό μεταξύ των εφήβων. Αλλά αν δεν διοχετεύσουν σωστά το θυμό τους, μπορεί να εκδηλωθεί με επιθετικότητα , βία, η οποία μπορεί να είναι επικίνδυνη.

Οι γονείς συχνά αντιδρούν σε ένα θυμωμένο έφηβο, φωνάζοντας.

Αποφύγετε τον πειρασμό να δείξετε ότι είστε πιο δυνατοί από τους έφηβους σας και να «κερδίζετε» με φωνές. Στην πραγματικότητα, ο έφηβος σας μπορεί να αισθάνεται πιεσμένος και να γίνει ακόμα πιο επιθετικός όταν τον φωνάζετε.

Ο μόνος τρόπος για να ηρεμήσετε έναν θυμωμένο έφηβο είναι να είστε ήρεμοι! Βρείτε τρόπους για να ελέγξετε το θυμό σας και να ακούσετε τι λέει ο έφηβος σας, για να ξεφύγει από το θυμό. Μόλις τελειώσουν αυτά που πρέπει να πουν, θα ηρεμήσουν. Ενθαρρύνετε τους να σας μιλήσουν όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα αντί να το «θάψουν». Δείξετε τους υγιείς τρόπους για να εκφράσουν τον θυμό αντί να είναι επιθετικοί ή βίαιοι.

5. Ψέματα ή απόκρυψη- παραποίηση της αλήθειας;

Η αίσθηση της ανεξαρτησίας που βιώνουν στην εφηβεία είναι τόσο κυρίαρχη που θεωρούν περιττό να σας λένε τα πάντα.

Επίσης, ο φόβος να κριθούν και να τιμωρηθούν μπορεί να αναγκάσουν τον έφηβο να πουν ψέματα.

Η ειλικρίνεια είναι ένα χαρακτηριστικό που πρέπει να ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να «χτίσουν». Διδάξτε τους να λένε την αλήθεια, γίνετε εσείς το παράδειγμα.

Όταν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς τους να είναι ειλικρινείς σε όλες τις καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των λαθών τους, θα μάθουν να κάνουν το ίδιο.

Εάν επισημάνετε τα ελαττώματα τους και διορθώνετε κάθε λάθος που κάνουν, μπορεί να φοβούνται ότι ποτέ δεν θα τα εγκρίνετε και μπορεί να σταματήσουν να μοιράζονται και να επικοινωνούν μαζί σας.

Η εφηβεία μοιάζει σαν ένα τούνελ, όπου μπαίνει ο έφηβος και ποτέ δεν ξέρεις τι θα βγει από την άλλη πλευρά.

Αυτή είναι όμως η αρχή για δράση!

Χαρά Αναστασοπούλου*
Λογοπαθολόγος-Λογοθεραπεύτρια
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι

© Το χαμομηλάκι | To hamomilaki