Ώρα για ύπνο

Ένα μωρό που κοιμάται ήρεμο στην κούνια του είναι μια από τις ωραιότερες εικόνες για κάθε γονιό. 
Το βλέπετε τόσο όμορφο, τόσο γαλήνιο που δεν μπορείτε παρά να νιώσετε την αγάπη να σας κατακλύζει. 

. Η όμορφη αυτή εικόνα, όμως, κρύβει στιγμές έντονης απογοήτευσης και κούρασης, κρύβει άγρυπνες νύχτες για εσάς. Η αλήθεια είναι ότι ο ύπνος του μωρού είναι μια απαιτητική υπόθεση, καθώς περιλαμβάνει για αρκετό καιρό συχνές αφυπνίσεις μέσα στη νύχτα. Το μωρό ξυπνά και με το κλάμα του σας ζητά, ό,τι ώρα και αν είναι. Το κλάμα του μπορεί να σημαίνει ότι πεινά, ότι θέλει άλλαγμα η πάνα του, ότι φοβάται, ότι κινδυνεύει ή ότι απλά σας θέλει κοντά του.

 .

Οι 8 πρώτες εβδομάδες

Τις πρώτες εβδομάδες το βρέφος χρειάζεται τάϊσμα κάθε δύο - τρεις ώρες, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να τρώει και κατά τις νυχτερινές ώρες. Επειδή είναι ακόμη αρκετά μικρό, το στομαχάκι του δεν μπορεί να κρατήσει αρκετή τροφή ώστε να είναι σε θέση να κοιμηθεί περισσότερες ώρες. 
 Ξυπνάει επομένως γιατί πεινάει και ο μόνος τρόπος για να ξανακοιμηθεί είναι να του δώσετε το γάλα του. Είναι λογικό ότι αυτή η διαδικασία προκαλεί επιπλέον κούραση στους γονείς αλλά για το μωρό δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ μέρας και νύχτας. Ό,τι ώρα και αν είναι αν πεινάει ζητά το φαγητό του και αν έχει λερώσει την πάνα του ζητά να το αλλάξετε. Η μοναδική λύσει είναι να κάνετε υπομονή και ανάλογα με το πρόγραμμά σας να αποφασίζετε ποιος από τους δύο θα σηκώνετε για να φροντίσει το μωρό.

Αν το μωρό σας συνεχίσει να κλαίει παρόλο που το έχετε ταΐσει και του έχετε αλλάξει την πάνα, θα θέλει προφανώς τη βοήθειά σας για να κοιμηθεί ξανά. Τα περισσότερα βρέφη κοιμούνται πιο εύκολα αν τα πάρετε στην αγκαλιά σας και τα κουνάτε με απαλές αλλά συνεχόμενες κινήσεις. 
Επίσης, ορισμένα μωρά κοιμούνται ευκολότερα όταν τους δίνετε την πιπίλα τους ή τους βάζετε λίγη μουσική. Κάποιοι ήχοι φαίνεται πως δημιουργούν ένα αίσθημα ηρεμίας στα μωράκια, αρκετό για να αποκοιμηθούν. Πολύ συχνά αυτό επιτυγχάνεται αφήνοντας απλά ανοιχτή την τηλεόραση, σε χαμηλή όμως ένταση.

 .

Η στάση του ύπνου

Η θέση του σώματος του μωρού κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι ένα θέμα εξαιρετικής σημασίας, για το οποίο πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας. 
Το ερώτημα είναι αν πρέπει να κοιμάται μπρούμυτα ή ανάσκελα. Παλαιότερα συνήθιζαν να κοιμίζουν τα μωρά μπρούμυτα για να αποφύγουν τον κίνδυνο πνιγμονής σε περίπτωση που το μωρό έκανε εμετό στον ύπνο του. Πρόσφατα όμως διατυπώθηκε η άποψη ότι είναι προτιμότερο το μωρό να κοιμάται ανάσκελα για να διευκολύνεται έτσι η αναπνοή του. 
 Αν το μωρό κοιμάται μπρούμυτα ενδέχεται να παγιδεύεται ο αέρας που εκπνέει ανάμεσα στο στρώμα και το σεντόνι και ουσιαστικά να αναπνέει εκ νέου τον ίδιο αέρα, λαμβάνοντας έτσι λιγότερο οξυγόνο. Για να διασφαλίζεται λοιπόν η απρόσκοπτη αναπνοή του μωρού προτείνεται να κοιμούνται τα μωρά ανάσκελα, τουλάχιστον τους έξι πρώτους μήνες της ζωής τους.

.

Από τον 3ο έως τον 7ο μήνα

Όταν το μωρό μπει στον τρίτο μήνα θα μπορεί πλέον να κοιμάται το βράδυ έξι με οκτώ ώρες χωρίς κάποια διακοπή. Κάτι που μπορεί να συμβεί και νωρίτερα αν το μωρό ζυγίζει περισσότερο από πεντέμισι κιλά. 
Αυτό έχει να κάνει αποκλειστικά με το πόση τροφή μπορεί να συγκρατήσει το στομάχι του μωρού. Όσο το μωρό δεν πεινάει μπορεί να απολαμβάνει τον ύπνο του απερίσπαστο. Βέβαια, ακόμη και αν αρχίσει να κοιμάται αρκετές ώρες τη νύχτα αυτό δε σημαίνει ότι τα νυχτερινά ξυπνήματα θα σταματήσουν. Υπάρχουν κάποιες περίοδοι όπου το μωρό αναπτύσσεται με πιο γρήγορους ρυθμούς από ό,τι συνήθως και αυτό του δημιουργεί αυξημένες ανάγκες για τροφή. 
Μην εκπλαγείτε λοιπόν αν μετά από λίγες εβδομάδες ή και μέρες το μωρό σας αρχίσει και πάλι να ξυπνάει τι νύχτα πεινασμένο.

Από τον 4ο μήνα κάποια μωρά κοιμούνται από νωρίς το βράδυ μέχρι τις επτά το πρωί ενώ άλλα κοιμούνται κατά τις δέκα και ξυπνούν με όρεξη για παιχνίδι από τις έξι. Αυτό ποικίλλει ανάλογα με το πόσες ώρες ύπνου χρειάζεται κάθε μωρό. 
Μπορείτε πάντως να βοηθήσετε το μωρό σας να αλλάξει το ωράριό του ανάλογα με το δικό σας πρόγραμμα. Αν θέλετε να κοιμάται νωρίς το βράδυ για να ξυπνάει νωρίς το πρωί μπορείτε να μειώσετε λίγο τον απογευματινό του ύπνο και να παίζετε μαζί του περισσότερο ώστε να είναι κουρασμένο πια όταν θα είναι ώρα να κοιμηθεί. Αν πάλι θέλετε να ξυπνάει πιο αργά το πρωί, μπορείτε να το αφήνετε να κοιμάται περισσότερο το απόγευμα και να το κοιμίζετε πιο αργά το βράδυ. Για να το πετύχετε αυτό μπορείτε να το έχετε μαζί σας και να ασχολείστε μαζί του ώστε να μη θέλει να πάει για ύπνο.

 .

Η γλυκιά ρουτίνα

Όποια ώρα και αν επιλέξετε να βάζετε το μωρό σας για ύπνο θα πρέπει να τηρείτε ένα σταθερό ωράριο και μια σταθερή σειρά από ενέργειες, ώστε να κοιμάται το μωρό πιο εύκολα. 
Το πρόγραμμα δηλαδή πριν από τον ύπνο καλό είναι να χαρακτηρίζεται από μια συγκεκριμένη ρουτίνα. Μπορείτε να του κάνετε ένα χαλαρωτικό μπάνιο κάθε βράδυ, να το ταΐζετε και μετά να του λέτε ένα παραμύθι. Επίσης, μπορείτε να συνδυάσετε την ώρα του ύπνου με ένα τρυφερό μασάζ και γλυκόλογα ή απαλή μουσική και ήρεμο λίκνισμα στην αγκαλιά σας. 
Μπορείτε να δοκιμάσετε διάφορες ενέργειες και να επιλέξετε εκείνες που ταιριάζουν καλύτερα στις δικές σας συνήθειες αλλά και εκείνες στις οποίες το μωρό ανταποκρίνεται καλύτερα. Καλό είναι πάντως να μην αφήνετε το μωρό να αποκοιμηθεί όσο διαρκεί η τελετουργία του βραδινού ύπνου και να το βάζετε στην κούνια του ξύπνιο ακόμη. Με αυτόν τον τρόπο θα μάθει να αποκοιμιέται μόνο του χωρίς να χρειάζεται την παρουσία σας.

 .

Πώς να αντιμετωπίσετε το κλάμα του

Το κλάμα του μωρού μέσα στη νύχτα ενδέχεται να οφείλεται σε διάφορους λόγους γι' αυτό και δεν μπορείτε να το αγνοήσετε. 
Η καλύτερη λύση είναι να ελέγξετε αν είναι όλα εντάξει, αν δηλαδή είναι στεγνό, αν πεινάει ή αν κάτι το ενοχλεί και δεν μπορεί να κοιμηθεί. Αν διαπιστώσετε ότι το μωρό είναι ασφαλές και το κλάμα του είναι απλά και μόνο για να σας φέρει κοντά του, θα πρέπει να το αφήσετε να κλάψει μέχρι να ηρεμήσει.  
Το πιθανότερο είναι ότι αν το μωρό καταλάβει ότι δεν πρόκειται να σας κάνει να παίξετε μαζί του, θα ηρεμήσει και θα αποκοιμηθεί πάλι. Αυτό βέβαια είναι πολύ δύσκολο γιατί σημαίνει ότι θα πρέπει να αντέξετε να ακούτε το μωρό σας να κλαίει για ώρα και για αρκετές νύχτες στη σειρά μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι με το κλάμα δεν πρόκειται να καταφέρει τίποτα.

Είναι σημαντικό να δώσετε στο μωρό να καταλάβει ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη μέρα και τη νύχτα. Πρέπει να καταλάβει ότι τη μέρα μπορείτε να παίζετε μαζί του αλλά τη νύχτα δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο. Για να το κατορθώσετε αυτό καλό είναι όταν πηγαίνετε το βράδυ κοντά του να έχετε μια διαφορετική συμπεριφορά. Αν θέλετε να το ταΐσετε ή να του αλλάξετε την πάνα, θα πρέπει να το κάνετε με ησυχία, χωρίς πολλές κουβέντες και χωρίς να ανάψετε τα φώτα. Με αυτόν τον τρόπο το μωρό θα συνειδητοποιήσει σιγά - σιγά ότι τη νύχτα δεν υπάρχουν περιθώρια για παιχνίδι και διασκέδαση.  
Πρέπει όμως να είστε σταθεροί σε αυτήν την αντιμετώπιση γιατί αν ένα βράδυ αρχίσετε το παιχνίδι μαζί του, τότε θα συνεχίσει να κλαίει με την ελπίδα ότι θα καταφέρει και πάλι να σας κάνει να παίξετε μαζί του.

.

Το μωρό στο δωμάτιό του

Τις πρώτες εβδομάδες μπορείτε να κοιμίζετε το μωρό στη δική σας κρεβατοκάμαρα ώστε να το ταΐζετε πιο εύκολα και να νιώθετε πιο σίγουροι για την ασφάλειά του. 
Από τον τρίτο μήνα και μετά όμως καλό είναι να βάλετε το μωρό στο δικό του δωμάτιο ώστε να αποκτήσει τις κατάλληλες συνήθειες ύπνου. Αν το μωρό μάθει να κοιμάται στο ίδιο δωμάτιο με εσάς, μετά θα είναι δύσκολο να του αλλάξετε αυτή τη συνήθεια. 
Για να διασφαλίσετε όμως τη δική σας ηρεμία και προσωπική ζωή θα πρέπει το μωρό να μάθει να είναι ανεξάρτητο τις ώρες του ύπνου. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να κοιμάται στο δικό του δωμάτιο και όχι στη δική σας κρεβατοκάμαρα και πολύ περισσότερο όχι στο κρεβάτι μαζί σας.

.

Από τον 8ο μήνα

Από τον όγδοο μήνα αρχίζει για το μωρό μια «δύσκολη» συναισθηματική περίοδος κατά την οποία θα θέλει διαρκώς να είναι κοντά σας και να σας βλέπει. 
Το μωρό συνειδητοποιεί ότι είστε πάρα πολύ σημαντικοί και αρχίζει να φοβάται, όταν δε σας βλέπει, ότι μπορεί να σας χάσει. Η περίοδος αυτή κορυφώνεται μεταξύ 10ου και 18ου μήνα και στη συνέχεια αρχίζει το παιδί να την ξεπερνάει. 
 Κατά την περίοδο αυτή το μωρό θα αρχίσει κυριολεκτικά να γαντζώνεται επάνω σας και δε θα θέλει να πάει ούτε καν στο δίπλα δωμάτιο αν δεν είστε και εσείς εκεί. Μόλις λοιπόν αρχίσει αυτή η περίοδος το μωρό θα αρνείται να κοιμηθεί για να μπορεί να είναι μαζί σας, και το βράδυ θα ξυπνάει κλαίγοντας μέχρι να σας δει. 
Θα πρέπει να δείξετε υπομονή τους μήνες αυτούς και να σκέφτεστε ότι αυτή η συμπεριφορά του μωρού οφείλεται απλά και μόνο στη μεγάλη αγάπη που νιώθει για εσάς.

Αν τηρήσετε μια συνεπή στάση στις αρχές αυτής της περιόδου, το μωρό μετά από λίγες εβδομάδες θα κοιμάται και πάλι ήσυχο ή τουλάχιστον αφού κλάψει για λίγο θα αποκοιμιέται μόνο του. 
 Όταν λοιπόν το μωρό ξυπνά και αρχίζει να κλαίει θα πρέπει να πάτε στο δωμάτιό του για να σας δει, αλλά δε θα πρέπει να κάτσετε μαζί του ούτε να το πάρετε αγκαλιά. Όπως και τους προηγούμενους μήνες έτσι και τώρα απλά θα ελέγχετε ότι όλα είναι καλά, θα του λέτε να μην ανησυχεί και θα φεύγετε από το δωμάτιό του. Με αυτήν την τακτική το μωρό θα καταλάβει ότι όσο και αν το θέλει δεν πρόκειται να μείνετε για να ασχοληθείτε μαζί του. Έτσι, μετά από λίγο καιρό θα αρχίσει και πάλι να κοιμάται τη νύχτα χωρίς περιττά ξυπνήματα και κλάματα.

mynewbaby

Σωματική κακοποίηση του παιδιού (Μέρος 1)

Κάθε χρόνο ένας σημαντικός αριθμός παιδιών, ακόμα και της πιο τρυφερής βρεφικής ηλικίας, παραπέμπονται σε παιδιατρικά νοσοκομεία με ανεξήγητους σωματικούς τραυματισμούς που θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική και ψυχοκοινωνική υγεία τους, αλλά ακόμα και την ίδια τους τη ζωή.

Ως παιδική σωματική κακοποίηση (ΠΣΚ) (σε διάκριση από την παραμέληση, τη σεξουαλική κακοποίηση και τη συναισθηματική κακοποίηση παιδιού) ορίζουμε την "χρησιμοποίηση βίας ή άλλων ηθελημένων, "όχι τυχαίων" πράξεων εις βάρος παιδιών (ατόμων έως 18 ετών) από γονείς ή άλλα πρόσωπα, η οποία προκαλεί πόνο, τραυματισμό ή μόνιμη βλάβη στη σωματική και κάθε άλλη λειτουργία και ανάπτυξη του παιδιού".
Το πρόβλημα της ΠΣΚ είναι δύσκολο να οριστεί με σαφήνεια λόγω των διαφορών που υπάρχουν στις συνήθειες και στις στάσεις των ανθρώπων όσον αφορά στην ανατροφή των παιδιών στις διάφορες χώρες. Η σωματική τιμωρία (το «ξύλο») στα παιδιά, λόγου χάριν, αποτελεί συνηθισμένη και αποδεκτή πρακτική για την πειθαρχία των παιδιών σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, ενώ σε άλλες (π.χ. Η.Π.Α., Σουηδία, Ολλανδία) θεωρείται ΠΣΚ και απαγορεύεται δια νόμου.

Πότε αναγνωρίστηκε ως πρόβλημα;
Μαρτυρίες για κακομεταχείριση ακόμα και θανάτωση παιδιών από τους γονείς τους έχουμε από την αρχαιότητα. H ΠΣΚ αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως πρόβλημα ("σύνδρομο κακοποιημένου παιδιού") στις αρχές της δεκαετίας του ?60, από τον Αμερικανό γιατρό C. Kempe και τους συνεργάτες του, μετά από παρατηρήσεις ακτινογραφιών παιδικών καταγμάτων και τραυμάτων που φαίνονταν ανεξήγητα και δεν αιτιολογούνταν επαρκώς από τους γονείς των παιδιών. Μετά από πολλές αρχικές δυσκολίες των ειδικών να παραδεχθούν την ύπαρξη ενός τόσο βίαιου φαινομένου στους κόλπους της οικογένειας, η μελέτη της ΠΣΚ και η δημιουργία σχετικών προστατευτικών νομοθεσιών καθώς και προγραμμάτων θεραπείας και πρόληψης αναπτύχθηκαν ταχύτατα σε όλες τις δυτικές κοινωνίες. Στην χώρα μας οι προβληματισμοί για το σύνδρομο της ΠΣΚ πρωτοπαρουσιάστηκαν κάπως αργότερα, στα τέλη της δεκαετίας του ΄70.

Επιδημιολογία
Δεν υπάρχουν σαφή επιδημιολογικά δεδομένα για την έκταση του προβλήματος στην Ελλάδα. Ενδεικτικές μελέτες όμως μαρτυρούν πως στο 0,60% παιδιών που νοσηλεύονται στο Νοσοκομείο Παίδων "Αγία Σοφία" διαπιστώνεται ΠΣΚ ή/και παραμέληση. Υπολογίζεται επίσης ότι 68% περίπου των κρανιοεγκεφαλικών τραυμάτων σε παιδιά κάτω των 2 ετών, όπως και οι περισσότεροι θάνατοι σ? αυτή την ηλικία, οφείλονται σε κακοποίηση από τους γονείς. Σε άλλες χώρες τα ποσοστά ΠΣΚ παρουσιάζονται κάπως υψηλότερα, πράγμα που πιθανότατα οφείλεται στις αποτελεσματικότερες μεθόδους εντοπισμού και καταγραφής του προβλήματος. Στην Αγγλία συγκεκριμένα εκτιμάται ότι 1 στα 1000 παιδιά όλων των ηλικιών κακοποιείται σοβαρά, ενώ μόνο το 1985 στις Η.Π.Α. καταγράφθηκαν πάνω από 6,5 εκατομμύρια περιπτώσεις σοβαρής ΠΣΚ.

Αιτιολογία
Για χρόνια οι μελέτες εστιάζονταν στην ψυχοπαθολογία του γονέα για να εξηγήσουν το πρόβλημα της ΠΣΚ. Σήμερα όμως αναγνωρίζουμε πως η κακοποίηση παιδιού από τους γονείς του είναι το αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης πολλών παραγόντων που σχετίζονται, όχι μόνο με τους γονείς, αλλά και με τη δυσλειτουργία της οικογένειας και με κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες.

Οι Γονείς που Κακοποιούν
Τα ευρήματα τόσο στη χώρα μας όσο και σε άλλες χώρες δείχνουν ότι οι γονείς της ΠΣΚ είναι άτομα με ιδιαίτερες ανάγκες για φροντίδα και στήριξη τόσο από κοινωνικούς φορείς, όσο και από ειδικούς ψυχικής υγείας.

Μπορεί να χαρακτηρίζονται από:

• Σοβαρές ψυχικές δυσκολίες (π.χ. πληρούν τα κριτήρια για ψυχιατρικές διαγνώσεις όπως, κατάθλιψη, διαταραχή προσωπικότητας, σπανιότερα ψύχωση).
• Περιορισμένες νοητικές ικανότητες.
• Σημαντική δυσκολία να ελέγχουν τον εαυτό τους και τις παρορμήσεις τους (κυρίως τις επιθετικές).
• Συναίσθημα βαθιάς ανεπάρκειας για το γονεϊκό τους ρόλο και για την εικόνα του εαυτού τους γενικότερα.
• Έντονες (ναρκισσιστικές) ανάγκες για εξάρτηση και προσοχή από τους άλλους, τις οποίες τείνουν να καλύπτουν χρησιμοποιώντας τα παιδιά τους ως πηγή φροντίδας. Έτσι, τα παιδιά τους αναλαμβάνουν να στηρίζουν τους γονείς, παραμελώντας τις δικές τους φυσιολογικές ανάγκες για φροντίδα και εξάρτηση (το λεγόμενο σύνδρομο "γονεοποιημένου παιδιού").
• Κακές σχέσεις με τους δικούς τους γονείς. Οι περισσότεροι γονείς που κακοποιούν έχουν υπάρξει θύματα ΠΣΚ ή μάρτυρες βίαιων σκηνών μέσα στις δικές τους οικογένειες. Με την κακοποίηση του παιδιού τους τείνουν ασυνείδητα να ανακουφίζουν και να ελέγχουν τα δικά τους παιδικά ψυχικά τραύματα μέσα από τη διαδικασία της "ταύτισης" με τον βίαιο και επιθετικό γονιό τους (ο λεγόμενος μηχανισμός "ταύτισης με τον επιτιθέμενο"). Έτσι ένα κακοποιημένο παιδί ενδέχεται να γίνει κι εκείνο ένας βίαιος γονιός στο μέλλον, συνεχίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο το δια-γενεαλογικό πέρασμα της βίας στην οικογένεια.
• Συχνότερη χρησιμοποίηση λεκτικής επιθετικότητας, σωματικής τιμωρίας και επιβολής δύναμης στα παιδιά συγκριτικά με φυσιολογικούς γονείς. Επίσης, εκδηλώνουν σημαντικά σπανιότερα θετικές αλληλεπιδράσεις (π.χ. παιχνίδι, διάλογο, καθοδήγηση) με τα παιδιά τους.
• Ακαμψία στις στάσεις τους απέναντι στο παιδί, αλλά και σε άλλα θέματα της ζωής γενικότερα.
• Τάση να αντιλαμβάνονται και να περιγράφουν το παιδί με τρόπο αρνητικό ("δύσκολο", "κακό", "προβληματικό"). Έτσι αρνητικά άλλωστε βλέπουν και τον ίδιο τους τον εαυτό.

Ο Ρόλος της Οικογένειας
Σε οικογένειες που εκδηλώνεται ΠΣΚ υπάρχουν συχνά διαταραγμένες σχέσεις ανάμεσα στους γονείς (π.χ. μονογονεϊκές οικογένειες, μητέρες που δεν στηρίζονται επαρκώς οικονομικά και συναισθηματικά από το σύζυγο), στους γονείς και το παιδί και ανάμεσα στους γονείς και την εκτεταμένη οικογένεια (παππούδες και άλλους συγγενείς). Επίσης, οι οικογένειες αυτές είναι συνήθως κοινωνικά απομονωμένες, χωρίς βοήθεια από γείτονες, φίλους ή άλλα κοινοτικά πλαίσια στήριξης.

Ο Ρόλος Εξω-οικογενειακών Παραγόντων
Η σημασία των εξω-οικογενειακών παραγόντων αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Είναι γεγονός ότι ΠΣΚ εκδηλώνεται συχνότερα σε οικογένειες χαμηλού μορφωτικό-οικονομικού επιπέδου. Οι οικονομικές αντιξοότητες (π.χ. ανεργία, στέρηση υλικών αγαθών) και οι περιορισμένες παροχές και πηγές στήριξης (έλλειψη παιδικών σταθμών, κλπ.) αυξάνουν σημαντικά το στρες και μειώνουν την αντοχή του γονέα στις αναμενόμενες πιέσεις από το παιδί και την ανατροφή του. Ακόμα, οι στάσεις της ευρύτερης κοινωνίας και της τοπικής κοινότητας μπορεί να λειτουργήσουν διευκολυντικά στην εκδήλωση της κακοποίησης. Έτσι, η αποδοχή της σωματικής τιμωρίας (π.χ. "Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο") μπορεί να ενθαρρύνει την εμφάνιση ακραίας μορφής βίας στα παιδιά για λόγους πειθαρχίας. Ακόμα, πεποιθήσεις όπως "ποτέ δεν επεμβαίνω στα ενδο-οικογενειακά ζητήματα άλλων" ενισχύουν την απόκρυψη της ΠΣΚ και ενδέχεται να αποτρέπουν τους άλλους από το να παρέμβουν για να προστατέψουν ένα παιδί που κακοποιείται.

Πηγή: Κέντρο πληροφόρησης για την ψυχική υγεία του Παιδιού και του Εφήβου, http://www.childmentalhealth.gr/index.php

Μέρος 2: Σωματική κακοποίηση του παιδιού (μέρος 2ο)

Μεγαλώστε πανέξυπνα παιδιά

Το «γενετικό» επιχείρημα καταρρίπτεται 

Λανθασμένη η άποψη ότι η ευφυΐα είναι κληρονομική,
αποδεικνύουν νέες έρευνες.

H ευφυΐα μας δεν είναι προαποφασισμένη αλλά μπορεί να βελτιώνεται διαρκώς

Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έτειναν να πιστέψουν ότι η ευφυΐα εξαρτάται κυρίως από τα γονίδιά μας και ότι το περιβάλλον μάς επηρεάζει ελάχιστα. Η άποψη αυτή τώρα ανατρέπεται δίνοντας σε όλους την ευκαιρία να μεγαλώσουν με πανέξυπνα παιδιά που δεν θα επηρεαστούν από τα δικά μας κληρονομικά ελαττώματα...


Εάν δεν ήσασταν καλοί στα μαθηματικά στο σχολείο, ίσως κατηγορούσατε τους γονείς σας γιατί και αυτοί είχαν την ίδια αδυναμία. Εάν μάλιστα περάσατε στα παιδιά σας την ίδια άποψη, τότε κι αυτά μάλλον δεν θα τα καταφέρουν στον τομέα αυτό. Πολλές έρευνες έγιναν τα τελευταία χρόνια για να αποδείξουν την κληρονομικότητα της ευφυΐας- πιο γνωστή αυτή με τα δίδυμα τα οποία πολύ νωρίς υιοθετήθηκαν από διαφορετικές οικογένειες. Όταν αργότερα υποβλήθηκαν σε τεστ, αποδείχθηκε ότι είχαν τον ίδιο βαθμό ευφυΐας και οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτό συνέβη επειδή διέθεταν τα ίδια γονίδια. Τώρα ήρθε η ώρα να ξανακοιτάξουμε εκείνη τη μελέτη.

Ο Ρίτσαρντ Νίσμπετ είναι καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και συγγραφέας του βιβλίου «Η ευφυΐα και πώς να την αποκτήσετε». Όπως λέει στην εφημερίδα «Sunday Τimes», επί πολλά χρόνια πίστευε ότι η ευφυΐα είναι κληρονομική. «Συνειδητοποίησα όμως ότι οι έρευνες δεν έχουν διεξαχθεί σωστά αλλά και ότι αυτή η άποψη είναι ιδιαίτερα ατυχής, επειδή υπονοεί ότι ακόμα και με σκληρή δουλειά δεν μπορεί να υπάρξει βελτίωση. Ευτυχώς, γίνεται πλέον ξεκάθαρο ότι είναι λανθασμένη».

Το μήνυμα του Νίσμπετ, ότι δηλαδή η ευφυΐα μας δεν είναι προαποφασισμένη αλλά μπορεί να βελτιώνεται διαρκώς, είναι ιδιαίτερα αισιόδοξο. Για τους γονείς σημαίνει ότι τα παιδιά τους δεν είναι καταδικασμένα να επαναλάβουν τα ίδια λάθη, για τα σχολεία σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μαθητές ανεπίδεκτοι μαθήσεως και για την κοινωνία σημαίνει ότι τα χαμηλά επιτεύγματα κάποιων κοινωνικών ομάδων δεν έχουν γενετικές αιτίες, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, αλλά πολιτιστικές- και άρα μπορούν να αλλάξουν.  

Η μελέτη των διδύμων 
Ο Νίσμπετ κοίταξε κατ΄ αρχήν την έρευνα με τα δίδυμα που χωρίστηκαν και κατέληξε ότι διεξήχθη λανθασμένα κυρίως διότι οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι οικογένειες που τα υιοθέτησαν ήταν πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Όμως στην πράξη οι οικογένειες που επιλέγονται για υιοθεσία είναι έτοιμες να δώσουν τα πάντα στα παιδιά, κίνητρα και εφόδια για τη ζωή. «Οι οικογένειες που υιοθετούν είναι σχεδόν ίδιες», παρατηρεί ο Νίσμπετ. «Εάν κάποιος μεγαλώνει σε μια οικογένεια της ανώτερης-μέσης τάξης έχει 12 με 18 βαθμούς ευφυΐας περισσότερους απ΄ ό,τι εάν μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον κατώτερης τάξης- πολύ σημαντική διαφορά». Οι γονείς της μεσαίας τάξης μιλούν στα παιδιά τους, τους διαβάζουν και τα ενθαρρύνουν διαρκώς- επηρεάζοντας άμεσα τον βαθμό ευφυΐας τους.

Σημαντική στη διερεύνηση της ευφυΐας είναι και η έρευνα του Τζέιμς Φλιν, που συνέκρινε τεστ ευφυΐας από όλο τον κόσμο, τον τελευταίο αιώνα. Βρήκε ότι κάθε δεκαετία, το ΙQ των νέων αυξάνεται, κατά μέσο όρο, 3 βαθμούς απ΄ ό,τι την προηγούμενη δεκαετία. 
Αυτό σημαίνει ότι τα τελευταία 100 χρόνια, το ΙQ στον δυτικό κόσμο έχει αυξηθεί κατά 30 βαθμούς, γεγονός που καταρρίπτει το «γενετικό» επιχείρημα, καθώς δείχνει ότι το περιβάλλον επιδρά άμεσα και πολύ περισσότερο απ΄ ό,τι πιστεύαμε μέχρι τώρα.