ΕΦΗΒΕΙΑ: Μια δύσκολη ηλικία, τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς τους

Εφηβεία

«Ο έφηβος μοιάζει με τον αστακό την εποχή που αλλάζει κέλυφος, είναι εκτεθειμένος σε όλους τους κινδύνους και έχει την ανάγκη να κατασκευάσει ένα νέο κέλυφος.»

Η εφηβεία χαρακτηρίζεται συνήθως ως μια περίοδος «κρίσης».
Προβληματισμός ακόμα και τρόμος αναδύεται στους γονείς με την σκέψη και μόνο ότι το παιδί τους θα μπει στη εφηβεία….. Οι δε γονείς που έχουν ήδη παιδιά στην εφηβεία, κάνουν «συγκριτικό τεστ» με τις περίεργες συμπεριφορές των παιδιών τους...
Και οι έφηβοι; Οι έφηβοι βιώνουν μια κατάσταση εσωτερικής αλλαγής την οποία δεν μπορούν να διατυπώσουν με λέξεις, δυσκολεύονται να την εκφράσουν με τους τρόπους που μέχρι πρότινος, ως παιδιά χρησιμοποιούσαν. Ταυτόχρονα έχουν να αντιμετωπίσουν και τα περίεργα βλέμματα των γύρω τους ενηλίκων που προσδοκούν «δύσκολες» συμπεριφορές από μέρους τους.
Οι έφηβοι απορούν: "Γιατί τα ρίχνεται όλα στην εφηβεία; σιγά τι
νομίζεται ότι είναι;" Ενώ στη πραγματικότητα αναζητούν και οι ίδιοι μια εξήγηση…
Η αλήθεια είναι ότι η εξήγηση δύσκολα μπορεί να δοθεί ακόμα και από τους γονείς για τους οποίους η κρίση της εφηβείας συμπίπτει, τις περισσότερες φορές, με την κρίση της μέσης ηλικίας (και αν δεν συμπίπτει, σίγουρα την ενεργοποιεί.) Κατ΄ αυτή την έννοια υπάρχει μια αλληλοδιαπλοκή μεταξύ εξελικτικών προβλημάτων της εφηβείας και εξελικτικών προβλημάτων της ηλικίας των γονέων.
Ο χαρακτηρισμός «κρίση» δεν είναι αυτός που ταιριάζει τόσο στην
περίοδο της εφηβείας…Θα προτιμήσουμε τον χαρακτηρισμό της Ντολτό «μεταλλαγή» καθώς συμβαίνει το παιδί να μεταλλάσσεται σε ενήλικα…και όπως κάθε αλλαγή έτσι και αυτή εμπεριέχει δυσκολίες…ακόμα και πόνο. Από την άλλη συμπαρασύρει και μια σειρά από ανατροπές στις μέχρι τώρα ισορροπίες των σχέσεων μεταξύ γονέων -παιδιού.

Αυτονομία -Ανεξαρτησία
Από την κατάσταση εξάρτησης που χαρακτηρίζει την σχέση γονιού–παιδιού, ο μελλοντικός ενήλικας αρχίζει τώρα να ανεξαρτητοποιείται…
Έκφραση της προσπάθειας επίτευξης αυτού του σταδίου αποτελούν οι απορριπτικές τάσεις στις προτιμήσεις, συνήθειες και αξίες των γονιών, η προκλητικά διαφορετική γλώσσα, ενδυμασία, απασχόληση…Ο έφηβος δοκιμάσει την παντοδυναμία του «όχι» γίνεται ευερέθιστος, αντιδραστικός, αμφισβητίας, πεισματάρης!
Αντίθετα με αυτό που πολλοί ενήλικοι ίσως πιστεύουν, αυτή η
συμπεριφορά δεν αναπτύσσεται στους εφήβους χωρίς κόστος:
Ανασφάλεια, αμφιβολία, αμφιθυμία... Η αποστασιοποίηση και
αμφισβήτηση των γονιών δεν φέρνει μονάχα ανεξαρτησία. Ξαφνικά διακυβεύονται η στήριξη και η αποδοχή των γονιών που ως τώρα διατείθονται αφειδώς.
Αντίθετα με αυτό που επίσης πολλοί έφηβοι πιστεύουν, η ίδια αυτή συμπεριφορά έχει κόστος και για τους ενήλικες: Φόβος ότι χάνουν τον έλεγχο, κατάρρευση...