Όταν οι γονείς συγκρίνουν – Πώς νιώθουν τα παιδιά;

Μια πολύ συχνή συνήθεια που έχουμε οι άνθρωποι, είναι να συγκρίνουμε τη ζωή μας και τον εαυτό μας με τους άλλους ανθρώπους και τις ζωές τους. Μπορεί να συγκρίνουμε τα αυτοκίνητα, τα σπίτια, τις θέσεις εργασίας, την οικονομική επιφάνεια, τις σχέσεις, την κοινωνική δημοφιλία και ούτω καθεξής. Στο τέλος της ημέρας όμως, αυτή η συνήθεια μπορεί να καταρρακώσει την αυτοεκτίμησή μας και να δημιουργήσει μέσα μας πολλά αρνητικά συναισθήματα.

Τι γίνεται όμως όταν δεν προκαλούμε εμείς τη σύγκριση αλλά κάποιος άλλος μας βάζει σε αυτήν τη διαδικασία; 

Με άλλα λόγια, πώς νιώθουμε όταν οι άλλοι μας συγκρίνουν, και πιο συγκεκριμένα, τι γίνεται όταν οι γονείς συγκρίνουν τα παιδιά;

Όταν οι γονείς συγκρίνουν τα παιδιά…

“Γιατί δεν πήρες τόσο καλούς βαθμούς όπως ο/η τάδε;”, 

“Δες πόσο καλά συμπεριφέρεται ο/η τάδε….”, 

“Ο/η τάδε τα πηγαίνει καλύτερα από εσένα. Γιατί δεν κάνεις ό,τι και αυτός;” 

Σας θυμίζουν κάτι αυτές οι φράσεις; 

Αν ναι, τότε σίγουρα έχετε πέσει στην παγίδα της σύγκρισης. Παρόλο που είναι δύσκολο να αντισταθούμε σε αυτή μιας και έχουμε την τάση να αξιολογούμε την πρόοδο μας σε κάθε τομέα της ζωής μας ελέγχοντας και συγκρίνοντας τις επιδόσεις των γύρων μας, στο τέλος πρόκειται για μια ανώφελη δραστηριότητα γιατί πάντοτε θα υπάρχει κάποιος που είναι καλύτερος από εμάς. 

Όταν οι γονείς συγκρίνουν, προκαλούν άγχος τόσο στον ίδιο τους τον εαυτό όσο και στα παιδιά τους, αναφέρουν οι ειδικοί.

Για να γίνει όμως λίγο πιο κατανοητή η θέση των παιδιών όταν οι γονείς τους τα συγκρίνουν, ας αντιστρέψουμε για λίγο τα παραπάνω παραδείγματα και στη θέση του παιδιού ας βάλει ο καθένας τον εαυτό του. 

Πώς θα νιώθατε αν ο/η σύζυγος σας έλεγε, 

“Γιατί δεν πήρες τόση αύξηση όπως ο/η τάδε;”, 

“Δες πόσο ωραίο σώμα έχει ο/η τάδε…”, 

“Ο/η τάδε τα πηγαίνει καλύτερα από εσένα. Γιατί δεν κάνεις ότι και αυτός-ή;”

Πόσο καλά πιστεύατε ότι θα νιώθατε με τον εαυτό σας; 

Πόσο κίνητρο θα σας έδινε αυτού του είδους η σύγκριση για να προσπαθήσετε για το καλύτερο; 

Πόσο καλή θα ήταν η ποιότητα της σχέσης σας όταν θα κυκλοφορούσε ανάμεσά σας το φάντασμα πρότυπο; 

Οι περισσότεροι από εμάς φαντάζομαι πως έχουμε απαντήσει αρνητικά σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα.

Η σύγκριση ακόμα και όταν δεν το συνειδητοποιούμε εμπεριέχει υποτίμηση και βλάπτει την αυτοεκτίμηση του ατόμου. Ακόμα και αν έχουμε τις καλύτερες προθέσεις, ακόμα και αν πιστεύουμε πως η σύγκριση θα αποτελέσει κίνητρο για καλύτερες επιδόσεις στο μέλλον, στην πραγματικότητα λειτουργεί αποθαρρυντικά αντί να ενθαρρύνει!

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Οι γονείς θα πρέπει να θυμούνται πως το κάθε παιδί αναπτύσσεται με διαφορετικούς ρυθμούς. Υπάρχουν παιδιά που αναπτύσσονται νωρίτερα, άλλα αργότερα και κάποια με πιο σταθερό ρυθμό καθώς μεγαλώνουν. Όταν οι γονείς συγκρίνουν τις επιδόσεις και τα αποτελέσματα των παιδιών τους, μπορεί να διαμορφώσουν μία εικόνα που να μην είναι και τόσο ρεαλιστική.

Οι γονείς θα πρέπει να δίνουν έμφαση και να έχουν ως σημείο αναφοράς την προσπάθεια και την πρόοδο που κάνει το παιδί τους! 

Για παράδειγμα, “Τα γράμματά σου είναι πολύ καλύτερα από χτες ή από των προηγούμενων ημερών!”, “Έχεις κάνει μεγάλη βελτίωση τις τελευταίες μέρες ή βδομάδες στον τρόπο που οργανώνεις τα πράγματά σου!”

Οι γονείς θα πρέπει να θυμούνται πως τα παιδιά όπως και οι μεγάλοι, έχουν διαφορετικές κλίσεις, ενδιαφέροντα, δυνατά και αδύναμα σημεία. 

Από το να συγκρίνουν οι γονείς τα παιδιά, είναι προτιμότερο να τα βοηθήσουν να βρουν τις ικανότητες και τα ενδιαφέροντά τους! Μπορεί για παράδειγμα ένα παιδί να μην είναι πολύ καλό στο ποδόσφαιρο όπως είναι το παιδί του γείτονα, αλλά μπορεί να είναι πολύ καλό στη ζωγραφική! Οι γονείς θα πρέπει να αναγνωρίζουν πως τα δυνατά σημεία ή τα ενδιαφέροντα του παιδιού τους, μπορεί να είναι τελείως διαφορετικά από αυτά των φίλων ή των αδελφών τους.

Τέλος αλλά εξίσου σημαντικό είναι ότι πρέπει οι προσδοκίες που έχουν οι γονείς από τα παιδιά τους να είναι ρεαλιστικές. 

Όλοι οι γονείς έχουν όνειρα για τα παιδιά τους, αλλά αυτά δεν μπορεί να μην είναι σύμφωνα με τα ταλέντα και τα ενδιαφέροντα των παιδιών. Αν για παράδειγμα οι προσδοκίες των γονιών είναι πολύ υψηλές, το παιδί είναι πολύ πιθανό να οδηγηθεί στην παραίτηση.

Για να βοηθήσουν οι γονείς το παιδί, θα πρέπει να θυμούνται πως τα παιδιά δεν τρέχουν σε αγώνα ταχύτητας στην ομιλία, στην ανάγνωση, στη γραφή, στα μαθηματικά ή σε οτιδήποτε άλλο. 

Το κάθε παιδί είναι μοναδικό και του αξίζει να προοδεύσει με το δικό του ρυθμό! 

Οι γονείς θα πρέπει να είναι περήφανοι για τις επιδόσεις τους και την προσπάθειά τους στο σχολείο, στα αθλήματα και στις άλλες δραστηριότητες. Να γιορτάζουν μαζί τα πρώτα τους βήματα και τις μεγάλες τους στιγμές!
Parentshelp.gr

Βιβλιογραφία:

• Association for Psychological Science (2008). 
• Social Comparisons in Early Childhood. ScienceDaily. Retrieved August18, 2013, from http://www.sciencedaily.com-/releases/2008/10/081030123949.htm  
• Chafel, J. A. (1986). Social Comparisons by Young Children: A Structural Analysis. Early Childhood Research Quartely, 1, 155-165.
• Craig, G. J. & Baucum, D. (2002). Human Development. Prentice Hall, USA.

Τα Αναπτυξιακά Ορόσημα των Παιδιών, από 0-5 ετών

Μηνάς Καπετανάκης, MD, PhD c, Παιδίατρος - ειδικός Παιδονευρολόγος, Διδάκτωρ Παιδονευρολογίας στο Πανεπιστημίου Lund Σουηδίας και μέλος της Παιδονευρολογικής Εταιρίας Σουηδίας

Αν και κάθε παιδί έχει διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τα λεγόμενα «αναπτυξιακά ορόσημα» για να καθορίσουν αν έχει φυσιολογική ανάπτυξη ή αναπτυξιακή καθυστέρηση.

«Όταν μιλάμε για την ανάπτυξη του παιδιού, αναφερόμαστε στην ικανότητά του να κάνει όλο και πιο σύνθετα πράγματα καθώς μεγαλώνει. Από τη γέννηση του και μέχρι την ηλικία των 5 ετών εξελίσσονται τα πιο σημαντικά στάδια ανάπτυξής του, τα οποία θα σηματοδοτήσουν τη μετέπειτα εξέλιξη του σε διάφορους τομείς. Βέβαια, θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα αναπτυξιακά στάδια δεν εμφανίζονται σε όλα τα παιδιά με τον ίδιο ρυθμό, όμως οι ηλικίες που αναφέρονται αναλυτικά παρακάτω είναι ενδεικτικές για την κατά μέσο όρο εκδήλωση των αντίστοιχων χαρακτηριστικών», εξηγεί ο Μηνάς Καπετανάκης,

0 - 1 μηνός

Κινητική ανάπτυξη

1. Φέρνει τα χέρια σε μέση γραμμή, δηλαδή κοντά στα μάτια και το στόμα

2. Τα χέρια είναι αρχικά τον περισσότερο χρόνο σφιχτές γροθιές

3. Γυρίζει το κεφάλι και προς τις δύο πλευρές όταν είναι μπρούμυτα

4. Το κεφάλι «πέφτει» πίσω όταν ανασηκώνετε το παιδί, η ικανότητα στήριξης της κεφαλής είναι μέτρια

5. Το αντανακλαστικό του ξαφνιάσματος ή moro. Εκλύεται από έναν ξαφνικό δυνατό θόρυβο ή από απότομες κινήσεις, όπως όταν ξεντύνουμε το βρέφος τεντώνεται, εκτείνει συμμετρικά τα χέρια και τα πόδια, ανησυχεί ή κλαίει, και αμέσως μετά φέρνει γρήγορα τα χέρια και πόδια στη μέση γραμμή

6. Αντανακλαστικό και όχι κοινωνικό χαμόγελο

Αισθητηριακή ανάπτυξη (όραση, ακοή, όσφρηση, αφή)

1. Εστιάζει σε απόσταση ως και περίπου 30 εκατοστά

2. Τα μάτια κινούνται και συχνά μοιάζει να «αλληθωρίζει». Αναγνωρίζει οικείους ήχους και φωνές (η ακοή του είναι πλήρως ανεπτυγμένη ήδη)

3. Προτιμά ασπρόμαυρα σχέδια καθώς η έγχρωμη όραση δεν είναι ακόμα πλήρως ανεπτυγμένη, αλλά περισσότερο από όλα προτιμά τα πρόσωπα

4. Προτιμά τις γλυκές μυρωδιές και αναγνωρίζει τη μυρωδιά του μητρικού γάλακτος

5. Προτιμά τις απαλές επιφάνειες και τους ήπιους χειρισμούς

«Πηγή προβληματισμού για τους γονείς και αφορμή για συζήτηση με τον παιδίατρο είναι χαρακτηριστικά, 

* όταν δεν ανοιγοκλείνει τα βλέφαρα όταν του δείχνετε ισχυρό φως,

* δεν εστιάζει και δεν ακολουθεί ένα αντικείμενο κοντά στο πρόσωπό του, 

* δεν κινεί συχνά τα άκρα του, μοιάζει πολύ χαλαρό κι αδύναμο, 

* εμφανίζει συνεχή τρόμο της κάτω γνάθου, όταν δεν κλαίει, 

* δεν ανταποκρίνεται σε έντονους ήχους, 

* έχει αδύναμο ρούφηγμα και τρώει πολύ αργά. 

Βέβαια, ως προς το τελευταίο χαρακτηριστικό θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι το παιδί δεν τρώει πάντα με τον ίδιο ρυθμό», διευκρινίζει ο Δρ. Καπετανάκης.

2 - 3 μηνών

Κινητικά ορόσημα

1. Ανασηκώνει το κεφάλι και το στήθος όταν βρίσκεται μπρούμυτα

2. Υποστηρίζει το στήθος με τα χέρια όταν βρίσκεται μπρούμυτα (ανασηκώνεται στους αγκώνες)

3. Τεντώνει τα πόδια και κλωτσά όταν βρίσκεται ανάσκελα

4. Ανοιγοκλείνει τις παλάμες. Τον περισσότερο χρόνο οι παλάμες είναι ανοικτές

5. Φέρνει τα χέρια στο στόμα και σπρώχνει αντικείμενα που κάνουν ήχο

6. Πιάνει με όλη την παλάμη, πιάνει παιχνίδια με τα δύο χέρια στη μέση γραμμή

Όραση και Ακοή

1. Παρατηρεί πρόσωπα, και ακολουθεί κινούμενα αντικείμενα 180ο

2. Αναγνωρίζει από απόσταση οικεία αντικείμενα και πρόσωπα3. Σταδιακά χρησιμοποιεί τα μάτια και τα χέρια σε οπτικοκινητικό συγχρονισμό

4. Χαμογελά στον ήχο της φωνής σας

5. Στρέφει το κεφάλι προς τους ήχους και αρχίζει να μιμείται ήχους

Κοινωνικά και Συναισθηματικά Ορόσημα

1. Αναπτύσσει κοινωνικό χαμόγελο

2. Ευχαριστιέται το παιχνίδι με άλλους ανθρώπους και διαμαρτύρεται όταν το παιχνίδι τελειώνει

3. Εκφράζεται περισσότερο με το πρόσωπο

4. Μιμείται κάποιες κινήσεις και εκφράσεις του προσώπου

Σύμφωνα με τον κ. Καπετανάκη, θα πρέπει να απευθυνθείτε στον παιδίατρός σας αν το παιδί ΔΕΝ:

• ανταποκρίνεται σε έντονους ήχους
• παρατηρεί τα χέρια του στους 2 μήνες
• χαμογελά στον ήχο της φωνής σας στους 2 μήνες
• ακολουθεί με το βλέμμα κινούμενα αντικείμενα στους 2-3 μήνες
• χαμογελά στους ανθρώπους στους 3 μήνες
• πιάνει αντικείμενα με τα δύο χέρια στους 3 μήνες
• υποστηρίζει καλά το κεφάλι στους 3 μήνες
• απλώνει το χέρι για να πιάσει παιχνίδια στους 3-4 μήνες
• «μπαμπαλίζει» στους 3-4 μήνες
• κινεί ένα ή και τα δύο μάτια προς όλες τις κατευθύνσεις ή «αλληθωρίζει» συνέχεια;
• παρατηρεί καινούρια πρόσωπα.

4 - 7 μηνών

Κινητικά Ορόσημα

1. Ρολλάρει και προς τις δύο κατευθύνσεις (από μπρούμυτα ανάσκελα και αντίστροφα)

2. Κάθεται, δηλαδή έρχεται στην εδραία θέση, αρχικά με υποστήριξη και ύστερα χωρίς

3. Στηρίζει μέρος του βάρους του στα πόδια

4. Προσεγγίζει αντικείμενα με το ένα χέρι

5. Μεταφέρει αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο

6. Κρατά αντικείμενα με ολόκληρο το χέρι

Οπτικά Ορόσημα

1. Ολοκληρώνεται η έγχρωμη όραση

2. Ωριμάζει η όραση απόστασης

3. Μπορεί να παρακολουθεί κινούμενα αντικείμενα

Λεκτικά Ορόσημα

1. Γυρίζει στο άκουσμα του ονόματός του
2. Ανταποκρίνεται στο όχι
3. Αναγνωρίζει συναισθήματα από τον τόνο της φωνής
4. Ανταποκρίνεται στους ήχους κάνοντας ήχους
5. Χρησιμοποιεί την φωνή του για να εκφράσει χαρά ή δυσαρέσκεια
6. «Μπαμπαλίζει» με σύμφωνα

Γνωσιακά Ορόσημα

1. Βρίσκει αντικείμενα μερικώς καλυμμένα

2. Εξερευνά τα χέρια και το στόμα του

3. Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα που δεν φτάνει. Ψάχνει να βρει αντικείμενα που έχουν φύγει από το οπτικό του πεδίο

Κοινωνικά Ορόσημα

1. Ευχαριστιέται το παιχνίδι

2. Ενδιαφέρεται για τον καθρέφτη

3. Είναι συχνά χαρούμενο

«Θα πρέπει, όμως, να επικοινωνήσετε με τον παιδίατρό σας στην περίπτωση που το παιδί 

μοιάζει σφιγμένο, με συσπασμένους μύες ή πολύ χαλαρό, 

δεν μπορεί να κρατήσει το κεφάλι του ή τον κορμό του στην εδραία θέση, 

απλώνει μόνο το ένα χέρι, 

δεν θέλει να το αγκαλιάζετε, 

δεν δείχνει τρυφερότητα, 

δεν χαίρεται όταν βρίσκεται με άλλους ανθρώπους, 

το ένα ή και τα δύο μάτια κινούνται προς τα έξω, 

έχει ευαισθησία στο φως, 

δεν ανταποκρίνεται σε ήχους, 

δεν φέρνει αντικείμενα στο στόμα, 

δεν γυρίζει από μπρούμυτα ανάσκελα ή το ανάποδο στους 5 μήνες, δεν χαμογελά αυθόρμητα στους 5 μήνες, 

δεν γελά στους 6 μήνες, 

δεν προσπαθεί να φτάσει αντικείμενα στους 7 μήνες, 

δεν παρακολουθεί με το βλέμμα αντικείμενα και προς τις δύο κατευθύνσεις στους 7 μήνες, 

δεν προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή σας 

ή αν δεν “μπαμπαλίζει” στους 8 μήνες», σημειώνει ο Παιδίατρος - ειδικός Παιδονευρολόγος.

8 - 12 μηνών

Κινητικά Ορόσημα

..........

η συνέχεια εδώ: stogiatro

Δυναμώνοντας με τον ξεριζωμό

Μια μέρα, η μητέρα μου και εγώ  δουλεύαμε μαζί στον κήπο, όπου μεταφυτεύαμε φυτά για τρίτη φορά. 

Αρχικά τα πήραμε από το μικρό δοχείο όπου τα είχαμε σπείρει, και τα βάλαμε σ’ ένα μεγαλύτερο δοχείο. 
Στην συνέχεια, τα μεταφέραμε στον κήπο. 
Τώρα, επειδή μετακόμιζα, τα μεταφυτεύαμε για άλλη μια φορά.

Δεν είχα εμπειρία από κηπουρική, οπότε μόλις η μητέρα μου τα ξέθαψε και τίναζε τις ρίζες από το χώμα, τη ρώτησα όλο απορία:

«Αυτό που κάνουμε δεν είναι  κακό για τα φυτά; Δεν τα βλάπτει ο ξεριζωμός και η μεταφύτευση τόσες πολλές φορές;»

«Όχι», απάντησε η μητέρα μου. «Η μεταφύτευση δεν τα βλάπτει. Στην πραγματικότητα, είναι καλό για αυτά, και τα βοηθάει να επιβιώνουν. Με τον τρόπο αυτό, δυναμώνουν οι ρίζες τους, και εισχωρούν πιο βαθιά στο έδαφος. Έτσι γίνονται ανθεκτικότερα και δυνατότερα φυτά».

Συχνά, έχω αισθανθεί σαν τα μικρά φυτά. 
Ξεριζωμένη και με όλα τριγύρω μου ν’ αλλάζουν Κάποιες φορές αντιμετώπισα την αλλαγή με παρρησία, κάποιες άλλες φορές φοβισμένα, αλλά η συνήθης αντίδρασή μου ήταν ένας συνδυασμός δύναμης και φόβου.

Πάντα σε ανάλογες περιπτώσεις, αρχικά αναρωτιέμαι:

«Θα είναι πολύ δύσκολα; Θα τα καταφέρω; Μήπως θα ήταν καλύτερα αν δεν άλλαζαν τα πράγματα;»

Όμως στην συνέχεια θυμάμαι τα λόγια της μητέρας μου:

«Αυτός είναι ο τρόπος για να δημιουργηθούν δυνατές και ανθεκτικές ρίζες».

Αντικλείδι