Δεν επαρκούν οι συγγνώμες στις οικογένειες των άδικα σκοτωμένων, ούτε οι συγγνώμες και τα τρισάγια στη μνήμη τους. Χρειάζονται πολλές, πάρα πολλές και σε εμάς που έχουμε χάσει τον ύπνο, την ησυχία, τη ψυχή μας αλλά κυρίως σ’ εκείνους που επέζησαν και ούτε αντέχουν να θυμούνται μα ούτε βρίσκουν το κουράγιο να κοιτάξουν μπροστά.
Οι πόλεμοι, οι γενοκτονίες, οι φυσικές καταστροφές, τα δυστυχήματα σε μέσα μεταφοράς, οι μαζικές απολύσεις συνθέτουν το πλαίσιο και είναι οι αιτίες για τη δημιουργία μετατραυματικού άγχους σε όσους κατάφεραν να επιβιώσουν απ’ αυτές.
Το φαινόμενο άρχισε να μελετάται και να κατονομάζεται πολλές δεκαετίες πριν, στα φαινόμενα έντονων κρίσεων πανικού των επιζώντων στρατιωτών από τον πόλεμο του Βιετνάμ, των επιζώντων του Ολοκαυτώματος αλλά και των ανθρώπων που κατάφεραν να κρατήσουν τη δουλειά τους μετά από τις μαζικές απολύσεις σε εταιρείες και επιχειρήσεις τις τελευταίες δεκαετίες.
Τα συναισθήματα των ανθρώπων αυτών ήταν και είναι ανάμεικτα. Την αρχική τους ανακούφιση διαδέχονται οι τύψεις για το ότι οι ίδιοι τα κατάφεραν και οι διπλανοί τους όχι, η ενοχή για το ότι μες στον πανικό της στιγμής, δεν κατάφεραν να τους δώσουν ένα χέρι βοηθείας, η αμηχανία να αντικρίσουν τους συγγενείς των θυμάτων, η τρομακτική ανασφάλεια για το σήμερα και ο διαρκής φόβος για το μέλλον.
Μετά τα πρώτα δάκρυα χαράς και τις αγκαλιές με τους αγαπημένους τους επιζητούν τη σιωπή και την αφάνεια, δεν αντέχουν να θεωρούνται οι τυχεροί της καταστροφής.
Χρειάζονται οι ίδιοι και οι οικογένειές τους επαγγελματική ψυχολογική υποστήριξη που πρέπει να τους προσφερθεί αφειδώς είτε πρόκειται για το οργανωμένα ανοργάνωτο κράτος είτε από οποιονδήποτε άλλον υπαίτιο.
Λίγο πριν, στην ουρά του ταμείου του μικρού μαγαζιού της γειτονιάς, μια υπερήλικη κυρία έσκυψε για να μου πει εμπιστευτικά «Μετά απ’ το κακό στα Τέμπη ο εγγονός μου έρχεται και κοιμάται μαζί μου τα βράδια, για να μη φοβάμαι…για να ξέρω ότι γύρισε και είναι καλά…»
Κανείς απολύτως δεν χρειάζεται να ζει με ανησυχία και φόβο για τα χειρότερα που μπορεί να συμβούν. Για κανένα λόγο.
Κυρίως όταν οι αιτίες οφείλονται στην έλλειψη πρόνοιας και ασφάλειας.
Της ψυχολόγου Ακριβής Κονιδάρη
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι