Το αληθινό Βυζάντιο
Έργο-σταθμός του Κάρολου Ντιλ
για την ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
για την ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
«Η σύγχρονη Ελλάδα οφείλει πολύ περισσότερα στο χριστιανικό
Βυζάντιο παρά στην Αθήνα του Περικλή και του Φειδία», έγραφε στις αρχές
του 20ού αιώνα ο γάλος ιστορικός και ακαδημαϊκός Κάρολος Ντιλ
(1859-1944), ένας από τους διαπρεπέστερους βυζαντινολόγους της εποχής
του, καθηγητής στα πανεπιστήμια του Νανσί, του Παρισιού και του Χάρβαρντ
που, με βιβλία και τη διδασκαλία του, άνοιξε νέους δρόμους στη μελέτη
του βυζαντινού πολιτισμού. Σ' αυτόν χρωστάμε την κλασική πλέον «Ιστορία
της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας», έργο-αναφοράς πολύτιμο για την εθνική μας
αυτογνωσία.
«Δεν πρέπει να φανταζόμαστε ότι στα χίλια χρόνια που επέζησε,
μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το Βυζάντιο ακολούθησε μια
συνεχή πορεία προς την καταστροφή. Τις κρίσεις στις οποίες παραλίγο να
υποκύψει, ακολούθησαν πολλές φορές περίοδοι ασύγκριτης λάμψης»,
διευκρινίζει ο Ντιλ στις εισαγωγικές σελίδες της «Ιστορίας...» του. Κι
ευθύς εξαρχής επισημαίνει τη σωτήρια για την Ευρώπη στρατιωτική αξία της
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, την άνθιση στους κόλπους της του «πιο
εκλεπτυσμένου πολιτισμού του Μεσαίωνα» και την «παντοδύναμη» πνευματική
επιρροή της τόσο στη Δύση όσο και στην σλαβική και ασιατική Ανατολή.
Πλούσια εικονογράφηση
Όπως παραδέχεται ο γάλος ιστορικός, «Θα 'ταν παιδιάστικο ν'
αποκρύψουμε τα ελαττώματα αυτού του κράτους. Γνώρισε πολύ συχνά
επαναστάσεις των ανακτόρων και στρατιωτικές στάσεις. Αγάπησε με πάθος τα
παιχνίδια του ιπποδρόμου και ακόμη περισσότερο τις θεολογικές έριδες.
Παρά την κομψότητα του πολιτισμού του, τα ήθη του ήταν συχνά σκληρά και
βάρβαρα, και παρήγαγε σε μεγάλη αφθονία μέτριους χαρακτήρες και κακές
ψυχές. Αλλά ό,τι κι αν ήταν, αυτό το κράτος υπήρξε μεγάλο...