Και ο Σχολικός Εκφοβισμός είναι θέμα Οικογένειας

Δεκάδες καταγγελίες περιστατικών κάθε είδους βίας στα σχολεία της Καλαμάτας
Οι μαθητές - θύματα εκφοβισμού αναφέρουν ότι έχουν δύσκολη επικοινωνία με τους γονείς τους σε υψηλότερο ποσοστό, συγκριτικά με τους συνομηλίκους τους και οι μαθητές - θύτες αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι έχουν αυστηρούς /αυταρχικούς γονείς.

Ο σχολικός εκφοβισμός το θέμα μας.
Την αφορμή μάς δίνει η ημέρα που είναι αφιερωμένη σε αυτό το παγκόσμιο φαινόμενο, η 6η Μαρτίου. Είναι σε λίγες ημέρες και γνωρίζουμε ότι και στα σχολεία της Καλαμάτας οι συζητήσεις γύρω από το συγκεκριμένο θέμα θα πάρουν φωτιά.
Τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα την τελευταία τριετία, ο εκπαιδευτικός κόσμος - και όχι μόνον αυτός - κατακλύζεται από σωρεία πληροφοριών σχετικά με ένα νέο φαινόμενο, που τείνει να πάρει τα χαρακτηριστικά «πανδημίας». Πρόκειται για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού/ενδοσχολικής βίας.

Η κατάσταση, όχι μόνο στα σχολεία της Καλαμάτας, αλλά στα περισσότερα της χώρας, έχει γίνει... άγρια. Το φωνάζουν οι καταγγελίες γονέων, οι ψίθυροι του εκπαιδευτικού κόσμου, τα στοιχεία της Αστυνομίας.
Μια ενδιαφέρουσα εξήγηση του φαινομένου διαβάσαμε στη συνέντευξη της Άννα Κοκκέβη, ψυχολόγου, ομότιμης καθηγήτριας Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά και με μεσσηνιακές ρίζες από την πλευρά του συζύγου της, Ευστάθιου Κοκκέβη.
Όπως διαβάζουμε, «οι καταγγελίες για bullying στην υπόθεση εξαφάνισης του 20χρονου φοιτητή Βαγγέλη Γιακουμάκη επαναφέρουν με κρότο ένα ζήτημα που παραμένει πάντα επίκαιρο. Βία και εκφοβισμός. Θύμα και θύτης. Συχνά και τα δύο. Μέχρι πού μπορεί να φτάσει το bullying;
“Ο εκφοβισμός στις ακραίες μορφές του μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς σωματικούς τραυματισμούς ή και θάνατο. Ενώ, όμως, τα σωματικά τραύματα είναι ορατά, το αντίθετο συνήθως ισχύει για τα σοβαρά ψυχικά τραύματα που προκαλεί ο εκφοβισμός. Οι επιπτώσεις τους στην ψυχική υγεία συνοδεύουν τα άτομα και στην ενήλικη ζωή” εξηγεί η Άννα Κοκκέβη.

Τα περιστατικά
“Τον είχαν ακινητοποιήσει σε καρέκλα, τον τραμπούκιζαν, τον έφτυναν και τον χλεύαζαν με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς και σχόλια”. “Είχαν κάνει τον Βαγγέλη… τζουκ μποξ! Τον είχαν κλείσει σε ντουλάπα και έριχναν… κέρματα προκειμένου εκείνος να τραγουδήσει τα άσματα που υποδείκνυαν για να τον ελευθερώσουν”. “Έκλεισαν το νερό και τον άφησαν για ώρα με τις σαπουνάδες”.
Αυτά ανέφεραν σε καταθέσεις τους συμφοιτητές του 20χρονου φοιτητή από την Κρήτη που εξαφανίστηκε από την εστία όπου διέμενε στην πόλη των σπουδών του, τα Ιωάννινα.
Λίγες ημέρες μετά ένας 15χρονος ξυλοκοπήθηκε άγρια από επτά επίσης ανήλικους σε κεντρική πλατεία στα Τρίκαλα. Το παιδί υπέστη σοκ μετά το περιστατικό. Μόλις τον προηγούμενο μήνα ακόμη μία καταγγελία. Εννιάχρονος μαθητής έπεσε θύμα bullying από συμμαθητές του. Τον κρέμασαν στην μπασκέτα του σχολείου. Δεν παρενέβη κανείς. Το παιδί τραυματίστηκε.
Τα περιστατικά αυτά είδαν το φως της δημοσιότητας αλλά είναι απλώς ενδεικτικά. “To φαινόμενο του bullying έχει αρκετά μεγάλη έκταση στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΠΙΨΥ, της πανελλήνιας έρευνας στους μαθητές εφηβικής ηλικίας (2010), έχουν υπάρξει θύματα εκφοβισμού το 16% των μαθητών. Κοντά ένας στους δέκα αναφέρουν πως...
 υφίστανται εκφοβισμό τουλάχιστον 2-3 φορές το μήνα, ενώ ένας στους έξι ότι εκφοβίζουν εξίσου συχνά άλλους μαθητές” τονίζει η Άννα Κοκκέβη επιστημονική υπεύθυνη της έρευνας HBSC/WHO για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών του ΕΠΙΨΥ (Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής).

•Οι τρόποι εκφοβισμού που αναφέρονται συχνότερα από τους εφήβους είναι, κατά σειρά, τα λεκτικά πειράγματα, τα πειράγματα/ χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου, η διάδοση φημών και συκοφαντιών και τα πειράγματα/ενοχλήσεις μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και κινητού τηλεφώνου.

Θύματα και θύτες
“Οι έφηβοι που υφίστανται εκφοβισμό είναι συνήθως άτομα συνεσταλμένα, χωρίς αυτοπεποίθηση, που δεν αντιδρούν στις προκλήσεις ή αντιδρούν με ακατάλληλο τρόπο που μπορεί να επιτείνει τον εκφοβισμό. Η φτωχή εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους δημιουργεί προβλήματα γενικότερα στις σχέσεις με τους συμμαθητές τους” αναφέρει η Άννα Κοκκέβη.

•Οι μαθητές - θύτες εκφοβισμού και λιγότερο τα θύματα αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με τους υπόλοιπους μαθητές ότι δεν τους αρέσει το σχολείο. Επίσης, οι θύτες αναφέρουν ότι απουσιάζουν συχνά από αυτό και τα θύματα ότι δεν έχουν καλές σχέσεις με τους συμμαθητές τους.

Τόσο οι μαθητές θύτες όσο και τα θύματα “εμφανίζουν συχνότερα από τους άλλους μαθητές συμπτώματα ψυχολογικών διαταραχών. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν, επίσης, ότι οι έφηβοι που προέρχονται από οικογένειες χαμηλού οικονομικού επιπέδου υφίστανται εκφοβισμό συγκριτικά σε υψηλότερο ποσοστό από εκείνους που προέρχονται από πιο εύπορες οικογένειες”.
Πάντως, “υπάρχουν αρκετά κοινά στοιχεία στην ψυχολογικά του θύτη και του θύματος. Αρκετοί έφηβοι - μπορεί και ένας στους τρεις - είναι συχνά θύματα και θύτες”.
Το οικογενειακό και το σχολικό περιβάλλον παίζουν, σύμφωνα με την κ. Κοκκέβη, το δικό τους ξεχωριστό ρόλο. “Οι μαθητές - θύματα εκφοβισμού αναφέρουν ότι έχουν δυσκολίες στην επικοινωνία με τους γονείς τους και ότι έχουν αυταρχικούς γονείς σε υψηλότερο ποσοστό από τους άλλους μαθητές. Δυσκολίες επικοινωνίας με τους γονείς αναφέρονται και από τα θύματα. Τόσο η οικογένεια όσο και το σχολείο που δε δίνουν αρκετή προσοχή στο παιδί που νιώθει ανασφάλεια και που έχει αρνητική εικόνα για τον εαυτό του αποτελούν παράγοντες κινδύνου”.

•Οι έφηβοι που υφίστανται εκφοβισμό αναφέρουν σε υψηλότερα ποσοστά ότι έχουν κακή υγεία κι ότι είναι δυσαρεστημένοι από την εξωτερική τους εμφάνιση, συγκριτικά με τους εφήβους που δεν υφίστανται εκφοβισμό.

Τα θύματα του bullying δε μιλούν
“Το παιδί θύμα εκφοβισμού συχνά δε μιλάει για τον εκφοβισμό που υφίσταται στους γονείς και πολύ περισσότερο στους καθηγητές του. Ο γονιός, εφόσον βρίσκεται συναισθηματικά κοντά στο παιδί, μπορεί να διακρίνει συμπτώματα που σηματοδοτούν πως κάτι δεν πηγαίνει καλά (ακεφιά, εκνευρισμό, κλείσιμο στον εαυτό). Χωρίς αυτά τα συμπτώματα να είναι απαραίτητα συνδεδεμένα με bullying, δηλώνουν ότι το παιδί βιώνει ψυχική δυσφορία, για την οποία, αν δεν μπορούν οι ίδιοι να προσεγγίσουν μέσα από το διάλογο με το παιδί τις αιτίες, καλό είναι να συζητήσουν με έναν ειδικό” σημειώνει η κa Κοκκέβη.

Τα σημάδια
“Οι καθηγητές από την άλλη μπορούν αρκετά εύκολα να διακρίνουν το μαθητή που δεν έχει φίλους, δε συμμετέχει σε ομαδικές δραστηριότητες, μένει απομονωμένος, τον περιγελούν συχνά οι άλλοι. Συχνά ο μαθητής αυτός έχει χαμηλή σχολική απόδοση. Ο καθηγητής για να μπορέσει να βοηθήσει, θα πρέπει να έχει ‘τεντωμένες τις αντένες’, προκειμένου να χειριστεί κατάλληλα τόσο το θύμα όσο και τους θύτες, σε συνεργασία και με τους γονείς”.

•Οι μαθητές - θύματα εκφοβισμού αναφέρουν ότι έχουν δύσκολη επικοινωνία με τους γονείς τους σε υψηλότερο ποσοστό, συγκριτικά με τους συνομηλίκους τους και οι μαθητές - θύτες αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι έχουν αυστηρούς/ αυταρχικούς γονείς

Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης

Πηγή: Αγγελική Δημοπούλου, tvxs.gr
tharrosnews