Γονείς εθισμένοι σε αλκοόλ και ουσίες: Οι επιπτώσεις στο παιδί

Ποιες είναι οι συνέπειες στη ζωή ενος παιδιού, όταν οι γονείς του ήτανε ή είναι εθισμένοι στο αλκόολ ή σε ουσίες;Ένα πολύ δύσκολο θέμα, που γεννάει μεγάλα ερωτήματα, για τις γονεικές σχέσεις, αλλά και για τις σχέσεις του ζευγαριού. 

The Impact Of Parental Drug And Alcohol Abuse On Children

Ποιες συμπεριφορές μπορεί να υιοθετήσω εγώ, στην μετέπειτα ζωή μου, αν ο πατέρας μου, ή η μητέρα μου έκανε χρήση;

Και πως μπορώ να αντιμετωπίσω τις συνέπειες αυτές; 

Λέμε πολλές φορές, πως η χρήση αλκοόλ μπορεί να βλάψει ένα παιδί, αλλά το θέμα είναι πόσο και σε τι επίπεδο. Δεν αναφέρομαι στην χρήση, ναρκωτικών ουσιών ή αλκοόλ, της μητέρας κατά την κύηση, αλλά για γονεϊκή χρήση η οποία δημιουργεί πολύ σημαντικά προβλήματα στο οικογενειακό περιβάλλον. Αυτό σημαίνει πως ένας από τους δυο γονείς κάνουνε καθημερινή χρήση, με αποτέλεσμα να προκαλείται δυσλειτουργία στη σχέση του παιδιού με τους γονείς, αλλά και σοβαρή δυσλειτουργία στη μεταξύ τους σχέση.

Διεξήχθη πρόσφατα, μια έρευνα στον Καναδά, όπου οι ερευνητές βρήκανε πως υπάρχει σύνδεση μεταξύ της χρήσης και της κατάθλιψης στα παιδιά αυτά κατά την ενήλικη ζωή τους. Τα παιδιά αυτά βρήκανε, πως έχουνε 69% μεγαλύτερες πιθανότητες να περάσουν σοβαρό καταθλιπτικό επεισόδιο στη ζωή τους, από ό,τι οι συνομήλικοι τους. Βιώνουν μια εξαιρετικά μεγάλη ένταση και άγχος μέσα στο σπίτι τους, και αναπόφευκτα τροποποιείται ο τρόπος με τον οποίο το σώμα τους αντιδράει στο στρες κατά τη διάρκεια της ζωής τους. 

Το οποίο βέβαια σημαίνει, πως πάσχουν πιο συχνά από διαταραχές και συμπτώματα άγχους. Είναι επίσης πιο ευάλωτα σε χρήση ουσιών και αλκοόλ, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν (στο περιβάλλον τους και στο σχολείο), ψυχοκοινωνική δυσλειτουργία και πιο συχνά διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας.

Μαζί με τον αυξημένο κίνδυνο μελλοντικής χρήσης αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών, ιδιαίτερα στην εφηβεία και στην ενήλικη πια ζωή τους, τα παιδιά αυτά έχουνε μεγάλα προβλήματα συμπεριφοράς, όπως έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους ανθρώπους, μεγάλη δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις και ικανότητα προσαρμογής, χαμηλή αυτοπεποίθηση, και δυσκολία ελέγχου και χειρισμού συμπεριφοράς.

Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους μαζί με την ιδιοσυγκρασία που διαθέτουν τα παιδιά, εθισμένων γονιών, προδιαθέτουν, μεγάλη μελλοντική δυσκολία προσαρμογής στο περιβάλλον τους, (στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, στη δουλειά τους, στις φιλικές παρέες). 

Οι γενετικοί και οι περιβαντολλογικοί παράγοντες, δείχνουν πως είναι σε πολύ μεγάλο ρίσκο να γίνουνε και οι ίδιοι όπως ήτανε και οι γονείς τους, χρήστες ουσιών και αλκοόλ. Ακόμα δηλαδή, και σε περίπτωση που το παιδί, αλκοολικών γονιών, είναι υιοθετημένο από μη εθισμένους γονείς, τα ποσοστά να γίνει και αυτό αλκοολικό είναι μεγαλύτερα. 

Όπως καταλαβαίνετε, η κατάσταση που βιώνουν τα παιδιά αυτά μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον είναι αρκετά επιβαρυντική, καθώς είναι πολύ αυξημένες, οι ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, η ψυχική και συχνά η σωματική βία, η οικογενειακή απομόνωση, το άγχος, τα προβλήματα υγείας, τα οικονομικά προβλήματα, και τα μεγάλα προβλήματα στη σχέση των γονιών. 

Όπως επίσης, υπάρχει έλλειψη οικογενειακής συνοχής, οργάνωσης, δομής και πειθαρχίας, και οι εθισμένοι γονείς πολύ συχνά έχουνε την απαίτηση τα παιδιά τους να ανταπεξέρχονται σε πολλές αντιξοότητες που οι ίδιοι δεν μπορούνε. Να είναι δηλαδή πιο ώριμα και πιο ικανά από την ηλικία τους, και από τους ίδιους, το οποίο τους επιβαρύνει, και τους δημιουργεί πολύ μεγαλύτερο άγχος, στην καθημερινότητα τους.

Τα παιδιά αυτά χρειάζονται φροντίδα και την παρέμβαση ενηλίκων (παππούδων, γιαγιάδων, θείων, δασκάλων κτλ..), που μπορούνε να τους  παρέχουν μια σταθερή υποστήριξη. Οι γονείς χρειάζονται βοήθεια από ειδικούς για απεξάρτηση και υποστήριξη οι ίδιοι για όλη τους τη ζωή από ειδικούς υγείας. Η ψυχοθεραπεία και στην περίπτωση των εθισμένων γονιών και των παιδιών αυτών, είναι απαραίτητη, καθώς είναι άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση και συχνά με έλλειψη υποστήριξης από το περιβάλλον τους.

Η θεραπευτική σχέση είναι απαραίτητη, λοιπόν σε αυτές τις περιπτώσεις, όπου μπορεί και λειτουργεί επανορθωτικά, για το άτομο (παιδί/έφηβο ή ενήλικα), και τη σχέση με τον εαυτό του αλλά και με τους γύρω του.

Έγραψε η ψυχολόγος Σοφία Αντύπα, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

boro.gr