Η Ψυχική Υγεία των Παιδιών Σχολικής Ηλικίας / Mental Health Problems in a School Setting in Children and Adolescents

Κατά τη σχολική ηλικία πραγματοποιούνται σημαντικές μεταβολές στον τομέα της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του παιδιού.

Mental Health Problems in a School Setting in Children and Adolescents

Καταρχήν μεταβάλλεται το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο δρα και αλληλεπιδρά το παιδί. 

Έπειτα, αλλάζει η ψυχοδυναμική του παιδιού, τα κίνητρα και οι αναπτυξιακές επιδιώξεις του. η περίοδος από το 6ο έως το 12ο έτος ονομάζεται σύμφωνα με τον Freud (1905) λανθάνουσα περίοδος γιατί το παιδί στη φάση αυτή δε βρίσκεται κάτω από την έντονη επίδραση των ενστικτωδών του ενορμήσεων, ενώ η ψυχο-συναισθηματική του ανάπτυξη είναι πιο ήρεμη σε σχέση με τις προηγούμενες ή τις επόμενες περιόδους.

Κυριαρχεί ο σχηματισμός του Υπερεγώ, ομάδα λειτουργιών που σχετίζονται με τις ηθικές αξίες και τα ιδανικά του ατόμου, η ταυτοποίηση με τους συνομηλίκους του ίδιου φύλου, η δημιουργία ομάδων, η αναζήτηση στενού φίλου. 

Το παιδί έχει σαφή αντίληψη της θέσης του μέσα στην οικογένεια και της ταυτότητάς του ως αγόρι ή κορίτσι, μπορεί να επεξεργαστεί συναισθήματα αποτυχίας και να αναπτύξει την αίσθηση της φιλοπονίας αλλά και την ικανότητα κυριαρχίας πάνω σε αντικείμενα και έννοιες. Κατά τη λανθάνουσα περίοδο παρατηρείται σημαντική πρόοδος στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του παιδιού.

Η αρχή της σχολικής ζωής είναι μία δύσκολη και απαιτητική μεταβατική περίοδος διότι το παιδί καλείται αφενός να αποκτήσει σχολικές γνώσεις και αφετέρου να προσαρμοστεί σε ένα νέο άγνωστο περιβάλλον. 

Στη φάση αυτή εμφανίζονται συγκεκριμένα προβλήματα τα οποία δεν έχουν μία και μοναδική αιτιολογία που μπορούμε εύκολα να αναγνωρίσουμε, καθώς βιολογικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες αλληλεπιδρούν και το πρόβλημα που εμφανίζεται είναι το αποτέλεσμα αυτής της αλληλεπίδρασης. Ο εκπαιδευτικός ανησυχεί και αισθάνεται ότι πρέπει να παρέμβει, εφόσον το πρόβλημα είναι σοβαρό, διαρκεί πολύ και αποτελεί εμπόδιο στην επίδοση του παιδιού ή στην παρακολούθηση του σχολείου.

Το παιδί συμπεριφέρεται διαφορετικά στο σπίτι από ότι στο σχολείο. 

Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις από την παρατήρηση και την έρευνα που φανερώνουν ότι ο βαθμός της προσαρμογής του παιδιού στο σχολείο συσχετίζεται με τις διαφορές που μπορεί να υπάρχουν μεταξύ της ατμόσφαιρας του σπιτιού και του σχολείου όσον αφορά στις αξίες, τις ιδέες και τις στάσεις απέναντι στη ζωή γενικότερα. 

Γι’ αυτό το πρώτο βήμα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων που παρουσιάζουν τα παιδιά στο σχολείο είναι η συνεργασία σχολείου και οικογένειας.

Στις επόμενες γραμμές παρουσιάζονται αδρομερώς τα κυριότερα προβλήματα που ταλανίζουν την ψυχική ισορροπία των παιδιών της σχολικής ηλικίας καθώς και τρόποι αντιμετώπισής τους.

1. Σχολική φοβία
Φοβία είναι ο έντονος και αδικαιολόγητος φόβος που αναφέρεται σε ένα ορισμένο είδος ερεθισμάτων. Η σχολική φοβία εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους όπως π.χ. το παιδί δείχνει απροθυμία ή διστακτικότητα να πάει στο σχολείο, άλλοτε αρνείται να πάει στο σχολείο κατηγορηματικά ή παρουσιάζει συμπτώματα αντικοινωνικής συμπεριφοράς όπως εκρήξεις θυμού, επιθετικότητα, υπερκινητικότητα, άρνηση να δεχθεί φαγητό ή ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως εμετούς, πονοκεφάλους, νυχτερινούς εφιάλτες κ.ά. 

Σε άλλες περιπτώσεις, προβάλλει διάφορες αιτιάσεις κατά του σχολείου, όπως π.χ. ότι ο δάσκαλος είναι κακός και άδικος ή ότι τα μαθήματα είναι ανιαρά και δύσκολα ή ότι οι συμμαθητές του τον απειλούν, τον δέρνουν ή τον περιφρονούν, κ.ά.

Η σχολική φοβία είναι μια βαθύτερη ψυχική διαταραχή, η οποία στην ηλικία αυτή εκδηλώνεται ως απέχθεια προς το σχολείο. Από την πλευρά της αιτιολογίας, η σχολική φοβία θεωρείται ως μια οξεία εκδήλωση ενός μόνιμου άγχους αποχωρισμού.

Το παιδί που φοιτά για πρώτη φορά στο σχολείο είναι σημαντικό να νιώσει το ενδιαφέρον και την κατανόηση του δασκάλου. 

Έτσι, μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να αποχωριστεί ευκολότερα τη μητέρα του ενθαρρύνοντάς την να παραμείνει για λίγοα στο προαύλιο του σχολείου ή να χρησιμοποιήσουμε το δυναμικό της ομάδας της τάξης ώστε το παιδί να ενταχθεί πιο εύκολα στο σχολικό περιβάλλον. 

Το παιχνίδι με τα άλλα παιδιά θα το βοηθήσει να νιώσει άνετα και να αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του. γενικότερα, ο εκπαιδευτικός είναι καλό να κατορθώσει να χτίσει μα πραγματική σχέση με το παιδί η οποία θα διαποτίζεται από τα χαρακτηριστικά της εμπιστοσύνης, της ενσυναίσθησης και του αλληλοσεβασμού.

2. Κακή σχολική επίδοση
Οι αιτίες που ευθύνονται για τη μειωμένη πρόοδο του παιδιού στο σχολείο μπορεί να είναι οι ακόλουθες:

Σχολική ωριμότητα: 

Η ωριμότητα ενός παιδιού είναι αποτέλεσμα της εξέλιξης της νοημοσύνης, της συναισθηματικής και της κοινωνικής εξέλιξης αλλά και της βιολογικής ωρίμανσης. Τις περισσότερες φορές η εξέλιξη στους τομείς αυτούς δε συμβαδίζει, με αποτέλεσμα όλα αυτά ή το καθένα χωριστά να ευθύνονται για την αδυναμία του παιδιού να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σχολείου. 

Το παιδί που χαρακτηρίζεται ως «ανώριμο» παρουσιάζει αδυναμία να παρακολουθήσει τα μαθήματα της τάξης του, μπορεί να δυσκολεύεται στη γραφή και την ανάγνωση, το λεξιλόγιο να είναι φτωχό για την ηλικία του και η κοινωνική του συμπεριφορά να μην είναι ανάλογη με την ηλικία του. 

Εξαιτίας όλων των παραπάνω είναι σημαντικό το παιδί να αποδεχθεί τα όρια που επιβάλλονται για τη λειτουργία του σχολείου και φυσικά να αναγνωριστεί η ανωριμότητά του έγκαιρα χωρίς να αποδοθούν όλα τα παραπάνω σε τεμπελιά, αδιαφορία, χαμηλή νοημοσύνη, κ.ά. Παράλληλα, η συζήτηση με τους γονείς θα βοηθήσει στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής.

Ντροπή, δειλία: 

Τα παιδιά που χαρακτηρίζονται από ντροπή- δειλία είναι συνεσταλμένα και δεν συνάπτουν εύκολα φιλικές σχέσεις με άλλα παιδιά στο σχολείο. Παραμένουν απομονωμένα, δεν συμμετέχουν στην τάξη και στις δραστηριότητές της και αποφύγουν να παίζουν με τα άλλα παιδιά στο διάλειμμα. 

Θα βοηθούσε η διακριτική προσέγγιση αυτού του παιδιού από τον εκπαιδευτικό καθότι είναι πολύ ευαίσθητο και αγχώδες, παρουσιάζει χαμηλή αυτοπεποίθηση και φόβο χωρίς να υπάρχει λόγος. 

Ακόμη ο εκπαιδευτικός μπορεί να διευκολύνει τη συμμετοχή του στις δραστηριότητες στην τάξη, να βοηθήσει στη θετική επικοινωνία με την οικογένεια του παιδιού πείθοντάς τους γονείς να μην είναι απαιτητικοί και αυστηροί με το παιδί αλλά και να το ενθαρρύνει και αν το επιδοκιμάζει συνεχώς ώστε να ξεπεράσει τους φόβους του.

Αποθάρρυνση: 

Ένα από τα βασικά κίνητρα του παιδιού για να κάνει τη σχολική του εργασία και να επιτύχει, είναι να ευχαριστήσει όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και τους γονείς και τους δασκάλους του, αποφεύγοντας την αποδοκιμασία ή την τιμωρία. 

Αν το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον επαινεί και επιδοκιμάζει την προσπάθεια του παιδιού τότε ενισχύεται και καλλιεργείται το πνεύμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης.

3. Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες
...

η συνέχεια εδώ alfavita