Ο καθένας
από εμάς, εν μέρει λόγω της οικογένειας καταγωγής μας, της κοινωνίας μας και
των πολιτισμικών προτύπων μας, διατηρεί διάφορες υποθέσεις για το είδος και
την ποιότητα των δεσμών αλλά και τι είναι αυτό που τελικά μας συνδέει με τα
παιδιά μας.
Για παράδειγμα, μπορεί να πιστεύουμε ότι το να γεμίσουμε το σπίτι μας με παιχνίδια θα τους προσδώσει ευτυχία και θετικά συναισθήματα - πιθανώς ελπίζοντας αυτά να αντισταθμίσουν την απουσία μας. Ίσως πιστεύουμε ότι βάζοντας σε προτεραιότητα τις δικές τους ανάγκες έναντι των δικών μας είναι το σωστό πράγμα που οφείλουμε να κάνουμε - και οτιδήποτε άλλο (ό,τι δηλαδή ικανοποιούσε τις δικές μας ανάγκες) θα ήταν απλώς εγωιστικό.
Για παράδειγμα, μπορεί να πιστεύουμε ότι το να γεμίσουμε το σπίτι μας με παιχνίδια θα τους προσδώσει ευτυχία και θετικά συναισθήματα - πιθανώς ελπίζοντας αυτά να αντισταθμίσουν την απουσία μας. Ίσως πιστεύουμε ότι βάζοντας σε προτεραιότητα τις δικές τους ανάγκες έναντι των δικών μας είναι το σωστό πράγμα που οφείλουμε να κάνουμε - και οτιδήποτε άλλο (ό,τι δηλαδή ικανοποιούσε τις δικές μας ανάγκες) θα ήταν απλώς εγωιστικό.
Μερικές
φορές αυτές οι υποθέσεις είναι υποσυνείδητες. Δεν συνειδητοποιούμε καν ότι
τις κάνουμε. Εξάλλου, λογικά γνωρίζουμε ότι τα
υλικά αγαθά δεν είναι ένας ουσιαστικός τρόπος για να καλλιεργήσουμε μια υγιή,
συνδεδεμένη σχέση. Αλλά όταν φτάνουμε στο σπίτι από τη δουλειά μετά τις 8
μ.μ. σχεδόν κάθε βράδυ, βρίσκουμε τους εαυτούς μας πρόθυμους να εκπλήξουν το
μικρό μας με ένα νέο παιχνίδι (και για να μετριάσουμε έτσι την ενοχή αυτού
που πιστεύουμε ότι είναι ένα τρομερό αδίκημα: ο χαμένος χρόνος). Επίσης,
λογικά γνωρίζουμε ότι δεν είναι λειτουργικό να υπερφορτώνουμε τον εαυτό μας. Αισθανόμαστε όμως την πίεση της θυσίας, πιστεύοντας κάπου
βαθιά ότι το γονικό μαρτύριο συνδέεται με καλή γονική πρακτική.
Τα παραπάνω συνιστούν μόνο μερικά
παραδείγματα συνηθειών που υποδαυλίζουν τη σχέση μας με τα παιδιά μας.
Παρακάτω θα μάθετε ακριβώς το
γιατί – μαζί με άλλες πηγές αποσύνδεσης – και τι είναι αυτό που πραγματικά
λειτουργεί στην βελτίωση της σχέσης σας με το παιδί σας.
Συνήθεια # 1: Η χρήση τεχνολογίας μπροστά στα παιδιά σας.
Μεταφέρουμε τα
τηλέφωνά μας μαζί μας παντού, πράγμα το οποίο καθιστά πολύ εύκολο τον έλεγχο
του email μας, το σκρολάρισμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μόνο για ένα ή
δύο λεπτά. Αλλά αυτά τα λεπτά, αναπόφευκτα, αποσπούν την προσοχή μας και
στέλνουν στα παιδιά μας το μήνυμα ότι ο χρόνος μας μαζί τους δεν είναι και
τόσο πολύτιμος για εμάς (παρόλο που δεν αισθανόμαστε καθόλου έτσι).
Η κατανάλωση
μεγάλης ποσότητας χρόνου σε ηλεκτρονικές συσκευές από την πλευρά των γονέων
μπορεί να οδηγήσει σε προβληματικές συμπεριφορές από την πλευρά των παιδιών
έτσι ώστε να κερδίσουν την προσοχή των γονέων τους (η αρνητική προσοχή
προτιμάται από την καθόλου προσοχή).
§ Δώστε προσοχή στο
πώς και πόσο συχνά χρησιμοποιείτε τις συσκευές σας μπροστά στα παιδιά σας. Αν αισθάνεστε ότι
έχετε δυσκολία στη διατήρηση του ελέγχου, τοποθετήστε το τηλέφωνό σας σε ένα
συρτάρι σε άλλο δωμάτιο (ή αφήστε το στο αυτοκίνητο). Επειδή όταν κρατάτε το
τηλέφωνό σας στην τσάντα σας ή στην τσέπη σας, πιθανόν να μη συνειδητοποιείτε
καν ότι το έχετε βγάλει και ξεκινήσατε την περιήγηση στο διαδίκτυο. Ακριβώς
επειδή έχει γίνει μια τόσο έντονα αποκτημένη συνήθεια.
Συνήθεια # 2: Δεν φροντίζετε (αρκετά) τον εαυτό σας.
Είναι τόσο εύκολο
να αγνοείς τον εαυτό σου. Ίσως διατηρείτε τις προαναφερθείσες παραδοχές ότι
πρέπει να βάλετε τον εαυτό σας τελευταίο για να είστε καλός γονέας. Ή ίσως
εργάζεστε με πλήρη απασχόληση. Ίσως είστε εκείνο το πρόσωπο που έχει
επιφορτιστεί να φέρνει τα περισσότερα χρήματα στο σπίτι. Ίσως περνάτε πολλές
ώρες στο σπίτι με τα παιδιά σας κι έχετε αναλάβει τα περισσότερα γονικά
καθήκοντα. Ίσως μένετε ξύπνιοι μέχρι αργά το βράδυ και ξυπνάτε νωρίς το πρωί
σε μια προσπάθεια να ισορροπήσετε την εργασία από το σπίτι και τα γονικά σας
καθήκοντα. Και, φυσικά, έχετε όλες τις άλλες συνήθεις ευθύνες που έχουν οι
ενήλικες: μαγείρεμα, καθάρισμα, λογαριασμοί κ.ά. Εν ολίγοις, είναι πολλά.
Σε κάθε περίπτωση,
αυτό το οποίο παραλείπεται από τη λίστα είστε εσείς και οι ανάγκες σας. Είναι πολύ δύσκολο να προσαρμοστείτε στις ανάγκες των άλλων
όταν δεν ικανοποιούνται οι δικές σας ανάγκες. Η ενέργειά σας αρχίζει να μειώνεται. Αρχίζετε να αισθάνεστε
αγανακτισμένοι. Καταλήγετε να είστε πολύ κουρασμένοι ή πολύ απογοητευμένοι ή πολύ
αγχωμένοι ώστε να απολαύσετε τα παιδιά σας.
§ Προσδιορίστε τις
ανάγκες σας και τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να τις ικανοποιήσετε.
Και αν αυτό σας φαίνεται στρεσογόνο, εντοπίστε μια καταπιεσμένη σας ανάγκη –
για παράδειγμα ύπνο, διαλογισμό, άσκηση, διατροφή πλούσια σε θρεπτικά
συστατικά, προσωπικός χρόνος – και δώστε το στον εαυτό σας. Επίσης, κάθε φορά που
θα προγραμματίζετε τις προσωπικές σας δραστηριότητες, δείτε τις ως ζωτικής
σημασίας σαν να πρόκειται για επαγγελματική συνάντηση. Δεν θα ακυρώνατε τη
συνάντηση με το αφεντικό σας, οπότε γιατί να την ακυρώσετε στον εαυτό σας;
Συνήθεια # 3:
Αντικατάσταση της παρουσίας με υλικά αγαθά.
Πολύ συχνά οι γονείς ξοδεύουν πολλά χρήματα σε gadget και δώρα
κι όχι σε αρκετό ποιοτικό χρόνο με το παιδί τους. Σύμφωνα με την έρευνα που
δημοσιεύθηκε στο Journal of Consumer Research, τα παιδιά που ανταμείφθηκαν με
δώρα και τιμωρήθηκαν με την κατάργησή τους ήταν πιο πιθανό να γίνουν υλιστές
ως ενήλικες. Και ο υλισμός μπορεί να έχει πολλές αρνητικές συνέπειες: Συνδέεται
με τα πάντα, από το χρέος των πιστωτικών καρτών έως το τζόγο και τα τυχερά
παιχνίδια μέχρι τις παρορμητικές αγορές.
§ Συνδεθείτε με το
παιδί σας με το να τα βοηθήσετε να βοηθήσουν τους άλλους. Ειδικότερα, τα μικρά
παιδιά δεν έχουν την αίσθηση του περιβάλλοντος έξω από τον εαυτό τους. Εναπόκειται στους γονείς να τους παρέχουν εκπαίδευση αναφορικά με παραδείγματα άλλων οικογενειών που ενδεχομένως να μην απολαμβάνουν την ποσότητα υλικών αγαθών που απολαμβάνει η δική τους οικογένεια.
§ Συνεργαστείτε με το
παιδί σας με στόχο την προώθηση ρουχισμού, παιχνιδιών ή τροφής σε άλλα παιδιά
μέσω ενός φιλανθρωπικού οργανισμού. Αυτό δίνει στο παιδί σας την ευκαιρία να ανταλλάσσει γράμματα
και να διατηρεί επικοινωνία με αυτά τα παιδιά, αναγνωρίζοντας κατ’ αυτόν τον
τρόπο πώς είναι να ζει ένα παιδί σε μια χώρα του τρίτου κόσμου.
Συνήθεια # 4: Συγκρίνοντας τον νεότερο εαυτό σας με το παιδί
σας.
«Όταν ένας γονέας συγκρίνει
τον εαυτό του ως παιδί ή τους όρους ανατροφής του με το παιδί του, αυτό
μπορεί παράδοξα να δημιουργήσει ένα αίσθημα αποσύνδεσης», δήλωσε η Laura Athey-Lloyd, ψυχολόγος που εργάζεται με παιδιά
και ενήλικες.
Για παράδειγμα, ας
υποθέσουμε ότι το παιδί σας μοιράζεται μαζί σας το συναίσθημα εκφοβισμού που
βιώνει στο σχολείο. Απαντάτε ότι δεν έχετε εκφοβιστεί ποτέ. Ή απαντάτε ότι
έχετε βιώσει το ίδιο συναίσθημα στη δική σας παιδική ηλικία και προτείνετε
αμέσως να αποκλείσουν το συναίσθημα αυτό. Και ίσως προσθέσετε ότι τα παιδιά
σήμερα είναι πολύ πιο ευαίσθητα από ό, τι όταν πηγαίνατε εσείς στο σχολείο,
πράγμα το οποίο αφήνει το παιδί σας να αισθάνεται ανόητο, παρεξηγημένο και
μόνο.
§ «Αντ 'αυτού,
προσπαθήστε να συνδεθείτε με το συναίσθημα πίσω από την εμπειρία του παιδιού
σας, είτε το έχετε ζήσει είτε όχι», αναφέρει η Athey-Lloyd. Για παράδειγμα,
μπορείτε να πείτε, «Ουάου μπορώ να φανταστώ ότι αισθάνεσαι φοβισμένος και
αναστατωμένος. Έχω νιώσει κι εγώ φόβο για πολλά πράγματα». Αναγνωρίστε,
αποδεχτείτε και επικυρώστε τα συναισθήματα και τις εμπειρίες του παιδιού σας.
Σε τελική ανάλυση, ο καθένας είναι διαφορετικός και όλοι αξίζουν να νιώθουν
ό,τι και να νιώθουν.
Συνήθεια # 5: Χρήση ερωτήσεων κλειστού τύπου.
Το παιδί σας
έρχεται στο σπίτι από το σχολείο και σας λέει: «Σήμερα τσακώθηκα πολύ άσχημα
με το Γιώργο. Τον κλώτσησα ». Απαντάτε αμέσως: «Εσύ ξεκίνησες τον καυγά;
Ζήτησες συγγνώμη αμέσως;» Αυτό το είδος ερωτήσεων κλειστού τύπου δημιουργεί
διάφορες χαμένες ευκαιρίες: την ευκαιρία να συνδεθείτε με το παιδί σας, να
μάθετε περισσότερα για αυτά και να τα βοηθήσετε να αναγνωρίσουν, να
κατονομάσουν κι έτσι να διαχειριστούν επιτυχώς τα συναισθήματά τους.
§ Το κλειδί είναι να
χρησιμοποιήσετε ανοιχτές ερωτήσεις (και όχι να καταλήξετε σε συμπεράσματα),
όπως για παράδειγμα: «τι συνέβη;». Και πάλι, η πραγματική σύνδεση με το παιδί σας προκύπτει από
την επιτυχή ενεργητική ακρόαση. Ο συναισθηματικός συντονισμός είναι το
μεγαλύτερο δώρο που μπορείτε να δώσετε στο παιδί σας ανεξάρτητα από την
ηλικία του. Και ανεξάρτητα από το πόσες ώρες έχετε. Ακόμη και αφιερώνοντας
μια ώρα ή αρκετά λεπτά για να καθίσετε με το παιδί σας - χωρίς
ψηφιακούς ή άλλους περισπασμούς - και να μιλήσετε για το πώς νιώθουν
μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά.
Αλεξία Σκαρμούτσου, MSc
Ψυχολόγος
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι
No comments:
Post a Comment