Ηρώ Κωνσταντοπούλου: «17 σφαίρες για έναν άγγελο»

Το σώμα της ηρωικής Ελληνίδας, Ηρώς Κωνσταντοπούλου, έγινε λευτεριάς λίπασμα

    Η 17χρονη ηρωίδα που «γάζωσαν» οι Γερμανοί με 17 σφαίρες για παραδειγματισμό. Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου έκρυβε όπλα και προκηρύξεις κάτω από τη σχολική ποδιά. Εκτελέστηκε φωνάζοντας: «Χτυπάτε! Κτήνη»... Γεννήθηκε στις 16 Ιουλίου 1927 και εκτελέστηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1944 σε ηλικία 17 χρονών, ήταν αγωνίστρια της εθνικής αντίστασης.

    Στα δεκάξι της, μιλούσε γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά και γερμανικά: Ήταν πρώτη στον αγώνα, πρώτη στα μαθήματα… Πρώτη σ’ όλες τις εκδηλώσεις, ενάντια στους κατακτητές – βρισκόταν – πάντα στις πρώτες γραμμές της σκληρής πάλης. Αψηφούσε τους κινδύνους.

    Δύο φορές συνελήφθη – ξυλοκοπήθηκε – βασανίστηκε, την τρίτη φορά, στις 2 μετά τα μεσάνυχτα, οι χιτλερικοί, με τα ελληνόφωνα όργανά τους, σπάνε την πόρτα της, στην οδό Βεΐκου 57. Την οδηγούν στο άντρο των βασανιστηρίων της οδού Μέρλιν. Εκτελέστηκε με 17 σφαίρες, όσα ήταν και τα χρόνια της, ανάμεσα σε 50 Έλληνες δίνοντας τη ζωή της για τη πατρίδα. Μέχρι την τελευταία στιγμή η δεκαεφτάχρονη ηρωίδα της κατοχής αντιμετώπισε με περιφρόνηση τις κάννες του αποσπάσματος. Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα στις 16 Ιουλίου του 1927, από ευκατάστατους γονείς καταγόμενους από τη Σπάρτη.

    Μαθήτρια ακόμη του Αρσακείου, οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ και ανέπτυξε αντιστασιακή δράση. Ήταν άριστη μαθήτρια και μιλούσε τέσσερις γλώσσες. Πολύ γρήγορα αναδείχθηκε σε ένα από τα πιο αγωνιστικά στελέχη τη ΕΠΟΝ. Έκρυβε όπλα και προκηρύξεις κάτω από την σχολική της ποδιά, έγραφε συνθήματα στους τοίχους και κολλούσε αφίσες, προκαλώντας τους Γερμανούς.

Στις 16 Ιουλίου του 1944, την ημέρα των γενεθλίων της, μία ομάδα των Ταγμάτων Ασφαλείας εισέβαλε στο σπίτι της οικογένειάς της στην οδό Βεΐκου 57 στο Κουκάκι και τη συνέλαβε. Τη μετέφεραν στο αρχηγείο όπου βασανίστηκε αλύπητα από τον «Αγήνορα», διαβόητο συνεργάτη των Γερμανών.

Η Ηρώ φτύνει κατάμουτρα και μπατσίζει τον «Έλληνα» μεταφραστή.

Μετά από λίγες μέρες οι βασανιστές της δεν κατάφεραν να της αποσπάσουν καμιά πληροφορία. Οι γονείς της χρησιμοποίησαν τις γνωριμίες τους και κατόρθωσαν να την απελευθερώσουν. Η Ηρώ συνέχισε τη δράση της, ως τις 31 Ιουλίου, οπότε συνελήφθη και πάλι από άνδρες των Ες- Ες, ύστερα από ένα σαμποτάζ σε τρένο που μετέφερε πυρομαχικά.

Την μετέφεραν στα κρατητήρια της «Κομαντατούρ» στην οδό Μέρλιν, όπου με κτηνώδη βασανιστήρια προσπαθούσαν ματαίως επί τρεις εβδομάδες να της αποσπάσουν πληροφορίες για τις δραστηριότητες των αντιστασιακών οργανώσεων. Ωστόσο εκείνη δεν λύγισε και οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να της αποσπάσουν κουβέντα. Οι προσπάθειες των δικών της να τη σώσουν, αυτή τη φορά απέτυχαν.

Οι Γερμανοί τη μετέφεραν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου, στο θάλαμο των μελλοθανάτων. Ακόμα κι εκεί στην απομόνωση του στρατοπέδου, στο περιβόητο Μπλοκ 15 συνέχιζε τον αγώνα της. Κάποιες γυναίκες θα επιλέγονταν για τα στρατόπεδα της Γερμανίας και μερικές το είδαν ως λυτρωμό στο μαρτύριο τους.

Η Ηρώ τότε φώναξε: «Ντροπή σας. Δεν είστε Ελληνίδες!… Μα δεν ντρέπεστε; Καμιά δεν πρέπει να πάει στη Γερμανία!… Μα τι φοβάστε… Μη σας τουφεκίσουνε; Καλύτερα να μας τουφεκίσουν παρά να υποστούμε εξευτελισμούς»! 

Εκεί η Ηρώ γνώρισε τη Λέλα Καραγιάννη (βλ. παρακάτω), που έγινε δεύτερη μάνα της. Κοιμόταν κάθε βράδυ στην αγκαλιά της. Βλέποντας κάποιες περίεργες κινήσεις μέσα στο στρατόπεδο, η Λέλα Καραγιάννη κατάλαβε τι θα επακολουθούσε. Ρώτησε ένα Ουγγρογερμανό φύλακα, τον Βαλεντίνο και εκείνος με σπασμένα ελληνικά της είπε: «Ηρώ αύριο πρωί πρωί…» και με το χέρι του έκανε την κίνηση του δείκτη που τραβάει τη σκανδάλη. 

 

Στις 5 Σεπτεμβρίου 1944, η Ηρώ οδηγήθηκε μαζί με άλλους 49 κρατουμένους στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Εκεί οι χιτλερικοί έστησαν στον τοίχο την έφηβη που δεν είχε καν δικαστεί και τη «γάζωσαν» με 17 σφαίρες- όσα ήταν και τα χρόνια της -για «παραδειγματισμό», όπως είπαν.

Η ίδια λίγο πριν οι εκτελεστές της ανοίξουν πυρ έσκισε το φόρεμά της και φώναξε: «Χτυπάτε! Κτήνη».

Όταν ρώτησαν έναν Γερμανό στρατηγό «γιατί τη σκοτώσατε; Ήταν μόλις 17 χρονών…», εκείνος απάντησε: «Γιατί τέτοιοι άνθρωποι είναι επικίνδυνοι για εμάς».

Η Ηρώ έπεσε για τη λευτεριά τής πατρίδας, 37 μέρες προτού απελευθερωθεί η Ελλάδα.

Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου βασανίστηκε απάνθρωπα στα μπουντρούμια της οδού Μέρλιν, χωρίς να προδώσει τις ιδέες και τους συντρόφους της. Άντεξε ακόμα κι όταν τα ανθρωπόμορφα κτήνη που την βασάνιζαν είχαν την διεστραμμένη ιδέα να της κάψουν τις μασχάλες με αναπτήρα.

Στη συνέχεια βρέθηκε στο Χαϊδάρι, στην απομόνωση του φοβερού «μπλοκ 15» και μετά στο θάλαμο των μελλοθανάτων.

Δυο μέρες πριν την πάρουν οι δήμιοι για εκτέλεση έγραψε σ’ ένα κομμάτι χαρτί τους παρακάτω στίχους. Το ποίημα διασώθηκε από τις συγκρατούμενές της:

Υπομονή κι υπομονή

Καρτέρει και καρτέρει

Και τούτος ο Σεπτέμβριος

Τη Λευτεριά θα φέρει.

 

Ως την Τετάρτη βρε παιδιά

Θ’ ανάψουνε τα φώτα

Θάχουμε λεύτερο ψωμί

Και μπόλικο σαν πρώτα.

 

Ως την Τετάρτη βρε παιδιά

Θάχουμε γεγονότα

Και στην ωραία Αθήνα μας

Θα λάμψουνε τα φώτα.

 

Με σεβασμό στον Άγνωστο

Θα πάνε οι Χαϊδαριώτες

Θα καταθέσουν στέφανο

Σα γνήσιοι πατριώτες.

Στις 29 Δεκεμβρίου του 1977 η Ακαδημία Αθηνών, με εισήγηση του καθηγητή της Φιλοσοφίας, Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου, τίμησε την ηρωίδα με μεταθανάτιο βραβείο για την υπέρτατη θυσία της, αναγνωρίζοντας έτσι και τη συμβολή της ΕΠΟΝ στον απελευθερωτικό αγώνα.

Το αρχοντικό της στην οδό Βεΐκου στο Κουκάκι έχει μείνει ερειπωμένο. Δεν θυμήθηκε ποτέ κανείς μια επιγραφή να βάλει να θυμίσει με δυο κουβέντες ποια γεννήθηκε εκεί και πως το θάρρος της δεν το είχαν δει ούτε στον ύπνο τους οι άνδρες σύγχρονοί της, πόσο μάλλον ο νεοέλληνας.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΡΩ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Βρίσκεται στη πλατεία Παλαιών Πατρών Γερμανού στην Ηλιούπολη, τιμώντας την δεκαεπτάχρονη Ηρώ, που εκτελέστηκε για την αντιστασιακή της δράση, στις 5 Σεπτεμβρίου του 1944, στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.

Στο βάθρο του γλυπτού αναγράφεται:

πεθαίνω τώρα που χαράζει

στη λευτεριά όμως κάνω χαλάλι

τα νιάτα μου για την Ελλάδα.

 

ΗΡΩ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

ΕΤΩΝ 17

ΕΠΟΝΙΤΙΣΑ

ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ

ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ

ΣΤΙΣ 5 – 9 – 1944

ΣΤΗΝ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ

Το τι ταίριαζε σε ένα κορίτσι 17 ετών μας το δείχνει ο γλύπτης Νικόλας (1909-1990): ένα αρκουδάκι δίπλα στα πόδια της.

Έγινε θρύλος, ακολουθώντας τον ηρωικό δρόμο των παιδιών της ΕΠΟΝ, που έπεφταν στο «σπίτι – κάστρο» της οδού Μπιζανίου, στην Καλλιθέα.

Αλλά, ήταν κοπέλα πολλαπλών ταχυτήτων. Έζησε με τους ήχους των λόγων του Ρήγα Φεραίου, «τα δίκαια του Ανθρώπου» και το «όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά». Έδωσε μαθήματα ελευθερίας στους διώκτες της, στον περιβόητο συνεργάτη των χιτλερικών Αγήνορα. Σ’ αυτούς που φορούσαν τις γερμανικές στολές – «Έλληνες» – με επικεφαλής τον ταγματασφαλίτη Βάρβαλη – θύμιζε τα λόγια του Ρήγα Φερραίου, λίγο πριν την παραδώσουν στα γερμανικά SS:

«Χάνει τα δίκαια του πολίτου, εκείνος οπού έγινεν εντόπιος εις ξένον βασίλειον και δε βοηθεί την πατρίδα του κι απ’ εκεί, με όποιον τρόπον ημπορεί, αλλ’ αδιαφορεί εις τας προσταγάς της. Ομοίως κι εκείνος όπου δέχεται οφίκιον ή δούλευσιν ή χαρίσματα από χέρι τυράννου. Ο τοιούτος δε λέγεται πλέον πολίτης, αλλά προδότης…».

Η ζωή της έγινε ταινία:

 

iellada.gr
Φιλοξενία: Το Χαμομηλάκι